Ας μιλήσουμε για το «Μέντιουμ». Είναι μια σύντομη δραματική όπερα σε δυο πράξεις σε λιμπρέτο και μουσική του Τζιαν Κάρλο Μενότι. Η πρώτη παράσταση έγινε στις 8 Μαΐου του 1946 και ήταν μια ανάθεση του πανεπιστημίου Κολούμπια. Ένα χρόνο αργότερα παρουσιάστηκε στο Μπρόντγουέϊ, στο θέατρο Έθελ Μπάριμορ. Το 1951 ακολούθησε μια κινηματογραφική εκδοχή πολύ κοντινή στο φιλμ νουάρ και πρωταγωνίστρια την Άννα Μαρία Αλμπεργκέτι.
Gian Carlo Menotti - The Medium (Studio One, 1948)
Ο Τζιαν Κάρλο Μενότι, υπήρξε μια από τις μεγαλύτερες φυσιογνωμίες της σύγχρονης όπερας. Έφυγε από τη ζωή πλήρης ημερών, το 2007. Με τα έργα του συνέβαλλε ώστε η όπερα να γίνει πιο προσιτή στο ευρύ κοινό.
Λιμπρετίστας, σκηνοθέτης, χαρισματικός και με δυνατή πένα ο Μενότι γεννήθηκε το 1901. Τα γεύτηκε όλα: πλούτο χρήμα, δόξα. Σε ηλικία 13 ετών είχε ήδη συνθέσει δυο όπερες. Ήταν γιός πλούσιας οικογένειας και η ζωή του μοιάζει μυθιστορηματική. Με την προτροπή του Αρτούτο Τοσκανίνι, συνέχισε τις σπουδές του στη Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ, όπου και εγκαταστάθηκε μόνιμα. Αργότερα πήρε και την αμερικανική υπηκοότητα.
Η σταδιοδρομία του Μενότι στην όπερα άρχισε το 1937 με την μονόπρακτη όπερα - μπούφα «Η Αμελία στο χορό». Υστερα από δύο χρόνια παρουσίασε στο δίκτυο NBC, την πρώτη στο είδος της ραδιοφωνική όπερα «Η γεροντοκόρη και ο κλέφτης». 
Μία από τις μεγαλύτερες επιτυχίες του ήταν αναμφισβήτητα το «Μέντιουμ» που ανέβηκε στο Μπρόντγουεϊ όπου παιζόταν μαζί με το μονόπρακτο «Το τηλέφωνο» και έφτασε τις 211 συνεχείς παραστάσεις. Εξίσου επιτυχημένα θεωρούνται και τα έργα «Ο πρόξενος», «Ο Αμάλ και οι νυχτερινοί επισκέπτες» η πρώτη τηλεοπτική όπερα του 1951, «Η Αγία της Οδού Μπλίκερ», «Ο μονόκερος, η γοργόνα και ο μαντίκορος» και «Βοήθεια! Οι Γκλόμπολινκς». Ο Μενότι ήταν ο ίδιος συγγραφέας των λιμπρέτων του. Το 1958 έγραψε το λιμπρέτο για την όπερα «Βανέσα» του Αμερικανού Σάμιουελ Μπάρμπερ.
Ο Τζιαν Κάρλο Μενότι διείσδυσε στην ψυχολογία των χαρακτήρων του είτε αυτοί ήταν πραγματικοί είτε φανταστικοί. Το «Μέντιουμ» το εμπνεύστηκε μετά από μια πνευματική συνεδρία που είχε στην μικρή πόλη του St. Wolfgang, κοντά στο Σάλτσμπουργκ, το 1936. Ο συνθέτης έγραψε για το πως η ισχυρή επιθυμία να επικοινωνήσουν οι άνθρωποι με τους χαμένους αγαπημένους του τον ενέπνευσε: «Σταδιακά έγινε σαφές σε μένα ότι οι οικοδεσπότες μου, είχαν την σχεδόν αξιολύπητη επιθυμία να πιστεύουν πραγματικά ότι είδαν και άκουσαν την νεκρή τους κόρη Doodly, -ένα όνομα το οποίο έχω διατηρήσει στην όπερα-. Ήμουν εγώ που αισθάνθηκα εξαπατημένος, όχι αυτοί». Το Μέντιουμ του Τζιανκάρλο Μενότι πραγματεύεται την ιστορία της Μαντάμ Φλόρα, μιας απατεώνισσας πνευματίστριας, η οποία με τη βοήθεια της κόρης της και του μουγγού υπηρέτη της, εξαπατά γονείς που έχουν χάσει τα παιδιά τους, κάνοντάς τους να πιστέψουν ότι μπορεί να τους φέρει σε επαφή με τα πνεύματά τους. Η μουσική, επηρεασμένη από τη τζαζ, χαρακτηρίζεται από τις ευφάνταστες μουσικές εναλλαγές και τους σφιχτούς ρυθμούς.
«Το Μέντιουμ είναι πρωτίστως ένα έργο ιδεών, αφού περιγράφει αφενός την τραγωδία μιας γυναίκας που παγιδεύεται ανάμεσα στον πραγματικό κόσμο, που αδυνατεί να κατανοήσει, και τον μεταφυσικό, τον οποίο απορρίπτει, και αφετέρου το δράμα των πελατών της, που αρνούνται να ζήσουν χωρίς το ζωτικό ψέμα που η Μαντάμ Φλόρα ιδιοτελώς τους προσφέρει», λέει η σκηνοθέτης της παράστασης Ράια Τσακηρίδη. Η ίδια είναι ψυχοθεραπεύτρια και ξεκίνησαν με τον διευθυντή ορχήστρας Ανδρέα Τσελίκα και την ομάδα τους The Medium Project, από το 2013 να παρουσιάζουν έργα από το λυρικό ρεπερτόριο αποσκοπώντας να φέρουν τη σύγχρονη όπερα πιο κοντά στο ευρύ κοινό και να αναδείξουν τις αξίες της στη σημερινή πραγματικότητα.
Γιατί την σύγχρονη όπερα και όχι άλλα σύγχρονα θεατρικά έργα; Αναρωτιέμαι. Όμως το βιογραφικό της Ράιας Τσακηρίδη μου εξηγεί αυτή την αγάπη. Η ίδια ήρθε σε επαφή με την όπερα ήταν σε ηλικία τριών ετών, όταν πρωτοείδε το Show Boat του Gershwin στην Εθνική Λυρική Σκηνή. Με τους γονείς της, λυρικούς τραγουδιστές της ΕΛΣ, μεγάλωσε στις κουίντες του θεάτρου παίζοντας παιδικούς ρόλους στις όπερες. Αργότερα, ακολούθησε θεατρικές και μουσικές σπουδές, ενώ, σε μια βαθύτερη αναζήτηση, συνέχισε τις σπουδές της στην ψυχολογία-ψυχοθεραπεία με εξειδίκευση στο drama-therapy. Πιστεύει βαθιά ότι η όπερα μπορεί να γίνει μια ολοκληρωμένη και δυνατή εμπειρία για το θεατή, επειδή η όπερα, ως είδος, εγείρει τη λογική μέσω της εξέλιξης και της δράσης και ταυτόχρονα δονεί τις πιο απόκρυφες χορδές της ψυχής.
Έτσι η σκηνοθετική της ματιά φωτίζει στην ουσία τη δική μας ψυχική κατάσταση όταν ερχόμαστε σε επαφή με το άγνωστο. Είναι η προβολή των δικών μας φόβων, των προσδοκιών και των προκαταλήψεων, ένα στοιχείο του εαυτού μας, αναπόσπαστο και ισχυρό. Έχουμε ανάγκη το ζωτικό ψεύδος της κάθε μαντάμ Φλόρα για να δώσουμε τις απαντήσεις χωρίς τις οποίες αρνούμαστε να συνεχίσουμε να ζούμε. Ακόμα και όταν μας προσφέρονται ιδιοτελώς.
Από τις 19 Νοεμβρίου στο Από Μηχανής Θέατρο, και για λίγες παραστάσεις οι The Medium Project παρουσιάζουν το δικό τους Μέντιουμ, αυτό δηλαδή που τα προσωπικά τους βιώματα έδωσαν ζωή στους αυθεντικούς χαρακτήρες του Μενότι, ταξιδεύοντας τους μέχρι το εδώ και το τώρα για να μας κάνουν να διαπιστώσουμε ότι οι προβληματισμοί μας δεν άλλαξαν εποχή.
Για τον Μενότι θα ήταν άδικο να παραλείψουμε την ενδιαφέρουσα ιστορία του για την ίδρυση του Φεστιβάλ στο Σπολέτο, μια καλλιτεχνική διοργάνωση με την οποία συνέδεσε το όνομά του και έδωσε αίγλη σε όλη την περιοχή. Ήθελε να κάνει πάντα ένα φεστιβάλ μακριά από την ιδέα του να υπάρχει σε μια μεγαλούπολη και σαν συνέχεια της διασκέδασης. Για να κάνει ένα καλλιτεχνικά αυτόνομο γεγονός, για το οποίο να φτάνουν εκεί άνθρωποι από όλο τον κόσμο, έψαξε και βρήκε ένα μέρος πολύ φτωχό. Το Σπολέτο δεν είχε ξενοδοχεία, δεν είχε καν ηλεκτρισμό. Βρήκε το δήμαρχο και του ζήτησε τα κτίρια. Η δική του υποχρέωση ήταν να βρει τα χρήματα. Και το έκανε. Χρησιμοποίησε όλες τις σχέσεις που είχε αναπτύξει τα προηγούμενα χρόνια, πούλησε ακόμα και την συλλογή του από έργα τέχνης. Οι μεγάλοι δημιουργοί του κόσμου ήταν στο πλευρό του, ο Χένρι Μουρ, ο Κοκτό. Και στη συνέχεια έφτασαν εκεί και εμφανίστηκαν χωρίς αμοιβή οι μεγάλες προσωπικότητες της μουσικής όπως ο Ντομίνγκο, ο Αμπάτο, ο Παβαρότι, η Φλέμινγκ. Το «φεστιβάλ των δυο κόσμων» από την ίδρυσή του το 1958, μέχρι σήμερα, με το Σπολέτο μια πλούσια πόλη πιά, έγινε ο τόπος της συνάντησης καθιερωμένων και ανερχόμενων προσωπικοτήτων της μουσικής από όλο τον κόσμο.
Πληροφορίες για την παράσταση Το Μέντιουμ:
Στο Από Μηχανής θέατρο από 19/11
Κάθε Τετάρτη για 12 παραστάσεις Τετάρτη 19/11, 26/11 3/12, 10/12, 17/12 στις 20:00 Πέμπτη 25/12, 1/1 στις 20:00 Τετάρτη 7/1, 14/1, 21/1, 28/1, 4/2 στις 19:00
Συντελεστές Σκηνοθεσία: Ράια Τσακηρίδη
Μουσική διεύθυνση: Ανδρέας Τσελίκας
Σκηνικά – κοστούμια: Παύλος Θανόπουλος
Φωτισμοί: Εβίνα Βασιλακοπούλου
Πιάνο: Δημήτρης Μαρίνος, Γιάννης Γιαννόπουλος
Videos: Πάτροκλος Σκαφίδας
Κινησιολογική επιμέλεια video: Βίκυ Αδάμου
Κατασκευή κουστουμιών: Lazy D, Ντόρα Τεμπέλη και Χρύσα Παύλου
Βοηθοί σκηνοθέτη: Αλέξης Ζερβάνος, Δήμητρα-Σταυρούλα Κατωπόδη
Οδηγός Σκηνής: Άρτεμις Schubert
Υπέρτιτλοι: Μάρθα Σωτηρίου
Ερμηνεύουν: Μαργαρίτα Συγγενιώτου, Λητώ Μεσσήνη, Αλέξης Ζερβάνος, Κώστας Ζαμπούνης, Ειρήνη Φωτεινάκη, Αντωνία Δεσπούλη, Μιχάλης Ψύρρας
σχόλια