Την ίδια στιγμή που το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο εξετάζει την επέκταση της γραμμής 3 του μετρό στο τμήμα Χαϊδάρι-Πειραιάς, ενώ συζητιέται έντονα και η νέα γραμμή 4 που θα καλύπτει και περιοχές όπως ο Βύρωνας, η Καισαριανή, το Γαλάτσι και το Παγκράτι, εφτά σταθμοί του μετρό, που έπρεπε να έχουν ανοίξει από το 2009, παραμένουν έτοιμοι αλλά κλειστοί.
Αρχικά, οι εφτά σταθμοί του μετρό που θα έπρεπε να είχαν παραδοθεί έως το 2009 είναι σε Περιστέρι, Ανθούπολη και Χαϊδάρι στη γραμμή 1, και σε Ηλιούπολη, Άλιμο, Αργυρούπολη και Ελληνικό στη γραμμή 2. Μετά, οι εξαγγελίες άλλαξαν και η ημερομηνία μεταφέρθηκε για τον Ιούνιο του 2011. Aυτήν τη στιγμή είναι βέβαιο ότι κανείς από τους εφτά σταθμούς δεν θα ανοίξει μέχρι τότε, κι ακόμα χειρότερα, ούτε το ίδιο το Αττικό Μετρό μπορεί να δώσει ημερομηνία. Το πόσο σημαντικό είναι να λειτουργήσουν αυτοί οι σταθμοί για το βιοτικό επίπεδο των Αθηναίων δεν χρειάζεται καν να το συζητήσουμε. Οι αριθμοί που έχει δώσει η ηγεσία της ΑΜΕΛ (η εταιρεία λειτουργίας του μετρό) είναι συντριπτικοί: μιλούν για 37.000 λιγότερα αυτοκίνητα στους δρόμους της Αθήνας ημερησίως, ενώ οι σταθμοί υπολογίζεται ότι θα εξυπηρετούν 150.000 νέους επιβάτες.
Κι εδώ βρίσκεται το παράδοξο της υπόθεσης: οι σταθμοί και οι πλατφόρμες, όπως φαίνεται και στις φωτογραφίες, είναι στο τελευταίο στάδιο εδώ και καιρό, με την προοπτική να παραδοθούν το φθινόπωρο. Όχι μόνο αυτό, αλλά και οι 17 νέοι συρμοί που έχουν παραγγελθεί ύψους 152 εκατ. ευρώ έχουν ήδη κατασκευαστεί και παραμένουν στη Νότια Κορέα. Τι ακριβώς συμβαίνει, λοιπόν, και δεν ανοίγουν οι σταθμοί; H απάντηση είναι απλή: λείπουν τα ηλεκτρολογικά συστήματα - το όλο θέμα έχει κολλήσει εξαιτίας του σκανδάλου Siemens.
Η Siemens, καθόλου τυχαία μάλλον, μονοπωλούσε από τη δεκαετία του ’90 και μέχρι να ξεσπάσει το σκάνδαλο όλα τα ηλεκτρολογικά συστήματα στα περισσότερα μεγάλα έργα - το μετρό δεν θα μπορούσε να αποτελεί εξαίρεση.H γερμανική εταιρεία έχει μέχρι τώρα φτιάξει όλα τα ηλεκτρολογικά συστήματα και κυρίως το σύστημα σηματοδότησης, βασικό κομμάτι για την ασφάλεια των συρμών και των σταθμών. Το 2008 που ξέσπασε το σκάνδαλο της Siemens η σύμβαση όχι μόνο δεν ανανεώθηκε, αλλά η Αθήνα έκανε ουσιαστικά και παύση πληρωμών προς τη γερμανική εταιρεία.
Αυτό που θα μπορούσε να προτείνει κανείς, δηλαδή να γίνει κάποια καινούργια σύμβαση με άλλη εταιρεία, δεν είναι καν εφικτό. Όπως μας εξηγούν από την ηγεσία της Αττικό Μετρό, επειδή το σύστημα στους υπόλοιπους σταθμούς είναι ήδη της Siemens, για να είναι συμβατό με τους καινούργιους σταθμούς, θα πρέπει να είναι από την ίδια εταιρεία. «Σε περίπτωση βλάβης του συστήματος, μόνο οι τεχνικοί της ίδιας εταιρείας θα μπορούσαν να το επιδιορθώσουν», μας είπαν. Με λίγα λόγια, εάν δεν ξεμπλοκαριστεί η σύμβαση με τη Siemens, είναι αδύνατον να ανοίξουν οι νέοι σταθμοί.
Όχι, βέβαια, ότι η ίδια η εταιρεία ευθύνεται για κάτι – το θέμα είναι πλέον καθαρά πολιτικό. «Το μετρό χρησιμοποιείται από τη Siemens ως ένα μέσο πίεσης προς την πολιτική ηγεσία», υποστηρίζουν πηγές από την Αττικό Μέτρο, που μιλούν για «αιχμαλωσία του μετρό». Αν και αρνούνται να δηλώσουν κάτι επισήμως, παραπέμποντάς μας στην ΑΜΕΛ.
Η συγκεκριμένη σύμβαση με τη Siemens είναι ύψους 40 εκατομμυρίων ευρώ - κάποιοι θέλουν το Ελεγκτικό Συνέδριο (το οποίο, μεταξύ άλλων, κάνει και τον έλεγχο των συμβάσεων μεγάλης οικονομικής αξίας) να εξετάζει τι ακριβώς μπορεί να γίνει. Είναι, εξάλλου, το μόνο που μπορεί να δώσει τη λύση. Μόνο έτσι θα ξεμπλοκάρει το έργο με έναν τρόπο που θα απαλλάξει την κυβέρνηση από τις ποινικές της ευθύνες. Σε περίπτωση που αυτό δεν γίνει, τα πράγματα περιπλέκονται ακόμα περισσότερο. Θα συμπεριληφθεί, άραγε, το μετρό στον συμβιβασμό εκτός δικαστηρίων που επιδιώκει η κυβέρνηση για το σκάνδαλο της Siemens; Ουσιαστικά, οι εφτά σταθμοί του αποτελούν ένα πολύτιμο μέσο πίεσης από την πλευρά της Siemens, ακριβώς επειδή πρόκειται για ένα πάρα πολύ μεγάλο έργο που αφορά την καθημερινότητα χιλιάδων Αθηναίων. Πάντως, ακόμα και στην καλύτερη των περιπτώσεων, εάν δηλαδή το Ελεγκτικό Συμβούλιο δώσει το πράσινο φως αύριο, οι συρμοί θα θέλουν άλλον ένα χρόνο για δοκιμές, οπότε οι σταθμοί δεν θα ανοίξουν πριν τον Μάρτιο του 2012. Ας ελπίσουμε πως αυτό ακριβώς θα γίνει.
σχόλια