ΜΑΡΑΘΩΝΙΟΣ

Κοσμάς Ξενάκης, ένας "πολύτεχνος καλλιτέχνης"

Κοσμάς Ξενάκης, ένας "πολύτεχνος καλλιτέχνης" Facebook Twitter
0

Μέχρι τις 10 Μαΐου θα διαρκέσει στο κτήριο της οδού Πειραιώς του Μουσείου Μπενάκη, η μεγάλη αναδρομική έκθεση, αφιερωμένη στο έργο του Κοσμά Ξενάκη.

O Κοσμάς Ξενάκης (1925-1984) υπήρξε ένας από τους σπουδαιότερους και πιο καινοτόμους Έλληνες καλλιτέχνες των πρώτων μεταπολεμικών δεκαετιών στην Ελλάδα. Ως δημιουργός κινήθηκε με τόλμη, συνέπεια και ποιότητα σε ένα ευρύ φάσμα εκφραστικών περιοχών, πειραματιζόμενος με τη μορφή, τα υλικά, αλλά και την ίδια την έννοια του καλλιτεχνικού έργου. Η καλλιτεχνική δημιουργία του Κοσμά Ξενάκη δεν περιορίστηκε σε ένα είδος τέχνης. Υπήρξε πραγματικά «πολύτεχνος».

Η αναδρομική έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη αποτελεί την πρώτη ουσιαστική προσπάθεια να εκτεθεί συγκροτημένα το έργο του, αναδεικνύοντας την πολυσχιδή προσωπικότητά του, το μεγάλο του εσωτερικό πλούτο, καθώς και την πρωταγωνιστική συμβολή του στην ανανέωση του εικαστικού έργου στην Ελλάδα.

Ασχολήθηκε με τη ζωγραφική, τη γλυπτική, την αρχιτεκτονική και την πολεοδομία. Συνδυάζοντας τη ζωγραφική και τη γλυπτική με το θέατρο και το χορό, δημιούργησε πρωτοπόρες παραστάσεις που ονόμασε Πολύτεχνα. Παράλληλα, υπήρξε λάτρης της λαϊκής δημιουργίας και συλλέκτης χρηστικών αντικειμένων, κεραμικών και αγροτικών εργαλείων. Περισσότερο από όλα, όμως, υπήρξε ένας διανοούμενος που είδε την τέχνη πρωτίστως ως «πνευματική» έκφραση και διαδικασία απευθυνόμενη όχι μόνο στο γνώστη, τον ευαισθητοποιημένο θεατή, αλλά σε όλους, έξω από σχολές και τάσεις.

Το έργο του Κοσμά Ξενάκη βασίστηκε στο διάλογο αντιθετικών, αφηρημένων στοιχείων, όπως η ανοιχτή και η κλειστή φόρμα, η κίνηση και η στάση, το φως και το σκοτάδι: στη ζωγραφική με τη χρήση του χρώματος σε ξεκάθαρες, παράλληλες ζώνες, στη γλυπτική μέσα από τη δυναμική σχέση φωτισμένου-σκιασμένου, στα πολύτεχνα συνδυάζοντας ζωγραφική, γλυπτική, θέατρο και χορό, δημιουργώντας παραστάσεις που βασίζονται στην αλληλεπίδραση δράσης-κοινού, φανερώνοντας ότι η καλλιτεχνική του δημιουργία υπάκουε σε έναν εσωτερικό παλμό που παρέμενε κατά βάση αναλλοίωτος στις διαφορετικές του δημιουργίες αλλά και στο πέρασμα του χρόνου.

Κοσμάς Ξενάκης, ένας "πολύτεχνος καλλιτέχνης" Facebook Twitter
Κοσμάς Ξενάκης, 1960-62, Λάδι σε καμβά, 100✕156

Ο πρόωρος θάνατός του, το 1984 σε ηλικία 59 ετών, συνέβαλε στη λήθη του έργου του Κοσμά Ξενάκη. Ο πολύπλευρος εικαστικός του κόσμος παρέμεινε άγνωστος στους πολλούς, αν και υπήρξαν εκθέσεις, ομιλίες και εκδόσεις αφιερωμένες σε αυτό. Η αναδρομική έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη αποτελεί την πρώτη ουσιαστική προσπάθεια να εκτεθεί συγκροτημένα το έργο του, αναδεικνύοντας την πολυσχιδή προσωπικότητά του, το μεγάλο του εσωτερικό πλούτο, καθώς και την πρωταγωνιστική συμβολή του στην ανανέωση του εικαστικού έργου στην Ελλάδα. Στην έκθεση παρουσιάζονται έργα ζωγραφικής και γλυπτικής, φωτογραφίες έργων του σε δημόσιους χώρους, ντοκουμέντα από τα Πολύτεχνα, υλικό για τη ζωή και την εποχή του, καθώς και τμήματα των προσωπικών του συλλογών.

Πολλά από τα έργα εκτίθενται για πρώτη φορά, απόρροια της συστηματικής καταλογογράφησης, την οποία ανέλαβε ο ιστορικός τέχνης Σπύρος Μοσχονάς με τη σημαντική συμβολή του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τραπέζης. Ο επιμελητής της έκθεσης ζωγράφος Γιώργος Χατζημιχάλης έστησε αυτή την πολυσύνθετη έκθεση σε θεματικές ενότητες, πηγαίνοντας λίγο μπρος και πίσω στο χρόνο, ώστε να αναδεικνύεται η κυρίαρχη θεματολογία που απασχολούσε τον Ξενάκη.

Την έκθεση συνοδεύει μονογραφία με τίτλο «Κοσμάς Ξενάκης 1924-1984», η οποία αποτελεί την πρώτη εκτενή καταγραφή του καλλιτεχνικού του έργου, έκδοση του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης. Σήμερα, τριάντα χρόνια μετά το θάνατό του, ο Κοσμάς Ξενάκης μάς αποκαλύπτεται σε όλο του το μεγαλείο: καινοτόμος, επαναστατικός, διαχρονικός, και το έργο του γίνεται, επιτέλους, κτήμα των πολλών.

Κοσμάς Ξενάκης, ένας "πολύτεχνος καλλιτέχνης" Facebook Twitter
Κοσμάς Ξενάκης, ένας "πολύτεχνος καλλιτέχνης" Facebook Twitter
Κοσμάς Ξενάκης, Χασάπης, 1954, Κόλλα και βερνίκι σε χαρτί, 69,5✕43
Κοσμάς Ξενάκης, ένας "πολύτεχνος καλλιτέχνης" Facebook Twitter
Κοσμάς Ξενάκης, Πορτρέτο Γιάννη, 1943, Κόλλα σε χαρτί, 50✕51 (ο αδελφός του Κοσμά Ξενάκη, μουσικός
Κοσμάς Ξενάκης, ένας "πολύτεχνος καλλιτέχνης" Facebook Twitter
Κοσμάς Ξενάκης, Μοσχοφόρος, 1956, Λάδι σε χαρτί, 100✕81
Κοσμάς Ξενάκης, ένας "πολύτεχνος καλλιτέχνης" Facebook Twitter
Κοσμάς Ξενάκης, περ. 1975-76, Ακρυλικό σε καμβά, 112✕120
Κοσμάς Ξενάκης, ένας "πολύτεχνος καλλιτέχνης" Facebook Twitter
Κοσμάς Ξενάκης, 1970-76, πολυεστέρας σίδηρος και χρώμα, 56✕15✕15
Κοσμάς Ξενάκης, ένας "πολύτεχνος καλλιτέχνης" Facebook Twitter
Κοσμάς Ξενάκης, 1970-76, ορείχαλκος, 43✕102✕7
Κοσμάς Ξενάκης, ένας "πολύτεχνος καλλιτέχνης" Facebook Twitter
Κοσμάς Ξενάκης, Όψη ανάγλυφου τοίχου μήκους 40 μέτρων, με πίδακες και μικρές λίμνες στη βάση του, στην είσοδο του εργοστασίου της φαρμακοβιομηχανίας ABBOT, στη Μαδρίτη, 1968
Κοσμάς Ξενάκης, ένας "πολύτεχνος καλλιτέχνης" Facebook Twitter
Κοσμάς Ξενάκης, Όψη ανάγλυφου τοίχου μήκους 40 μέτρων, με πίδακες και μικρές λίμνες στη βάση του, στην είσοδο του εργοστασίου της φαρμακοβιομηχανίας ABBOT, στη Μαδρίτη, 1968
Κοσμάς Ξενάκης, ένας "πολύτεχνος καλλιτέχνης" Facebook Twitter
Κοσμάς Ξενάκης, περ. 1945,κόλλα σε χαρτί επικολλημένο σε κόντρα πλακέ, 68,5✕45
Κοσμάς Ξενάκης, ένας "πολύτεχνος καλλιτέχνης" Facebook Twitter
Κοσμάς Ξενάκης, περ. 1952-54, λάδι σε καμβά επικολλημένο σε κόντρα πλακέ, 53✕38
Κοσμάς Ξενάκης, ένας "πολύτεχνος καλλιτέχνης" Facebook Twitter
Κοσμάς Ξενάκης, περ. 1970-75, ακρυλικό σε χαρτόνι, 26✕31
Κοσμάς Ξενάκης, ένας "πολύτεχνος καλλιτέχνης" Facebook Twitter
Κοσμάς Ξενάκης, 1956, λάδι σε εφημερίδες επικολλημένες σε κόντρα πλακέ, 61,5✕85
Κοσμάς Ξενάκης, ένας "πολύτεχνος καλλιτέχνης" Facebook Twitter
Κοσμάς Ξενάκης, "Γυναίκες στη θάλασσα", 1956, λάδι σε καμβά, 101,5Χ138,7
Κοσμάς Ξενάκης, ένας "πολύτεχνος καλλιτέχνης" Facebook Twitter
Άποψη ανάγλυφης σύνθεσης από μάρμαρο για την κεντρική είσοδο του μαιευτηρίου ΗΡΑ (σήμερα ΙΑΣΩ
Κοσμάς Ξενάκης, ένας "πολύτεχνος καλλιτέχνης" Facebook Twitter
Ανάγλυφη σύνθεση από σκυρόδεμα για το κατάστημα της Τράπεζας Πίστεως στον Πύργο Αθηνών (τώρα Alpha Bank), 1972
Κοσμάς Ξενάκης, ένας "πολύτεχνος καλλιτέχνης" Facebook Twitter
Σκηνή από το Πολύτεχνο 1 «Επιβολή» που παρουσιάστηκε στο πλαίσιο της Τέταρτης Εβδομάδας Σύγχρονης Μουσικής, στο θέατρο Κοτοπούλη (ΡΕΞ), στις 26 Σεπτεμβρίου 1971

Ιnfo:

Κοσμάς Ξενάκης 1925-1984

Μουσείο Μπενάκη Κτίριο Πειραιώς

Διάρκεια: 20/03/2015 - 10/05/2015

0

ΜΑΡΑΘΩΝΙΟΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Όχι άλλο κάρβουνο: Αφήστε το αναρχικό άστρο να λάμπει στην πλατεία Εξαρχείων και καλές γιορτές

Δ. Πολιτάκης / Όχι άλλο κάρβουνο: Αφήστε το αναρχικό άστρο να λάμπει στην πλατεία Εξαρχείων και καλές γιορτές

Μπορεί να έχει άμεση ανάγκη κάποιου είδους ανάπλασης η Πλατεία Εξαρχείων, το τελευταίο που χρειάζεται όμως είναι ένα μίζερο χριστουγεννιάτικο δέντρο με το ζόρι.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Δεκαετία του 2010: Δέκα χρόνια που στην Ελλάδα ισοδυναμούν με αιώνες

Β. Βαμβακάς / Δεκαετία του 2010: Δέκα χρόνια που στην Ελλάδα ισοδυναμούν με αιώνες

Οποιοσδήποτε απολογισμός της είναι καταδικασμένος στη μερικότητα, αφού έχουν συμβεί άπειρα γεγονότα που στιγμάτισαν τις ζωές όλων μας ‒ δύσκολο να μπουν σε μια αντικειμενική σειρά.
ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΗ ΒΑΜΒΑΚΑ
Τα χρόνια των μετακινήσεων και η κουβέντα για το brain drain που δεν μου αρέσει καθόλου

Β. Στεργίου / Τα χρόνια των μετακινήσεων και η κουβέντα για το brain drain που δεν μου αρέσει καθόλου

Αντί να βλέπουμε τη χώρα σαν άδεια πισίνα όπου πρέπει να γυρίσουν τα ξενιτεμένα της μυαλά για να γεμίσει, ας αλλάξουμε τα κολλημένα μυαλά σ' αυτόν εδώ και σε άλλους τόπους.
ΤΗΣ ΒΙΒΙΑΝ ΣΤΕΡΓΙΟΥ