Από την Αργυρώ Μποζώνη
Η Άννα Μάσχα μια από τις πιο ταλαντούχες ηθοποιούς της γενιάς της θα παίξει φέτος στο θέατρο της Επιδαύρου στον Προμηθέα Δεσμώτη σε σκηνοθεσία Έκτορα Λυγίζου.
Ο μύθος του Προμηθέα, του Τιτάνα που αψήφησε τη θέληση του Δία και ευεργέτησε τους ανθρώπους δίνοντάς τους τη φωτιά, υψώθηκε σε σύμβολο αντίστασης ανά τους αιώνες, έδωσε έμπνευση σε κάθε μορφής τέχνη και οι ερμηνείες του ακόμα και σήμερα εξακολουθούν να είναι επίκαιρες. Ο σκηνοθέτης Έκτορας Λυγίζος μοιράζει το ρόλο σε δύο ηθοποιούς, επιχειρώντας να ανιχνεύσει τη σύγκρουση του ήρωα με τον ίδιο του τον εαυτό πίσω από τη σύγκρουση με τον άλλοτε σύμμαχό του. Παράλληλα φέρνει στο φως τις τυχόν παραλληλίες τους και αναδεικνύει πίσω από την οργή την ανάγκη του άλλου.
Με τον τρόπο αυτό, η τραγωδία ενός αλύγιστου ήρωα –που καθηλώνεται σ’ ένα βράχο όπου θα παραμείνει αμετανόητος και θα καταποντιστεί από τα αστροπελέκια του Δία όπως και οι συμπαραστάτριές του Ωκεανίδες– γίνεται η τραγωδία ενός προδομένου συντρόφου που χαράζει τη δύσκολη πορεία της συμφιλίωσης με την απώλεια. Μια πορεία αυτογνωσίας και ενηλικίωσης για όλα τα πρόσωπα.
___________
Για την προσέγγιση αυτή και την εμπειρία της Επιδαύρου μιλήσαμε με την Άννα Μάσχα.
Πόσες φορές έχετε πάει στην Επίδαυρο;
Τρεις φορές, το 1996 στην Ελένη του Ευριπίδη με το Θέατρο του Νότου σε σκηνοθεσία Γιάννη Χουβαρδά που έπαιζα στον Χορό, πέρυσι στις Τραχίνιες του Εθνικού Θεάτρου σε σκηνοθεσία Θωμά Μοσχόπουλου (Δηιάνειρα) και φέτος στον Προμηθέα Δεσμώτη του Έκτορα Λυγίζου (Ωκεανίδες)
Είναι διαφορετικό να παίζετε εκεί και κυρίως σε ποιο επίπεδο δοκιμάζεται ένας ηθοποιός;
Στην Επίδαυρο δοκιμάζεται η τεχνική ενός ηθοποιού και η εσωτερική του δύναμη. Ο χώρος είναι μεγάλος και απαιτεί μεγάλα πράγματα. Ακόμα και τα μικρά πράγματα, τα πιο ευαίσθητα, εσωτερικά και λεπτά πρέπει να είναι μεγάλα με κάποιο τρόπο. Η επικοινωνία αναγκαστικά είναι σε μεγαλύτερη κλίμακα, γιατί απευθύνεσαι σε περισσότερους ανθρώπους.
Δουλεύετε με ένα νέο σκηνοθέτη, τον Έκτορα Λυγίζο. Μπορείτε να μου πείτε αυτό που σας αρέσει πολύ σε αυτή τη συνεργασία;
Τον Έκτορα τον ξέρω από την εποχή του Αμόρε, όταν σκηνοθέτησε το έργο 'Αγριοι – Ο άνδρας με τα θλιμμένα μάτια του Χεντλ Κλάους. Αλλά δεν είχε τύχει ποτέ να δουλέψουμε μαζί.
Μου αρεσουν πάρα πολύ οι συνθήκες τις πρόβας που έχει δημιουργήσει ο Εκτορας, γιατί ο σκηνοθέτης δίνει τον τόνο. Η πρόβα μας είναι χαλαρή, δημιουργική, με πολλή επιμονή. Ακόμα και στο διάλειμμα ψιλοκάνουμε πρόβα, επειδή το θέλουμε. Ο Έκτορας είναι πολύ ανοιχτό παιδί.
Πάντοτε έχουμε την ανάγκη να ρίχνουμε ένα νέο βλέμμα στα κλασικά έργα. Μπορείτε εδώ να εντοπίσετε κάτω από ποιο πρίσμα βλέπετε τον Προμηθέα;
Νομίζω ότι η ομαδικότητα και η συλλογική αφήγηση είναι τα κύρια χαρακτηριστικά αυτής της παράστασης. Η έρευνα έχει δώσει έμφαση στη συνολική αφήγηση, πώς δηλαδή μια ομάδα 8 ανθρώπων μπορούν να αφηγηθούν από κοινού αυτή την ιστορία. Ως αποτέλεσμα, ο ρόλος του Χορού είναι ισότιμος με των άλλων ρόλων. Ο Χορός δεν είναι ένα πλήθος ανθρώπων, αλλά δύο άνθρωποι, όπως και όλοι οι άλλοι ρόλοι που στην παράσταση παίζονται από δύο ηθοποιούς, όλοι έχουν ίσο μερίδιο στην αφήγηση.
Όλοι με τη σειρά τους γίνονται αφηγητές και ακροατές μιας αφήγησης-Χορός.
Σε αυτή τη σκηνοθεσία υπάρχει κυρίαρχο το στοιχείο της σύγκρουσης ως στοιχείο αυτογνωσίας και ενηλικίωσης για όλα τα πρόσωπα. Θέλετε να μου πείτε τι σημαίνει αυτό σε μια καλλιτεχνική πορεία (τη δική σας;)
Δεν μπορεί κανείς να αποφύγει τις συγκρούσεις στη ζωή αυτή. Το καλύτερο που έχει να κάνει κανείς είναι να μάθει κάτι από αυτές και να τις χρησιμοποιήσει δημιουργικά στο μέλλον, όταν θα του συμβούν οι επόμενες. Όσον αφορά στο θέατρο, θέατρο χωρίς συγκρούσεις δεν υπάρχει. Και αυτό δεν αφορά μόνο στο συγκεκριμένο έργο, αλλά σε όλες τις τραγωδίες γενικά, σε άλλες λιγότερες και άλλες περισσότερο.
Απλώς στο συγκεκριμένο έργο συγκρούονται πολλοί ήρωες με τον Προμηθέα. Ο Ωκεανός συγκρούεται μαζί του από συμπάθεια, θέλει να τον βοηθήσει αλλά του δείχνει μια άλλη οπτική που μοιραία φέρνει τη σύγκρουση. Συγκρούονται κοσμοαντιλήψεις. Ο Χορός συγκρούεται μαζί του από αγάπη και συμπάθεια, αλλά λόγω διαφορετικών απόψεων για τη ζωή προσπαθεί παράλληλα να τον συναιτίσει. Στο τέλος βέβαια αποφασίζει να τον ακολουθήσει τον Προμηθέα. Αυτός ο Χορός κάνει μεγάλη διαδρομή…
Ο σκηνοθέτης σας έχει κάνει μια σημείωση: «Τι είναι ο κόσμος όταν αποκτάμε την εμπειρία του με βάση το δύο και όχι το ένα;». Μπορείτε να μου πείτε τι σημαίνει αυτό για εσάς;
Μεγάλη δυσκολία, αλλά και μεγάλη ανακούφιση. Μπορείς να μοιραστείς, να έχεις ένα σημείο αναφοράς. Στο μάθημα φιλοσοφίας στο πανεπιστήμιο είχα διαβάσει σε ένα βιβλίο ότι ο αριθμός της επικοινωνίας εξαντλείται στο δύο, στην ένας προς έναν επικοινωνία. Δεν μπορείς να επικοινωνήσεις με παραπάνω από έναν. Ακόμα και όταν απευθύνεσαι σε ένα πλήθος, πραγματικά απευθύνεσαι σε έναν για να καταφέρεις να επικοινωνήσεις ουσιαστικά.
Υπάρχει το στοιχείο του κράτους, της βίας, της εξουσίας, ζητήματα που απασχολούν κατεξοχήν την ανθρωπότητα σε βάθος χρόνου. Και υπάρχει και το ζήτημα της γνώσης, της δύναμης των ανθρώπων απέναντι σε αυτά. Πιστεύετε ότι αυτό θα είναι πάντα μια άνιση πάλη;
Νομίζω πως τελικά η εξουσία νικάει, αν και κάποιες φορές χάνει μάχες. Υπάρχει το ιδανικό της ανθρώπινης χειραφέτησης, της ατομικής χειραφέτησης, το κοινωνικοπολιτικό ιδανικό που ανήκει λίγο στην ουτοπία. Το ιδανικό που ο καθένας μας δεν χρειάζεται καμία εξουσία να τον ελέγχει και να τον κατευθύνει.
H Άννα Μάσχα στις πρόβες της παράστασης
_______________
Η ταυτότητα της παράστασης:
Μετάφραση: Παναγιώτης Μουλλάς
Προσαρμογή μετάφρασης – Διασκευή – Σκηνοθεσία: Έκτορας Λυγίζος
Σκηνικό – Κοστούμια: Κλειώ Μπομπότη
Φωτισμοί: Δημήτρης Κασιμάτης
Μακιγιάζ: Ιωάννα Λυγίζου
Δραματουργική συνεργασία: Κατερίνα Κωνσταντινάκου
Ερμηνεύουν Δήμητρα Βλαγκοπούλου, Στεφανία Γουλιώτη, Τζίνα Θλιβέρη, Μιχάλης Κίμωνας, Έκτορας Λυγίζος, Άννα Μάσχα, Θάνος Τοκάκης, Γαλήνη Χατζηπασχάλη
σχόλια