Αν διαβάσεις κάποιες λέξεις του, μπορείς σχεδόν να τον φανταστείς: ο Τζόναθαν Φράνζεν λέει πως όταν γράφει, κλείνεται σ’ ένα δωμάτιο, αποσυνδέεται απ’ το internet, κλείνει τα αυτιά του με κάτι ψυχαναγκαστικές ωτασπίδες και βουτάει στον κόσμο του. Ένας αναλογικός άνθρωπος σε μια ψηφιακή εποχή που μετατρέπει τον -μάλλον Αpple- υπολογιστή του σε γραφομηχανή. Ένας ευτυχισμένος, δυστυχής τύπος. Ευτυχής γιατί, 9 χρόνια μετά την έκδοση του Corrections, με την Ελευθερία ξεπέρασε τον ιδρώτα της σύγκρισης με τον παλιό εαυτό του (το άγχος του one hit wonder είναι μεγάλο σαράκι), γράφοντας άλλο ένα βιβλίο που έγινε hip πριν καν διαβαστεί. Και δυστυχής γιατί -είναι τόσο φανερό- είναι τόσο μεγάλος παρατηρητής της ζωής, που έχει υποφέρει πολύ στο παρελθόν. Είτε κουνώντας το κεφάλι σε πιθανούς συνομιλητές, ενώ μέσα του ίδρωνε διαμορφώνοντας χαρακτήρες βιβλίων, είτε -κυρίως- ζώντας μονίμως με τη βασανιστική σκέψη πως την ώρα που αυτός σκέφτεται, οι άλλοι ζουν. Τουλάχιστον, αυτός έκανε πριμοδοτούμενη απ’ τους αναγνώστες ψυχανάλυση. Υπάρχουν και μεγαλύτερες δυστυχίες. Η Ελευθερία σίγουρα δεν διαβάστηκε περισσότερο απ’ την τίμια μανιερίστα Λένα Μαντά στις ελληνικές παραλίες αυτό το καλοκαίρι. Συζητήθηκε, όμως, πολύ. Και θα διαβαστεί μελλοντικά σε πιο μαζικές τάσεις απ’ την τωρινή hip αποθέωση. Όχι λόγω μόδας. Μάλλον γιατί είναι φτιαγμένο απ’ τα υλικά των κλασικών.
Το ανάγνωσμα ήταν περιγραφικό, βαθύ και διασκεδαστικό, όσο και η παρακολούθηση μιας σειράς του HBO. Όχι τυχαία. Πρόσφατα ο Φράνζεν παραδέχτηκε πως το «Mad Men» και το «Breaking Bad» είναι μια μορφή λογοτεχνίας με εικόνες. Η επιτυχία, όμως, είναι οι εικόνες να μη δείχνονται, να γράφονται. Η (καλή) τηλεόραση μπορεί να είναι εξίσου όμορφη, αλλά παράγεται πιο εύκολα. Ο ίδιος, η μοναξιά και οι ωτασπίδες του προφανώς το ξέρουν καλά. Η καταπιεσμένη λαγνεία είναι ενδιαφέρον θέμα για ένα βιβλίο. Έχει κάποια προφανή σχέση με την επιβίωση του κουφαηδονιού; Με την ανοικοδόμηση του Ιράκ; Με το γυναικείο μπάσκετ; Μ’ έναν hipster μουσικό που επισκευάζει στέγες, μοιάζει με τον κύριο Καντάφι και δίνει συνεντεύξεις για να βρίσει τα iΤunes; Με τις σέξι υποταγμένες γραμματείς που τορπιλίζουν χρόνια γάμου με λίγη νεανική σάρκα; Με τίποτα. Και όμως, όλα αυτά μπλέκονται σ’ ένα βιβλίο, το οποίο κάποιοι βρήκαν φλύαρο και οι περισσότεροι απλώς μια απέριττη συρραφή λέξεων που κατέληγε στην πηγή (ή πληγή) της ζωής και των καθημερινών προβλημάτων της από καταβολής κόσμου: την Αγία Οικογένεια και το πόσο υπόγεια μπορεί να στερεί ελευθερίες ή να δημιουργεί εμμονές κι ενοχές στοιχειώνοντας ενήλικες ζωές που προσπαθούν ν’ αποφύγουν να γίνουν αυτό που ήταν οι γονείς τους, συνήθως αποτυγχάνοντας οικτρά. Αυτό ήταν η Ελευθερία: πέρα απ’ το υπέροχο background, το βιβλίο ήταν μια ενήλικη υπόκλιση πάνω στα δια- χρονικά οικογενειακά βάσανα. Ελάχιστοι μπορούν να καθίσουν και να γράψουν για τις αρχαίες ενοχές τους κλεισμένοι σ’ ένα δωμάτιο. Και να γράψουν όχι οργισμένα, άτσαλα και με δογματισμό, αλλά με τον χειρουργικά εύστοχο τρόπο της Ελευθερίας. Μόνο και μόνο αυτό είναι λόγος θαυμασμού (και ζήλιας) προς τον δυστυχισμένο/ επιτυχημένο/ταλαιπωρημένο, υπέροχο παρατηρητή της ζωής, κύριο Τζόναθαν Φράνζεν.
σχόλια