Σπάνια στην επιφάνεια ενός αληθινά μικρού δημόσιου χώρου διακλαδίζονται τόσο πολλές και διαφορετικές δραστηριότητες, εν δυνάμει συγκρουσιακές.
Το Μοναστηράκι είναι εμπόριο, είναι τουρισμός, είναι αναψυχή, είναι αρχαία, είναι συγκοινωνία, είναι το παλιό, είναι και το καινούργιο. Ταυτόχρονα είναι
και η οροφή, η «ταράτσα» ενός περίπλοκου συγκοινωνιακού δικτύου με αεραγωγούς και άλλα συναφή συστήματα. Η αποκάλυψη της νέας πλατείας την Παρασκευή με έκανε προσωπικά αισιόδοξο. Η λιτή αρχιτεκτονική μελέτη (των Νίκου Καζέρου, Βάσως Μανιδάκη, Ζήνας Κωτσοπούλου, Χριστίνας Παρακεντέ, Ελένης Τζιρτζιλάκη με τον Δημήτρη Κόκα στη στατική μελέτη και την Ι. Παπαγρηγοράκης και συνεργάτες Ε.Π.Ε. στην ηλεκτρομηχανολογική μελέτη) αφομοίωσε δημιουργικά την πολυπλοκότητα της καθημερινότητας της πλατείας και μας έδωσε ελπίδες για μια διαφορετική διαχείριση του ταλαιπωρημένου δημόσιου χώρου στην Αθήνα. Η νέα αποκάλυψη του Ηριδανού και η επιλογή ο χώρος να μείνει ανοικτός είναι ένα επιπλέον ευοίωνο σημάδι. Όλα, φυσικά, θα κριθούν από τον τρόπο που η νέα πλατεία θα ενταχθεί στη ζωή της πόλης. Αλλά γι’ αυτό είμαστε όλοι συνυπεύθυνοι.

Η τάση: Η χρονιά της παραλίας

Αν το 2008 όλοι οι προβολείς έπεσαν στο κέντρο (για όλους τους σωστούς και τους λάθος λόγους), ξεσκονίστε καλά τα γυαλιά ηλίου σας γιατί το 2009 είναι η χρονιά της παραλίας. Με επίκεντρο τη δεύτερη αθηναϊκή μπιενάλε που θα ξεδιπλωθεί στην παράκτια ζώνη του Παλαιού Φαλήρου από τις 15 Ιουνίου έως τις 4 Οκτωβρίου, η παραλία πιάνει φωτιά. Τις πολλές και διαφορετικές εικαστικές και παραστατικές εκδηλώσεις στους εξωτερικούς χώρους επιμελούνται ο Δημήτρης Παπαϊωάννου και ο εικαστικός καλλιτέχνης Ζάφος Ξαγοράρης. Με πολύ μεγάλο ενδιαφέρον περιμένουμε και τις επεμβάσεις του αρχιτέκτονα Ανδρέα Αγγελιδάκη, στον οποίο ανατέθηκε ο σχεδιασμός της μπιενάλε. Από κοντά και η Art Athina που μετακομίζει στο Κλειστό Γυμναστήριο Φαλήρου, το γνωστό Τάε-Κβο-Ντο, λίγες εβδομάδες νωρίτερα, από τις 21 έως τις 24 Μαίου. Και τα δύο γεγονότα στρέφουν την προσοχή στη χρυσή εφεδρεία της Αθήνας που δεν είναι άλλη από το τεράστιο, αναξιοποίητο παράκτιο μέτωπό της.

THE TOP TEN

1 ΠΕΡΙΜΕΝΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΡΕΝΤΣΟ

Ήταν η σημαντικότερη είδηση μέσα στο 2008. Ο Ρέντσο Πιάνο ανέλαβε να σχεδιάσει τα κτίρια της Εθνικής Βιβλιοθήκης και της Εθνικής Λυρικής Σκηνής καθώς και του Πολιτιστικού Πάρκου που θα τα περιβάλλει στον παλιό Ιππόδρομο στο Δέλτα Φαλήρου. Ο Ιταλός σταρ θα υλοποιήσει τη γενναιόδωρη δωρεά του Ιδρύματος Νιάρχου. Μέσα στο 2009 έρχονται και τα σχέδια.

2 ΤΟ ΘΕΑΤΡΟΝ ΤΟΥ ΙΜΕ

Η Αθήνα χρόνο με το χρόνο εμπλουτίζει τη θεατρική της υποδομή και μετά το Μπάντμιντον έχουμε εδώ και λίγους μήνες ένα ακόμα υψηλών προδιαγραφών συγκρότημα, αυτήν τη φορά στην Πειραιώς, στο πολιτιστικό πάρκο του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού. Χάι-τεκ αρχιτεκτονική από τους Γιώργο Aνδρεάδη, Γιάννη Tσιώμη και Nαταλία Eφραίμογλου.

3Η ΑΝΑΚΑΙΝΙΣΗ ΤΟΥ ΑΣΤΕΡΑ

Με τις θαυματουργές πινελιές του σημαντικότερου γυναικείου αρχιτεκτονικού διδύμου της χώρας, τη Ρένα Σακελλαρίδου και τη Μόρφω Παπανικολάου. Η νέα διαμόρφωση της Πύλης του Αστέρα της Βουλιαγμένης και η αναβάθμιση της εισόδου του συγκροτήματος «Ναυσικά», πάντα στον Αστέρα, έδωσαν νέα ζωή σ' ένα εμβληματικό έργο της τουριστικής Αθήνας. Για το πρώτο, βραβείο στο Αρχιτεκτονικό Φεστιβάλ της Βαρκελώνης.

4Η ΧΡΟΝΙΑ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΩΝ

Ύστερα από περιπέτειες και πισωγυρίσματα, οι οκτώ προσφυγικές πολυκατοικίες της λεωφόρου Αλεξάνδρας προστατεύονται και επισήμως. Χαρακτηρίστηκαν «διατηρητέες» και αυτό που επείγει τώρα είναι ένα σύγχρονο και λειτουργικό master plan για ολόκληρη την περιοχή.

5ΤΑ ΜΟΥΣΕΙΑ ΕΠΕΚΤΕΙΝΟΝΤΑΙ

Υπόγεια επέκταση 26.000 τ.μ. για το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και νέος όροφος στην Εθνική Πινακοθήκη (συν 6.500 τ.μ.), σύμφωνα με αποφάσεις που δημοσιοποιήθηκαν μέσα στο 2008. Το ερώτημα είναι, ακόμα και με τα νέα δεδομένα, θα καλύψουν τις ανάγκες των δύο μουσείων σε βάθος χρόνου;

6ΤΟ ΝΕΟ ΕΘΝΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ

Πραγματικά νέα εποχή για το Εθνικό Θέατρο με την ολοκληρωτική ανακαίνιση του ιστορικού κτιρίου της Αγίου Κωνσταντίνου και την προσθήκη νέας πτέρυγας από τη Μενάδρου. Αρχιτέκτονες: Στούντιο 75.

7ΜΑΣ ΑΛΛΑΖΕΙ ΤΑ ΦΩΤΑ

Mε την (πολύ) καλή έννοια. Ο λόγος για την Ελευθερία Ντεκώ, η οποία μέσα στο 2008 δέχθηκε πρόταση από το Ίδρυμα Ωνάση να φωταγωγήσει δικό του κτίριο επί της Αμαλίας. Το αποτέλεσμα, στα όρια του video art, εκπληκτικό. 'Αρεσε και στο δήμαρχο Αθηναίων, ο οποίος της ανέθεσε να φωτίσει δέκα κτίρια της Αθήνας.

8ΤΑ «ΕΝΟΧΛΗΤΙΚΑ» ΚΤΙΡΙΑ ΤΗΣ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ ΑΡΕΟΠΑΓΙΤΟΥ

Η πρόθεση του υπουργείου Πολιτισμού να κατεδαφίσει δύο προπολεμικά κτίρια στη Διονυσίου Αρεοπαγίτου για να «απελευθερωθεί» η οπτική επαφή του νέου μουσείου με τον Ιερό Βράχο ξεσήκωσε πρωτοφανή θύελλα διαμαρτυριών και παλλαϊκό κύμα συμπαράστασης. Τώρα όλοι αναμένουν την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας.

9ΠΡΩΤΗ ΓΕΥΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΝΕΟ ΜΕΤΑΞΟΥΡΓΕΙΟ

Σχεδόν έτοιμο το συγκρότημα κατοικιών της κατασκευαστικής εταιρείας ΓΕΚ στο Μεταξουργείο, από τα πρώτα δείγματα της δυναμικής που φαίνεται να αναπτύσσεται στη γειτονιά. Υπενθυμίζουμε ότι η μελέτη που υλοποιήθηκε είναι δύο νέων παιδιών, του Γιάννη Παπαδόπουλου και της Γεωργίας Δασκαλάκη (σύμβουλος: Τ. Μπίρης).

10Ο ΚΗΠΟΣ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΥ

Ένας νέος χώρος πρασίνου στο κέντρο της πόλης, στον περιβάλλοντα χώρο του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου της Αθήνας. Τριάντα στρέμματα, ανοιχτό αμφιθέατρο, καφέ-εστιατόριο και διαδρομές σ' ένα κατάφυτο, ειδυλλιακό περιβάλλον.

ΠΡΟΣΕΧΩΣ

1.Νέο Μουσείο Ακρόπολης

Φεβρουάριο ή Μάρτιο θα γίνουν τα πολυαναμενόμενα εγκαίνια του νέου Μουσείου της Ακρόπολης, ένα «βαρύ» χαρτί που θα χρησιμοποιήσει η Αθήνα για να διασκεδάσει κάπως τις αρνητικές εντυπώσεις του Δεκεμβρίου. Τότε θα κριθεί και επί της ουσίας το κτίριο του Μπερνάρ Τσουμί και του Μιχάλη Φωτιάδη.

2. Ταινιοθήκη της Ελλάδος

Σαν ψέμα μοιάζει η ολοκλήρωση μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2009 της νέας έδρας της Ταινιοθήκης της Ελλάδος, που άφησε το Κολωνάκι για τις χάρες της Ιεράς Οδού. Αδρός μοντερνισμός στο «κουφάρι» ενός παλιού θερινού σινεμά. Αρχιτέκτονες ο Νίκος Μπελαβίλας και η Βάσω Τρόβα.

3. Ίδρυμα «Μιχάλης Κακογιάννης»

Στην Πειραιώς, αμέσως μετά τη διασταύρωση της Χαμοστέρνας, ετοιμάζεται η πολιτιστική κιβωτός του Ελληνοκύπριου σκηνοθέτη. Θέατρο, κινηματογραφικές αίθουσες, εκθεσιακός χώρος, εστιατόριο στο νέο συγκρότημα που υπογράφει ο αρχιτέκτονας Βασίλης Σγούτας. 

4. Νέα πρόσοψη «καμμένο» της Ερμού

Κάηκε στα καταστροφικά επεισόδια της Αθήνας. Στην Ερμού, πάνω στην πλατεία στο Μοναστηράκι. Ήταν ένα μεγάλο, γωνιακό κτίριο γραφείων και καταστημάτων. Τη νέα του πρόσοψη σχεδιάζει ένας από τους καλύτερους Έλληνες αρχιτέκτονες, ο Διονύσης Σοτοβίκης. Ανυπομονούμε. 

5.Το νέο design hotel του Δάκη Ιωάννου

Το σίξτις Olympic Palace Hotel στη Φιλελλήνων μεταμορφώνεται από τους διάσημους Βραζιλιάνους ντιζάινερ αδελφούς Καμπάνα, ενώ την πρόσοψη επιμελείται ο επίσης διάσημος Γάλλος βοτανολόγος Πατρίκ Μπλαν. Εγκαίνια προς το τέλος του ‘09.

6.Αthinais Loft Towers στον Βοτανικό

Πατρίκ Μπλαν και στο νέο project του ζεύγους Μαμιδάκη-Κοκκινέα, στην Αθηναΐδα. Θα σχεδιάσει έναν κρεμαστό κήπο σε υπαίθριο τοίχο του νέου συγκροτήματος που θα περιλαμβάνει 72 κατοικίες με βεράντες και 50 περίπου ιδιωτικές πισίνες σε σχέδια του αρχιτέκτονα Τομ Γκαζέτας. 

7.Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών στη Συγγρού

Στην τελική ευθεία η αποπεράτωση της πολιτιστικής ναυαρχίδας του Ιδρύματος Ωνάση στη λεωφόρο Συγγρού. Ανυπομονησία για το διαφανές κτίριο που σχεδίασε το γνωστό παριζιάνικο γραφείο Architecture 75.

8.H αβεβαιότητα του Φιξ

Νέα προβλήματα στο Φιξ, με επίκεντρο τα οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η ανάδοχος εταιρεία. Το χρονοδιάγραμμα για εγκαίνια στο τέλος του 2009 φαντάζει περισσότερο ουτοπικό από ποτέ και όλα δείχνουν πως το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης θα περάσει αρκετούς χειμώνες στο Ωδείο Αθηνών.

9.Το σίριαλ του γηπέδου

Η εκπνοή του 2008 επεφύλασσε μια δυσάρεστη εξέλιξη στους φίλους του Παναθηναϊκού. Εκεί που όλα έμοιαζαν να έχουν πάρει ένα δρόμο, το Συμβούλιο της Επικρατείας διέταξε τη διακοπή των έργων ανέγερσης εμπορικού κέντρου στην ίδια περιοχή. Τα δύο έργα συνδέονται και όλοι κρέμονται από την οριστική ετυμηγορία του ΣτΕ το πρώτο δεκαήμερο του Ιανουαρίου.

10.Η νέα Δημοτική Πινακοθήκη

Απέναντι από το νέο οικιστικό συγκρότημα της ΓΕΚ βρίσκεται το παλιό Μεταξουργείο, η παλιά βιομηχανική μονάδα από όπου πήρε το όνομά της ολόκληρη η περιοχή. Σήμερα μετασκευάζεται για να φιλοξενήσει μέσα στο 2009 τη Δημοτική Πινακοθήκη.