Πώς προέκυψε η ιδέα του Αθόρυβου πατήματος της αρκούδας της παράστασης που ξεκινάει σήμερα στη Στέγη;
φωτό Πάνος Μιχαήλ
Άγγελος Φραντζής: Προέκυψε πρώτα η ιδέα της συνεργασίας μας θα έλεγα. Η πολύ βασική επιθυμία μας να είμαστε όλοι ως ομάδα και μετά έγινε η επιλογή ποιό θα είναι το παραμύθι. Βέβαια και εδώ όλοι μαζί κάπως συναποφασίσαμε. Στην επιλογή διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο η Γεωργία Αλεβιζάκη η οποία έχει τη δραματουργική επιμέλεια της παράστασης και η οποία μας τροφοδότησε με ιστορίες που μας οδήγησαν τελικά σε αυτό το περίεργα γοητευτικό παραμύθι.
Γιώργος Κουμεντάκης: Μόλις το διαβάσαμε είπαμε με τη μια πως αυτό είναι, το βρήκαμε (γέλια).
Με τον Γιώργο γνωριζόσασταν;
Α.Φρ: Όχι δεν γνωριζόμασταν, παρά ελάχιστα και ουσιαστικά γνωριστήκαμε μέσω της παράστασης. Ξέραμε βέβαια και οι 2 τη δουλειά ο ένας του άλλου. Ο συνδετικός κρίκος ήταν οι κοινοί μας φίλοι, ο Coti K και η Etten.
Tι είναι αυτό το παραμύθι;
Α.Φρ: Είναι ένα ενήλικο παραμύθι με την έννοια πως το έχει γράψει ο Τζων Μπέργκερ, ο γνωστός ιστορικός τέχνης. Άρα είναι ένα λογοτεχνικό παραμύθι και όχι ένα παραμύθι που ανήκει σε αυτό που θα ονομάζαμε πλευρά της παράδοσης. Μιλάει για έναν άνθρωπο ο οποίος έχει μια εμμονή με τις αρκούδες από μικρός, ο οποίος κάποια στιγμή μες στη ζωή του κι αφού έχει προχωρήσει αυτή η εμμονή του με τις αρκούδες έρχεται αντιμέτωπος μαζί της. Αυτό ως αρχική πρώτη ύλη είναι ένα πολύ μικρό παραμύθι. 3 σελίδες μόνο. Έπρεπε λοιπόν να δουλέψουμε πάνω στο πως θα γινόταν θέατρο.
Γ. Κ: Το ίδιο το παραμύθι είναι ένα τρομερά πυκνό λογοτεχνικό κείμενο όπου κάθε φράση αυτοαναιρείται ουσιαστικά, ένα κείμενο δοσμένο με ένα τρόπο σχεδόν υπερεαλιστικό, που έχει μια συνεχή αμφισημία. Αυτό που αποκαλεί αρκούδα ταυτόχρονα μας λέει πως δεν είναι αρκούδα αλλά εγώ θα το ονομάζω αρκούδα. Όλα συνεχώς αναιρούνται και ως δομή αλλά και ως ιστορία. Το χωριό εκεί που ήταν χωριό γίνεται νησί, μετά γίνεται κάτι άλλο, οπότε αυτό έχει μια σαφή μεταφορά πάνω στη συναντησή μας με το άλλο.
Α.Φρ: Που εμείς το πήγαμε πιο πολύ σε μια ιδέα που είναι η συνάντηση με το άλλο ως εαυτό. Ότι το άλλο δηλαδή δεν είναι το κλισέ της συμφιλίωσης με τη διαφορετικότητα που είναι πολύ συχνό στα σύγχρονα παιδικά παραμύθια. Με την έννοια πως αυτή η συμφιλίωση με την διαφορετικότητα είναι μια συμφιλίωση με τον εαυτό μας πάνω απ’ όλα. Αυτό είναι το βασικό πράγμα που υπάρχει πίσω από το παραμύθι, η καρδιά του. Αυτό μπορεί να ακούγεται κάπως εγκεφαλικό όμως στην παράσταση δεν είναι καθόλου έτσι. Η παράσταση έχει και πολύ χιούμορ και κυρίως αυτό που που πάμε να κάνουμε είναι κάτι το οποίο αφορά πάρα πολύ τις αισθήσεις και τα συναισθήματα. Και των παιδιών αλλά και των μεγάλων. Νομίζω πως ένα παιδί και ένας ενήλικος που θα έρθει, αυτό που θα εισπράξει δε θα είναι τόσο η καταιγιστική ιστορία και η δράση όσο το ότι θα βιώσει πολύ έντονα συναισθήματα και αισθήσεις.
Γ.Κ: Αυτή είναι και η προσπάθεια όλων των συντελεστών να μην κάνουμε κάτι το οποίο είναι δεδομένο, ούτε να πάμε μέσα από έναν κακώς εννοούμενο διδακτισμό αλλά να περάσουμε μέσα από πιο πηγαίες συναισθηματικές οδούς.
Τι είναι αυτό που σε κινητοποίησε για να γράψεις τη μουσική;
Γ.Κ. Ο κόσμος της φαντασίας και μάλιστα η φαντασία μέσα απο τις αλλεπάλληλες ανατροπές της. Μπορεί το περιεχόμενο να είναι το πως ο καθένας εκδηλώνεται με τον εαυτό του και με το διαφορετικό αλλά το θέμα είναι και πως αυτό εκφράζεται μουσικά. Μέσα στη διάρκεια του έργου ξεκινάει κάπως και κατά τη διάρκεια μέχρι να φτάσουμε στο τέλος έχεις καταλήξει κάπου εντελώς μη αναμενόμενα. Με ιντρίγκαρε φοβερά αυτή η συνθήκη που προεκτείνεται και σε όλα τα στοιχεία της παράστασης. Απο το τρόπο που κινούνται οι μακέτες, από τον τρόπο που εκτελείται η μουσική μέχρι τον τρόπο που ερμηνεύει ο Οδυσσέας τον ρόλο του.
Θυμάστε τις πρώτες σας μνήμες από παραμύθια;
Γ.Κ: Εγώ είχα μια γιαγιά από τη πλευρά της μάνας μου που ήταν παραμυθού (γέλια). Εκτός του ότι μετέφερε από τη πλευρά της Μ. Ασίας ένα όγκο παραμυθιών που δε τα είχα ξανακούσει, συγχρόνως επινοούσε με τρομακτική ευκολία και δικά της. Είχε και την καλλιέργεια βέβαια για να το κάνει και την είχαμε συνεχώς σε αυτό το τριπάκι να μας καλύπτει με τα παραμύθια της την ανάγκη μας για περιπέτεια και φαντασία. Τότε δεν είχαμε και δυνατότητες για κάτι άλλο ως παιδιά, ήταν πολύ περιορισμένα στο Ρέθυμνο οπότε ήταν μια διέξοδος. Είναι κάτι που επανέρχεται στη δουλειά μου πολύ συχνά. Προσπαθώ το κομμάτι της φαντασίας να το αφήνω αναλλοίωτο. Να μην επιτρέψω στην ωριμότητα να καταργήσει την φαντασία.
Α.Φρ: Εγώ διάβαζα πολύ μικρός και όχι παραμύθια παραδοσιακά τόσο αλλά πιο πολύ πράγματα λογοτεχνικά, καινούρια. Θυμάμαι πολλά ρώσικα, ήταν και η εποχή τότε η μεταπολιτευτική.
Αυτό που σας έθελξε τότε προσπαθείτε να μεταφέρετε κάτα κάποιο τρόπο και ως αίσθηση στη παράσταση;
Α.Φρ: Ναι, νομίζω πως αυτό προσπαθούμε να το κάνουμε όλοι όσοι είμαστε εδώ. Προσπαθούμε να μπούμε στη θέση του πως θα ήμασταν εμείς ως παιδιά αλλά και το τι μας αρέσει πραγματικά ως ενήλικες. Το κριτηριό μας είναι να αρέσει σε εμάς έχοντας υπ’ όψιν πως είναι μια παράσταση που απευθύνεται σε παιδιά αλλά και σε μεγάλους. Δε προσπαθήσαμε να τη κάνουμε παιδικένια παιδική, νιανιά με την κακή έννοια.
Στη σκηνοθεσία πως το αντιμετώπισες αυτό το δίπολο Άγγελε; Σε δυσκόλεψε;
Α.Φρ: Να σου πω την αλήθεια, όχι (γέλια). Δεν έχω ξανασκηνοθετήσει παράσταση για παιδιά αλλά είχαμε πολύτιμους βοηθούς - συντελεστές, σαν τη Γεωργία Αλεβιζάκη που σου ανέφερα πριν, τον Παναγιώτη τον Τσιρίδη που μας βοήθησε στο κομμάτι της παιδαγωγικής διάδρασης με τα παιδιά αλλά και συνολικά στο να μας καθοδηγήσει έχοντας μια τεράστια εμπειρία πάνω σε αυτό το είδος θεάτρου. Ο τρόπος δε που ο Πέτρος Τολούδης ο εικαστικός καλλιτέχνης οποίος έφτιαξε στη παράσταση μας τα σκηνικά, τα κουστούμια και τη βιντεοεγκατάσταση θεωρώ πως υπήρξε καθοριστικός. Μας βοήθησε όλους να επεξεργαστούμε σε μια ιδανική ένυλη συνθήκη τις ιδέες μας και τα ζητούμενα της παράστασης.
Πως στήθηκε η παράσταση;
Α.Φρ: Νομίζω πως είναι το ότι υπήρξε μια εντελώς συλλογική διαδικασία έχει διαδραματίσει βασικό ρόλο. Μαζευόμαστε στο σπίτι του Γιώργου στη Τήνο, καθόμασταν κάποιες μέρες και δουλεύαμε όλοι μαζί οι συντελεστές πάνω στο κείμενο. Ο καθένας έφερνε τις δικιές του ιδέες, τον δικό του κόσμο και όλα αυτά μαζί φτιάξανε και ξεκλείδωσαν αυτό που σου ανέφερα πριν αυτό που είναι η ουσία, ο πυρήνας της παράστασης. Με την Γεωργία μαζί με την οποία φτιάξαμε το νέο κείμενο το οποίο είναι η θεατροποίηση αυτού του πράγματος όπου έχουν προστεθεί κομμάτια καινούρια μαζί με τα ατόφια του παραμυθιού για να μπορέσει αυτό ως σύνολο να λειτουργήσει σκηνικά έχει εξελιχθεί το παραμύθι από την αρχική του πολύ σύντομη μορφή. Το παρελθόν του ήρωα ως παιδί είναι ένα κομμάτι που το βάλαμε εμείς για να μπορέσει να λειτουργήσει η παράσταση καλύτερα.
Γ.Κ: Το πιο βασικό κομμάτι για μένα πέρα από τη μουσική και την ιστορία ήταν το ποιοί άνθρωποι θα μπορούσαν να είναι μαζί. Εμείς οι 4 λοιπόν, εγώ ο Coti, η Etten κι ο Πέτρος Τολούδης αρχίσαμε να σκεφτόμαστε τι θα μπορούσαμε να κάνουμε. Και σιγά -σιγά αρχίσαμε να μαζευόμαστε και οι υπόλοιποι. Ήρθε η Γεωργία η οποία έστησε το θεατρικό κείμενο, ήρθε ο Άγγελος που βρήκε όλες τις υπόγειες διαδρομές του παραμυθιού που έγινε θέατρο και τελευταίος σαν το κερασάκι στη τούρτα (γέλια) ήρθε ο Οδυσσέας. Αλλιώς το φανταζόμασταν και ο Οδυσσέας με τον τρόπο του συνέβαλε κι αυτός καθοριστικά στο τελικό αποτέλεσμα. Το κάθε κομμάτι της παράστασης είναι επί ίσοις όροις και το καθένα βοηθάει το άλλο κι αν τα δεις στον τελικό συντονισμό τους ο στόχος είναι να μην ξεχωρίζεις τι ξεκινάει από που.
Ήταν ένας από τους στόχους αυτό;
Γ.Κ: Ναι και νομίζω πως το έχουμε καταφέρει. Μέσα από τη δημιουργία μιας παράστασης περνάς από πολλές φάσεις και όλα αυτά τα επιμέρους στοιχεία του καθενός ήρθαν και καταστάλαξαν πολύ ωραία και πολύ αρμονικά. Το ότι η παράσταση απευθύνεται και σε παιδιά δεν μας έχεις οδηγήσει σε εκπτώσεις. Το αντίθετο θα έλεγα. Λειτουργήσα ως μουσικός όπως λειτουργώ πάντα. Έτσι θα έγραφα μουσική και για τους “ενήλικες”. Δεν σκέφτηκα ποτέ πως πρέπει να κάνω αυτό “έτσι” γιατι είναι παιδιά, καταλαβαίνεις.
Ποιά είναι η σχέση του ήρωα με την αρκούδα;
Α.Φρ: Ο ήρωας είναι ένας εμμονικός αρκουδολόγος (γέλια), είναι δηλαδή ένας άνθρωπος ο οποίος έχει εμμονή με τις αρκούδες, τον φωνάζουν παλιοαρκούδα από μικρό επειδή του άρεσε να κάνει την αρκούδα και να επιτίθεται στις μαμάδες των φίλων του. Αυτό στη συνέχεια εξελίσσεται σε μια μονομανία με τις αρκούδες μέχρι να φτάσει τελικά η ώρα στο τέλος της παράστασης να έρθει αντιμέτωπος με την ίδια την αρκούδα. Μέσα στη παράσταση υπάρχει η βοηθός του την οποία υποδύεται η Etten, και η οποία πέρα από βοηθός του είναι ένα πλάσμα που στη διάρκεια της παράστασης μεταμορφώνεται σε διάφορα πράγματα (πολλές φορές γίνεται η ίδια η αρκούδα ή θα ήθελε να είναι η αρκούδα). Ένα βασικό πράγμα που έχουμε επιλέξει να συμβαίνει στη παράσταση είναι πως ακριβώς επειδή η αρκούδα είναι κάτι κρυμμένο στο φαντασιακό του ήρωα να μη την δείξουμε ως φυσική παρουσία. Υπάρχουν όλες οι αναπαραστάσεις γύρω αλλά όχι η ίδια η αρκούδα.
Γ. Κ.: Το κεντρικό - κεντρικό μέρος της παράστασης είναι η σχέση των 2, του ήρωα και της αρκούδας μέσα από τη πάλη που αναπτύσσεται μεταξύ τους. Όπου ανακαλύπτεις τι είναι αυτός, τι είναι αυτή, τη σχέση που έχουν μεταξύ τους και όλο αυτό αρχίζει και κατασταλάζει και περνάει σε ένα άλλο επίπεδο. Μεταφυσικό, μυστικιστικό, ο κόσμος του παιδιού του μέλλοντος; Του ήδη διαφορετικού παρόντος; Δε ξέρω τι είναι από όλα αυτά. Ή κι αν είναι όλα μαζί. Πάντως ξέρω πως είναι μια άλλη διάσταση.
Κατά πόσο η παράσταση θα μπορούσε να έχει σχέση και με πράγματα που συμβαίνουν στη πραγματικότητα;
Α.Φρ: Δε θα έλεγα πως έχει στενά επικαιρικά στοιχεία. Αυτό που έχει να κάνει με το τώρα είναι η ιδέα πως κάνοντας τέχνη έτσι κι αλλιώς αντιστέκεσαι στη κατάθλιψη των καιρών. Ταυτόχρονα αυτό που υπάρχει μέσα στο παραμύθι, αυτή η ιδέα της επαφής με το διαφορετικό αλλά και με τον εαυτό σου είναι κάτι το οποίο είναι διαχρονικό και πιο επίκαιρο από ποτέ γιατί αυτό είναι που τελικά έχουμε ανάγκη. Τη αυτογνωσία δηλαδή.
Γ.Κ: Η πραγματικότητα είναι τόσο πιο πάνω από μας που δε χρειάζεται να τη ρωτήσεις για να έρθει. Εισβάλλει μόνη της ακόμα και σε μια παράσταση που δεν την έχεις καλέσει. Είναι παρούσα. Είναι ένα πράγμα το οποίο μας τορπιλίζει συνεχώς από κάτω. Δεν μπορείς να το αγνοήσεις. Η πραγματικότητα η ίδια πάντως νομίζω πως είναι πιο δυνατή από αυτό που κάνουμε, είναι καθοριστική. Δεν μπορείς πάντως από τη στιγμή που τα πράγματα είναι φρέσκα να μιλήσεις ουσιαστικά για αυτά. Είμαστε όλοι βουτηγμένοι μέσα σε ένα θολό τοπίο. Και ο συσσωρευμένος ατομικισμός όλων αυτών των ετών θα κάνει πολύ καιρό για να δώσει τη θέση του σε μια πιο υγιή κατάσταση. Τώρα το βασικό μότο είναι ο σώζων εαυτόν σωθήτω. Όσο και να μην ομολογιέται.
Α. Φρ: -Εγώ το έχω δει αυτό που λες αλλά έχω δει και κάποιες νησίδες αλληλεγγύης που έχουν αρχίσει να δημιουργούνται και με κάνουν κάπως να ελπίζω. Πιστεψέ με.
Γ. Κ. Μακάρι. Από τα ΜΜΕ εγω παρατηρώ πάντως μια ψευδεπίγραφη οικειοποίηση αυτού του κλίματος. Ότι κάνανε πάντα δηλαδή.
Τι θα σας ενδιέφερε να πάρουν οι θεατές φεύγοντας;
Γ. Κ: Τη γαλήνη. Η παράσταση τελειώνει μ’ ένα γαλήνεμα μέσα απ’ όλο αυτό που παρακολούθησες καθ’ όλη τη διάρκεια της. Στο τέλος υπάρχει μια ειρήνη. Είναι αυτό το αθόρυβο πάτημα του τίτλου.
Α.Φρ: Νομίζω πως το συναίσθημα που θα ήθελα να αφήσει η παράσταση είναι αυτό το πέρασμα που κάνεις από τον μεγάλο φόβο για το Άλλο που οδηγεί τελικά στη συμφιλίωση και στην ειρήνη με αυτό το Άλλο. Το οποίο άλλο είναι το θηρίο μέσα μας τελικά.
Γιατί φοβόμαστε τα θηρία; Έχετε καταλήξει;
Γ.Κ: Νομίζω πως έχει να κάνει με αρχετυπικά πράγματα που κουβαλάμε από μικροί.
Α.Φρ: Το θηρίο είναι το άγνωστο. Το άγνωστο που μας τρομάζει αλλά που μας ελκύει παράλληλα. Με μια έλξη σχεδόν ερωτική θα έλεγα.
Γ.Κ: Συμφωνώ. Το θέμα είναι τι κάνεις με τους φόβους σου και πως τους αντιμετωπίζεις. Γιατί κάποια στιγμή έρχεται η ώρα που πρέπει να τους αντιμετωπίσεις. Αν θέλεις να συνεχίσεις τη διαδρομή χωρίς βάρη.
>>>DATA
Πορτραίτο συνθέτη: Γιώργος Κουμεντάκης
Το αθόρυβο πάτημα της Αρκούδας είναι μια παράσταση που αντλεί το υλικό της από τον κόσμο της λογοτεχνίας και πιο συγκεκριμένα της διηγηματογραφίας που αφηγείται «ένα παραμύθι», θέτοντας πολλά δεδομένα που απελευθερώνουν νέες δυνατότητες διαλόγου για την παρατήρηση του κόσμου και την κατανόηση του εαυτού και του άλλου.
Το εκ πρώτης όψεως αντιφατικό, αθόρυβο πάτημα ενός… θηρίου ιχνηλατεί έναν κόσμο αντιθέσεων, αντιφάσεων, διαφοράς αλλά και ενότητας, προσδοκώντας να φωτίσει κάποιες «άλλες» πλευρές του κόσμου που μας περιβάλλει, μέσα από μια διαρκή συνομιλία με τη μουσική, το λόγο και την εικόνα.
Μακριά από κάθε πνεύμα διδακτισμού, και μέσω της δια-δραστικής εξέλιξης της παράστασης, τα παιδιά ως θεατές και ως συμμέτοχοι διατυπώνουν, αν όχι απαντήσεις, νέα και δημιουργικά ερωτήματα για τους άλλους και τους εαυτούς τους.
Απογευματινές παραστάσεις για το κοινό (Σάββατα):
Ώρα έναρξης: 18:00
Πρωινές παραστάσεις για το κοινό (Κυριακές):
Ώρα έναρξης: 11:00
Μετάφραση: Γιάννης Βαλούρδος
Μουσική: Γιώργος Κουμεντάκης
Σύνθεση ήχων: Coti K.
Σκηνοθεσία: Άγγελος Φραντζής
Βίντεο εγκατάσταση, σκηνικά και κοστούμια: Πέτρος Τουλούδης
Ηθοποιός: Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος
Σύνθεση τραγουδιών, ερμηνεία και performance: Etten
Δραματουργία, επιμέλεια και διασκευή κειμένων: Γεωργία Αλεβιζάκη
Παιδαγωγική επιμέλεια: Παναγιώτης Τσιρίδης
Σχεδιασμός φωτισμών: Αλέκος Αναστασίου
Μουσικοί:
Κωνσταντίνος Ράπτης: bajan
Guido De Flaviis: σαξόφωνο
Γεράσιμος Τσαγκαράκης: κρουστά
Βοηθός σκηνοθέτη: Κάτια Γκουλιώνη
Βοηθός σκηνογράφου: Βάλια Ρασσά
Παραγωγή βίντεο: A and B and S and A
Τεχνική επιμέλεια βίντεο εγκατάστασης: Νίκος Πάστρας
Επιμέλεια κίνησης: Εύη Σούλη
Κατασκευαστής σκηνικού: Στέλιος Λαμπαδάριος
Πληροφορίες παραστάσεων και τηλεφωνική πώληση εισιτηρίων:
Tηλ.: 210 900 5 800 (Δε-Κυρ: 9:00-21:00)
Ηλεκτρονική πώληση εισιτηρίων:
Επισκεφθείτε την ιστοσελίδα της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών για αγορά εισιτηρίων online με χρέωση της πιστωτικής σας κάρτας.
Εύχρηστος οδηγός online αγοράς εισιτηρίων θα σας καθοδηγήσει βήμα-βήμα στην επιλογή παράστασης, θέσης, καθώς και στη διαδικασία αγοράς εισιτηρίου.
Εκδοτήρια εισιτηρίων:
ΣΤΕΓΗ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ & ΤΕΧΝΩΝ
Λεωφόρος Συγγρού 107-109
Ωράριο λειτουργίας: Δε-Κυρ: 12:00-21:00
σχόλια