1.Eraritjaritjaka, το μουσείο των φράσεων
Δεν είναι η πρώτη φορά που έρχεται στη χώρα μας ο συνθέτης και σκηνοθέτης Χάινερ Γκέμπελς (γεν. 1952), ανανεωτής του ευρωπαϊκού σκηνικού κώδικα με παραστάσεις μουσικού θεάτρου και σκηνικά κοντσέρτα. Τον πρωτογνωρίσαμε στα μέσα της δεκαετίας του ’90 στο Διεθνές Φεστιβάλ Μουσικού Θεάτρου Βόλου, το 1997 υπέγραψε τη σύλληψη, τη μουσική και τη σκηνοθεσία (μαζί με τον Μιχαήλ Μαρμαρινό) της παράστασης Εργοτάξιο Σλήμαν στο Θησείον και λίγα χρόνια αργότερα ήρθε στο Μέγαρο Μουσικής με την εξαιρετική μουσική περφόρμανς του «Μαύρο πάνω σε Λευκό» – με ερμηνευτές τους σπουδαίους μουσικούς του Ensemble Modern και κείμενα του Πόε και του Έλιοτ.
Επιδιώκοντας ένα σκηνικό έργο στο οποίο να μπορούν να συναντηθούν διαφορετικές τέχνες (κυρίως η μουσική, το θέατρο, η κινηματογραφική εικόνα και η video-art), γράφοντας μουσική και σκηνοθετώντας εκ παραλλήλου και ταυτοχρόνως, ο Γκέμπελς συχνά βασίζεται σε σημαντικά κείμενα. Η Επανάληψη του Κίρκεργκορ, π.χ., του έδωσε έμπνευση για την παράσταση Τhe Repetition (1995), στην οποία χρησιμοποίησε αποσπάσματα από τον Κίρκεργκορ αλλά και από το έργο του Ρομπ-Γκριγιέ και του Πρινς.
Η παράσταση με το δύσκολο όνομα (Eraritjaritjaka) που θα δούμε στη Στέγη βασίζεται σε αυτοβιογραφικά κείμενα του νομπελίστα Ελίας Κανέτι και αποτελεί μια σύνθετη πράξη όπου πρωταγωνιστούν αφενός το Mondriaan Quartet (που ερμηνεύει έργα Μπαχ, Μπρίαρς, Κρουμπ, Λομπάνοβ, Μοσόλοβ, Ραβέλ, Σοστακόβιτς και Γκέμπελς) και ο βετεράνος ηθοποιός Αντρέ Βιλμς – ο τελευταίος θα φύγει από το θέατρο για να συνδέσει τη δράση της σκηνής με τη ζωή στους δρόμους της Αθήνας (μια χειροκίνητη κάμερα θα τον ακολουθεί), προτού καταλήξει σ’ ένα διαμέρισμα στο κέντρο της πόλης
26-28/2. Στέγη Γραμμάτων & Τεχνών
2. Τα συμβόλαια του εμπορίου- Μια οικονομική τραγωδία
Η δεύτερη παράσταση αφορά το έργο της Αυστριακής και έντονα «πολιτικής» συγγραφέως Ελφρίντε Γιέλινεκ (Νόμπελ 2004) Τα συμβόλαια του εμπόρου (2008). Πρόκειται για σκηνική πρόταση του ιστορικού Thalia Theater του Αμβούργου που αποδεικνύει για ποιον λόγο το γερμανικό θέατρο έχει επιβληθεί και καθορίζει δομικά, μορφολογικά και αισθητικά τη σύγχρονη ευρωπαϊκή σκηνή. Δεκατρείς ηθοποιοί και μουσικοί θα υποστηρίξουν μία σύνθετη σκηνική πράξη που θα εξελιχθεί στις σκηνές, στα φουαγέ και στους άλλους χώρους της Στέγης, με τους θεατές να έχουν το ελεύθερο να μετακινούνται όπου και όποτε θέλουν από το ένα σημείο στο άλλο. Το θέμα καυτό: η εν εξελίξει οικονομική κρίση που σήμανε την κατάρρευση του ισχύοντος νεοφιλελεύθερου οικονομικού μοντέλου. Η σκηνοθεσία είναι του Νίκολας Στέμαν.
27-29/3. Στέγη Γραμμάτων & Τεχνών
3. Ganesh vs The Third Reich
Η τρίτη προκλητική πρόταση της Στέγης έρχεται από την Αυστραλία. Έχει τίτλο «Ganesh vs The Third Reich» και θα φέρει αντιμέτωπους επί σκηνής τον Ινδό θεό-ελέφαντα Γκανές με τον Χίτλερ! Η πρόκληση εντοπίζεται στο γεγονός ότι πρόκειται για παράσταση της ομάδας Back to Back Theatre που ιδρύθηκε το 1987 στο Geelong της Αυστραλίας από καλλιτέχνες που έχουν κάποια νοητική, σωματική ή άλλη υστέρηση. Αποτελείται από πέντε σταθερά μέλη που κάνουν θέατρο για να ακυρώσουν τα στερεότυπα που περιθωριοποιούν άδικα ανθρώπους και ομάδες, όταν η κυρίαρχη τηλεοπτική κουλτούρα επιβάλλει την «τέλεια ομορφιά» της πλαστικής χειρουργικής. Την ίδια στιγμή επιδιώκουν μέσα από τη δουλειά τους τον διάλογο για ένα σύνολο σοβαρών κοινωνικών και πολιτικών ζητημάτων.
Δεν πρόκειται για freak-show αλλά για μία παράσταση που θα μας καλέσει να σκεφτούμε τι είναι ομορφιά και τι αναπηρία, τι σημαίνει φασισμός και χειραγώγηση και τι ανθρωπισμός, εν τέλει ποια είναι η ηθική στάση που ταιριάζει σε μια τόσο σύνθετη εποχή όσο η δική μας. Επί σκηνής ο Γκανές θα φτάσει στη ναζιστική Γερμανία για να διεκδικήσει από τον Χίτλερ τη σβάστικα, το πανάρχαιο σανσκριτικό σύμβολο που συνδέθηκε με μία από τις επαχθέστερες σελίδες της παγκόσμιας Ιστορίας. Το κείμενο έγραψαν οι ηθοποιοί και ο σκηνοθέτης (Bruce Gladwin) της ομάδας.
2-5/4. Στέγη γραμμάτων & Τεχνών
4. Ρινόκερος
Ο Θωμάς Μοσχόπουλος σκηνοθετεί τον Ρινόκερο (1959) του Ιονέσκο (1912-1994) στο Θησείον. Ο κεντρικός ήρωας, ο Μπερανζέ (που θα ερμηνεύσει ο Μανώλης Μαυροματάκης), είναι ο μόνος που αντιστέκεται στην ομαδική αποκτήνωση στην οποία έχει οδηγήσει τους ανθρώπους ο μηχανοποιημένος κόσμος, η μαζική κουλτούρα, η αυταρχικότητα των λογής εξουσιών. Ο σκηνοθέτης λέει ότι επέλεξε το συγκεκριμένο έργο γιατί είναι σαν να γράφτηκε για την εποχή μας, αναφερόμενος όχι μόνο σε ακραία πολιτικά φαινόμενα αλλά και σε έναν αμυντικό συντηρητισμό, στον θυμό και στην οργή που έχει μετατρέψει πολλούς ανθρώπους γύρω μας σε… παχύδερμα. Παίζουν ακόμα ο Θανάσης Δήμου, η Ευαγγελία Καρακατσάνη, η Ηρώ Μπέζου, ο Γιώργος Παπαγεωργίου και ο Γιώργος Χρυσοστόμου.
Από 11/1. Θέατρο Θησείον
5. Gagarin Way
Το ότι ο κινηματογραφιστής Αλέξανδρος Αβρανάς, που απέσπασε τον Αργυρό Λέοντα και τρία ακόμα βραβεία για την ταινία του Miss Violence στο τελευταίο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας, σκηνοθετεί στο θέατρο είναι από μόνο του ένα γεγονός που προκαλεί ενδιαφέρον. Πόσο μάλλον όταν το ντεμπούτο του στο θέατρο θα γίνει με τη μαύρη κωμωδία του Γκρέγκορι Μπερκ Gagarin Way (2001), έργο που πραγματεύεται το σύμπλοκο ζήτημα της επανάστασης, που στην εποχή μας μοιάζει αναγκαία, αλλά δεν προκύπτει.
Πρωταγωνιστές του έργου είναι δύο εργάτες που οργανώνουν ένα τρομοκρατικό χτύπημα με την πεποίθηση ότι μέσα από τη βία θα καταφέρουν να «ξυπνήσουν» τον κόσμο. Το έργο εγείρει κρίσιμα ερωτήματα για την ηθική, τον πολιτικό ακτιβισμό, τη βία και την απάθεια. Ο 37χρονος σκηνοθέτης σχολιάζει: «Το Gagarin Way είναι μια εικόνα από το παρόν, και κυρίως από το μέλλον μας. Μας λέει πώς έχουν τα πράγματα στην εποχή της παγκοσμιοποίησης και του καπιταλισμού των πολυεθνικών και πώς οι απλοί άνθρωποι, που δεν είναι απλές στατιστικές στα χαρτιά των τεχνοκρατών, όχι απλώς σαρώνονται από τούτες τις κοινωνικοοικονομικές συνθήκες αλλά μεταλλάσσονται και τρώνε ο ένας τον άλλον». Παίζουν ο Στέφανος Κοσμίδης, ο Μιχάλης Μουλακάκης, ο Κώστας Ανταλόπουλος και ο Μάνος Βακούσης.
17/1. Θέατρο Βασιλάκου
6. Μακμπέθ
Μια καινούργια σκηνική εκδοχή της τετράπρακτης όπερας του Βέρντι «Μακμπέθ» (1847), σε σκηνοθεσία Λορένζο Μαριάνι, θα δούμε στην αίθουσα Τριάντη του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών. Η Εθνική Λυρική Σκηνή έχει εξασφαλίσει μια διανομή διεθνούς επιπέδου, καθώς τον ομώνυμο ρόλο θα ερμηνεύσουν τρεις Έλληνες βαρύτονοι με διεθνή καριέρα, ο Δημήτρης Τηλιακός, ο Δημήτρης Πλατανιάς και ο Τάσης Χριστογιαννόπουλος, ενώ τη λαίδη Μακμπέθ έχουν αναλάβει η Δήμητρα Θεοδοσίου και η Ουκρανή σοπράνο Τατιάννα Μελνυτσένκο. Το έργο, που βασίζεται στο ομότιτλο δράμα του Σαίξπηρ, θα παρουσιαστεί μαζί με το μπαλέτο που συνέθεσε ο Βέρντι μεταγενέστερα για την αναθεωρημένη εκδοχή που παρουσιάστηκε στο Παρίσι (1865). Ο λιμπρετίστας Φραντσέσκο-Μαρία Πιάβε ακολούθησε σε γενικές γραμμές τη δομή του σαιξπηρικού έργου, εμπλουτίζοντας το λιμπρέτο με στοιχεία έντασης και θεατρικότητας που άρμοζαν στο ιλουζιονιστικό θέατρο του 19ου αιώνα. Έτσι, οι τρεις μάγισσες του πρωτοτύπου μετατράπηκαν σε έναν χορό μαγισσών, για τον οποίο ο συνθέτης έγραψε υπέροχα χορωδιακά μέρη, ενώ «συγκλονιστική είναι η μουσική του για τις σκηνές μεγάλης θεατρικότητας, όπως η σκηνή της υπνοβασίας της Λαίδης Μακμπέθ. Ιταλοί είναι οι βασικοί συντελεστές της παράστασης (σκηνογραφία του Μαουρίτσιο Μπάλο, κοστούμια της Σίλβια Αϊμονίνο, χορογραφία του Ρενάτο Τζανέλλα). Την ορχήστρα, όμως, θα διευθύνει ο Μύρων Μιχαηλίδης.
17, 18, 19, 21, 22, 24, 25, 26/1. Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, Αίθουσα Τριάντη
7. Πικ Νικ
Μια πρόταση ελαφρού λυρικού θεάτρου, και δη ελληνικού, είναι πάντα ευπρόσδεκτη, πόσο μάλλον όταν τη σκηνοθετεί ένας «σοβαρός» σκηνοθέτης όπως ο Στάθης Λιβαθινός. Μεγάλο σουξέ στην εποχή της, η τρίπρακτη οπερέτα Πικ Νικ (1915) του Θεόφραστου Σακελλαρίδη, σε λιμπρέτο του κωμωδιογράφου και ιστορικού του ελληνικού θεάτρου Νικολάου Λάσκαρη (1868-1945), θα μας μεταφέρει στην ξένοιαστη Αθήνα της Μπελ Επόκ όπου ο νικητής του λαχείου... «υπέρ της αποξήρανσης της Μεσογείου» μπλέκει σε μια σειρά από ξεκαρδιστικές περιπέτειες γύρω από ένα γαμήλιο πικ νικ (ελληνιστί... «δείπνον εκ συμβολής»). Ερμηνεύουν ηθοποιοί και λυρικοί τραγουδιστές: η Μυρσίνη Μαργαρίτη, η Ειρήνη Καραγιάννη, η Λυδία Αγγελοπούλου, ο Δημήτρης Ναλμπάντης, ο Χάρης Ανδριανός, ο Δημήτρης Ήμελλος, η Άννα Κουτσαφτίκη, ο Στέλιος Ιακωβίδης, η Δανάη Σαριδάκη κ.ά.
Από 19 έως 28 /2. Μέγαρο Μουσικής Αθηνών
8. Δεκαήμερο
Στη Νέα Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου ο Νίκος Καραθάνος θα σκηνοθετήσει το Δεκαήμερο του Βοκάκιου. Τόσο η μεγάλη επιτυχία της Γκόλφως όσο και η ιδιαιτερότητα του κειμένου που θα παρουσιάσει από σκηνής προκαλούν αυξημένες προσδοκίες. Γιατί το Δεκαήμερο γράφτηκε τον 14ο αι. μετά από μια επιδημία πανούκλας στη Φλωρεντία, στη γλώσσα που μιλούσαν οι άνθρωποι της πόλης (όταν η λογοτεχνία γραφόταν ακόμα μόνο στα λατινικά) και με μια δομή και θεματολογία καινοφανή για την εποχή. Τρεις άνδρες και επτά γυναίκες μετακομίζουν σε μια εξοχική έπαυλη για να ξεφύγουν από την απειλή του Μαύρου Θανάτου και επί δέκα ημέρες καθένα από τα πρόσωπα της παρέας αφηγείται μια τολμηρού περιεχομένου ιστορία. Ο έρωτας μεταξύ εραστών, οι εξωσυζυγικές περιπέτειες, οι άνδρες που αποπλανούν γυναίκες και οι γυναίκες που αποπλανούν άνδρες, οι κληρικοί ως διαφθορείς, η πορνεία, θα γίνουν αντικείμενο παιγνιωδών αφηγήσεων που, τελικά, τι προτείνουν; Τη χαρά της ζωής, που διαρκεί τόσο λίγο, ευάλωτη καθώς είναι στην αρρώστια και στον θάνατο. Παίζουν: Αλίκη Αλεξανδράκη, Μαρία Διακοπαναγιώτη, Νίκος Καραθάνος, Γιάννης Κότσιφας, Χρήστος Λούλης, Γιώργος Μπινιάρης, Άγγελος Παπαδημητρίου, Εύη Σαουλίδου, Μιχάλης Σαράντης, Άγγελος Τριανταφύλλου, Λυδία Φωτοπούλου, Γαλήνη Χατζηπασχάλη.
Πρεμιέρα 12/3
9.Μεφίστο
To 2009 είδαμε στο Φεστιβάλ Αθηνών την έξοχη παράσταση Mefisto for ever του Γκι Κασίερς από την Αμβέρσα, που ο ευρηματικός σκηνοθέτης ανέβασε με αφορμή την άνοδο της ακροδεξιάς στη χώρα του και στην Ευρώπη τα τελευταία χρόνια. Τώρα, με το ίδιο έργο, διασκευή για τη σκηνή της Αριάν Μνουσκίν (1979) του μυθιστορήματος του Κλάους Μαν Μεφίστο (1936), και με την ίδια αφορμή, θα αναμετρηθεί ο δικός μας Νίκος Μαστοράκης. Η ιστορία (που ανακαλεί τον δαίμονα του Φάουστ του Γκαίτε) γράφτηκε εν θερμώ, την εποχή της ανόδου του ναζισμού στη Γερμανία και επιπλέον έχει αναφορές σε πραγματικά πρόσωπα (κυρίως στον πρώην άνδρα της αδελφής του συγγραφέα, Γκούσταφ Γκρίντγκενς, ο οποίος διέπρεψε στις κρατικές σκηνές την εποχή των Ναζί), στοιχεία που λειτουργούν ως διαρκής πηγή έμπνευσης ακριβώς γιατί μιλούν για πραγματικά πρόσωπα και συνθήκες. Ένας πολυπρόσωπος και ενδιαφέρων στη σύνθεσή του θίασος (Μηνάς Χατζησάββας, Άλκης Παναγιωτίδης, Θάνος Τοκάκης, Νίκος Ψαρράς, Αλέξανδρος Λογοθέτης, Μαρία Ζορμπά, Βίκυ Βολιώτη, Γιούλικα Σκαφιδά, Μαρίνα Ασλάνογλου, Υβόνη Μαλτέζου κ.ά.) θα υπηρετήσει την ερμηνευτική προσέγγιση του Μαστοράκη, που οπωσδήποτε περιμένουμε με ενδιαφέρον.
Πρεμιέρα 25/4. Σκηνή Κοτοπούλη
10. Βlasted - Ερείπια
Το έργο της Σάρα Κέιν Βlasted – Ερείπια θα παρουσιάσει ο Δημήτρης Τάρλοου την άνοιξη στο θέατρο Πορεία. Εδώ, σ’ ένα πολυτελές, απρόσωπο ξενοδοχείο της κεντρικής Αγγλίας το ρομαντικό ραντεβού δύο εκ πρώτης όψεως αταίριαστων ανθρώπων θα εξελιχθεί σ’ ένα θρίλερ κλιμακούμενης ψυχολογικής και σωματικής βίας, την ίδια ώρα που στον έξω κόσμο μαίνεται ένας απροσδιόριστος πόλεμος. «Η μεγαλειώδης βία που κατοικεί εντός μας δεν είναι παρά η θρυαλλίδα της τεράστιας έκρηξης που θα συμβεί και θα δημιουργήσει τη ρωγμή από την οποία θα μπει το θεϊκό φως. Βασανίστηκα για την ερμηνεία της πολύσημης λέξης “blasted”: κατέληξα στη λέξη “ερείπια”, για να αποδώσω, όσο γίνεται, το αποτέλεσμα της έκρηξης, καθώς αυτή είναι και το κομβικό σημείο του έργου. Καλούμαστε να αποδεχθούμε το ανείπωτο για να γίνουμε τελικά κοινωνοί της μεγάλης Αγάπης που αναστηλώνει το μόνo και μέγα νόημα της ύπαρξης» σημειώνει ο σκηνοθέτης. Παίζουν οι: Ακύλλας Καραζήσης, Λένα Παπαληγούρα, Μιχάλης Αφολάνιο.
Πρεμιέρα 27/3
σχόλια