ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ:

Να δέκα τραγούδια που μου ζήτησαν να διαλέξω. Αγαπώ πολύ περισσότερα. Τέλοσπάντων, ορίστε δέκα απ' αυτά. Γιατί μου αρέσουν; Εδώ δεν έχει γιατί.

1. STAWBERRY FIELDS FOREVER, THE BEATLES

2. ALL YOU NEED IS LOVE, THE BEATLES

3. WE LOVE YOU, ROLLING STONES

4. THE GIRL FROM THE NORTH COUNTRY, BOB DYLAN

5. ΟΙ ΓΛΑΡΟΙ, ΠΑΝΟΣ ΓΑΒΑΛΑΣ

6. ΣΗΚΩ ΧΟΡΕΨΕ ΚΟΥΚΛΙ ΜΟΥ (ΣΙΝΑΝΑΪ ΓΙΑΒΡΟΥΜ), ΚΑΖΑΝΤΖΙΔΗΣ

7. ΟΜΟΡΦΗ ΠΟΛΗ, ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ

8. GOOD VIBRATIONS, BEACH BOYS

9. NE ME QUITTE PAS, JACQUES BREL

10. J'AI RENDEZ-VOUS AVEC VOUS,  BRASSENS GEORGES

ΔΙΣΚΟΙ:

1. ΠΑΣΧΑΛΙΕΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗ ΝΕΚΡΗ ΓΗ ΜΑΝΟΣ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙΣ

Εδώ ο Χατζιδάκις κάνει διαφανή τα ρεμπέτικα με τις ενορχηστρώσεις του. Μπουζούκι, τσέλο, κόρνο, φλάουτο, ξυλόφωνο, μπαγλαμάς. Σαν Εστουδιαντίνα. Σαν Σμύρνη θριαμβεύουσα. Σαν ένας μουσικός Παπαδιαμάντης το 1960.

2. ΚΛΕΙΔΙΑ ΒΑΣΙΛΗΣ ΤΣΙΤΣΑΝΗΣ

Ο δίσκος με τη φλοκάτη. Ο Τσιτσάνης πέτυχε απόλυτη ισορροπία στο κράμα Ανατολής και Δύσεως. Αυτό που πέτυχε ο Τσιτσάνης δεν το πέτυχαν ακόμα οι Έλληνες πολιτικοί. Είναι δάσκαλος για όλους μας ο Τσιτσάνης.

3. REVOLVER, THE BEATLES

Έμεινα με το στόμα ανοιχτό όταν το πρωτοάκουσα. Τι ήχος! Τι τραγούδια! Ένα σκοτεινό φως είναι αυτός ο δίσκος. Ένα μαύρο φως.

4. SGT. PEPPER'S LONELY HEARTS CLUB BAND, THE BEATLES

Η ωραιότερη μουσική του 20ού αιώνα. Ξεπέρασε σε ποιότητα, πρωτοτυπία και αποτελεσματικότητα, τόσο τα συγκροτήματα όσο και τους συνθέτες της λεγόμενης σοβαρής μουσικής. Ο Ντάριους Μιλό υποκλίθηκε. Είναι σαν μουσική ενός παιδιού που έγινε σοφός  χωρίς να πάψει να είναι παιδί. Ένα ευφάνταστο μίξερ όλης της δυτικής μουσικής. Το πιο χαρούμενο πράγμα που έχω ακούσει ποτέ.

5. BETWEEN THE BUTTONS, ROLLING STONES

Αγαπώ αυτά τα θεϊκά τσογλάνια, τους Rolling Stones. Αυτός είναι ο πιο «χριστουγεννιάτικος» δίσκος τους. Ιδίως το τελευταίο. «Something happened to me yesterday».

6. 1963 MONTEREY JAZZ FESTIVAL MODERN JAZZ QUARTET

Τέτοια τζαζ είναι σαν ακούς ένα ποίημα. Σαν ευγενικός ψίθυρος απ' το υπόγειο. Ανασταίνουν εδώ το κονσέρτο του Αραγκουέζ. Αλλά το ανασταίνουν χωρίς φωνές, χωρίς ζήτω. Σαν κάτι πολύ απλό και πολύ φυσικό.

7. CHUNGA' S REVENCE, FRANK ZAPPA

Εδώ ο Ζappa είναι μια δύναμη της φύσεως. Πότε λόγιος, πότε μούρη, πότε βιρτουόζος, πότε ναΐφ. Πάντα σαρκαστικός, πάντα σπουδαίος συνθέτης, και πάνω απ' όλα αριστοκράτης. Αλλά ένας παράξενος αριστοκράτης:  Αριστοκράτης μαζί με τον κόσμο, όχι χώρια.

8. BLOND ON BLOND, BOB DYLAN

Τι να αφήσω και τι να πάρω από εδώ. Ο Ντίλαν λάμπει πια στην κορυφή. Το αγαπημένο μου είναι το «Just Like a Woman». Βρισκόμαστε στο 1966. Ο Nτίλαν βρίσκεται σε πλήρη ωριμότητα, χωρίς την παραμικρή έκπτωση συναισθήματος, και στο εξώφυλλο είναι πολύ όμορφος. Με λίγη ομίχλη.

9. THE INCREDIBLE STRING BAND

Δυο παιδιά ήταν. Τους άκουσα στο Παρίσι. Έπαιζαν παράξενα όργανα και οι μελωδίες και οι ενορχηστρώσεις τους είχαν κάτι απ' τους Κέλτες, τους Βούλγαρους, τους Ινδούς και τους Τσιγγάνους. Όλα αυτά σ' ένα πνεύμα ροκ. Κάτι σαν Έθνικ αλλά πολύ πριν το Έθνικ. Και μόνο με φυσικά όργανα, όλα χειροποίητα. Πολύ ωραία μουσική, σαν μαγικό χαλί. Τι απέγιναν άραγε;

10. MISA CRIOLLA, ARIEL RAMIREZ

Κυκλοφόρησε το '67. Συνθέσεις του Ραμίρεζ για χορωδίες απ' την Αργεντινή, νομίζω. Είναι θρησκευτική μουσική αλλά, θα έλεγα, μιας άγνωστης εκκλησίας εντελώς ανοιχτής. Τους ακούς και φαντάζεσαι μιγάδες να χορεύουνε εκεί μέσα.

TAINIEΣ:

1. JULES ET JIM - FRANCOIS TRUFFAUT

Μια γυναίκα δύο άντρες. Η Ζαν Μορό θεά. Η φιλία δοκιμάζεται, ο έρωτας θριαμβεύει, αλλά στο τέλος καταστρέφεται όπως καταστρέφονται όλα τα πειράματα της καρδιάς. Αλλά γιατί να είναι έτσι; Βγήκα από την ταινία -15 χρονώ ήμουνα -κι έγραψα επί τόπου τη «Συννεφούλα».

2. ΜΟΡΓΚΑΝ, Ο ΤΡΕΛΛΟΣ ΕΡΑΣΤΗΣ - KAREL REISZ

Τη βλέπω πάντα με δάκρυα στα μάτια. Τι αθωότητα! Τι πάθος να γίνουν όλα ένα! Ο Μόργκαν είναι ένας άγγελος. Την πρωτοείδα το '67 στο Embassy. Έγραφα το «Eίδα την Άννα κάποτε» και τακιμιάσαμε με την ταινία. Την ξαναείδα στο Παρίσι τον Μάη του '68 στη Cinematheque. Κι εκεί να δεις κλάμα. Ο Στάικος και η Άσπα με κοιτούσαν παραξενεμένοι.

3. 8  ½ - FEDERICO FELLINI

Καταπληκτικό έργο. Αυτό θα πει πίστη με Πι κεφαλαίο. Εκεί είναι όλοι έτοιμοι να αυτοκτονήσουν. Και πιο πολύ απ' όλους ο ίδιος ο σκηνοθέτης. Και ξαφνικά «Γυρίζουμε, η ταινία θα γίνει. Ας μπουν οι κλόουν, ας αρχίσει η μουσική, το τράβελινγκ». Πώς γίνεται αυτό; Γίνεται από καθαρή πίστη. Από τίποτε άλλο.

4. Ο ΓΑΤΟΠΑΡΔΟΣ- LUCHINO VISCONTI

Σαν μια γιγάντια μαγική τοιχογραφία. Με κάνει να σκέπτομαι ότι για να μείνουν τα πράγματα ίδια πρέπει να αλλάζουν συνεχώς. Όπως στην Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων, που είναι πάνω στη ρόδα και πρέπει να τρέχει συνεχώς για να μείνει ακίνητη. Αλλά με τι αγάπη και τι συγκίνηση και τί σοφία τα λέει όλα αυτά ο Βισκόντι.

5. PIERROT LE FOU - JEAN LUC GODARD

Δεν έχω δει πιο υποβλητική ταινία πάνω στην αυτοκτονία. Ο Μπελμοντό αυτοκτονεί επειδή βγήκε έξω απ' τον κόσμο της παράδοσης; Μ' επηρέασε πολύ. Το γράφω στο σημείωμα που συνοδεύει το «Φορτηγό». Είδα τον «Πιερό» φθινόπωρο του '66. Και μετά είδα τον «Μόργκαν». Μοιάζουν αυτοί οι δύο. Πάντως μαζί με το «Κομμένη την ανάσα», είναι τα μόνα φιλμ του Γκοντάρ που αγαπώ.

6. Η ΔΕ ΓΥΝΗ ΝΑ ΦΟΒΗΤΑΙ ΤΟΝ ΑΝΔΡΑ - ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΖΑΒΕΛΛΑΣ

Είναι απ' τις ελάχιστες ταινίες που μπορώ να την παρακολουθήσω χαρούμενος με τα παιδιά μου, τα εγγόνια μου, τα πεθερικά μου και την οικιακή μας βοηθό. Κυριακή απομεσήμερο μετά το γιουβέτσι, ξεφυλλίζοντας τα Κυριακάτικα και την τηλεόραση ανοιχτή. 30 χρόνια τη βλέπουμε, έχουμε μάθει απ' έξω τους διαλόγους, γελάμε πριν το αστείο. Κλαίμε εκεί που συμφιλιώνονται. Η Άσπα μου πιάνει το χέρι. Μ' αρέσει επίσης που η ταινία δείχνει την Αθήνα να γίνεται πολυκατοικίες. Θυμάμαι τότε, το '60, όλοι ήμασταν  χαρούμενοι με τις καινούργιες ανέσεις και μόνο ο Τζαβέλλας, ο σκηνοθέτης, ήταν κατά. Πάνω σ' αυτό είναι η ταινία του, αλλά με πόση αγάπη!

7. BREAKFAST AT TIFFANY 'S - BLAKE EDWARDS

Εκεί ερωτεύτηκα την Όντρεϊ Χέπμπορν. Δεν λέει ψέματα για να μας εξαπατήσει, αλλά για να διορθώσει την πραγματικότητα. Οι ψευδείς δηλώσεις της μες στην ταινία δείχνουν όχι ποια είναι η ζωή της αλλά ποια θα έπρεπε να είναι. Κι όπως λέει κι ο Καβάφης, «Ποια εξ άπαντος θα έπρεπε να είναι».

8. ΚΑΙ ΟΙ ΕΠΤΑ ΗΤΑΝ ΥΠΕΡΟΧΟΙ - JOHN STURGES

Είναι βέβαια ριμέικ απ' την ωραία ταινία του Κουροσάβα «Οι 7 Σαμουράι», αλλά, η αμαρτία μου, το ριμέικ εδώ είναι καλύτερο απ' το πρωτότυπο. Δεν έχει ξαναγίνει κάτι τέτοιο. Γι' αυτό τη βάζω μες στις 10.

9. Η ΔΙΚΗ ΤΟΥ ΚΑΦΚA - ORSON WELLES

Εκπληκτική ταινία. Η ωραιότερη μεταφορά βιβλίου στο σινεμά. Αυτός ο  Όρσον, τι γίγαντας! Μια μοναχική συνείδηση που διασχίζει τον κόσμο, με συνοδεία το adagio του Albinoni. Στη «Δίκη» πρωτακούσαμε το adagio. Εκεί λανσαρίστηκε κι έκτοτε ακούγεται παντού.

10. WEST SIDE STORY - ROBERT WISE, JEROME ROBBINS

Το ωραιότερο μιούζικαλ. Ρέστα ο Mπερνστάιν. Το είδα στις 23 Δεκεμβρίου του 1960 στο σινεμά «Διονύσια» στη Θεσσαλονίκη. Ήταν η πρώτη μέρα των χριστουγεννιάτικων διακοπών. Η Μιμίκα μου χάρισε στο διάλειμμα ένα σκαραβαίο δαχτυλιδάκι. Τα φτιάξαμε. Όταν βγήκαμε έξω χιόνιζε. Το 'χε στρώσει. Τα καλύτερα Χριστούγεννα μέχρι τότε.