Οι παρακάτω σκέψεις έχουν μόνον ως αφορμή το σχέδιο για την αναδιάρθρωση της Ελληνικής Ραδιοφωνίας και Τηλεόρασης που ανακοινώθηκε προχθές γιατί περισσότερο με προβλημάτισε η αντίδραση αρκετών ανθρώπων που σέβομαι για τη σοβαρότητά τους, στην κατάργηση του Σταθμού 9,58 της Θεσσαλονίκης και τη συγχώνευσή του με κάποιους άλλους τοπικούς ρ/σ.
Στέκομαι ιδιαίτερα στο άρθρο του Αχιλλέα Χεκίμογλου στο ΒΗΜΑ που φέρει τον τίτλο: "Προστατέψτε τη Θεσσαλονίκη του Πολιτισμού". Τον κ.Χεκίμογλου τον γνωρίζω μόνον ως δημοσιογράφο και τον εκτιμώ πολύ, μια εκτίμηση που πολλαπλασιάστηκε κι από την παρουσία του στα social media (είναι ένας κανονικός άνθρωπος) κι έτσι διάβασα το άρθρο του προσεκτικά. Δεδομένου ότι δεν έχω εμπειρία ως ακροάτρια του συγκεκριμένου σταθμού, για να επιχειρηματολογήσω το δέχομαι ακριβώς όπως είναι και δέχομαι να προσυπογράψω την έκληση προς τον υπουργό να μην κλείσει. Θεωρώ όμως τη συλλογιστική του εντελώς λάθος.
Σκέφτομαι πως θα μου φαινόταν αν η κυβέρνηση ανακοίνωνε την κατάργηση του αγαπημένου μου Τρίτου Προγράμματος της Ελληνικής Ραδιοφωνίας. Το Τρίτο για μένα δεν είναι απλώς ένας σταθμός που παίζει την μουσική που ακούω, όχι. Ήμουν ένα από τα λίγα παιδάκια που οι μεγαλύτεροι τα έβαζαν μπροστά στο ραδιόφωνο για ν'ακούσουν τη θρυλική Λιλιπούπολη. Θυμάμαι σαν τώρα τους συγγενείς να μαζεύονται γύρω από το ραδιόφωνο για ν'ακούσουν την εκπομπή του Μάνου Χατζιδάκι με θρησκευτική ευλάβεια. Η οικογένειά μου ανήκε στη λεγόμενη παραδοσιακή, καραμανλική δεξιά και τους θυμάμαι με αγάπη και νοσταλγία αλλά και μ'ενα ελαφρύ ειρωνικό μειδίαμα ν'ακούν τον Χατζιδάκι με ύφος συνωμοτικό, λες και άκουγαν BBC στην Κατοχή, δεδομένης της βαθειάς απέχθειας που τους προκαλούσε η νέα (τότε) κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ. Το Τρίτο είναι κομμάτι της παιδικής και νεανικής μου ηλικίας, λοιπόν και κομμάτι της καθημερινότητάς μου.
Κι όμως. Αν η κυβέρνηση ανακοίνωνε την κατάργησή του θα ήμουν η τελευταία που θα το υπερασπιζόταν.
Όλη η συζήτηση για τα δημόσια ΜΜΕ γίνεται για τον τρόπο που καταναλώνουμε τις ειδήσεις και τον πολιτισμό κι αυτό ακριβώς είναι που την κάνει εξαιρετικά λάθος. Το ζήτημα δεν είναι το περιβάλλον της κατανάλωσης, δηλαδή, το αν θα γίνεται σε ιδιωτικό ή δημόσιο πλαίσιο. Το τεράστιο ζήτημα είναι οι όροι παραγωγής των ειδήσεων και του πολιτισμού. Όλες οι "ιστορίες επιτυχίας" στον πολιτισμό, το Τρίτο του Χατζιδάκι, οι εκπομπές του Γιάννη Πετρίδη και ο 9, 58 της Θεσσαλονίκης, για ν'αναφέρω τις πιο γνωστές, έχουν χτιστεί πάνω στα χαρισματικά άτομα τα οποία τις περισσότερες φορες για να μην πω όλες, συνετρίβησαν από τους κρατικούς μηχανισμούς που υπάρχουν από καταβολής κόσμου για να αναπαράγουν την υπάρχουσα εξουσία. Ο 9.58 ή το Τρίτο ή ο 9, 84 έκαναν τη διαφορά επειδή εντός αυτών βρέθηκαν οραματιστές συμπολίτες μας που ακριβώς συγκρούστηκαν με τις δομές που σήμερα βλέπω ότι υπερασπιζόμαστε! Πώς είναι δυνατόν να συμβαίνει αυτό!
Έπειτα, αν είναι να μιλήσουμε για τους όρους παραγωγής του πολιτισμού και όχι για το πλαίσιο της κατανάλωσής του, δεν είναι δυνατόν ν'αγνοούμε τη νέα πραγματικότητα που επέβαλλε το διαδίκτυο. Περισσότερο από ποτέ σήμερα, είναι δυνατόν στον καθένα μας να παρέμβει στα πράγματα και συχνά να τα καθορίσει κιόλας με τον πιο φτηνό, εύκολο και κυρίως μέσα σε καθεστώς απόλυτης ατομικής ελευθερίας!
Δεύτερο ζήτημα. Αν και ζω με την κλασική μουσική και απεχθάνομαι την κουλτούρα του νυχτερινού κέντρου και του σκυλάδικου, θεωρώ αδιανόητο να επιβάλλω στους συμπολίτες μου "την ποιότητα" μέσω των κρατικών θεσμών. Να μην παρεξηγηθώ. Βλέπω ρόλο και μαλιστα σημαντικό στην παρουσία του κράτους στον πολιτισμό. Το κράτος πρέπει να δίνει τις ευκαιρίες και να δημιουργεί το πλαίσιο παραγωγής αλλά δεν μπορεί να εξασφαλίζει την κατανάλωση με το να συντηρεί επ'άπειρον προϊόντα πολιτισμού με τη μορφή των επιχορηγήσεων. Ποιος είναι αυτός που αισθάνεται άνετα να πει στο γείτονά του ότι πρέπει να συντηρεί σταθμους για το καλό του;
Αν έκλεινε το Τρίτο, λοιπόν, όχι, δεν θα το υπερασπιζόμουν. Ξέρω ότι οι ταλαντούχοι άνθρωποι θα έστηναν δικά τους μικρά ευέλικτα σχήματα, θα έφτιαχναν διαδικτυακούς ραδιοφωνικούς σταθμούς και θα χρησιμοποιούσαν εξαιρετικά αποτελεσματικά τις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης για να διαφημίσουν το έργο τους και να μαζέψουν το κοινο τους και στη συνέχεια, διαφήμιση ώστε να ζήσουν από τη δουλειά τους.
Αυτό που θα θελα να υπερασπιστώ και μέχρι τώρα δεν το έχω ακούσει είναι τα αρχεια της ελληνικής ραδιοφωνίας. Το κράτος οφείλει να ολοκληρώσει το έργο της ψηφιοποίησής τους και να δώσει εύκολη και ελεύθερη πρόσβαση σ'αυτά ώστε να τα χρησιμοποιήσουν οι πολίτες. Η προστασία των αρχείων και η άμεση προσβασή τους σ'αυτά, είναι ένας αγώνας που αξίζει να δώσουμε, για τα υπόλοιπα, δεν είμαι καθόλου σίγουρη.
Υ.Γ. Διαβάστε κι ένα παλαιότερο ποστ του Άρη Δημοκίδη για το Τρίτο. Νομίζω πως αφορά αρκετούς σταθμούς/οργανισμούς που έχουν κάνει την ποιότητα επιχείρημα. "Media Trip: Μια εβδομάδα στον κόσμο του Τρίτου Προγράμματος".
σχόλια