ΑΠΟ ΤΟΝ ΧΡΙΣΤΟ ΠΑΡΙΔΗ
«Θα 'θελα η ζωή να μου χαρίσει περισσότερες χαρές και λιγότερες λύπες». «Θα 'θελα να ζήσω έναν μεγάλο έρωτα». «Θα 'θελα να με αγαπούν πάντα». «Θα 'θελα να ζήσω μέχρι τέλους με αξιοπρέπεια». «Εύχομαι στη ζωή μου να συναντώ μεγάλα, ανοιχτά παράθυρα». «Θα 'θελα να παίξω τη σκηνή του αποχαιρετισμού από τον Τιτανικό». «Θα 'θελα να μην αρρωστήσω ποτέ». Αυτές είναι μερικές από τις φράσεις που ακούγονται σε ένα κομβικό σημείο της παράστασης TΑΝΖheimer και δεν είναι άλλο από ευχές και προσδοκίες μιας ζωής που τείνει προς την ολοκλήρωσή της. Οι μύχιες επιθυμίες και σκέψεις μιας πορείας με καταπιεσμένα αισθήματα, όπως εκφράζονται από 13 ανθρώπους που, έχοντας διανύσει το μεγαλύτερο μέρος της ενήλικης ζωής τους, τολμούν να τις μοιραστούν με κοινό.
Όλα ξεκίνησαν τον Οκτώβριο του 2012 όταν η Στέγη Γραμμάτων & Τεχνών έστησε ένα εργαστηριακό εκπαιδευτικό πρόγραμμα χορού για γυναίκες και άντρες άνω των 65. Φέτος, η πρώτη φουρνιά ετοιμάζεται να παρουσιάσει την πρώτη της παράσταση με τον περιπαικτικό τίτλο TΑΝΖheimer, με σαφή σκωπτική αναφορά στο Αλτσχάιμερ ως ασθένεια της τρίτης ηλικίας αλλά και ως ένα παιχνίδι εννοιών, στο οποίο η ομάδα (που αποτελείται από 12 γυναίκες και έναν άντρα) φέρεται να έχει προσβληθεί από την αρρώστια της «χορευτίτιδας».
Βασισμένη στις εμπειρίες, στα βιώματα και στα διαφορετικά περιβάλλοντα από τα οποία προέρχονται τα μέλη της ομάδας, το τελικό αποτέλεσμα είναι προϊόν μιας διεργασίας αυτοσχεδιασμών πάνω στις οποίες δούλεψε η χορογράφος Πατρίσια Απέργη της ομάδας Αερίτες, σε συνεργασία με τη Χαρά Κότσαλη. «Αποδείχτηκε από τις πιο δυνατές εμπειρίες που είχα ποτέ στη δουλειά μου» εξηγεί και συνεχίζει: «Έχει πάρα πολύ ενδιαφέρον και βρίσκω από γοητευτικό έως μαγικό το γεγονός ότι κάτι που θεωρείται αδυναμία στην ουσία μπορεί να γίνει δύναμη. Ότι μπορείς να προσεγγίσεις την κίνηση με έναν άλλο τρόπο, παρά στη βάση μιας βιρτουοζιτέ αυξημένης τεχνικής.
Πρόκειται για μια γλώσσα που ακουμπάει περισσότερο στη βάση της ανθρώπινης κίνησης και αυτό σιγά-σιγά έπρεπε να γίνει χορός. Σαφώς η πρόθεση ήταν να δουλέψουμε ακολουθώντας τις αρχές του σύγχρονου χορού, αλλά με έναν τρόπο που ουσιαστικά η κίνηση να υπηρετείται από το ίδιο το σώμα. Η δύναμη και η ενέργεια που έχουν αυτοί οι άνθρωποι, το πόσο δουλεύουν και το τι βγάζουν αυτά τα σώματα εμένα μου δημιουργεί μια τρομερή δύναμη».
Το πρόγραμμα –το οποίο συνεχίζεται και φέτος– δεν απευθυνόταν σε ανθρώπους με προϋπηρεσία στον χορό ή σε οποιαδήποτε μορφή αναπαραστατικής τέχνης. Έτσι, γυναίκες αλλά και άντρες που φτάνουν τα 80, και που ίσως τα ξεπερνούν, έσπευσαν να δηλώσουν συμμετοχή. Είτε γιατί τους παρότρυναν τα παιδιά και τα εγγόνια τους, είτε γιατί θέλησαν να κάνουν κάτι για τον εαυτό τους στον ελεύθερο χρόνο τους ως συνταξιούχοι. Κάποιοι γιατί είχαν ένα παλιό νεανικό καλλιτεχνικό απωθημένο, άλλοι για να εξασκήσουν το σώμα τους ή για να αναπτύξουν μια κοινωνικότητα. Ξεβολεύτηκαν από τα χούγια και τις δυσκαμψίες τους; Η χορογράφος λέει: «Σαφώς και ξεβολεύτηκαν, αλλά αυτό συμβαίνει με όλους, πόσο μάλλον με ηλικιωμένους που δεν έχουν ξαναδουλέψει τα σώματά τους, τα οποία έχουν αποκτήσει συνήθειες του παρελθόντος που προσπαθούμε να αποτινάξουμε. Αυτό είχε μεγάλο ενδιαφέρον και γι' αυτούς και για εμάς, πώς να βρούμε τρόπους όλα αυτά που κουβαλάνε να τα εκφράσουν μέσα από ένα διαφορετικό τρόπο που είναι η κίνηση. Το βρίσκω ιντριγκαδόρικο αλλά και δύσκολο για μη-επαγγελματίες, αν και τα σώματα αυτά έχουν εικαστικό ενδιαφέρον». Η Κότσαλη συμπληρώνει: «Εμένα με βοήθησε πολύ στο να αποκωδικοποιήσω πώς λειτουργεί το σώμα σ' αυτή την ηλικία».
Πώς κτίστηκε η χορογραφία που θα παρουσιάσουν; Η Απέργη απαντάει: «Είναι ιστορίες που προέκυψαν μέσα από αφηγήσεις. Όλα τα μπαγκάζια που κουβαλάνε, ένα σημαντικό υλικό μέρος του οποίου αποτέλεσε τη σύνθεση της χορογραφίας. Αφήσαμε αρκετά έξω, αλλά τα θέματα που τους απασχολούν είναι πολύ διαφορετικά μεταξύ τους. Πρόκειται για μία αρκετά ετερόκλητη ομάδα και ο καθένας έχει διαφορετικές προσλαμβάνουσες σε σχέση με όσα έχει ζήσει. Παίξαμε με το παρελθόν, ακόμα περισσότερο με το παρόν αλλά και με το μέλλον. Γιατί αυτοί οι άνθρωποι έχουν μέλλον! Μιλάμε για το άτομο, αλλά το σχόλιο τελικά γίνεται κοινωνικό και πολιτικό. Ασχολούμαστε με τη βία, την τρυφερότητα αλλά και την ανημπόρια, ένα θέμα που τους απασχολεί ιδιαίτερα. Αλλά έχει και χαρά και γλέντι. Τα θέματα αλληλοσυμπληρώνονται όπως και στη ζωή».
Η ομάδα 65+ έχει γίνει πια παρέα και στη ζωή. Παρακολουθούν μαζί παραστάσεις, εκθέσεις, μουσικές εκδηλώσεις, συναντιούνται για καφέ. Συνάντησα, λοιπόν, αυτές τις 12 υπέροχες χορεύτριες (συν ένα χορευτή) στο διάλειμμα της πρόβας τους στο εστιατόριο των καλλιτεχνών στην Στέγη. Νομίζοντας ότι δεν θα ήξεραν τη LifO, ως «νεανικό» free press, ήταν σαν να τους πρόσβαλα! Δήλωσαν φανατικοί αναγνώστες και κάποιοι, μάλιστα, χρήστες του site. Παρακάλεσα να μου πουν λίγα λόγια για την εμπειρία τους και την παράσταση που ετοιμάζουν. Πρώτη η κυρία Μαργαρίτα δηλώνει ότι η σωματοποίηση των συναισθημάτων την απελευθέρωσε. Ότι την έκανε να νιώσει μεγάλη εσωτερική χαρά. Η κυρία Μελίνα, μια πληθωρική, «έξω καρδιά» γυναίκα, λέει: «Ζω μέσα σε ένα όνειρο! Όχι, δεν είναι ότι είχα απωθημένα, αλλά και μόνο που κάνω όλα αυτά, με γεμίζει». Η κυρία Δέσποινα δίπλα της ξεκαρδίζεται, ενώ συγχρόνως καπνίζει, και προσθέτει: «Για μένα ήταν ένας εφιάλτης! Ήρθα γιατί είχα δυσκολία επικοινωνίας με τον κόσμο κι έβαλα στόχο να ξεπεράσω όλες μου τις φοβίες. Άλλαξα θριαμβευτικά». Η κυρία Σούζυ, πάλι, λέει για τον εαυτό της: «Αισθάνομαι πλήρη απελευθέρωση. Για μένα ήταν ένα παιδικό όνειρο που δεν τολμούσα να πραγματοποιήσω. Ενώ είχα σχέση με την κίνηση και τη γυμναστική, δεν είχα εκτεθεί ποτέ. Περιμένω την παράσταση με μεγάλη ανυπομονησία και χαρά!». Για την κυρία Πηνελόπη αποτελεί ένα ταξίδι αυτογνωσίας και αποδοχής του εαυτού της: «Ήταν ένα παιχνίδι μεταξύ ταλαντούχων νέων και ηλικιωμένων. Το ότι ερχόμουν εδώ, εμπιστευόμασταν τα νιάτα και αφηνόμασταν στην εμπειρία τους με μάγευε. Μας ταξίδεψαν στα δικά μας νιάτα». Η κυρία Φρόσω δεν χορταίνει την εμπειρία και περιμένει πώς και πώς να τη δουν στη σκηνή τα παιδιά και ο σύζυγός της. Η κυρία Σοφία, που μου αποκάλυψε ότι είναι 73 χρονών, νιώθει υπερήφανη για όσα καταφέρνει σε αυτή την ηλικία και εκθειάζει τις δύο χορογράφους: «Οπωσδήποτε το μπράβο ανήκει σ' εκείνες που μας οδήγησαν μέχρι εδώ». Η κυρία Κορνηλία εξηγεί: «Η προσέγγιση της άσκησης γινόταν πρώτα με μια εσωτερικότητα ανακάλυψης συναισθημάτων: να τα αναγνωρίσεις, να τα αποδεχθείς, και να τα εκφράσεις. Μετά την ενδοσκόπηση ερχόντουσαν οι ασκήσεις. Αυτή η διαδρομή είχε μεγάλη σημασία για μένα». Ο κύριος Μιχάλης που συμμετέχει συχνά σε θεατρικές παραστάσεις αγωνιά για το τελικό αποτέλεσμα της παράστασης. «Ως ο μοναδικός άντρας, προσπαθώ να συντονιστώ» λέει. Τη σκυτάλη παίρνει η κυρία Αργυρώ, που το πρώτο που δηλώνει είναι η ηλικία της: «Είμαι 80 χρονών και σ' αυτή την ηλικία έβγαλα πράγματα που δεν ήξερα ότι τα είχα μέσα μου. Και μόνο γι' αυτό τους οφείλω ευγνωμοσύνη. Απελευθερώθηκα από τις αναστολές μου!». Η κυρία Γιούλη λέει ότι νιώθει πολύ τυχερή, ενώ για πρώτη φορά βγάζει, κι αυτή, προσδοκίες, φοβίες και ανάγκες της ηλικίας της. Προσθέτει: «Αυτό είχε ως αποτέλεσμα μια εκπληκτική επικοινωνία μεταξύ μας ώστε να έρθουμε πολύ κοντά. Είναι θαυμάσιο, γιατί είμαστε άνθρωποι που κανονικά δεν θα είχαμε συναντηθεί. Ίσως να μη μας συνέδεε τίποτε άλλο πέρα από κοινές ανάγκες και κοινοί φόβοι. Την παράσταση τη βλέπω ως το τέλος του ταξιδιού. Δεν της δίνω πάρα πολύ μεγάλη σημασία. Προτιμώ τη διαδρομή». Η λιγομίλητη κυρία Στέλλα, που προτιμάει τα εικαστικά, δεν περίμενε ότι θα συμμετείχε σε κάτι τέτοιο, λέει όμως ότι θα κάνει κάθε προσπάθεια να αντεπεξέλθει. Τέλος, η κυρία Ντέπυ, με ένα τεράστιο χαμόγελο, ολοκληρώνει την κουβέντα μας: «Ξεκίνησα με κέφι και τελειώνω με λαχτάρα για συνέχεια. Δεν έχω καμία αγωνία για την παράσταση. Νομίζω ότι τα λάθη είναι μέσα στο παιχνίδι και το κάνουν πιο ανθρώπινο. Κάνουμε αυτό που μπορούμε, δεν είμαστε κάτι άλλο. Μας αρέσει να χορεύουμε και το δείχνουμε!».
Παράσταση της Χορευτικής Ομάδας 65+
TANZheimer
Στέγη Γραμμάτων & Τεχνών
21-23 Μαρτίου 2014
20:00 Μικρή Σκηνή
Λεωφόρος Συγγρού 107-109
www.sgt.gr
σχόλια