Εδώ είναι Πειραιάς!

«Το χαρακτηριστικό του Πειραιά είναι πως δεν είναι απρόσωπος σαν την Αθήνα. Οι άνθρωποι γνωρίζονται μεταξύ τους» λέει ο Γιώργος, 40άρης πειραιώτης επιχειρηματίας. «Όταν θα βγεις βόλτα στο λιμάνι θα πεις και τις καλησπέρες σου, θα χαιρετήσεις κόσμο. Και μετά είναι ο Ολυμπιακός που μας ενώνει. Στις φιέστες για το πρωτάθλημα ο κόσμος φτάνει από το Πασαλιμάνι μέχρι το υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας. Γιαγιούλες βγαίνουν με κασκόλ της ομάδας και πανηγυρίζουν στους δρόμους, ο κόσμος βγάζει στα μπαλκόνια σημαίες. Αγκαλιάζονται μεταξύ τους στο δρόμο». Το άλλο χαρακτηριστικό του Πειραιά είναι η διασκέδαση. Από το πρωί για καφέ, το μεσημέρι για φαγητό, μέχρι το βράδυ με τα μπαρ και τα κλαμπάκια, οι Πειραιώτες κάπου θα βρεθούν, θα γνωριστούν. «Αυτά είναι τα ωραία. Υπάρχει όμως πολιτιστική φτώχεια στον Πειραιά» λέει ο Γιώργος. «Μια πόλη τόσων χιλιάδων κατοίκων δεν διαθέτει πνευματική ζωή, δεν παράγει πολιτισμό. Θέατρα και γκαλερί δεν υπάρχουν, και τα σινεμά που έχουν μείνει είναι ελάχιστα. Το μόνο πνευματικό ίδρυμα είναι το Πανεπιστήμιο Πειραιά». «Και το Δημοτικό Θέατρο έχει μείνει, αλλά κι αυτό ακόμη επισκευάζεται από τις ζημιές του σεισμού του '99» λέει ο Αγγελος, οδηγός ταξί, μεγαλύτερος σε ηλικία και βέρος Πειραιώτης. «Το "Λιμάνι της Αγωνίας" είναι η μόνη πολιτική κίνηση που συσπειρώνει το εναλλακτικά πολιτικοποιημένο κομμάτι του Πειραιά» τονίζει ο Γιώργος. «Πήγαν την υπόθεση των αυθαιρέτων και των τραπεζοκαθισμάτων της Πειραϊκής στη δικαιοσύνη, και κατάφεραν μετά από αγώνες και μέσα από απειλές να τα απομακρύνουν, για να αναδειχτούν τα Μακρά Τείχη». «Διοργανώνουν πεζοπορίες κάθε χρόνο με αρχαιολόγους και ιστορικούς και κάνουν ξεναγήσεις στα αρχαία της πόλης. Αυτό που ζητάνε τώρα είναι είναι να γίνουν οι ακτές του Πειραιά χώροι περιπάτου και ποδηλάτου». Η αλήθεια είναι ότι ο Πειραιάς δείχνει μόνο την τουριστική του πλευρά, και εκεί τα πηγαίνει πολύ καλά. Από το Μικρολίμανο μέχρι τη Μαρίνα Ζέας, ένα πειραϊκό τείχος από τραπέζια και καθίσματα. Το hot point της διασκέδασης είναι το Μικρολίμανο, από το πρωί μέχρι το βράδυ, με μπαρ όπως το L'Action Follie και το Iguana, που είναι από τα παλιότερα. Εκεί στα ψηλά και η Στοά, το club-στέκι των Πειραιωτών. Τώρα τελευταία, το βράδυ «ανάβει» και η βιομηχανική ζώνη του Πειραιά. Εκεί όπου μέχρι το απόγευμα πηγαινοέρχονται στα μηχανουργεία ιδρωμένοι εργάτες με φόρμες, το βράδυ ο ιδρώτας χύνεται στα μεγάλα club που έχουν ανοίξει για την heavy διασκέδαση. «Σε λίγο θα γεμίσει κι εκεί» λέει ο Άγγελος. «Τους συμφέρει πια τους ιδιοκτήτες να το νοικιάζουν το εργοστάσιο για club, παρά να το δουλεύουν. Βέβαια δεν είναι ευπρόσδεκτοι όλοι. Για ένα strip club που άνοιξε τελευταία κυκλοφόρησαν αφίσες εναντίον του για να το κλείσουν». Τo underground κομμάτι της πόλης είναι η περιοχή πίσω από το σταθμό του Ηλεκτρικού. «Εδώ είναι οι βιοτεχνίες. Οι περισσότερες έχουν σχέση με τη θάλασσα, θα βρεις και μαγαζιά με μπαχαρικά και ψαράδικα» λέει ο Γιώργος. «Ανάμεσά τους, αν ψάξεις θα πετύχεις και μερικά λαϊκά στέκια». Κι αν θες να κάνεις το crash test με την Αθήνα, η Σωτήρος Διός είναι η Ερμού του Πειραιά, ο δρόμος με τις φίρμες, και η πλατεία Ιπποδαμείας το Μοναστηράκι μας, με το κυριακάτικο παζάρι και τους πάγκους των Ρωσοπόντιων. Εδώ ψωνίζουν οι λαϊκές τάξεις. Ποια είναι όμως η ανθρωπογεωγραφία του μεγάλου λιμανιού; «Το πολύ λαϊκό στοιχείο μένει στη Δραπετσώνα και την Αγία Σοφία» λέει ο Γιώργος. «Και στα Μανιάτικα, στο λόφο του Βώκου» συμπληρώνει ο Άγγελος. Walk on the wild side, που τραγουδούσε και ο Lou Reed. Στενά κατηφορικά δρομάκια τσιμεντένια, καφενεία ίδια με της επαρχίας, αλλά και καρέκλες έξω στις γειτονιές, και καλησπέρες που τις νόμιζες ξεχασμένες στη δεκαετία του '60. Αυτό λοιπόν είναι το πιο λαϊκό κομμάτι του Περαιά, μαζί με τη Δραπετσώνα και το Χατζηκυριάκειο, που όμως έχει και την άλλη, πιο illustration πλευρά του, με τους καπεταναίους που μένουν εκεί. «Τώρα τελευταία στη Δραπετσώνα μένουν και πολλοί μετανάστες» λέει ο Άγγελος. «Όταν οι παλιοί κάτοικοι μετακομίζουν σε καλύτερες περιοχές, τα σπίτια γεμίζουν με Πακιστανούς, Ιρακινούς, Ινδούς». Λες και η Δραπετσώνα είναι ταγμένη στην προσφυγιά. Όποια μορφή κι αν έχει η προσφυγιά, για τους πρόσφυγες είναι ίδια. Στην άλλη πλευρά της ζωής η Φρεαττύδα, η Καστέλλα, η Καλλίπολη και το Πασαλιμάνι, όπου μένει ο «καλός κόσμος» του Πειραιά. Η Καστέλλα είναι η «χώρα» του μεγάλου λιμανιού. Εδώ ανεβαίνουν οι Πειραιώτες για να δουν την πόλη τους από ψηλά, να φάνε, να παίξουν μπόουλινγκ ή να δούν θέατρο τα καλοκαίρια, στο Βεάκειο. Σε όποια περιοχή και να μένεις πάντως, είτε φτωχός είτε πλούσιος, θα συμμετάσχεις στο μεγάλο παιχνίδι του Πειραιά ποιος θα βρει πρώτος πάρκινγκ. «Το πάρκινγκ είναι το μεγάλο πρόβλημα» λέει ο Γιώργος. «Ο Πειραιάς είναι έτσι δομημένος και τόσο πυκνά, που το κυκλοφοριακό και το παρκάρισμα είναι τα μεγάλα προβλήματά του». Όμως όλα βλέπουν θάλασσα, και η θάλασσα σε ηρεμεί. «Αυτό είναι που σώζει τον Πειραιά» λέει ο Γιώργος. «Κι αυτό είναι που τον κάνει να διαφέρει από την Αθήνα. Η αύρα της θάλασσας». Και ο Ολυμπιακός; «Βέβαια και ο Ολυμπιακός. Είναι η διασκέδαση και η σημαία μας. Όλη του την ενέργεια ο Πειραιώτης τη βγάζει στον Ολυμπιακό. Και εκεί μπορείς να δεις και τη διέξοδο από το πολιτιστικό έλλειμμα της πόλης. Και είναι μεγάλη δύναμη ο Ολυμπιακός. Κοίτα τον Φασούλα. 43% πήρε. Αν υπολογίσεις ότι το ΠΑΣΟΚ έπαιρνε στην Α΄ Πειραιώς το πολύ 39% -στα very best του-, καταλαβαίνεις ότι ένα 4 με 6% τουλάχιστον είναι το "δώρο" των "γαύρων" για τον πρώην παικτη του συλλόγου». Η Πειραϊκή με τις ταβέρνες της, η Φρεαττύδα με τα καφέ της και τα μπαρ-meeting points όπως το Αμερικάνικο και το Red (o παλιός Λουδοβίκος), το Μικρολίμανο με τα μπαρ και τις ψαροταβέρνες του, το Πασαλιμάνι με το ρολόι του -«το αυγό», όπως το λένε λόγω του σχήματος του δρόμου γύρω από το ρολόι-, η Καστέλλα στα ψηλά με τον Προφήτη Ηλία, το λιοντάρι στην είσοδο του λιμανιού για να θυμίζει την παλιά ονομασία του Πειραιά, πριν κλέψει το πρωτότυπο ο Μοροζίνι. Και ακόμη τα Βοτσαλάκια με το νησάκι του Κουμουνδούρου, ο Σταυρός στην Πειραϊκή, το Ναυτικό Νοσοκομείο με το υπέροχο εκκλησάκι της Αγίας Όλγας, όπου κάθε Κυριακή γίνεται λειτουργία στα ρωσικά από ρώσο παπά, το «πληγωμένο» από τους σεισμούς Χατζηκυριάκειο, η Γούβα του Βάβουλα -όπου στην αρχαιότητα βρισκόταν και η πύλη της πόλης του Πειραιά, το Πειραϊκό Τείχος, η Τρούμπα που παρακμάζει (αν μπορεί να πει κανείς ότι ήταν στην ακμή της όταν στην πραγματικότητα ζούσε στην παρακμή - μπέρδεμα...), όλα αυτά μαζί με τον Ολυμπιακό και τη θάλασσα κάνουν τον Πειραιά μοναδικό για τους Πειραιώτες, και το πραγματικό λιμάνι τους. Ένα μεγάλο νησί στην Αθήνα.