ΝΥΧΤΕΣ ΠΡΕΜΙΕΡΑΣ UNLIMITED

Facebook Twitter

ΟΙ ΤΑΣΕΙΣ

Ποια θεωρείτε ότι είναι η τάση φέτος στην παγκόσμια κινηματογραφία;

Καταρχάς, οι επαγγελματίες όλου του κόσμου λένε ότι θα είναι καλύτερη η χρονιά σε σχέση με πέρσι. Απ’ ό,τι είδαμε στις Κάννες και απ’ ό,τι γίνεται αυτήν τη στιγμή στη Βενετία, η χρονιά θα κλείσει με πιο πολλές εμπορικές ταινίες. Έτσι, διακρίνουμε μια μικρή ανάκαμψη φέτος.

Η ανάκαμψη αφορά μόνο τις εμπορικές ταινίες ή και τις καλλιτεχνικές;

Υπάρχουν και περισσότερες εμπορικές ταινίες, που θα δώσουν μια ανάσα στις αίθουσες, αλλά υπάρχουν και περισσότερες καλλιτεχνικές ταινίες. Επειδή αυτή η κρίση που ζούμε δεν είναι μόνο ελληνική αλλά παγκόσμια, η τέχνη αυτομάτως παράγει περισσότερη τέχνη για να καλύψει το κενό που δημιουργεί η κρίση. Αυτό το έχουμε δει σε όλες τις αντίστοιχες κρίσεις που έχει περάσει η υφήλιος. Επιπλέον, βλέπουμε μια κινητικότητα και στη λογοτεχνία και στα εικαστικά σε όλο τον κόσμο.

Εσείς, ως φεστιβάλ, φέτος κοιτάξατε περισσότερο την ποιότητα ή τις εμπορικές ταινίες;

Εμείς πάντα την ποιότητα κοιτάμε. Επιλέγουμε τις ταινίες που μας αρέσουν και που πιστεύουμε ότι θ’ αρέσουν και στους φίλους μας. Και ως φίλους μας δηλώνουμε αυτό το ευρύτερο κοινό με το οποίο κάνουμε παρέα εντός κι εκτός των αιθουσών.

ΟΙ ΠΡΕΜΙΕΡΕΣ

Δηλαδή, δεν κοιτάξατε να φέρετε πιο εμπορικές ταινίες, εφόσον έχετε και την ενότητα «Πρεμιέρες» στο φεστιβάλ; Στο πρόγραμμα, άλλωστε, συναντάμε και το «Ides of March» του Κλούνεϊ και το «Machine gun preacher» με τον Τζέραρντ Μπάτλερ.

Υπάρχει πάντα η ενότητα με τις πρεμιέρες, αλλά ακόμα και μέσα εκεί προσπαθούμε να κρατήσουμε ένα επίπεδο. Δεν θα φέρουμε ένα μπλοκμπάστερ μόνο και μόνο επειδή θα γεμίσει την αίθουσα. Οι αίθουσες πιστεύω ότι μπορούν να γεμίσουν εύκολα έτσι κι αλλιώς. Δεν θέλω να φτάσουμε στο σημείο να λέμε αυτό που έλεγε ένας παραγωγός του Χόλιγουντ, ο Τζόι Σίλβερ: «Για μένα, σινεμά είναι οι κώλοι πάνω σε καθίσματα». Για μας, αυτό δεν είναι σινεμά. Τώρα, όσον αφορά τις ταινίες που αναφέρατε, αυτή του Κλούνεϊ είναι εξαιρετική και περιέχει τις γνώριμες πολιτικές ανησυχίες του όπως και στο Καληνύχτα και καλή τύχη. Το Another Earth είναι μια απ’ τις πιο εγκεφαλικές και μεθυστικές ταινίες επιστημονικής φαντασίας που είδαμε τα τελευταία χρόνια και βασίζεται σε μια υπέροχη ιδέα, ότι δηλαδή υπάρχει στον ουρανό μια άλλη Γη, που είναι κλώνος αυτής της Γης, και όλοι έχουμε έναν κλώνο εκεί πάνω. Δεν παρουσιάζεται, όμως, ως μια ταινία καταστροφής, αλλά ως ένα φιλοσοφικό, στοχαστικό δράμα. Επίσης, το Another happy day πήρε το βραβείο σεναρίου στo Σάντανς και είναι μια ενδοοικογενειακή ιστορία καταστροφής. Στο Let’s talk about Kevin μπορεί να καταλάβει κανείς γιατί η Τίλντα Σουίντον είναι η μεγαλύτερη Ευρωπαία ηθοποιός αυτήν τη στιγμή, ενώ το Matching Jack είναι σκηνοθετημένο απ’ την Νάντια Τας, μια ελληνικής καταγωγής Αυστραλέζα που πριν από αρκετά χρόνια είχαμε παίξει και μια άλλη ταινία της, την Amy. Στο Conquête ο επίσης ελληνικής καταγωγής Ντενί Πονταλιντές υποδύεται και παρωδεί τον Σαρκοζί σε μια απίστευτα αστεία ταινία. Επίσης, το Declaration of War είναι η πιο feel good ταινία με το πιο απαισιόδοξο θέμα που έχει γυριστεί στην ιστορία του κινηματογράφου. Είναι η αληθινή ιστορία της πρωταγωνίστριας και σκηνοθέτιδας, το παιδί της οποίας σε πολύ μικρή ηλικία εμφάνισε καρκίνο, οπότε εκείνη τα εγκατέλειψε όλα για να αφοσιωθεί στη φροντίδα του. Το ενδιαφέρον είναι ότι όλο αυτό το παρουσιάζει μέσα στο πλαίσιο μιας κομεντί, όχι ενός δράματος. Επίσης η Αμνηστία του Μπουγιάρ Αλιμάνι, ενός Αλβανού σκηνοθέτη που ζει εδώ και αρκετά χρόνια στην Ελλάδα, είναι μια πολύ αξιόλογη ταινία και πραγματεύεται την ερωτική ιστορία δυο ανθρώπων που, ενώ επισκέπτονται τους συζύγους τους στη φυλακή, ερωτεύονται. Ήταν η πρώτη αλβανική ταινία που παρουσιάστηκε στο Φεστιβάλ του Βερολίνου, και μάλιστα κέρδισε και το βραβείο της Διεθνούς Ένωσης Αιθουσαρχών Τέχνης.

ΟΙ ΕΠΙΜΟΝΟΙ ΝΟΡΒΗΓΟΙ

Διαβλέπετε μια ορισμένη τάση σε κάποιο είδος, σε κάποια κινηματογραφική σχολή ή σε κάποια χώρα;

Σε επίπεδο χώρας υπάρχει, ναι. Είναι πολύ παράξενο αυτό, γιατί η χώρα είναι η Νορβηγία. Η Νορβηγία άρχισε να είναι πολύ δυνατή από φέτος τον Ιανουάριο, όταν μια νορβηγική ταινία, το Happy Happy, κέρδισε το βραβείο της Επιτροπής Παγκόσμιου Τμήματος στο Σάντανς ως το μη αμερικανικό καλύτερο δράμα. Επίσης, μου είχε κάνει μεγάλη εντύπωση το ότι στο Φεστιβάλ του Γκέτεμποργκ στη Σουηδία, όπου παρουσιάζονται οι περισσότερες σκανδιναβικές ταινίες, όλοι μιλούσαν για μια πολύ καλή χρονιά για το νορβηγικό σινεμά. Μετά, κατά έναν πολύ περίεργο τρόπο, συνέβη σε αυτήν τη χώρα ένα απ’ τα μεγαλύτερα και πιο βίαια δράματα της τελευταίας δεκαετίας. Εμείς, πάντως, είχαμε αποφασίσει να κάνουμε αφιέρωμα στη Νορβηγία απ’ τον Ιανουάριο. Θα περιλαμβάνει, εκτός απ’ το

Happy Happy, το Troll Hunter, που είναι η κωμική εκδοχή του Blair witch project, το Oslo, 31. august -η Φλόγα που τρεμοσβήνει του Λουί Μαλ, μπολιασμένη με τις καταχρήσεις και τις απογοητεύσεις του 21ου αιώνα-, το Headhunters, ένα tour de force δράσης κι αίματος σ’ ένα σκοτεινό θρίλερ, γνήσιος απόγονος της τριλογίας Millenium, και το Mountain, μια ταινία με υποβόσκουσα ένταση και μεγαλειώδη κινηματογράφηση.

Οπότε, τι είναι αυτό που έκανε τη Νορβηγία να βγει προς τα έξω φέτος; Είναι ξαφνικά μια κοινωνία που αποφάσισε να δει τον εαυτό της;

Είναι μια κοινωνία που δεν ήθελε να δει τους σκελετούς που είχε στην ντουλάπα της και τώρα που οι σκελετοί έπεσαν και την πλάκωσαν, αναγκάζεται να τους δει. Όταν επιλέξαμε αυτές τις ταινίες -και αυτό έγινε πριν συμβεί η τραγωδία-, το κριτήριό μας ήταν απλώς ότι επρόκειτο για ταινίες που μας άρεσαν. Τώρα που τις βλέπουμε κάτω απ’ το πρίσμα αυτού που συνέβη, μπορούμε ν’ αναγνωρίσουμε και ν’ αναγνώσουμε και άλλα πράγματα.

O ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ

Η ελληνική παραγωγή σε τι φάση βρίσκεται; Μετά την έκρηξη που έγινε τα τελευταία δυο-τρία χρόνια και τις επιτυχίες στα φεστιβάλ του εξωτερικού, θα περιμέναμε ένα πιο δυνατό ελληνικό πρόγραμμα.

Υπάρχει μεγάλο πρόβλημα. Χρήματα δεν υπάρχουν, σενάρια που είχαν εγκριθεί απ’ το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου και μπήκαν σε διαδικασία παραγωγής δεν μπόρεσαν να ολοκληρωθούν, ενώ κάποια άλλα ολοκληρώθηκαν με πολύ λιγότερα λεφτά, κι έτσι στριμώχτηκαν πολύ οι σκηνοθέτες. Παρ’ όλα αυτά, η χρονιά γενικώς δεν είναι κακή. Είναι στο ίδιο επίπεδο που ήταν και η περσινή, που μας έκανε να πιστεύουμε ότι υπάρχει ένα νέο ελληνικό ρεύμα. Δηλαδή, και ο Λάνθιμος έχει νέα ταινία φέτος που συμμετέχει στο Φεστιβάλ της Βενετίας και ο Τσίτος έχει ταινία στο Φεστιβάλ του Σαν Σεμπαστιάν. Εμείς, φέτος, παίζουμε μια πολύ καλή ταινία, το Κόκκινη κλωστή δεμένη του Κώστα Χαραλάμπους. Είναι μια παράξενη ταινία, γιατί για πρώτη φορά βλέπεις τον ελληνικό εμφύλιο γυρισμένο από ένα παιδί που, πρώτον, δεν τον έζησε καθόλου και, δεύτερον, τον αντιμετωπίζει ως ένα άγριο σπλάτερ. Το Γάλα είναι, επίσης, μια μεγάλη παραγωγή βασισμένη σ’ ένα θεατρικό που είχε σκίσει και μ’ ένα θέμα τρομερά καυτό κι επίκαιρο, το πώς δηλαδή ένας μετανάστης προσπαθεί να ενσωματωθεί στην ελληνική κοινωνία. Συνολικά, φέτος, υπάρχουν δεκατρείς ελληνικές ταινίες, χωρισμένες σε διάφορα τμήματα. Στο Διαγωνιστικό του μουσικού τμήματος θα παιχτεί η ταινία του Νίκου Σκαρέντζου Ανοιχτά Μικρόφωνα, όπου δηλώνεται ότι το πολιτικό τραγούδι σήμερα είναι το χιπ-χοπ. Επίσης, μια άλλη ενδιαφέρουσα ταινία είναι τα Kωλόπαιδα, μια low budget παραγωγή, φτιαγμένη σχεδόν με το τίποτα, που πραγματεύεται το πώς είναι η Αθήνα σήμερα και τον τρόπο που βιώνει την πόλη μια παρέα κοντά στα 20. Υπάρχει, ακόμα, ένα ντοκιμαντέρ του Χρήστου Χουλιάρα για τον Νίκο Νικολαΐδη, όπου βλέπουμε για πρώτη φορά παλιές του συνεντεύξεις, αποσπάσματα απ’ όλες τις ταινίες του και συνεντεύξεις απ’ τους πρωταγωνιστές του, που μιλάνε γι’ αυτόν τον άνθρωπο που έκανε σινεμά την προσωπική του κόλαση. Θα δείξουμε, επίσης, το Fish ‘n’ Chips, που είναι μια δραμεντί για έναν Κύπριο ο οποίος είχε «φισάδικο», όπως το λένε οι Κύπριοι, στο Λονδίνο, και όταν πήγε να το ανοίξει και στην Κύπρο, έσπασε τα μούτρα του. Ακόμα, το 4ever του Πυρπασόπουλου, που το έχει γυρίσει με τη σύζυγό του Μόνικα Μακσέιν και δείχνει ένα ζευγάρι κατά τη διάρκεια ενός εικοσιτετραώρου, απομονωμένο στο δωμάτιο ενός πανάκριβου ξενοδοχείου, να σφάζεται και να οδηγείται στον χωρισμό, κι ένα ντοκιμαντέρ για το Ελληνικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου, το οποίο είναι στη Νίσυρο και, παρότι δεν είναι πολύ γνωστό, τον τελευταίο καιρό έχουν αναπτυχθεί εκεί πολύ ενδιαφέροντα σενάρια. Είναι ένα ινστιτούτο στο οποίο πας με το σενάριό σου και διάφοροι καθηγητές σεναρίου και κάποιοι πολύ γνωστοί σεναριογράφοι σε βοηθούν να το αναπτύξεις και να λύσεις τα προβλήματα που έχεις. Τέλος, υπάρχει ένα ντοκιμαντέρ για τον Γιώργο Τζιώτζιο, που έχει κάνει ο Αντώνης Κιούκας. Η ταινία δείχνει ποιος ήταν αυτός ο άνθρωπος που δημιούργησε το περιοδικό «Σινεμά» και τις Νύχτες Πρεμιέρας, ο φίλος μας, που μας λείπει εδώ κι έναν χρόνο. Μάλιστα, πριν απ’ την προβολή θα διαβάσουν η Γιώτα Φέστα και ο Ρένος Χαραλαμπίδης ένα δικό του κείμενο, που είναι πολύ χαρακτηριστικό για τις ιδέες του και για το σινεμά.

Γενικά, έχετε ενδοιασμούς στο να εντάξετε ελληνικές ταινίες στο πρόγραμμα;

Από πολύ παλιά το φεστιβάλ είχε ελληνικές ταινίες κι έχει κάνει και opening με ελληνικές ταινίες. Εμείς πιστέψαμε σ’ αυτήν τη γενιά κινηματογραφιστών και δεν τη φοβηθήκαμε ποτέ. Άλλωστε, ο πρωταρχικός ρόλος ενός κινηματογραφικού φεστιβάλ είναι να υποστηρίζει και να βοηθάει την τοπική του κινηματογραφία.

Με τη νεοσύστατη Ακαδημία Κινηματογράφου έχετε συνεργασία;

Βεβαίως, υπάρχει πάντα μια ανοιχτή συζήτηση και αλληλοβοήθεια, και μάλιστα φέτος ο πρόεδρος της ακαδημίας, ο Τάσος Μπουλμέτης, είναι και πρόεδρος της κριτικής επιτροπής των Βραβείων Πρωτοεμφανιζόμενων Δημιουργών Ελληνικών Ταινιών, που έχουμε θεσμοθετήσει εδώ και τρία χρόνια και για το οποίο είναι υποψήφιες όλες οι ελληνικές ταινίες που έχουν κάνει έστω και μια προβολή από πέρσι μέχρι φέτος. Θα απονείμουμε τρία βραβεία: πρωτοεμφανιζόμενου σκηνοθέτη, άνδρα και γυναίκας ηθοποιού.

ΔΙΕΘΝΕΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ

Πάμε τώρα στο Διεθνές Διαγωνιστικό Τμήμα. Βλέποντας τις ταινίες αυτής της ενότητας, διακρίνουμε μια τάση προς την απομόνωση και τον άνθρωπο που ενηλικιώνεται.

Αυτό είναι ένα πάρα πολύ ωραίο παιχνίδι που κάνουμε κάθε χρόνο. Το κάνουμε και όταν πηγαίνουμε σε άλλα φεστιβάλ. Προσπαθούμε ν’ αποκωδικοποιήσουμε το πρόγραμμα και να βρούμε ποιο είναι το κεντρικό θέμα της εκάστοτε χρονιάς. Λέμε, για παράδειγμα, το θέμα φέτος στο Βερολίνο είναι η μισαλλοδοξία, αλλά, αν τύχει π.χ. και το αναφέρουμε στον διευθυντή του φεστιβάλ, θα μας κοιτάξει με απορία. Είναι το ίδιο πράγμα όπως και μ’ έναν καλλιτέχνη που ζωγραφίζει κάτι και δεν ξέρει και ο ίδιος γιατί έβαλε τόσο πολύ μπλε, ας πούμε, και μετά από κάποια χρόνια το συνειδητοποιεί, όταν του το επισημαίνει κάποιος εξωτερικός παρατηρητής. Κάπως έτσι γίνεται και μ’ εμάς. Ίσως είναι μια περίοδος δύσκολη που μας ωθεί και να ενηλικιωθούμε και να δούμε τα πράγματα μ’ ένα μάτι πιο υπεύθυνο, και γι’ αυτό αγαπήσαμε αυτές τις ταινίες και τις εντάξαμε στο πρόγραμμα.

Πέρσι υπήρχε μια τάση ωραίου και χαρούμενου κινηματογράφου. Υπήρχαν ταινίες που δεν είχαν σκοπό να μας προβληματίσουν αλλά να μας δώσουν τη χαρά να δούμε ωραίο σινεμά. Φέτος, έχει αλλάξει κάτι;

Και φέτος υπάρχουν πάρα πολλές fun ταινίες. Εγώ κρατάω πάντα μια φράση, την οποία έχω και ως μότο, που μας είχε πει κάποτε ο Μπερτολούτσι στις Κάννες, όταν ήταν πρόεδρος της κριτικής επιτροπής. Tον είχαμε ρωτήσει σε μια συνέντευξη «μαέστρο, πώς θα ήθελες να είναι η ταινία που θα πάρει το βραβείο;» και η απάντησή του ήταν «I love you, I desire you, follow me». Αυτό, λοιπόν, έχουμε στο μυαλό μας όταν επιλέγουμε τις ταινίες. Θέλουμε να είναι ταινίες που να λένε αυτό το πράγμα.

Μπορείτε να μας μιλήσετε πιο συγκεκριμένα για τις πιο σημαντικές ταινίες του Διαγωνιστικού;

Στο Volcano βλέπουμε έναν ηλικιωμένο που αποφασίζει να ενηλικιωθεί μ’ έναν πολύ τραγικό τρόπο στα 65 του χρόνια. Το έχει σκηνοθετήσει ο Ισλανδός Ρούναρ Ρούναρσον, ο σκηνοθέτης με τα περισσότερα βραβεία για μικρού μήκους ταινίες στην ιστορία του κινηματογράφου, και γι’ αυτό είπαμε, παράλληλα με το Volcano, να παίξουμε κι αυτές τις ταινίες, οι οποίες είναι πραγματικά αριστουργήματα. Είναι συνολικά τρεις μικρού μήκους, οι οποίες έχουν μαζέψει απίστευτο αριθμό βραβείων, που ούτε ο ίδιος ο σκηνοθέτης δεν γνωρίζει. Σε όσα φεστιβάλ έχουν παιχτεί έχουν βραβευτεί. Το Silver Forest είναι μια ταινία βασισμένη σε μια ιστορία Ελβετών πιτσιρικάδων, άνεργων και απολιτίκ, που ασπάστηκαν τον νεοναζισμό κι έκαψαν ξενώνες όπου ζούσαν μετανάστες. Το En terrains connus είναι μια πολύ παράξενη, σουρεαλιστική, καναδική ταινία, μ’ έναν τύπο που έρχεται απ’ το παρελθόν και υποδεικνύει στον ήρωα τι θα γίνει στο μέλλον. Το On the Ice, επίσης, είναι πολύ ενδιαφέρον. Διαδραματίζεται στην Αλάσκα, στο πιο βόρειο σημείο των ΗΠΑ, ένα καλοκαίρι κατά το οποίο ο ήλιος δεν δύει σχεδόν ποτέ. Δύο πιτσιρικάδες σκοτώνουν κατά λάθος έναν φίλο τους και τον κρύβουν, κι έτσι ανατρέπονται όλες οι σχέσεις μέσα στο χωριό όπου ζουν, διότι τους υποψιάζονται. Αυτοί έχουν τρομερές τύψεις, προσπαθούν να καλύψουν το έγκλημα, ενώ ταυτόχρονα κάνουν μια απόπειρα να δουν ποιοι είναι στην πραγματικότητα. Και αυτοί αναζητούν μια ταυτότητα, και αυτοί προσπαθούν να ενηλικιωθούν. Επίσης, το Love, όπου ένας Αμερικανός αστροναύτης μένει ολομόναχος στο Διάστημα, είναι μια εξαιρετική ταινία και μου θύμισε κάτι μεταξύ της Οδύσσειας του Διαστήματος και του Moon. Τέλος, το Sensation είναι μια πολύ αστεία ταινία απ’ την Ιρλανδία, στην οποία ένας παρθένος γιδοβοσκός γνωρίζει μια μεσήλικη πόρνη κι ανοίγουν μαζί ένα μπορντέλο.

ΠΑΝΟΡΑΜΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ

Ποια είναι η κομβική διαφορά μεταξύ των ταινιών του Πανοράματος και του Διεθνούς Διαγωνιστικού;

Το Πανόραμα περιλαμβάνει λίγο μεγαλύτερες ταινίες από αυτές που έχει το Διαγωνιστικό. Ανήκουν σε σκηνοθέτες λίγο πιο γνωστούς, που έχουν κάνει πάνω από μια-δυο ταινίες ή έχουν περισσότερα ή πιο σημαντικά βραβεία από άλλα φεστιβάλ. Ένα τέτοιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι τρεις τρομεροί Βέλγοι (Ντομινίκ Αμπέλ, Φιόνα Γκόρντον, Μπρούνο Ρομί) που είχαν κερδίσει και το Βραβείο Κοινού σ’ εμάς με την προηγούμενη ταινία τους, το Rumba, και τώρα επιστρέφουν με το καταπληκτικό Fée. Eίναι ό,τι πιο ενδιαφέρον έχει να επιδείξει η σοφιστικέ ευρωπαϊκή κομεντί.

Καμία σχέση με τους αδελφούς Νταρντέν, δηλαδή;

Όντως, είναι το ακριβώς αντίθετο. Είναι μια τρομερά αισιόδοξη ταινία, βασισμένη στις ευχές. Υπάρχει μια νεράιδα κι εσύ κάνεις ευχές, οι οποίες και πραγματοποιούνται. Επίσης, στο Πανόραμα έχουμε το Codependent lesbian space alien seeks same, που είναι μια καλτ ταινία επιστημονικής φαντασίας, ένα homage στο ανεξάρτητο, φτηνό, underground αμερικανικό σινεμά, καθώς και το Hospitalite, μια γιαπωνέζικη ταινία με παράξενο μαύρο χιούμορ, η οποία κάνει πολύ έντονη κριτική στην ξενοφοβία των Γιαπωνέζων και θεωρήθηκε μια απ’ τις πιο αιχμηρές ταινίες που έβγαλε η Ιαπωνία τελευταία. Επίσης, μια τρομερή σπλάτερ κωμωδία είναι το Some guy who kills people.

Υπάρχει μια εμμονή με το σπλάτερ στις Νύχτες Πρεμιέρας...

Υπάρχει μια αγάπη για το σπλάτερ.

ΤΑΙΝΙΕΣ ΠΟΥ ΑΚΟΥΓΟΝΤΑΙ ΔΥΝΑΤΑ

Το μουσικό τμήμα είναι επίσης ένα από τα πιο δυνατά σημεία του φεστιβάλ τα τελευταία χρόνια, που καταφέρνει και απανωτά sold out στις προβολές.

Ναι, και μας δίνει τη δυνατότητα να κάνουμε και παράλληλες εκδηλώσεις, συναυλίες και πάρτι. Φέτος, απ’ τις σημαντικότερες ταινίες που θα προβάλλουμε στα μουσικά τμήματα είναι το Mama Africa του Μίκα Καουρισμάκι, μια ταινία για τη μεγάλη κυρία του αφρικάνικου σινεμά, τη Μίριαμ Μακέμπα, η οποία έχει παίξει πολύ σημαντικό ρόλο στον αγώνα κατά του απαρντχάιντ. Έχει μια απίστευτη φωνή και πέθανε πριν από λίγα χρόνια σχεδόν πάνω στη σκηνή. Όταν είδα αυτή την ταινία στο σπίτι, σηκώθηκα και ξεκίνησα να χορεύω μόνος μου. Επίσης εκπληκτική ταινία είναι αυτή για τον Μισέλ Πετρουτσιάνι, έναν μικροσκοπικό άνθρωπο με τρομερά παραμορφωμένο σώμα, που ήταν ένας απ’ τους μεγαλύτερους τζαζ πιανίστες όλων των εποχών. Την ταινία την έχει σκηνοθετήσει ο Μάικλ Ράντφορντ, που ήταν υποψήφιος για Όσκαρ με το Il Postino. Μια άλλη ταινία είναι το Βallad of genesis and lady Jaye, η οποία δείχνει την ιστορία του Τζένεσις Π. Όριντζ -των Throbbing Gristle και των Psychic TV- και της γυναίκας του, της Lady Jaye, ο παράφορος έρωτας των οποίων τους οδήγησε στο ν’ αλλάξουν το φύλο τους για να μοιάζει ο ένας στον άλλο. Επίσης, έχουμε το Inni, μια απίστευτη ταινία για τους Sigur Ros που έχει γυρίσει ο Βίνσεντ Μόρισετ, σκηνοθέτης βιντεοκλίπ για τους Arcade Fire κι ένα όνομα που παίζει πολύ τελευταία. Αλλά η μεγάλη ταινία του μουσικού τμήματος είναι το George Harrison: Living in the material world του Μάρτιν Σκορσέζε, που στα 209 λεπτά της μαθαίνεις τα πάντα για τον Χάρισον, τον πιο αδικη- μένο Beatle, κατά τη γνώμη μου. Είναι μια σχεδόν παγκόσμια πρεμιέρα. Παρουσιάζεται στο Σαν Σεμπαστιάν τη μια μέρα και την άλλη την παίζουμε εμείς.

ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΑ

Το ντοκιμαντέρ είναι ένα ολοένα και περισσότερο ανερχόμενο είδος την τελευταία δεκαετία. Πώς το εντάσσετε εσείς στο πρόγραμμά σας;

Πιστεύω ότι τα ντοκιμαντέρ, φέτος, είναι καταπληκτικά, και όχι μόνο στο φεστιβάλ το δικό μας αλλά γενικά, σε όλο τον κόσμο. Αν λέγαμε ποιες είναι οι δέκα καλύτερες ταινίες του φεστιβάλ, νομίζω ότι οι έξι θα ήταν απ’ το τμήμα των ντοκιμαντέρ. Το We were here είναι η ιστορία για το πώς έσκασε το AIDS στο Σαν Φρανσίσκο. Στην πραγματικότητα δείχνει την πολιτική χροιά της αντιμετώπισης της ασθένειας από μια κοινότητα. Παρουσιάζει τον τρόπο που μια αμερικανική κοινωνία, η οποία δεν έχει καμία σχέση και καμία αγάπη για τις συλλογικότητες, έφτιαξε μια εκπληκτική κοινότητα, μια οικογένεια κι ένα κόμμα για ν’ αντιμετωπίσει τον θάνατο. Το είδαμε στο Φεστιβάλ του Βερολίνου και το ίδιο βράδυ ακυρώσαμε όλες τις υπόλοι- πες προβολές και πήγαμε για μπίρες για να το συζητήσουμε. Το Khodorkovsky είναι η ιστορία του πάμπλουτου Ρώσου που μπλέχτηκε στο σκάνδαλο Yukon, σ’ ένα απ’ τα πιο περιέργα πολιτικά σκάνδαλα της χώρας του Πούτιν, και είναι πια στη φυλακή. Το El Bulli: Cooking in Progress έχει επίσης πολύ ενδιαφέρον και είναι και επίκαιρο, μια και το εστιατόριο έκλεισε πρόσφατα. Δείχνει τον σεφ Φεράν Αντριά και όλη του την ομάδα κατά τη διάρκεια του εξαμήνου που το εστιατόριο μένει κλειστό κι ετοιμάζεται το μενού της επόμενης χρονιάς. Τέλος, το Senna είναι μάλλον το καλύτερο ντοκιμαντέρ της χρονιάς. Σίγουρα είναι το πιο εμπορικό, σίγουρα θα είναι στα Όσκαρ. Τρέχει με τα 309 χλμ. που έτρεχε ο Σένα όταν καρφώθηκε στην Ίμολα και δείχνει αυτή την απίστευτη προσωπικότητα.

ΣΤΑ ΟΡΙΑ

Έχουμε την εντύπωση ότι το τμήμα Σινεμά στα Όρια είναι το πιο παράξενο τμήμα του φεστιβάλ τα τελευταία χρόνια.

Είναι μια κατηγορία ταινιών με ιδιαίτερους πειραματισμούς όσον αφορά την κινηματογραφική φόρμα. Είναι πιο πειραματικές ταινίες και βρίσκονται στα όρια του πειραματικού σινεμά. Για παράδειγμα, το Jess+Moss είναι η ιστορία δυο παιδιών που βρίσκονται εγκαταλελειμμένα κάπου στο Κεντάκι, αλλά αυτό είναι το ελάχιστο που μπορείς να πεις γι’ αυτή την ταινία, διότι έχει ακίνητα κάδρα, άδειους χώρους και άδεια πλάνα, παράξενο μοντάζ και παράξενους ήχους. Είναι ένα καθαρά κινηματογραφικό κι αισθητικό παιχνίδι. Ένα άλλου τύπου σινεμά. Είναι από αυτές τις ταινίες που ονομάζουμε laboratoire και απευθύνονται σ’ ένα ειδικό κοινό, στους θεατές που θέλουν να δουν πώς γεννιέται το σινεμά του μεθαύριο. Στο ίδιο section θα προβληθεί και το Silent Sonata, μια βωβή ταινία, που σε κάποιες σκηνές φέρνει στον νου τον μαγικό ρεαλισμό του Κουστουρίτσα.

ΓΙΑΠΩΝΕΖΙΚΗ NOUVELLΕ VAGUE ΚΑΙ ΚΑΦΚΙΚΑ ΟΝΕΙΡΑ

Μασουμούρα, Ντερ Κέεκεν, Κάφκα κι ένα περιέργο αφιέρωμα στο déjà vu. Τι ακριβώς θα δούμε φέτος στα αφιερώματά σας;

Ο Γιασούζο Μασουμούρα είναι, μπορούμε να πούμε, ο εκπρόσωπος της γιαπωνέζικης nouvelle vague και μέχρι πρότινος ένας αρκετά άγνωστος σκηνοθέτης. Τώρα, βέβαια, ξεκινάμε να τον ανακαλύπτουμε. Έχει τεράστια γκάμα: από λεσβιακά δράματα μέχρι ένα καταπληκτικό αντιπολεμικό, μια ταινία δράσης, μια μυστηρίου - έχει σχεδόν τα πάντα. Έχει ένα πολύ μοναδικό, δικό του στυλ, και ήρθε η ώρα να επανεκτιμηθεί. Πρόκειται για έναν πολύ μεγάλο σκηνοθέτη κι είναι η πρώτη φορά παγκοσμίως που γίνεται αφιέρωμα στο έργο του. Το δεύτερο αφιέρωμά μας είναι στον Ολλανδό σκηνοθέτη Γιόχαν φαν ντερ Κέεκεν. Είναι ένα αφιερωμα που ήθελα να το κάνουμε εδώ και πολλά χρόνια και το φοβόμουν. Είναι ένας ντοκιμαντερίστας με πολύ δικό του ύφος. Το αγαπημένο του θέμα είναι το ταξίδι. Μια απ’ τις καλύτερές του ταινίες, και ίσως ένα απ’ τα πιο σπουδαία ντοκιμαντέρ, είναι είναι αυτή που μαθαίνει ότι έχει καρκίνο και θα πεθάνει και γυρίζει όλο τον κόσμο για να κινηματογραφήσει ό,τι αγαπάει πολύ: το ταξίδι. Θα πρότεινα να δείτε μια απ’ τις δυο επιλογές που έχουμε κάνει με τις μικρού μήκους ταινίες του. Επίσης, έχουμε ένα αφιέρωμα στον Κάφκα που ονομάζουμε «Kafka Zone» και στηρίχτηκε στο Investigations of a dog, ένα διήγημα που έγραψε ο Κάφκα το 1922, πάνω στο οποίο στήθηκε μια έκθεση που φιλοξενείται στο Ίδρυμα ΔΕΣΤΕ. Στο διήγημα του Κάφκα πρωταγωνιστής είναι ένας σκύλος που αμφιβάλλει για την ύπαρξη και  την υπόστασή του ως σκύλου και ταυτόχρονα εντάσσεται πολύ καλύτερα στην κοινωνία των σκύλων, όντας απ’ έξω. Είναι ένα εξαιρετικό διήγημα, το οποίο δεν μεταφράστηκε ποτέ στα ελληνικά. Πάνω σε αυτό πέντε ινστιτούτα έστησαν μια τεράστια έκθεση σε όλο τον κόσμο, η οποία παρουσιάζεται κι εδώ, στο ΔΕΣΤΕ, σε επιμέλεια της Νάντιας Αργυροπούλου. Η επιλογή των ταινιών έγινε πάνω σε αυτό το έργο και στο διήγημα. Στο αφιέρωμα αυτό δεν υπάρχουν μόνο ταινίες που συνδέονται άμεσα με κάποιο βιβλίο του Κάφκα, αλλά που μπορούν και να παραπέμψουν σε θεματικές του Κάφκα, όπως είναι το όνειρο, η μεταμόρφωση και η πολιτική. Τέλος, έχουμε το αφιέρωμα déjà vu, όπως είχαμε πέρσι το αντίστοιχο αφιέρωμα στην «τρύπα». Συνεχίζει, κατά κάποιον τρόπο, την προβληματική της «τρύπας», μέσα σ’ ένα περιβάλλον όπου όλα είναι σαν να τα έχουμε ξαναδεί, άρα είναι κάτι σαν déjà vu. Η έννοια του déjà vu, όμως, κρύβει και κάτι μπανάλ, κάτι κοινότοπο. Είναι κάτι που οφείλουμε να ξαναδούμε για να το ξαναβιώσουμε, και πάνω σ’ αυτό έχουμε κάνει μια επιλογή με 16 ταινίες μικρού μήκους, οι οποίες θα παιχτούν μια μόνο φορά. Πρόκειται, λοιπόν, για ταινίες που ερμηνεύουν το τι μπορεί να σημαίνει déjà vu, χωρισμένες σε επτά κεφάλαια που έχουν να κάνουν με τις ιδέες του ονείρου, της επανάληψης, του βλέμματος. Αυτό συνδέεται και με μια άλλη ενέργεια που θα γίνει στο κέντρο της Αθήνας. Πάνω σε εγκατέλειμμένα κτίρια, γνωστά και άγνωστα, θα κάνουμε κάποιες εικαστικές παρεμβάσεις με γκραφιτάδες, ξεκινώντας με τον Cacao Rocks, κι ελπίζουμε ότι θα υπάρξει μια εξέλιξη. Αυτό έχει να κάνει με το κέντρο της Αθήνας, με το ανοιχτό αστικό τοπίο που όλοι αγαπούμε να μισούμε και μισούμε να αγαπούμε.

ΕΙΔΙΚEΣ ΠΡΟΒΟΛEΣ

Θα προβάλετε επίσης και μερικές σπουδαίες ταινίες του παρελθόντος.

Φέτος θα παίξουμε τη Marketa Lazarova, μια σπουδαία τσέχικη ταινία του Φράντισεκ Βλάτσιλ, από μια αποκατεστημένη κόπια που θα προβληθεί για πρώτη φορά παγκοσμίως. Έχουμε, επίσης, τo Deep End του Γέρζι Σκολιμόφσκι, που συλλαμβάνει αριστοτεχνικά τη σκοτεινή πλευρά του swinging London, τη Νύχτα του κυνηγού του Τσάρλς Λότον, που ήταν η αγαπημένη ταινία του Τζιώτζιου, και το Cutter’s Way του 1981, με τον Τζεφ Μπρίτζες.

ΟΙ ΑΥΛΑΙΕΣ

Πάντα οι ταινίες έναρξης και λήξης δίνουν το στίγμα του εκάστοτε φεστιβάλ...

Ναι, έτσι είναι. Το φετινό φεστιβάλ θ’ ανοίξει με το Artist, τη βωβή ταινία στην οποία κέρδισε ο Ντιζαρντέν το Βραβείο Ερμηνείας στο φετινό Φεστιβάλ των Καννών. Μιλάμε για έναν ηθοποιό που έγινε απ’ τους πιο μεγάλους σταρ του γαλλικού σινεμά, παίζοντας σε άθλιες χαζοκωμωδίες. Ομολογώ πως, όταν άκουσα ότι στις Κάννες θα προβληθεί μια ταινία στην οποία παίζει αυτός, δεν σκέφτηκα καν να πάω να τη δω. Όσοι, όμως, την είδαν παραληρούσαν, κι έτσι πήγα και την είδα στην επαναληπτική προβολή. Είναι απίστευτο πώς κατάφερε κάποιος να κάνει ένα απίστευτα feelgood και ταυτόχρονα συγκινητικό σινεμά χωρίς διαλόγους. Είναι γυρισμένο με τον ίδιο τρόπο που θα γυριζόταν μια ταινία τη δεκαετία του ’20 και μιλάει για έναν ηθοποιό αυτής της εποχής. Η ταινία, βέβαια, μπορεί να είναι βωβή, αλλά έχει πάρα πολλή μουσική σουίνγκ. Είναι τρομερά σινεφίλ. Το ίδιο ισχύει και για την ταινία της λήξης, το Separation, ένα φιλμ απ’ το Ιράν, που όμως δεν είναι με τσαντόρ, δεν μιλάει για τους φονταμενταλιστές, ούτε για τις βρόμικες πόλεις και τη σκόνη, αλλά για τον χωρισμό ενός ζευγαριού στο Ιράν. Όπως κι εμείς ως ελληνικός κινηματογράφος έχουμε το δικαίωμα να μη μιλάμε μόνο για τον Εμφύλιο και για φολκλόρ νησιά και να κάνουμε ταινίες σαν αυτή που έκανε ο Λάνθιμος, για ένα θέμα σύγχρονο, αστικό, παγκόσμιο, με τον ίδιο τρόπο κινηματογραφίες που έχουν χαρακτηριστεί φολκλόρ δικαιούνται να πουν «έχουμε κι εμείς μια ταινία για ένα ζευγάρι που χωρίζει, γιατί ο άνδρας ερωτεύτηκε μια άλλη γυναίκα».

YOU ’VE GOT TO FIGHT FOR YOUR RIGHT TO PARTY

Ας κλείσουμε με τις παράλληλες εκδηλώσεις που έχετε προγραμματίσει για φέτος.

Θα διοργανώσουμε ένα στρογγυλό τραπέζι στον Ιανό τη Δευτέρα 19/09, με θέμα «Κρίση και Πολιτισμός», καλώντας τους πολιτιστικούς φορείς της πρωτεύουσας να προτείνουν απλές και άμεσα υλοποιήσιμες πολιτιστικές δράσεις χαμηλού κόστους, ενώ για την Πέμπτη 22/09 έχουμε προσκαλέσει τη διεθνή διευθύντρια κάστινγκ Μπεατρίτσε Κρούγκερ (Casino Royale, Ocean’s Eleven), που θα κάνει ένα σεμινάριο για ηθοποιούς και θ’ αφορά την ανάπτυξη των δεξιοτήτων τους ώστε να έχουν επιτυχημένη παρουσία σε οντισιόν και σε άλλες περιπτώσεις κάστινγκ. Επίσης, θα κάνουμε ένα brunch στο Black Duck την Τετάρτη 21/09, όπου πέντε Ευρωπαίοι δημοσιογράφοι θα εκφράσουν τους προβληματισμούς τους πάνω στον τρόπο που τα social media διαμορφώνουν τάσεις κι ανατρέπουν τις συμβατικές μεθόδους επικοινωνίας. Επίσης, το φεστιβάλ δεν περιορίζει τις δράσεις του μέσα στις αίθουσες και διοργανώνει τα Dewar’s Ρarties σε διάφορα γνωστά σημεία της πόλης, δίνοντας τη δυνατότητα στο κοινό του να διασκεδάσει, ν’ ακούσει καλή μουσική και να πιει και μερικά ποτά δωρεάν.