Amy Winehouse – Tracey Emin
Οι δυο γυναίκες που «είδα» στο Λονδίνο, δύο δυναμικές, ταλαντούχες, τραγικές φιγούρες της βρετανικής κουλτούρας.
Τα συνθήματα/μηνύματα στις κουβέρτες της Tracey είναι σαν να έχουν βγει από στίχους της Amy, μαύρα κι άραχνα, παρανοϊκά, υστερικά, τραγικά και σαρκαστικά. Οι στίχοι της Amy θα μπορούσαν κάλλιστα να στολίσουν κάποιες από τις κουβέρτες της Tracey, είναι σαν να μιλούν δύο στόματα με μια ψυχή.
Everytime i feel love i think Christ is going to be crucified – so I close my eyes and i become the cross!
I don’t expect to be a mother – but I do expect to die ALONE. I want it back - that girl of 17.
She went out like a 40 watt bulb.
Pyscho slut – and I don’t have to tell you its all too beautiful.
Total paranoia – i find your attitude a little bit negative
Is anal sex legal? Is legal sex anal?
People like you need to fuck people like me.
Those who suffer, Love!
My cunt is wet with fear!
All I wanted was your spunk dry on my face.
Αυτά είναι τα μόττο της Tracey, που μοιάζουν να είναι αφιερωμένα και στην Amy Winehouse, λες και η έκθεση γίνεται για να τιμήσει και την Amy, λες και οι δυο γυναίκες ζήσαν παράλληλους βίους ... βασανισμένες (από τους άνδρες) και καταραμένες ψυχές κάνανε τη ζωή τους τέχνη, ζήσαν στο χείλος του γκρεμού και πέφτοντας άφησαν τα πλήθη να αναρωτιούνται τι στο καλό είναι το ταλέντο και που «χαραμίζεται».
Το κακό κορίτσι της Βρετανικής τέχνης ... και το κακό κορίτσι της Βρετανικής ποπ, δύο βίοι παράλληλοι ώσπου ο ένας κόπηκε εκεί που ο άλλος νεκραναστήθηκε.
Tracey Emin – Love Is What You Want
Μηνύματα ραμμένα πάνω σε κουβέρτες, ξύλινες ογκώδεις κατασκευές, σλόγκαν σε neon lights, ενθύμιά της, φιλμάκια με την ίδια πρωταγωνίστρια, σχέδια, πίνακες, γλυπτά που περιγράφουν τη βρώμικη και γυμνή αγάπη της Emin για τον κόσμο της. Αυτή είναι η αναδρομική έκθεση της στην γκαλερί Hayward.
Και οι δυο κατηγορήθηκαν ότι εκμεταλλεύτηκαν την μη-υγιή εικόνα τους για να πουλήσουν, ενώ στην ουσία το μόνο που ήθελαν ήταν να σπάσουν τους παραδοσιακούς ρόλους των γυναικών σελέμπριτι. Και οι δυο εξέφρασαν μέσα από την τέχνη τους τα βιώματα τους με πολύ ευθύ, σχεδόν μπρουτάλ τρόπο.
Για την Amy το ταλέντο είναι, ήταν αδιαμφισβήτητο. Αυτό που αμφισβητούνταν ήταν η διάθεση της για ζωή, η διάθεση της να μοιραστεί πραγματικά αυτή τη χρυσή φωνή με όλους τους υπόλοιπους, εις τους αιώνας των αιώνων, και να μην το πνίξει στο αλκοόλ και τα ντραγκς.
Για την Τουρκοκυπριακής καταγωγής Tracey, πολλοί ακόμα το ψάχνουν αν όντως είναι μια ταλαντούχα καλλιτέχνης και σε ποια μορφή τέχνης. Η ίδια παραδέχεται ότι όταν πρωτοξεκίνησε δεν είχε κανένα ιδιαίτερο ταλέντο, ή τουλάχιστον έτσι ένιωθε. Σε ένα από τα βίντεο της αφηγείται πως μικρή πήρε μέρος σε έναν διαγωνισμό τραγουδιού σε μια παμπ της πόλης Margate (όπου έζησε τα παιδικά της χρόνια) και μόλις άνοιξε το στόμα της οι άνδρες άρχισαν να την γιουχάρουν, φωνάζοντας την «Slag! Slag!slag!» (βρώμα). Ήταν οι ίδιοι άνδρες με τους οποίους είχε "πάει" πριν καλά καλά ενηλικιωθεί, σε μια απεγνωσμένη προσπάθεια να ορίσει τη δύναμη και την επιρροή που είχε επάνω στους άνδρες η εφηβική της σεξουαλικότητα. Παράτησε το σχολείο στα 13 της για να σπουδάσει τέχνη στο κολέγιο Maidstone – και για να φύγει από την μικρή πόλη που την έπνιγε. Την ίδια χρονιά βιάστηκε, κάτι που η ίδια περιγράφει ως «par for the course», δηλαδή φυσιολογικό για ένα κορίτσι του τόπου της.
Το σημείο μηδέν για την Tracey ήταν όταν έμεινε έγκυος από τον γκόμενο της (στη δεκαετία του 90) και πήγε να το ρίξει, ενώ ήταν ήδη σε προχωρημένη εγκυμοσύνη. Όπως αφηγείται η ίδια σε άλλο βίντεο από την έκθεση, η εμπειρία ήταν τραγική, ο γιατρός της απαράδεκτος, και, ενώ έφυγε από την κλινική νομίζοντας ότι όλα τέλειωσαν, ξαναγύρισε σερνώμενη μετά από πέντε μέρες αφόρητων πόνων, για να διαπιστώσει έξω από την κλινική ότι το έμβρυο είχε μείνει μέσα της κομματιασμένο ... το ένιωθε να γλιστράει από τους μηρούς της εκεί, στο πεζοδρόμιο, μέσα στα αίματα και μπροστά στα έκπληκτα μάτια της κολλητής της. Για χρόνια κλείστηκε στον εαυτό της, ένιωθε ατάλαντη και άχρηστη, νεκρή. Όλα τα έργα, μετέπειτα, κουβαλούν κάτι από εκείνη την τραυματική της εμπειρία, καθώς και από την κακοποίηση που υπέστη σε μικρότερη ηλικία. Τα ταμπόν, οι ζωγραφιές με τα αιδοία και τους ανοιχτούς μοιρούς γυναικών, τα απαισιόδοξα μηνύματα στις κουβέρτες, τα μηνύματα σε φώτα νέον, τα αυτοβιογραφικά βίντεο και οι άλλες συνθέσεις της – όπως παλιότερα τα ματωμένα σεντόνια και τα χρησιμοποιημένα προφυλακτικά.
Πολλοί σχολιάζουν ότι το χει λίγο παρατραβήξει με την αυτοαναφορικότητα της, ότι χρησιμοποιεί τη ζωή της ως πηγή έμπνευσης για την τέχνη της (πω πω τι έγκλημα!) - από την παραμικρή λεπτομέρεια όπως ο έρπης που έβγαλε ή μια λίστα με όσους έχει πάει, μέχρι το βιασμό και τις δυο εκτρώσεις της - ότι κάνει τέχνη στοχεύοντας στο shock value, να σοκάρει δηλαδή το κοινό και άλλα παρόμοια επικριτικά. Ότι χρησιμοποιεί πολύ το συναίσθημα και στήνει δυνατές εικόνες ζητώντας από το κοινό να δει το έργο της πίσω από την δημόσια εικόνα της, κάτι αδύνατο με αυτά που κάνει. Η ίδια παραδέχεται ότι «δίνει στο κοινό αυτό που ζητάει», όταν σε ένα εισαγωγικό βίντεο λέει πως την ρωτάνε συνεχώς αν η τέχνη της αναφέρεται στο σεξ. Η ουσιαστική της απάντηση είναι ότι η τέχνη της αναφέρεται στα πάντα – και στο σεξ.
Άλλοι λένε πως η Tracey δεν είναι πραγματικά καλή σε καμιά μορφή τέχνης, δεν είναι ας πούμε αστέρι στη φωτογραφία, ούτε στο βίντεο, ούτε στη ζωγραφική, αλλά έχει το ταλέντο να συνθέτει κομμάτια από τη ζωή της χρησιμοποιώντας όλες τις μορφές τέχνης, και το αποτέλεσμα, το πανόραμα των εμπειριών της που στήνει και αφηγείται στον θεατή, δεν μπορεί παρά να είναι πετυχημένο, όπως καταμαρτυρεί η φήμη της.
Αγαπημένο μου κομμάτι της έκθεσης, ο πίνακας Black Cat, εμπνευσμένος από ένα ποίημα του Edgar Allan Poe (και από τη ζωή της).
Η δουλειά της Tracey έχει ένα διπλό χαρακτήρα, από τη μία εμπεριέχει στοιχεία άκρως ευαίσθητα και σχεδόν νεο-ρομαντικά, κι από την άλλη σε γενικές γραμμές οι εικαστικές τις διατυπώσεις είναι εντελώς κυνικές κι αποστομωτικές. Νομίζω ότι και η Amy είχε τις ίδιες εναλλαγές, από την κατάθλιψη και την παθητικότητα, στην απόλυτη αντεπίθεση μέσω των στίχων της και των in your face εμφανίσεων της. Και οι δύο παρουσιάζουν έργο και βίο με full frontal τσαμπουκά. Όλα στη φόρα! In your face!
-----
Amy Winehouse - Back to Black
He left no time to regret
Kept his dick wet
With his same old safe bet
Me and my head high
And my tears dry
Get on without my guy
I love you much
It's not enough
You love blow and I love puff
And life is like a pipe
And I'm a tiny penny rolling up the walls inside
We only said goodbye with words
I died a hundred times
Ήθελα να περπατήσω τις διαδρομές που έκανε και η Amy
Αφού πήραμε μια γερή δόση από Tracey, κινήσαμε για το Camden Town, προς αναζήτηση της άλλης τραγικής φιγούρας της νεότερης ιστορίας της Βρετανίας. Βρήκαμε το σπίτι της Amy Winehouse σε ένα ήσυχο δρόμο με όμορφα δέντρα (στην Camden Square), μακριά από τη φασαρία του κέντρου του Camden. Τα παράθυρα και οι πόρτες κλειστές, και τα πολλά πολλά λουλούδια και σημειώματα στα δέντρα απέναντι είχαν μεταφερθεί αλλού, προς χάριν κάποιας φιλανθρωπίας. Λιγοστά έμεναν καρφιτσωμένα στα δέντρα, ανάμεσα τους και το δικό μου. Τα δέντρα ήταν όλα χαραγμένα με μηνύματα για την Amy. Όσο ήμασταν εκεί ήρθαν και δυο οικογένειες με τα μικρά παιδιά τους να αφήσουν ένα λουλούδι. Ο μπαμπάς από την μια οικογένεια, Ινδός, έπαιζε στο κινητό του δυνατά το Valerie. Η άλλη ήταν μια οικογένεια λατινοαμερικάνων, με 2 μικρά παιδιά. Η απήχηση της Amy ξεπερνούσε τελικά κάθε όριο ηλικιακό, γεωγραφικό, κοινωνικό ... και τι κι αν πέθανε από ναρκωτικά και αλκοόλ, οι γονείς φέρανε τα παιδιά τους να δουν το σπίτι που έμενε και σιγοτραγουδούσαν όλη την ώρα τα τραγούδια της.
Με ενοχλεί αυτό που ακούω συχνά να λέγεται για την Amy. Ότι «τι κρίμα, μια τέτοια φωνή να καεί έτσι από τα ντραγκς». «Ήταν φωνάρα αλλά έκανε πολλά ντραγκς». Ή ότι της άξιζε ότι της συνέβη, αφού ήταν μια πρεζού αλκοόλα. Κι όμως, κανείς δεν αναγνωρίζει ότι η Amy ήταν η σταρ που ήταν, ακριβώς επειδή ήταν αυτός ο αυτοκαταστροφικός της εαυτός ... δεν μπορείς να βγάλεις από την Amy τα ντραγκς, το αλκοόλ, την αυτοκαταστροφή και λύτρωσή της και να την κρίνεις απλά ως φωνή, ξερά. Η Amy, η φωνή της και οι στίχοι της ήταν τόσο ξεχωριστοί και ιδιαίτεροι, και βασανισμένοι και τραγικοί, γιατί ήταν και τόσο αληθινοί. Αν ψάχνετε την Amy χωρίς τα ντραγκς και τις καταχρήσεις, θα τη βρείτε στην Duffy και στην Adele. Αν ψάχνετε την πραγματική Amy, θα την βρείτε στη σκηνή του Βελιγραδίου ή όποιου Βελιγραδίου να βγάζει μπροστά στις κάμερες από τα μαλλιά της ένα μπούλετ και να ρουφάει απροκάλυπτα μυτιές για να συνεχίσει το σόου. Και κάπως έτσι ξαναγύρισε στο μαύρο της μοίρας της και ησύχασαν όλοι αυτοί που προέβλεπαν ότι θα σβήσει σύντομα.
Tο άλμπουμ της Back to Black έγινε μεταθάνατον το νούμερο ένα σε πωλήσεις άλμπουμ για τον 21ο αιώνα στην Βρετανία, εκτοπίζοντας το πρώτο άλμπουμ του μελαγχολικού γλυκανάλατου James Blunt. Τα τοξικολογικά τεστ έδειξαν ότι δεν είχε κάνει ναρκωτικά εκείνη τη μοιραία ημέρα, ενώ η επίσημη έρευνα ως προς τα αίτια του θανάτου της θα ξεκινήσει τον Οκτώβριο. Όταν είχα πάει πέρυσι στο Λονδίνο, έψαχνα να βρω ένα μπλουζάκι με την Amy, να το χω να το φοράω και να χαίρομαι. Δεν είχα βρει πουθενά, ούτε στο Camden, ούτε στο Portobello, ούτε πουθενά. Ρώτησα και μου είπαν τότε ότι η Amy δεν έδωσε την συγκατάθεση της για merchandise. Πριν δυο βδομάδες που έψαξα ξανά στο Camden, βρομούσε ο τόπος από αυτοσχέδια μπλουζάκια της Amy.
Οπτική παρέμβαση: Νίκος Δούλος
σχόλια