Εικόνες, μάτια, τοπία, χιλιόμετρα, ζωές. Με πτυχίο φωτογραφίας από το Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, όπου τιμήθηκε με τα βραβεία Founders Day και Tobias, η Έφη Παρούτσα ξεκίνησε την καριέρα της σαν καλλιτεχνική διευθύντρια και φωτογράφος διαφημίσεων στη πόλη που δεν κοιμάται ποτέ, πριν αρχίσει να ταξιδεύει σε Ευρώπη, Ασία και Αφρική για λογαριασμό διεθνών εντύπων.
Το διεθνές portfolio της περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, δημοσιεύσεις στο Condé Nast Travelle, στο ΓΕΩ, το Voyager, το Passport, το ιταλικό Gente Viaggi, το ΓΕΩτρόπιο και την εφημερίδα Καθημερινή. Εκθέσεις με τις ταξιδιωτικές φωτογραφίες της έχουν φιλοξενηθεί τόσο στην Ευρώπη όσο και τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Μέσα από τον φακό της φωτίζει και δίνει ζωή στην καθημερινότητα αυθεντικών, 'ακατέργαστων' ανθρώπων στο οικείο περιβάλλον τους, ενώ οι εικόνες της λειτουργούν ως μέσα κατανόησης των διαφορετικών τρόπων ζωής που συναντά ταξιδεύοντας σε ολόκληρο σχεδόν τον κόσμο.
Σήμερα η βάση της είναι οι Αρμένοι Ρεθύμνου. Δουλεύοντας τα τελευταία δέκα χρόνια μεταξύ Αθήνας και Νέας Υόρκης, και μετρώντας προορισμούς όπως το Βιετνάμ, το Περού, τη Σκωτία, τη Τζαμάικα ή το Παρίσι, όπου γνώρισε από κοντά δεκάδες κουλτούρες και πολιτισμούς, η Έφη Παρούτσα ανέβηκε την προηγούμενη εβδομάδα στη σκηνή του TEDx Heraklion όπου διηγήθηκε μια ιστορία για τη σημασία της χαμένης απλότητας στη ζωή.
Την συναντήσαμε.
Πώς ξεκίνησε η σχέση σας με τη φωτογραφία γενικότερα, και πώς προέκυψε η ταξιδιωτική φωτογραφία στη ζωή σας;
Στο πανεπιστήμιο έπρεπε να πάρω ένα μάθημα πάνω στις Τέχνες, κι έτσι επέλεξα τη φωτογραφία. Οι πρώτες φωτογραφίες που τράβηξα στη Νέα Υόρκη ήταν από τους άστεγους της πόλης.
Το project άρεσε στον καθηγητή μου ο οποίος μου ζήτησε να γίνω βοηθός του και με έσπρωξε στο να σπουδάσω φωτογραφία. Κάποια στιγμή σε ένα επαγγελματικό ταξίδι στην Κύπρο συνειδητοποίησα - καταγράφοντας ανθρώπους και τόπους - ότι το να γνωρίζω καινούργιες κουλτούρες και πολιτισμούς ήταν κάτι που με έκανε να αισθάνομαι ολοκληρωμένη ως άνθρωπος αλλά και ως φωτογράφος.
Ποια από τις χώρες που έχετε επισκεφθεί σας "έδωσε" τις μεγαλύτερες φωτογραφικές ευκαιρίες;
Αυτό που σου δίνει τις μεγαλύτερες φωτογραφικές ευκαιρίες είναι οι άνθρωποι του κάθε τόπου. Αν σου επιτρέψουν να γίνεις μέλος της κοινότητας τους, αυτόματα σου δίνεται η ευκαιρία να βγάλεις καλές εικόνες. Η Ινδία ήταν ένα μέρος που βίωσα την φιλοξενία και την αποδοχή αυτή σε μεγάλο βαθμό.
Τα ταξίδια είναι τα μεγαλύτερα μαθήματα ζωής. Μέσα από αυτά δεν μαθαίνεις μόνο για άλλους τόπους και κουλτούρες, αλλά μαθαίνεις πράγματα για τον ίδιο σου τον εαυτό. Μαθαίνεις σημαίνει να είσαι πραγματικά "ελεύθερος".
Και ποια χώρα σας έκανε την μεγαλύτερη εντύπωση, προσωπικά αλλά και ως φωτογράφο.
Το Βιετνάμ είναι μια χώρα που με επηρέασε και με άλλαξε ως άνθρωπο. Νομίζω ότι σημαντικό ρόλο έπαιξε το γεγονός ότι ήταν η πρώτη υποανάπτυκτη χώρα που επισκεπτόμουν, σε ηλικία 22 ετών. Αυτό που μου έκανε εντύπωση ήταν η απλότητα κι αυθεντικότητα των ανθρώπων. Η θετική σκέψη, παρόλη τη φτώχεια και τις αντίξοες συνθήκες.
Κατά πόσο και πώς ακριβώς προετοιμάζεστε πριν από κάθε ταξίδι; Κάνετε εκτενή έρευνα για τα μέρη που θέλετε να φωτογραφίσετε, ή κατευθύνεστε αυθόρμητα;
Όχι, συνήθως πάω χωρίς πλάνο και πρόγραμμα κι αφήνω τον τόπο και τους ανθρώπους να με ταξιδέψουν. Μπορεί να είμαι διαβασμένη για κάποια μέρη που μου έχουν προκαλέσει ενδιαφέρον, αλλά δεν κλείνω ξενοδοχεία λόγου χάρη. Ξεκινάω από μια πόλη και συνεχίζω ανάλογα.
Μία φωτογραφική στιγμή που σας έχει μείνει αξέχαστη όλα αυτά τα χρόνια στον δρόμο;
Οι στιγμές αυτές είναι πάρα πολλές. Στο Βιετνάμ, όταν είχα χαθεί σε κάτι σοκάκια, με πλησίασε μια γυναίκα που δεν μίλαγε αγγλικά. Με κάποιο περίεργο τρόπο κατάλαβε τι γινόταν, περπάτησε μαζί μου για ώρα και με οδήγησε σε κεντρικό σημείο για να μπορέσω να βρω το δρόμο μου. Πριν φύγω, μου γέλασε σαν να μου έλεγε «καλό δρόμο τώρα».
Μια ακόμα αλησμόνητη στιγμή ήταν στην Όλυμπο της Καρπάθου ένα βράδυ σε ένα καφενείο όπου άνδρες έλεγαν μαντινάδες μέσα από τη ζωή τους. Η μουσική, τα λόγια, οι άνθρωποι δημιουργούσαν μία κατανυκτική ατμόσφαιρα. Με δυσκολία σήκωνα την κάμερα ώσπου αποφάσισα να μην το κάνω πια. Σκεφτόμουνα ότι ήθελα απλά να ζήσω τη στιγμή.
Υπάρχουν δυσκολίες στην ταξιδιωτική φωτογραφία;
Η μόνη δυσκολία που αντιμετωπίζω πλέον είναι η προσπάθεια να βρω την ισορροπία μεταξύ ταξιδιού και μητρότητας. Δεν θέλω να στερηθώ τον χρόνο με την κόρη μου αλλά δεν μπορώ να απαρνηθώ και το ταξίδι που είναι μέρος αυτού που είμαι.
Έχει την "δύναμη" ένας φωτογράφος να ωραιοποιήσει – ή και ακριβώς το αντίθετο- την εικόνα μιας χώρας μέσα από τον φακό του;
Και βέβαια έχει τη δύναμη να ωραιοποιήσει ή να χρωματίσει αρνητικά έναν τόπο. Γι αυτό είναι σημαντικό να είναι κανείς αντικειμενικός στις επιλογές που κάνει όταν πρόκειται για ταξιδιωτικό ρεπορτάζ. Από την άλλη, ένας φωτογράφος καλείται να μεταφέρει και τις δικές του εμπειρίες και στιγμές. Αν είναι καλές, οι εικόνες θα μεταφέρουν συναίσθημα -πράγμα πολύ σημαντικό για μια εικόνα.
Στην ομιλία σας στο TEDx Heraklion μιλήσατε για την χαμένη σημασία της απλότητας στη ζωή. Εξηγήστε μας.
Στις μέρες μας αναλώνουμε ενέργεια προσπαθώντας να γίνουμε κάτι που δεν είμαστε, ή να αποκτήσουμε πράγματα τελείως περιττά. Ξεχνάμε τα ουσιαστικά όπως τις μικρές ευχάριστες στιγμές της καθημερινότητας. Στην σκηνή του TEDx μίλησα για την Απλότητα ως το κλειδί της ευτυχίας, η οποία κρύβεται στα απλά πράγματα. Στην καλή σχέση με τον εαυτό μας, και στην καλή σχέση με τους άλλους. Στη δημιουργία ενός κοινωνικού ιστού, ενός δικτύου αλληλοϋποστήριξης που δημιουργεί το αίσθημα της ασφάλειας και αυτόματα μας κάνει ευτυχισμένους.
Όπως λέει μία φράση του Νίκου Καζαντζάκη, με την οποία έκλεισα την ομιλία μου, "η ευτυχία είναι πράγμα απλό και λιτοδίαιτο: ένα ποτήρι κρασί, ένα κάστανο, ένα φτωχικό μαγκαλάκι, η βουή της θάλασσας. Τίποτα άλλο".
Έφη Παρούτσα - Ταξιδιωτική Φωτογραφία
σχόλια