Parkour

Πανεπιστημιούπολη Ζωγράφου, Σάββατο απόγευμα. Μετά από μια εβδομάδα συζητήσεων και διαπραγματεύσεων στο forum του parkour.gr (http://forum.pkgr.org) κι αφού καταφέραμε να πείσουμε τα μέλη που το διαχειρίζονται για το αγαθό των προθέσεών μας, μια ομάδα Αθηναίωνtraceurs και traceuses(οι άντρες «παρκουρίστες» και οι γυναίκες αντίστοιχα) δέχτηκε να μας συναντήσει στην ξύλινη ράμπα για να παρακολουθήσουμε μία από τις προπονήσεις τους. Η λέξη parkour, στους περισσότερους που τη γνωρίζουν ως ορισμό, φέρνει στο μυαλό εικόνες νεαρών που πηδάνε από ταράτσα σε ταράτσα σε ταινίες ή βιντεοκλίπ, και τελευταία σε διαφημιστικά της τηλεόρασης. Κάτι θεαματικό και επικίνδυνο δηλαδή. «Αυτό δεν είναι parkour, αυτό είναι free running», μου ξεκαθαρίζουν, «έκφραση δηλαδή χωρίς περιορισμούς, κάτι σαν το χορό που περιλαμβάνει κόλπα για επίδειξη. Το parkour χρησιμοποιείται για μετακίνηση με ασφάλεια και είναι κάτι αποδοτικό».

«Ένας άνθρωπος για να πάει πιο γρήγορα στη δουλειά του ψάχνει να βρει τρόπους» μου λέει ο Χρήστος, ένα από τα παλιότερα μέλη της ομάδας. «Προσπαθεί να το κάνει πιο αποτελεσματικά, να μπει γρήγορα στο βαγόνι του μετρό, να ανέβει τις σκάλες. Το parkour το πάει αυτό λίγο παραπέρα γενικότερα και το μετατρέπει σε τεχνική. Είναι δηλαδή κάτι που καλλιεργείται και δεν αναδύεται απλά από την καθημερινότητα. Η λέξη ως όρος είναι λίγο καταχρηστική».

«Στο forum του επίσημου site υπάρχουν γύρω στα 250 μέλη», συνεχίζει, «δεν μπορώ όμως να ξέρω πόσοι το κάνουν σοβαρά και πόσοι είναι καραγκιόζηδες που πάνε και πηδάνε κάγκελα. Από τα άτομα που έχω γνωρίσει εγώ και βλέπω στις προπονήσεις, ελάχιστα είναι αυτά που το παίρνουν στα σοβαρά, κάνουν σωστή προπόνηση και προσέχουν τι κάνουν. Σωστή προπόνηση τι σημαίνει; Να μην κάνεις φιγούρες για επίδειξη και, δεύτερον, να μην κινδυνεύεις. Αυτούς που κάνουν καραγκιοζιλίκια τους κοροϊδεύουμε. Για το ότι η λέξη έχει συνδεθεί με τύπους που πηδάνε στις ταράτσες φταίνε κάποιοι που ασχολούνται με το parkour και λένε βλακείες στα media, κυρίως στην τηλεόραση. Τα ερασιτεχνικά βίντεο στο YouTube που δείχνουν υψηλού επιπέδου parkour δίνουν επίσης μια παραπλανητική εικόνα, γιατί μπορούν να γίνουν ακόμα κι επικίνδυνα. Πολλοί, που δεν γνωρίζουν τι είναι parkour και ότι χρειάζεται πολλή και σωστή προπόνηση για να φτάσουν σε ικανοποιητικό επίπεδο, μπορεί να τραυματιστούν ακόμα και σοβαρά. Τέτοια γεγονότα εντείνουν τη φήμη του parkour ως ακραίου και επικίνδυνου αθλήμαος (extreme sport), παρ' όλο που η κοινότητα του parkour κάνει ό,τι μπορεί για να ενημερώνει σωστά το κοινό και να το παρουσιάζει ως σοβαρή τέχνη που δεν συγχωρεί εύκολα τα λάθη.

Το parkour έχει και φιλοσοφικό έρεισμα πίσω του, είναι όπως οι Ανατολικές πολεμικές τέχνες και έχει επηρεαστεί πολύ απ' αυτές. Επειδή έχω μελετήσει judo, μπορώ να σου πω ότι έχει πολλές ομοιότητες: τον μη ανταγωνισμό και το αίσθημα της αυτοβελτίωσης - να προσπαθείς να γίνεις δηλαδή καλύτερος όχι μόνο στην ικανότητα αλλά και σαν άνθρωπος. Κάποιοι τα θεωρούν αυτά ψιλά γράμματα και ισχυρίζονται ότι δεν πρέπει να έχουν σχέση με το parkour. Αυτό είναι ένα απ' τα σημεία για τα οποία τσακώνονται μεταξύ τους κάποιοι στο forum: Άλλοι λένε ότι το parkour είναι μόνο το πρακτικό μέρος και ότι οι φιλοσοφίες είναι προαιρετικές, και άλλοι ότι οι φιλοσοφίες είναι αναπόσπαστο κομμάτι και πάνε πακέτο. Κανείς δεν ξέρει στην ουσία, ο καθένας λέει τη δική του άποψη και προσπαθεί να την ενσωματώσει στον ορισμό.

Στόχος του parkour ουσιαστικά είναι η υπερπήδηση εμποδίων, φυσικών και τεχνητών, και ως εμπόδια μπορούν να θεωρηθούν τα πάντα, από βράχοι, ποτάμια ή κλαδιά μέχρι τοίχοι, πεζούλια ή κάγκελα. Το νερό και η έλλειψη οξυγόνου σε μια πυρκαγιά θεωρούνται επίσης από κάποιους ως εμπόδια. Σημασία έχει πόσο έχεις διάθεση να εμβαθύνεις και πόσο μακριά θα πας την έννοια. Ένας traceur καλλιεργεί την ικανότητα να εντοπίζει εναλλακτικούς τρόπους κίνησης και πορείας, τους οποίους ενδέχεται να χρησιμοποιήσει τόσο στην καθημερινή του ζωή όσο και σε καταστάσεις εκτάκτων αναγκών.

Δεν είναι απαραίτητο να ξέρεις πώς λέγεται αυτό που κάνεις ούτε να κάνεις κάτι τυποποιημένο, απλώς υπάρχουν κάποιες τεχνικές που η εμπειρία έχει δείξει ότι βοηθάνε περισσότερο. Εξαρτάται τι αθλητικό background έχεις. Κάποιοι που είναι γυμνασμένοι μαθαίνουν σε μια μέρα όσα μαθαίνει κάποιος άλλος σε τρεις μήνες. Αρκεί να έχεις τα θεμέλια. Δεν είναι τόσο δύσκολο από πλευράς τεχνικής.

Το parkour είναι performance art. Προπονείσαι για το ενδεχόμενο της κρίσης, όπως και στις πολεμικές τέχνες, ούτως ώστε όταν σου τύχει κάτι να μπορείς να αντεπεξέλθεις. Έτσι και στο parkour, πρέπει να έχεις την εμπειρία να σε βοηθήσει σε αυτό που θα σου τύχει. Είναι για ώρα ανάγκης, όχι για καθημερινότητα. Είναι νόμος επιβίωσης».

Σύμφωνα με τον ορισμό στο ελληνικό λήμμα της Wikipedia, το parkour, γνωστό και ως Τέχνη της Φυγής, «είναι μια γαλλικής καταγωγής μη ανταγωνιστική σωματική και πνευματική τέχνη, που έχει ως στόχο την ταχύτατη και βέλτιστη δυνατή μετακίνηση από οποιοδήποτε σημείο του χώρου Α σε διαφορετικό σημείο Β, χρησιμοποιώντας μόνο τις ανθρώπινες σωματικές ικανότητες». Το parkour καθιερώθηκε από τον Νταβίντ Μπελ τη δεκαετία του ‘80 στη Lisses, ένα προάστιο του Παρισιού. Εμπνευστής του, ωστόσο, είναι ο βιετναμέζικης καταγωγής Raymond Belle, στρατιώτης, πυροσβέστης, μαθητής της Méthode Naturelle, και πατέρας και μέντορας του David Belle. Ο όρος parkour προκύπτει από το Parcours du Combattant, ένα είδος στρατιωτικού αγωνίσματος δρόμου μετ' εμποδίων. ΟHubert Koundé, φίλος του David Belle, είχε την ιδέα να δανειστούν τη λέξη parcours (που σημαίνει διαδρομή), να αντικαταστήσουν το γράμμα «c» με «k» για να υποδηλώνει μαχητικότητα, και να αφαιρέσουν το άηχο «s», γιατί ήταν αντίθετο με τη φιλοσοφία του parkour περί ελάχιστης κατανάλωσης ενέργειας... Ο ήλιος έχει πέσει και τα μέλη της ομάδας -όλοι σχεδόν φοιτητές σε σχολές του Πολυτεχνείου- κάνουν προθέρμανση, μας εξηγούν τους όρους και παρακολουθούν με υπομονή και ασυνήθιστη ψυχραιμία τις προσπάθειες της Misirlou να γίνει «παρκουρίστρια»...

Τάμα για parkour

Έχω τόση σχέση με κάθε μορφή άθλησης όση και η Νανά Μούσχουρη με το death metal: καμία. Οι δικαιολογίες που εφευρίσκω για να αποφύγω τη σωματική άσκηση είναι από γελοίες («τα γυμναστήρια είναι αθλητικός αυνανισμός, δεν βρίσκετε;») μέχρι γελοιωδέστατες («νομίζω ότι η capoeira είναι υπερεκτιμημένη σε σχέση με τα συρτοκαλαματιανά, άσε που δεν προάγει και τον ελληνισμό»). Όταν όμως την περασμένη Κυριακή έβαλα τα κλάματα -είχα να το πάθω αυτό από τότε που τέλειωσε ο Νιλς Χόλγκερσον- με τη μεταμόρφωση μιας Swan στην τηλεόραση, κατάλαβα ότι δεν πήγαινε άλλο. Έπρεπε να σηκωθώ από τον καναπέ. Έπρεπε να βρω και τον σωστό λόγο όμως. Είχα καλές πληροφορίες ότι το parkour «πληρώνει». Έτσι, είπα να το δοκιμάσω.

Με συλλεκτικά αθλητικά παπούτσια δεκαετίας, μια φόρμα από το λύκειο και ένα t-shirt με στάμπα «i fuck on the first drink» που χρησιμοποιώ ως πιτζάμα, κατευθύνθηκα στην Πολυτεχνειούπολη, όπου γίνονται ομαδικές προπονήσεις parkour. Ήμουν σίγουρη ότι θα τα παρατήσω αμέσως γιατί κανείς δεν θα έδινε σημασία σε μένα, κάποια που το ινδιάνικο όνομά της θα μπορούσε να είναι «Λαχανιασμένο τρυφερό πόδι από το πρώτο πεντάλεπτο γυμναστικής» και τα ποντίκια στα χέρια της έχουν εδώ και χρόνια εγκαταλείψει το βυθισμένο πλοίο του κορμιού της.

Ευτυχώς διαψεύστηκα. Οι πιο προχωρημένοι traceur ασχολήθηκαν μαζί μου με ενδιαφέρον συγκινητικό απαντούσαν σε όλες μου τις απορίες και μου έδειχναν υπομονετικά κινήσεις. Τόσα χρόνια άκουγα για άμιλλα και το μόνο που μπορούσα να φανταστώ γι' αυτήν τη λέξη ήταν το άδειο καλάθι φρούτων στο σπίτι του Άδαμ και της Εύας. Έπρεπε να γνωρίσω traceur για να καταλάβω τι σημαίνει. Ευγενική συζήτηση για τεχνικές και ανταλλαγή απόψεων και εμπειριών. Μάταια περίμενα κάποιον να αρχίσει τα καραγκιοζιλίκια και την άσκοπη επίδειξη ικανοτήτων, κάθε κίνησή τους είχε μέσα αρμονία και μέτρο. «Αν ήταν κτίριο θα ήταν ο Παρθενώνας» σκέφτηκα, ενώ προσπαθούσα το πρώτο μου pass muraille (σκαρφάλωμα σε τοίχο) σε τοίχο ψηλό όσο το Σινικό Τείχος (διευκρίνηση: Το Σινικό Τείχος σε κλίμακα 1:10.000). Στα συν επίσης ότι δεν φάνηκε η υποψία γέλιου όταν επιχείρησα να κάνω μια τέλεια εκτέλεση ενός reverse vault (παραβαίνοντας βασικές αρχές του parkour με το να υπερεκτιμήσω τις σούπερ δυνάμεις μου) καταλήγοντας να γίνομαι ένα με το κρύο κομμάτι μετάλλου.

Πριν ξεκινήσω είχα απορία αν μπορούν όλοι να κάνουν parkour. Όταν όμως, για παράδειγμα, έκανα εξάσκηση για την κίνηση cat balance (ισορροπία πάνω σε δοκό) σε οριζόντιο έδαφος, η εικόνα που παρουσίαζα ήταν ίδια με αυτή της θειας μου της Λούλας που πήγαινε γονυπετής για τάμα στην Παναγιά της Τήνου. Σαφώς η θεια μου η Λούλα δεν καταλάβαινε ότι έγραφε ιστορία παραμονές Δεκαπενταύγουστου πριν κάποια χρόνια, αλλά τελικά το parkour είναι κομμάτι της ζωής μας. Είναι η τέχνη της μετακίνησης και αν και δεν μπορούμε όλοι να γίνουμε Πικάσο, τουλάχιστον σε επίπεδο Μπομπ Ρος μπορούμε να φτάσουμε.

Ο χρόνος πέρασε χωρίς να το καταλάβω. Μετά από τρεις ώρες προπόνηση, ένιωθα πλήρης και ευτυχισμένη. Ίσως γιατί αυτό που έβλεπα να εξασκούν όλοι ήταν αγνό και καθαρό σαν τα παιδικά παιχνίδια μας. Μου άλλαξε τη ζωή; Όχι ακόμα, αλλά με έκπληξη διαπίστωσα ότι από τότε απέκτησα απίστευτο σνομπισμό για τις σκάλες. «Κλιμακοστάσια, πιφ, τόσο passe, αφού μπορείς να ανεβαίνεις πιο διασκεδαστικά. Άσε που με το parkour τα συρτοκαλαματιανά μπορούν να κοιμούνται ήσυχα...».

Misirlou Oubliez