"Αν το Ισλαμικό Κράτος δεν υπήρχε, θα έπρεπε να το εφεύρουμε" (2)
Συνέντευξη του Richard Labévière στη λιβανέζικη εφημερίδα L' Orient Le Jour (23.06)
Ο Richard Labévière, εμπειρογνώμονας σε διεθνή και στρατηγικά ζητήματα, συγγραφέας και αρχισυντάκτης του σάιτ Proche et Moyen-Orient.ch/Observatoire géostratégique, αναλύει την αλλαγή πλεύσης των ΗΠΑ στη διαχείρηση των ζητημάτων που σχετίζονται με την τρομοκρατία, απαντώντας στις ερωτήσεις της δημοσιογράφου Lina Kennouche.
[το πρώτο μέρος της συνέντευξης δημοσιεύτηκε εδώ στις 26.06]
Lina Kennouche :
Εφ' όσον απουσιάζει όπως λέτε μία συνολική προσέγγιση, μήπως υπάρχουν ωστόσο στην περιοχή κάποιες ανυπέρβλητες κόκκινες γραμμές ;
Richard Labévière :
Ναι, υπάρχουν 4 κόκκινες γραμμές που είναι αμετάβλητες. Η υπεράσπιση της Βαγδάτης, επειδή συμβολικά μετά το 2003 οι Αμερικανοί δεν μπορούν να επιτρέψουν στο Ισλαμικό Κράτος να καταλάβει την Βαγδάτη. Η υπεράσπιση και η προστασία της Ιορδανίας που είναι ένα αμερικανό-ισραηλινό προτεκτοράτο. Το Κουρδιστάν, που παραμένει μία από τις βασικές παραμέτρους της εξέλιξης του άξωνα της κρίσης και των μελλοντικών μεταβολών, επειδή απ' αυτό εξαρτάται ο τρόπος με τον οποίο οι πρωταγωνιστές θα προσπαθήσουν να χειριστούν το κουρδικό ζήτημα. Ο Λίβανος επίσης, επειδή οι ΗΠΑ και η Γαλλία, με το δεδομένο της απουσίας μας συνολικής θεώρησης, δεν μπορούν να ανεχτούν μία επανάληψη της γενικής αστάθειας όπως τη γνωρίσαμε ανάμεσα στο 1975 και τη συμφωνία του Ταΐφ του 1990. Ακόμη κι αν υπάρχουν γκρίζες καταστάσεις, με τις εισβολές στην πεδιάδα της Μπεκάα, και τις γνωστές συνέπειες της μάχης στο συριακό όρος Καλαμούν. Σήμερα, είναι σαφές πως οι ΗΠΑ διαχειρίζονται τις κρίσεις αποσπασματικά. Με τον ίδιο τρόπο κυρίως που διαχειρίζονται και τη δική τους εγκληματικότητα. Στις διάφορες πιο προβληματικές πολητείες με τις συμμορίες και τις μαφίες, επικρατεί ένα modus vivendi, δεν εξαρθρώνεται το οργανωμένο έγκλημα, το διαχειρίζονται και το καναλιζάρουν. Προστατεύονται οι πλούσιες περιοχές με ιδιωτικές σταρτιωτικές εταιρείες και αφήνουν τους εγκληματίες να εκβιάζουν τα πιο φτωχά στρώματα της αμερικανικής κοινωνίας. Επομένως, εγκαθιστούν κοινωνίες διαφορετικών ταχυτήτων, με γκέτο, με προστατευόμενες ζώνες και εγκαταλελειμμένες ζώνες. Η εξωτερική πολιτική τους είναι μια προέκταση της εσωτερικής τους πολιτικής.
Lina Kennouche :
Θεωρείτε πως η "τρομοκρατία" έχει γίνει το ύστατο στάδιο της παγκοσμιοποίησης, κι ότι αυτή η εξέλιξη στην αντιμετώπιση του φαινομένου σχετίζεται με τη μετεξέλιξη του καπιταλιστικού συστήματος ;
Richard Labévière :
Ναι, η τρομοκρατεί παρουσιάζει οφέλη και εγγράφεται στη λογική της οικονομικής παγκοσμιοποίησης επειδή ο αγώνας ενάντια στην τρομοκρατία δημιουργεί εκατομμύρια θέσεις εργασίας στις βιομηχανίες όπλων, επικοινωνίας, κλπ. Η τρομοκρατία είναι αναγκαία στη διαδικασία εξέλιξης του καπιταλιστικού συστήματος, που βρίσκεται σε κρίση αλλά αναδιαμορφώνεται διαρκώς διαχειριζόμενο την κρίση αυτή. Η ιδέα της διαχείρισης χωρίς λύση είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την αναδιάταξη του κεφαλαίου. Σ' ένα λαμπρό δοκίμιο, ο Georges Bataille είχε εξηγήσει το 1949 πως κάθε αναδιάταξη του κεφαλαίου απαιτεί κι ένα μέρος σπατάλης, την οποία ονομάζει "καύση", και μπορούμε να πούμε σήμερα πως η τρομοκρατία είναι αυτό το τμήμα της "καύσης" που συνδέεται οργανικά με τον παγκοσμιοποιημένο καπιταλισμό. Αν το Ισλαμικό Κράτος δεν υπήρχε, θα έπρεπε να το εφεύρουμε. Επιτρέπει τη διατήρηση της αύξησης του στρατιωτικού προϋπολογισμού, δημιουργώντας εκατομμύρια θέσεις εργασίας υπεργολαβίας στο αμερικανικό στρατιωτικό-βιομηχανικό σύμπλεγμα, στην επικοινωνία, την εξέλιξη των contractors, κλπ. Η διατήρηση της ασφάλειας έχει γίνει ένας ξεχωριστός οικονομικός τομέας. Πρόκειται για τη διαχείρηση ενός εποικοδομητικού χάους. Μεγάλες εταιρείες σαν την Google για παράδειγμα υποκαθιστούν το κράτος και τις μεγάλες επιχειρήσεις επενδύοντας στην έρευνα στον αμερικανικό στρατιωτικό τομέα και χρηματοδοτώντας μελέτες για ρομπότ καθώς και για θαλάσσια και εναέρια drones. Όλα αυτά μεταβάλουν το κλασικό στρατιωτικό-βιομηχανικό σύμπλεγμα και αποφέρουν χρήμα. Στα πλαίσια μιας τέτοιας αλλαγής, η τρομοκρατία είναι μία απόλυτη αναγκαιότητα. Το Ισλαμικό Κράτος δεν εξαρθρώνεται, αλλά συντηρείται επειδή εξυπηρετεί το σύνολο αυτών των συμφερόντων. Κι εδώ δεν πρόκειται για θεωρία συνομωσίας, είναι μια πραγματικότητα αν εξετάσουμε την εξέλιξη της οικονομίας.
Lina Kennouche :
Ποιές είναι οι επιπτώσεις μιας τέτοιας λογικής ;
Richard Labévière :
Η ουσία είναι ότι μεγιστοποιούνται έτσι τα κοινωνικά αίτια της εμφάνισης της τρομοκρατίας. Δεν έχει αρκετά ειπωθεί πως αυτοί που στρατολογούνται από το Ισλαμικό Κράτος και λαμβάνουν ένα μισθό προέρχονται από το λούμπεν προλεταριάτο της Τρίπολης ή άλλων περιοχών όπου οι άνθρωποι ζουν μέσα στην ακραία φτώχεια επειδή η εξέλιξη του καπιταλισμού αποδυναμώνει τα κράτη, την κοινωνική πολιτική τους, με αποτέλεσμα να καθηλώνονται οι ασθενέστερες τάξεις σε μια κατάσταση επιβίωσης όλο και πιο περίπλοκη. Χωρίς να περιορίζουμε το φαινόμενο σε μία και μόνο αιτία, η κακή ανάπτυξη και η οικονομική κατάρρευση δεν παύουν να αποτελούν ένα σημαντικό λόγο της εξάπλωσης του Ισλαμικού Κράτους. Απέναντι σ' αυτό, οι ΗΠΑ διατήρησαν την κατάσταση χρεοκωπίας των κρατών της περιοχής της Σαχάρας και του Σαχέλ ευνοώντας τη δημιουργία μαφιόζικων μικρο-κρατών. Η λογική μιας τέτοιας αντιμετώπισης της ασφάλειας δείχνει πως το χρήμα έχει καταστεί σήμερα ο κυρίαρχος παράγοντας των διεθνών σχέσεων. Ο λόγος για τον οποίο η Σαουδική Αραβία, το Κατάρ έγιναν τόσο σημαντικοί εταίροι για τις δυτικές χώρες είναι επειδή έχουν χρήμα. Με τη δική τους λογική, που είναι η λογική των Βεδουίνων, οι Σαουδάραβες πιστεύουν πως όλα αγοράζονται. Το χρήμα αντικατέστησε την πολιτική προσέγγιση των διεθνών σχέσεων και αποτελεί πλέον το βασικό δεδομένο και τον μπούσουλα της διαχείρησης των κρίσεων. Από το γεγονός αυτό απορρέει και το εντελώς δυσανάλογο βάρος που επωμίζονται η Σαουδική Αραβία, το Κατάρ, το Κουβέιτ και τα Εμιράτα στη διαχείρηση των κρίσεων στην Εγγύς και Μέση Ανατολή. 'Οταν βλέπουμε τους Σαουδάραβες να ραντίζουν με πακτωλό χρήματων τη Σενεγάλη, και τη χώρα αυτή να στέλνει 200 στρατιώτες στην Υεμένη, καταλαβαίνουμε τη σημασία του χρήματος. Βλέπουμε επίσης πως αυτή η κούρσα για το χρήμα εξηγεί και τη νέα γαλλική διπλωματία.
Lina Kennouche :
Δηλαδή ;
Richard Labévière :
Την εποχή του στρατηγού Ντε Γκωλ και του Φρανσουά Μιτεράν, μιλούσαν για μια αραβική πολιτική της Γαλλίας, σήμερα γίνεται λόγος για μια σουνιτική πολιτική της Γαλλίας. Η γαλλική διπλωματία ευθυγραμμίζεται σήμερα πάνω στα σαουδαραβικά συμφέροντα, επειδή η Γαλλία πουλάει όπλα, Αιρμπάς, στο Ριάντ, στα Εμιράτα, στο Κουβέιτ ... 'Ολα αυτά υπολογίζονται σε 35 δισ. δολάρια για το Cac 40. Είναι μία μπακαλίστικη διπλωματία όπου η στρατηγική θεώρηση του εθνικού συμφέροντας έχει αντικατασταθεί από την κούρσα για το χρήμα. Οι διοικητικές και πολιτικές ελίτ δεν αναφέρονται πια στην υπεράσπιση του εθνικού συμφέροντος, αλλά στην υπεράσπιση των ιδιωτικών τους συμφερόντων. Το χρήμα εξηγεί την παραίτηση και την προδοσία των ελίτ. Σε μια τέτοια συγκυρία, η ελευθερία έκφρασης έχει περιοριστεί σε μια απλή εναλλακτική στάση, του να είσαι ή να μην είσαι Charlie. Σήμερα εφαρμόζεται μία "σόφτ" λογοκρισία, η οποία εμποδίζει στα mainstream μέσα τις έρευνες ή την κριτική απέναντι στη Σαουδική Αραβία ή το Κατάρ. Η διπλωματία περιήλθε στα χέρια μιας γαλλικής νεοσυντηρητικής σχολής που αντικατέστησε την πολιτική και την διεθνή προσέγγιση με μία ηθική των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που συγκαλύπτει τον αγώνα για τα χρηματικά της συμφέροντα.
[μετάφραση από το γαλλικό κείμενο : Σ.Σ.]
σχόλια