Ο ξάδερφος Αναστάζιο (Αναστάσιος Βιτώρος)
Δεν τον γνώρισα, ή πολύ λίγο, τότε που είμασταν παιδιά, ίσως σε κάποια επίσκεψη στο σπίτι του ή στη δουλειά του πατέρα του, μια μικρή βιοτεχνία στο Ψυρρή όπου έφτιαχναν ζώνες. Ήταν ένα χρόνο μικρότερος από μένα, και κανονικά, επειδή οι πατεράδες μας ήταν αγαπημένα ξαδέρφια, θα έπρεπε κι εμείς να είχαμε κρατήσει μια επαφή, αλλά ζούσαμε σε διαφορετικές χώρες. Λυπάμαι τόσο πολύ που δεν πρόλαβα να γνωρίσω τον Αναστάσιο, θα ήταν απ' όλα τα ξαδέρφια, πρώτα και δεύτερα, ο πιο αγαπητός. 'Αλλωστε και οι δύο μας κάναμε την επαναστασή μας ενάντια στον πατέρα μας, ο Αναστάσιος για την τέχνη, εγώ για τα πολιτικά. Και οι δυό μας πεισμώσαμε. Ο Αναστάσιος έγινε χορευτής κόντρα στον πατέρα του κι εγώ τσακώθηκα με τον δικό μου κι έφυγα για ένα διάστημα από το σπίτι. Με τα χρόνια, μάθαμε να αγαπάμε τους πατεράδες μας. 'Οχι πως εκείνοι μαλάκωσαν ιδιαίτερα, παρέμειναν αυταρχικοί κι ισχυρογνώμονες, Κεφαλλονίτες μέχρι τέλος, αλλά αναγκάστηκαν να συμφιλιωθούν με τις επιλογές των γιών τους, και να τις παραδεχτούν. Κι εμείς τους ψυχολογίσαμε πιο δίκαια. Η φαινομενική ακαμψία και των δύο έκρυβε αστείρευτη, βουβή κι αδέξια τρυφερότητα.
Ο πατέρας του Αναστάσιου, ο Κώστας ο Βιτώρος, είχε ξαναπαντρευτεί και ζούσε σαν ερημίτης σε μια πλαγιά της Αγίας Μαρίνας κοντά στην Βάρκιζα σε ένα ξύλινο λυόμενο, χωρίς γείτονες παρά μόνο τα πρόβατα μιας στάνης, και κάποια στιγμή έπεισε και τον πατέρα μου να πάρει κι αυτός ένα οικόπεδο δίπλα στο δικό του για να μένουν εκεί οι γονείς μου τα καλοκαίρια. Τώρα πια η πλαγιά γέμισε σπίτια. Στην περίοδο της Χούντας όμως δεν υπήρχε ψυχή τριγύρω, κι ήταν το σπίτι του Κώστα ένα ασφαλές καταφύγιο για την θεία μου την Ουρανία και τον θείο μου τον Ηλία όσο καιρό βρέθηκαν στην παρανομία. Εκεί στην Αγία Μαρίνα, πρωτοάκουσα για τη λαμπρή σταδιοδρομία του Αναστάσιου ως χορευτή, και μάλιστα ως παρτενέρ του Νουρέγεφ. Και δυστυχώς συγχρόνως για τον χαμό του. Τον πήρε η ίδια αρρώστια που πήρε και τον Νουρέγεφ.
ΥΓ. Η "γειτονιά των ξαδέρφων" δεν υπάρχει πια. Το σπίτι του Κώστα έχει ερημώσει προ πολλού και μόνο αν τύχει και φιλοξενήσει κάτω από την τρύπια στέγη του κανέναν άστεγο, αποκτάει και πάλι λίγη εφήμερη ζωή. Το σπίτι του Τάκη "δωρήθηκε" μόλις χθες από τον επιπόλαιο γιο του στην τράπεζα.
"Κάθε πρωί, στη Βιέννη πάντα, ο Αναστάσιος Βιτώρος, γεννηθείς εν Αθήναις την 31ην Δεκεμβρίου 1953 από Γερμανίδα μητέρα, την Αννελίζε Λύντεκε, και 'Ελληνα πατέρα, τον Κωνσταντίνο Βιτώρο, ο Αναστάσιος, είπαμε, αδελφός του Επαμεινώνδα, του Σωτηρίου και της Αναστασίας, χορευτής του Εθνικού Μπαλλέτου της Βιέννης, ξυπνάει στις 6, πίνει έναν βιαστικό καφέ στην παγωμένη κουζίνα, και, στις 8, πηγαίνει στη δουλειά του.
Μολύβι ο ουρανός, κρατς-κρουτς το χιόνι κάτω από τις μπότες του. Η μύτη, μύτη κατάξανθου παιδιού, κοκκινίζει πάνω από το πλεχτό κασκόλ. Γύρω του η Βιέννη κοιμάται, τα μαγαζιά είναι κλειστά.
Στην Όπερα όμως επικρατεί ασφυκτική ζέστη. Εκεί, μαζί με τους Αυστριακούς συναδέλφους του (το εθνικό Μπαλλέτο μόνον σε πολύ ειδικές περιπτώσεις προσλαμβάνει ξένους), θα μπει στα ντους, θα βάλει τη φόρμα της δουλειάς και θ' αρχίσει νε γυμνάζεται.
Κάθε μέρα. Πρωί και βράδυ όταν το βράδυ δεν έχει παράσταση. Ακόμα κι όταν το μάθημα δεν είναι υποχρεωτικό, όταν ελάχιστοι χορευτές έχουν το κουράγιο να το παρακολουθήσουν."
Απόσπασμα από το βιβλίο της Ροζίτας Σώκου, "Αναστάσιος". Εκδ. Κάκτος, Αθήνα, 1985.
"Το 1981, σε μια επισκεψή του στην Αθήνα, ζήτησα από τον Βιτώρο να μου δώσει μια συνέντευξη για το ραδιόφωνο (...).
Ρ.Σ. - Αγαπητοί μου φίλοι, ο συνομιλητής μας σήμερα είναι ένας πολύ σπουδαίος 'Ελληνας χορευτής, ο Τάσος ο Βιτώρος, γνωστότερος με το όνομα ...
Ρ.Σ. -Πως σε λένε έξω ;
Α.Β. -Αναστάζιο.
Ρ.Σ. -Αναστάζιο ή Αναστάσιο ;
Α.Β. -Αναστάζιο έξω και Αναστάσιος εδώ.
Ρ.Σ. -Εκεί δηλαδή το επιθετό σου δεν το χρησιμοποιείς ;
Α.Β. -'Οχι. Το "Αναστάζιο" έμεινε από την εποχή που τότε δούλευα με τον Νουρέγεφ. Είναι το όνομα που μου είχε δώσει ο ίδιος. Και εδώ μια φορά στο αεροδρόμιο που τον είχαν συναντήσει οι δημοσιογράφοι αυτό που άκουσαν όταν κατέβαινε από το αεροπλάνο ήταν "ο Αναστάζιο". Και από κει έμεινε και γράψανε στις εφημερίδεςε ότι "είδε τον συναδελφό του Αναστάζιο".
Ρ.Σ. -Θα του θυμίζει και τα ρωσικά μυθιστορήματα ... Η Αναστάσια Φιλίποβνα ...
Α.Β. -Το προτιμώ κι εγώ γιατί έτσι με βαφτίσανε. Δεν μου αρέσουν τα υποκοριστικά. (...)
Ρ.Σ. -Πότε αποφάσισες να γίνεις χορευτής ;
Α.Β. -Αρχικά κάνοντας μαθήματα πιάνου στο ωδείο. Είδα όμως μια παράσταση, τους "Ρωμαίος και Ιουλιέττα" στο Ηρώδειο, μου άρεσε πολύ ο ρόλος του Μερκούτιου και από τότε άρχισα να πηγαίνω στη Σχολή της Σόνιας Μοριάνοβα.
Ρ.Σ. -Πόσων χρονών ήσουν ;
Α.Β. -Δεκαεφτά. (...)
Ρ.Σ. -'Ενα χρόνο έμεινες εκεί ;
Α.Β. -Ναι, γιατί ο πατέρας μου, όπως όλοι οι 'Ελληνες, δεν είχε καλές σχέσεις με το χορό και ήμουν αναγκασμένος να εργάζομαι και να κάνω μπαλλέτο τρεις φορές την εβδομάδα. 'Υστερα πήγα στου κ. Μέτση ο οποίος μου πρόσφερε τις σπουδές (...). Ούτε ο πατέρας μου αλλά ούτε κι εγώ ξέραμε ακριβώς τι σημαίνει κλασικό μπαλλέτο. Για κείνον ήταν σαν να αποφάσισα να βγω στο καμπαρέ ή στο ελαφρό θέατρο, και λογικότατα, σαν πατέρας δεν του άρεσε η ιδέα. Μόνο μετά από έξι χρόνια, όταν ήμουν στην Αγγλία και δούλευα τότε, για πρώτη φορά κατάλαβε ποιά ήταν αυτή η δουλειά και το πόσο αγωνίζομαι γι' αυτή τη δουλειά και μου ζήτησε να κάνω οτιδήποτε άλλο εκτός από χορό γιατί έβλεπε πως κουραζόμουν πολύ. 'Εβλεπε δηλαδή πως είναι μια εξαντλητική δουλειά και όχι ένα επιπόλαιο κέφι (...).
[Ροζίτα Σώκου, "Αναστάσιος"]
Ρ.Σ. -Και τώρα πες μας πως έχεις διοργανώσει, σήμερα πια τη ζωή σου. Γεωγραφικά.
Α.Β. -Τώρα ζω στη Γερμανία, δουλεύω με το Μπαλλέτο της Νυρεμβέργης, από το Σεπτέμβριο θα εργαστώ με το Μπαλλέτο του Εθνικού Θεάτρου στο Μανχάιμ, εργάζομαι επίσης με το Βιέννα Φέστιβαλ Μπαλλέ, και όταν μου παρουσιάζονται ευκαιρίες να δουλέψω εδώ στην Ελλάδα, δέχομαι πάντα με μεγάλη χαρά. Υπάρχει και μια προοπτική να επιστρέψω στο Σκωτσέζικο Μπαλλέτο για ένα Φεστιβάλ (...).
Ρ.Σ. -Είπες πως έχεις συνεργαστεί με τον Νουρέγεφ. Τι νομίζεις πως τον ξεχωρίζει και έφτασε εκεί που έφτασε ;
Α.Β. -Εργάστηκα μαζί του έξι μήνες στο Κολιζέουμ του Λονδίνου και, επίσης, στο Παλαι ντε Σπορ στο Παρίσι. Είναι μια ιδιοφυία. Η προσωποποίηση του ανθρώπου ... Είναι ο μόνος χορευτής που δουλεύει πιο σκληρά από τον οποιονδήποτε. Και πιστεύω πως για να διατηρήσει το ονομά του κάνει πολύ μεγάλες προσπάθειες, πολύ μεγάλες θυσίες. Από την ιδιωτική του ζωή. 'Εχω δει σε μια περίπτωση στο Λονδίνο, να είναι πολύ άσχημα από ένα ατύχημα στο πόδι του και όλοι οι μπίζνεσμεν να περιμένουν να πουλήσουν εισητήρια χωρίς να υπολογίζουν καθόλου το άτομο. Σ' αυτήν την παράσταση, ενώ ακυρώθηκε το πρώτο μέρος του μπαλλέτου που δεν θα χόρευε, το κοινό, όπως πάντα σκληρό, άρχισε να δημιουργεί προβλήματα που εκείνος αντιλαμβανόταν από το μεγάφωνο μέσα στο καμαρίνι του, στο διάλειμμα βάφτηκε, έβαλε ένα άλλο κοστούμι και εμφανίστηκε στη δεύτερη πράξη ενώ τα προβλήματα που είχε με το πόδι του ήταν πολύ σοβαρά (...)
Ρ.Σ. -'Ενας χορευτής δηλαδή πρέπει τελικά να είναι ένας ασκητής ;
Α.Β. -Νομίζω ναι. Εγώ ούτε τη μουσική δεν μπορώ πια να παρακολουθήσω γιατί αφιερώνω τα πάντα, και το τελευταίο ξέφτι χρόνου που μου μένει, και την τελευταία μου σκέψη, στο χορό.
Ρ.Σ. -Ασφαλώς όμως αυτό δεν μαθαίνεται από τη μια μέρα στην άλλη. Το ολοκληρωτικό δόσιμο πρέπει να αρχίσει από νεαρότατη ηλικία. Πόσες ώρες κατά τη γνώμη σου πρέπει να κάνει μάθημα ένα νεαρό παιδί σε μια σχολή μπαλλέτου αν θέλει βέβαια να γίνει χορευτής.
Α.Β. -Τρία μαθήματα την ημέρα απαραιτήτως.
Ρ.Σ. -Τρία ;
Α.Β. -Ναι. Κλασικό, μοντέρνο, καρακτέρ. Πολλοί απορούν με μένα πως κατόρθωσα να φτάσω εκεί που έφτασα μολονότι άρχισα αργά. Εγώ όμως έκανα μόνον επί ένα χρόνο τρεις φορές την εβδομάδα. Μετά έκανα κάθε μέρα, και τώρα, άσχετα με το που έχω φτάσει, δουλεύω μόνος μου και την Κυριακή και όποτε μου μένει έστω και λίγος χρόνος. Με άλλα λόγια, αν εδώ στην εκπομπή μιλάτε για το πόσο το επάγγελμα έχει επηρεάσει την ιδιωτική ζωή ενός ανθρώπου, μπορώ να πω ότι τη δική μου την έχει απορροφήσει εντελώς."
[Ροζίτα Σώκου, "Αναστάσιος"]
"Στη Γλασκώβη εμφανίστηκε ο Ρούντολ Νουρέγεφ. Είχε έρθει για να συμφωνήσει με το συγκρότημα να χορέψουν μαζί του στο δικό του φεστιβάλ στο Λονδίνο. Και από τα Σκωτσέζικα Μπαλλέτα ήθελε ακόμα κάτι, πιο συγκεκριμένο : τέσσερις άνδρες χορευτές για να χορέψουν μαζί του το μπαλλέτο ¨Στιγμές" σε χορογραφία Μαρραίη Λούις. Ανάμεσα στον ερχομό και στην αναγγελία των επιλογών του, έτυχε να μεσολαβήσουν δύο βδομάδες διακοπές. 'Οταν ο Βιτώρος γύρισε πίσω στο συγκρότημα, είδε το ονομά του ανάμεσα στους τέσσερις που ο Νουρέγεφ είχε διαλέξει. (...).
Επιτέλους, στις 30 Ιουνίου 1976, μέρα που έχει μένει γραμμένη στη μνήμη του, ο Αναστάσιος Βιτώρος γνώρισε το είδωλο της ζωής του. Και όχι μόνον τον γνώρισε, αλλά έκανε πρόβες και χόρεψε μαζί του επί τρεις εβδομάδες, στο Κολιζέουμ του Λονδίνου (...).
Ας ακούσουμε όμως τον ίδιον όπως μου τα είπε τον Νοέμβριο του 1984 (...). "Νομίζω πως δικαιώνεται η καριέρα μου", λέει, "και μόνο που βρίσκομαι να χορεύω επάνω στα σανίδια της ίδιας σκηνής, το πάθος του για την τελειότητα, ο σεβασμός στη δουλειά του, η αυτοσυγκέντρωσή του, υπήρξαν και είναι μάθημα για μένα.
Ναι, πολλοί τον αντιπαθούν. Αυτοί που στέκονται με το ρολόι στο χέρι και δεν βλέπουν την ώρα να φύγουν μόλις τελειώσει ο χρόνος που έχει συμφωνηθεί από το σωματείο. Εγώ πηγαίνω πάντα μια ώρα πριν και κάθομαι στις κουίντες παρακολουθώντας τον να ελέγχει όλους τους φωτισμούς, την παραμικρή λεπτομέρεια του ντεκόρ, την ακριβή ώρα που θα ανεβεί ή θα κατεβεί η αυλαία (...).
Καμιά μέρα δεν τον είδα να χαλαρώνει την ακρίβεια της προετοιμασίας του. Είναι μια τελετή χωρίς μικρές ή μεγάλες λοξοδρομήσεις. Και αυτό μπορώ να πω ότι στη δουλειά μου με κάνει τόσο ευτυχισμένο : χαίρομαι που χορεύω σπουδαίες χορογραφίες, που συνεργάζομαι σε ένα αρχαίο συγκρότημα με μεγάλη παράδοση, με μια θαυμάσια σχολή, με σπουδαίους δασκάλους... Να θεωρώ τιμή και χαρά μου που φοράω τα κοστούμια του Γεωργιάδη."
[Ροζίτα Σώκου, "Αναστάσιος"]
σχόλια