Τρίτη, νωρίς το πρωί, στην οδό Πειραιώς. Από χθες βρέχει σχεδόν ασταμάτητα σε πείσμα μιας πόλης που δείχνει με όλους τους πιθανούς τρόπους πως δεν θα καταφέρει ποτέ να συμβιβαστεί με τον γκρίζο, βροχερό καιρό, από τις ακατάλληλες υποδομές μέχρι τις διαθέσεις των κατοίκων της. Βασικό θέμα στην ειδησεογραφική επικαιρότητα είναι η απόφαση του πρωθυπουργού να γίνει ψηφοφορία για την εκλογή του νέου Προέδρου της Δημοκρατίας σε λίγες ημέρες. Μια είδηση που απασχολεί όλους όσοι ενδιαφερόμαστε για τα κοινά ή, τουλάχιστον, όσοι έχουμε το προνόμιο να μετράμε την καθημερινότητά μας σε ημέρες και να σκεφτόμαστε το μέλλον. Γιατί υπάρχει και μια ομάδα ανθρώπων που δεν έχει το περιθώριο να σκέφτεται τις μέρες που θα έρθουν, μα μονάχα τις επόμενες ώρες. Ένα περιθωριοποιημένο κομμάτι συμπολιτών μας που στερείται τα πιο βασικά για τη διαβίωσή του και αναγκάζεται να στέκεται καθημερινά στην ουρά του Κέντρου Υποδοχής και Αλληλεγγύης Δήμου Αθηναίων (ΚΥΑΔΑ) για μια μερίδα φαγητό.
Εμείς είμαστε σε θέση να διανέμουμε καθημερινά χίλιες πεντακόσιες μερίδες. Περίπου 850 το μεσημέρι (12:00-13:00) και τις υπόλοιπες 650 στις 16:30.
Εκεί, στο παλιό κτίριο που βρίσκεται σε μεσοτοιχία με τη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου, έχουμε δώσει ραντεβού με την πρόεδρο του δημοτικού ιδρύματος κ. Ελένη Κατσούλη, προκειμένου να συζητήσουμε για τις δραστηριότητες, τα προβλήματα και την κατάσταση που επικρατεί στην Αθήνα λίγο πριν από τις γιορτές. Μας υποδέχεται στο γραφείο της και η πρώτη ερώτηση αφορά το αν υπάρχει πραγματική εικόνα για τον αριθμό των αστέγων που ζουν στους δρόμους της Αθήνας. «Τον Οκτώβριο του 2013 η κοινωνική υπηρεσία του ΚΥΑΔΑ παρουσίασε, έπειτα από έντονο street work, μια πολύ μεγάλη έρευνα που κατέγραφε τους ανθρώπους που ζουν στον δρόμο. Πιθανολογούμε ότι είναι γύρω στα 1.100 άτομα, οι πιο πολλοί από αυτούς ουσιοεξαρτώμενοι και εθισμένοι στο αλκοόλ, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως έρχονται όλοι στα συσσίτια. Εμείς είμαστε σε θέση να διανέμουμε καθημερινά χίλιες πεντακόσιες μερίδες. Περίπου 850 το μεσημέρι (12:00-13:00) και τις υπόλοιπες 650 στις 16:30». Επαρκεί ο αριθμός των μερίδων για να ικανοποιήσει τη ζήτηση; «Τον τελευταίο καιρό έρχεται στα συσσίτια περισσότερος κόσμος, κυρίως μετανάστες. Προσπαθούμε να ανταποκριθούμε. Όποιος σταθεί στην ουρά, ένα πιάτο φαΐ θα το πάρει, πέρα από θρήσκευμα, πέρα από εθνικότητα. Αλλά η έλλειψη μερίδων ίσως είναι στο μέλλον ένα ζήτημα που πρέπει να αντιμετωπίσουμε».
Αυτήν τη στιγμή το ΚΥΑΔΑ απασχολεί 18 μόνιμους και 37 συμβασιούχους υπαλλήλους, αριθμός που, όπως υποστηρίζει η κ. Κατσούλη, δεν φτάνει για να καλύψει τις ανάγκες του. «Η αλήθεια είναι πως έχουμε έλλειψη προσωπικού. Υπάρχει κόσμος που έχει φύγει λόγω σύνταξης ή μέσω της ενδοδημοτικής κινητικότητας. Προσπαθούμε να εξομαλύνουμε τα πράγματα εκ των ενόντων. Οι εργαζόμενοι δίνουν τον καλύτερο εαυτό τους, εργάζονται με αυταπάρνηση για να μπορέσουμε να ανταποκριθούμε στις ανάγκες αυτών των ανθρώπων. Οφείλω να πω ότι από τότε που έκλεισε η Δημοτική Αστυνομία δεν έχουμε βοήθεια την ώρα των συσσιτίων. Δεν είναι μόνο θέμα της δικής μας προστασίας. Καμιά φορά δημιουργούν μεταξύ τους οι άστεγοι προβλήματα και αυτό είναι μια επιπρόσθετη δυσκολία για τους εργαζομένους».
Η ίδια βρέθηκε στο ΚΥΑΔΑ ως αντιπρόεδρος τον Φεβρουάριο του 2013. Δύο χρόνια νωρίτερα είχε συνταξιοδοτηθεί από το ΙΚΑ. Γιατί δέχτηκε να αναλάβει μια θέση όπου θα έπρεπε πάντα να παλεύει με περιορισμένα μέσα, ελπίζοντας κάθε μέρα σε μικρά θαύματα; «Θεωρώ ότι μου πάει. Είναι στον χαρακτήρα μου. Χαίρομαι πάρα πολύ όταν παίρνω μια χορηγία, κάνω σαν μικρό παιδί. Προσπαθώ να μαζέψω και το παραμικρό ψίχουλο. Δεν αφήνω τίποτα. Δίνω αξία σε οτιδήποτε μπορεί να μου φέρουν, είτε είναι από έναν απλό άνθρωπο και μια μικρή εταιρεία, είτε από έναν φορέα κι έναν οργανισμό. Δεν απελπίζομαι με την πρώτη αναποδιά. Μου δίνει κίνητρο. Παθιάζομαι. Αυτό δεν σημαίνει πως χαίρομαι με τη δυστυχία των άλλων. Θέλω να βοηθήσω να την απαλύνουμε».
Μια μερίδα χορηγών, μέσων και ανθρώπων μας θυμούνται κυρίως τις περιόδους των γιορτών, και πιο πολύ τα Χριστούγεννα. Αυτό πρέπει κάποια στιγμή να αλλάξει. Πρέπει κάποια στιγμή να γίνει συνείδηση πως γινόμαστε αλληλέγγυοι κάθε μέρα, κάθε ώρα.
Αναπόφευκτα η συζήτηση μεταφέρεται στο θέμα των Σύρων προσφύγων που παραμένουν στην πλατεία Συντάγματος. «Δεν θέλω να υπεισέλθω στα πολιτικά θέματα ή να κάνω εκτιμήσεις για την κεντρική πολιτική σκηνή. Νομίζω πως υπάρχουν κενά στο νομικό πλαίσιο, αλλά υπάρχουν αρμόδιοι για να λύσουν αυτά τα θέματα. Αυτό που μπορεί να κάνει ο δήμος, και ειδικά το ΚΥΑΔΑ, είναι να σταθεί αρωγός στις ανάγκες των ανθρώπων αυτών. Στις 22 Οκτωβρίου ήρθε μια ομάδα εδώ, ανάμεσά τους ήταν και ο Μιχάλης Παπαγιαννάκης (πρόεδρος του Συμβουλίου Ένταξης Μεταναστών) και άτομα από τον ΣΥΡΙΖΑ. Καθίσαμε και μιλήσαμε. Το ΚΥΑΔΑ και ο δήμος ήταν πρόθυμοι από την πρώτη στιγμή στο να δοθεί οποιαδήποτε βοήθεια μπορούσαμε να προσφέρουμε: φάρμακα, τρόφιμα, γιατροί, ρούχα. Ως προς τη στέγαση, όμως, ο δήμος δεν μπορεί να βοηθήσει. Δεν υπάρχει δημοτική περιουσία που να επιτρέπει τη στέγαση ή τη δημιουργία ξενώνων». Λύση θα βρεθεί ή θα κάνουν Χριστούγεννα στην πλατεία Συντάγματος; «Εμείς θα κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν προκειμένου να ανακουφίσουμε όσο μπορούμε αυτούς τους ανθρώπους και να σταθούμε δίπλα τους».
Η λέξη «Χριστούγεννα» ενεργοποιεί μια σκέψη που γυρνούσε καθ' όλη τη διάρκεια της συνέντευξης στο μυαλό μου. Δεν αληθεύει η κοινή πεποίθηση που θέλει να θυμόμαστε τους αστέγους και τις αδύναμες κοινωνικές ομάδες μόνο στις γιορτές; Εταιρείες, ΜΜΕ, άνθρωποι, όλοι. «Δυστυχώς, είναι αλήθεια. Μια μερίδα χορηγών, μέσων και ανθρώπων μας θυμούνται κυρίως τις περιόδους των γιορτών, και πιο πολύ τα Χριστούγεννα. Αυτό πρέπει κάποια στιγμή να αλλάξει. Πρέπει κάποια στιγμή να γίνει συνείδηση πως γινόμαστε αλληλέγγυοι κάθε μέρα, κάθε ώρα. Δεν πεινούν μόνο τα Χριστούγεννα οι άνθρωποι. Παρ' όλα αυτά, υπάρχουν πολλές εταιρείες, φορείς, οργανισμοί και απλοί άνθρωποι που μας βοηθούν, και αυτό είναι ελπιδοφόρο».
Τη ρωτάω αν η παροχή στέγης και τροφής μπορεί να αποδειχθεί μόνιμη λύση. Eίναι σαφής: «Θεωρώ ότι οι άνθρωποι δεν πρέπει να μπαίνουν στους ξενώνες και να "βολεύονται". Πρέπει να έχεις τα κατάλληλα εργαλεία για να τους εκπαιδεύσεις, να τους επανακαταρτίσεις και να διευρύνεις τις δεξιότητές τους, ώστε να μπορέσουν να βρουν δουλειά μέσα σ' αυτό το δύσκολο, οικονομικά, περιβάλλον. Να μπορέσουν να επανενταχθούν κοινωνικά, να σταθούν στα πόδια τους και να πιάσουν το νήμα της ζωής του, πάλι από την αρχή. Το θέμα δεν είναι να δώσουμε μόνο φαγητό και στέγη. Αντιμετωπίζουμε, βέβαια, έτσι μια άμεση ανάγκη, αλλά δεν αρκεί».
Η αισιοδοξία που αφήνει στις απαντήσεις της η κ. Κατσούλη, παρόλο που μοιάζει ειλικρινής, συνεχίζει να μου προκαλεί εντύπωση για το χώρο και τις συνθήκες μέσα στις οποίες εργάζεται. Της ζητάω να μου πει μια ιστορία που της έχει εντυπωθεί αυτό το διάστημα που βρίσκεται στο ΚΥΑΔΑ. Το σκέφτεται λίγο, διστάζει, αλλά στο τέλος απαντά: «Συνδέεται και κάπως με τις χορηγίες που λέγαμε πριν. Το καλοκαίρι του 2013 δεν είχαμε πολλά πράγματα. Είχαμε κάποια γιαούρτια, κάποιες σόδες και κάποια ανθρακούχα αναψυκτικά. Ήρθε ένας κύριος αξιοπρεπέστατος, πεντακάθαρος, με πολύ καλή εκφορά του λόγου, πήρε την τσάντα, την άνοιξε και με αναζήτησε. Βρισκόμουν τότε στον Κόμβο Αλληλοβοήθειας. Όταν με βρήκε, μου είπε: "Να σας ρωτήσω κάτι; Tι μου δώσατε σήμερα; Εγώ πεινάω κι εσείς μου δίνετε ανθρακούχο νερό;". Όσο μιλούσε, τσάκιζε η φωνή του. Με συγκλόνισε γιατί δεν ήταν ένας άνθρωπος που φώναζε ή που απαιτούσε». Σε τέτοια περιστατικά αναφερόμουν νωρίτερα, της εξηγώ. Όταν συμβαίνουν, δεν σας αποθαρρύνουν; Δεν επηρεάζουν την αισιοδοξία σας; «Όχι. Την ίδια νύχτα, στις δύο τα ξημερώματα, έστελνα αιτήματα χορηγιών σε όλες τις εταιρείες».
Κέντρο Υποδοχής και Αλληλεγγύης Δήμου Αθηναίων - ΚΥΑΔΑ, Πειραιώς 35 & Σοφοκλέους 70, 210 5246516, email: [email protected]
σχόλια