1.Τζακ Κέρουακ, Η θάλασσα τ’ αδέρφι μου, εκδόσεις Πατάκη
Ο άνθρωπος που αφουγκραζόταν κάθε μικρή ανάσα από τις λέξεις προτού καν αυτές προλάβουν να εκφραστούν, που ήθελε να χωρέσει σε ατελείωτες σελίδες ολάκερη τη ζωή –το νόημα του beat–, που αψήφησε όρια και συνειδήσεις, μας λείπει πάντα. Έχει, άλλωστε, γαλουχήσει γενιές και γενιές στην προσπάθειά του να οριοθετήσει τη «μελλοντική ουσία», όπως χαρακτηριστικά την αποκαλούσε. Κι ακόμα κι αν δεν κατάφερε να ολοκληρώσει το πανούργο του σχέδιο, ο Τζακ Κέρουακ εξακολουθεί να εμπνέει. Ειδικά η έκδοση της πρώτης του μυθιστορηματικής απόπειρας με τον τίτλο Η θάλασσα τ’ αδέρφι μου από τον Πατάκη δεν μπορεί παρά να συνιστά απόλυτο εκδοτικό γεγονός σε μια χρονιά που τα ανατρεπτικά μυαλά χρειάζονται πολύ περισσότερο από τις περισπούδαστες αναλύσεις. Εδώ διαφαίνεται η μοναχικότητα που χαρακτήριζε τη ζωή και το έργο του Κέρουακ αλλά και το καταφύγιο της ελευθερίας που συνιστούσε πάντοτε γι’ αυτόν το ανεξάντλητο πέλαγος. Στο βιβλίο περιγράφονται οι παράλληλοι βίοι των Γουέσλι Μάρτιν και Μπιλ Έβερχαρτ που ουσιαστικά αποτελούν τα δύο συμβολικά πρόσωπα του ίδιου του συγγραφέα. Η φιλία που ενώνει τους δύο ήρωες δένεται ακόμα περισσότερο από τους θυελλώδεις και αδάμαστους δεσμούς της θάλασσας, αυτής που πάντα λάτρευε ο Κέρουακ, ο οποίος προτού γίνει συγγραφέας είχε περάσει αρκετά φεγγάρια ως ναυτικός. Εξάλλου, ποτέ στα κείμενά του δεν έπαψε να παρομοιάζει το σύμπαν με τη «μεγάλη ευσπλαχνική θάλασσα», τις ψυχικές εντάσεις με τις εναλλαγές των κυμάτων και να βλέπει το πάθος να θεριεύει μέσα του όπως η αδάμαστη και αχαλίνωτη δύναμή τους. Εγγύηση το όνομα του Γιώργου-Ίκαρου Μπαμπασάκη στη μετάφραση, καθώς ξέρει τον «βασιλιά του beat» από πρώτο χέρι, ενώ ο σχολιασμός που συνοδεύει την έκδοση αναμένεται να ρίξει άπλετο φως στην εξέλιξη του Τζακ Κέρουακ ως συγγραφέα.
2.Ντόνα Ταρτ, Καρδερίνα, εκδόσεις Λιβάνης
Μισός αιώνας ζωής για την ίδια, δέκα χρόνια αναμονής για τους απανταχού φανατικούς θαυμαστές της και επτακόσιες και βάλε σελίδες για το νέο της συγγραφικό εγχείρημα είναι μεγέθη τρομακτικά που δικαιολογούν απόλυτα τον ντόρο που προκάλεσε το πιο πολυαναμενόμενο, ίσως και πολυσυζητημένο, βιβλίο των τελευταίων χρόνων, η Καρδερίνα της Ντόνα Ταρτ. Η ιστορία περιστρέφεται γύρω από τον ομώνυμο πίνακα του Ολλανδού ζωγράφου Κάρελ Φαμπρίσιους και τη συγκλονιστική περιπέτεια που βιώνει ο έφηβος ήρωας και αφηγητής της Ταρτ, τον οποίο οι κριτικοί ήδη παρομοιάζουν με έναν σύγχρονο Όλιβερ Τουίστ. Ήδη όλοι λένε ότι η αναμονή του βιβλίου άξιζε τον κόπο – κάτι που μάλλον επιβεβαιώνει το γεγονός ότι η άτεγκτη Μισίκο Κακουτάνι των «New York Times» έμεινε ξύπνια βράδια ολόκληρα για να ολοκληρώσει την απολαυστική, κατά τα λεγόμενά της, ανάγνωσή του.
3.Ρίτσαρντ Πάουερς, Ο ποταμός της μνήμης, εκδόσεις Εστία
«Οι γερανοί δεν μαζεύονται στη Νεμπράσκα τώρα. Ο Πλατ δεν είναι πια μεγάλος φθινοπωρινός σταθμός. Τα πουλιά σταθμεύουν μόνο για λίγο και σε μικρές ομάδες» γράφει ο συγκλονιστικός και πολυβραβευμένος Ρίτσαρντ Πάουερς στον περίφημο Ποταμό της Μνήμης (πρωτότυπος τίτλος: Τhe Echo Maker). Με φόντο τα σμήνη από τα αποδημητικά πουλιά του Καναδά ο Πάουερς αφηγείται την ιστορία του νεαρού Μαρκ που μετά από ένα τραγικό ατύχημα διαγιγνώσκεται με το σύνδρομο Κάπγκρας. Αυτό σημαίνει ότι ο εγκέφαλος τού παίζει πλέον επικίνδυνα παιχνίδια – αντίστοιχα ίσως με αυτά της γραφής την οποία αποθεώνει με τον πλέον περίτεχνο τρόπο ο περιώνυμος συγγραφέας. Για όσους δεν γνωρίζουν, ο Πάουερς θεωρείται εφάμιλλος σχεδόν του Πίντσον και στην Ελλάδα έχει την τύχη να μεταφράζεται από τον Μιχάλη Μακρόπουλο.
4.Πολ Όστερ, Σάνσετ Παρκ, εκδόσεις Μεταίχμιο
Όσο και αν διαβάζεις τα βιβλία του Πολ Όστερ, δεν τα χορταίνεις ποτέ: σε τραβάνε μεθυστικά σχεδόν στο εσωτερικό παιχνίδι τους, σε ζαλίζουν υπέροχα με τις διακειμενικές αναφορές τους, σε μετακινούν σε σύμπαντα που μόνο αυτός μπορεί να στήνει με τρόπο τόσο ιδιόμορφο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το Σάνσετ Παρκ που ουσιαστικά λειτουργεί εν είδει ευφημισμού για να περιγράψει την περιοχή όπου εδράζεται το κοινόβιο των νεόπτωχων ηρώων του. Θύματα όλοι της οικονομικής κρίσης που χτύπησε την Αμερική το 2008, ο Μάιλς, ο Μπινγκ Νέιθαν (ο οποίος διατηρεί ένα «νοσοκομείο για σπασμένα πράγματα»), η Άλις και η Έλεν προσπαθούν να επιβιώσουν σε ένα σκληρό και αδυσώπητο σύμπαν. Και στο τέλος καταφέρνουν αυτό που ο αιώνιος ποιητής Πολ Μπέντζαμιν Όστερ ξέρει να περιγράφει καλύτερα απ’ όλους, τη «θαυμαστή παραδοξότητα του να μένει κανείς ζωντανός».
5.Κιθ Λόου, Όλεθρος / Η Ευρώπη μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, εκδόσεις Ψυχογιός
Παρότι ανήκει στους λεγόμενους οπαδούς του «αναθεωρητικού ρεύματος» και θιασώτες του γενικότερου ευρωσκεπτικισμού, ο Κιθ Λόου έχει ακουστεί ανάμεσα στους συναδέλφους του ιστορικούς για πολλαπλούς λόγους: είναι από τους λίγους που δεν σηκώνουν πανηγυρικά τη σημαία για το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, μιλώντας για ακρότητες που συνεχίστηκαν και μετά το περίφημο 1945. Οι εμφύλιοι πόλεμοι, το «Σιδηρούν Παραπέτασμα», οι συνεχόμενοι διωγμοί, είχαν, κατά τον Λόου, ως αποτέλεσμα να διαιωνίζονται οι έριδες και το μίσος – με αποτέλεσμα το αίμα να ρέει για χρόνια στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης. Ακόμα και η Ευρωπαϊκή Ένωση, κατά τη γνώμη του, είναι θεμελιωμένη σε αυτό το κλίμα αμοιβαίας καχυποψίας που έθρεψε την ψευδεπίγραφη συναίνεση. Έστω κι αν διαφωνείς, δεν μπορείς να μη ρίξεις μια ματιά στο βιβλίο που άνοιξε πρόσφατα έναν σοβαρό και αξιοπρόσεκτο κύκλο θεωρητικών αντιπαραθέσεων που παραμένουν ανοιχτές μέχρι σήμερα.
6.Ντέιβιντ Σεντάρις, Let’s explore diabete with owls, εκδόσεις Μελάνι
Αντίστροφα μετρούν οι μέρες για την άφιξη του Ντέιβιντ Σεντάρις στην Ελλάδα (θα μιλήσει τον Φλεβάρη στη Στέγη Γραμμάτων & Τεχνών) και για την έκδοση του νέου του βιβλίου από τις εκδόσεις Μελάνι, από όπου κυκλοφορούν και όλοι οι προηγούμενοι τίτλοι του διαβόητου χιουμορίστα και συγγραφέα, μεταφρασμένοι πάντα με ξεχωριστή επιδεξιότητα από τη Μυρσίνη Γκανά. Αυτήν τη φορά, ο ελληνικής καταγωγής συγγραφέας δεν ρίχνει το υπέροχο βιτριολικό του χιούμορ στις παρυφές του οίκου του αλλά στα διάφορα παράξενα πρόσωπα που πετυχαίνει στο διάβα του – οδηγούς ταξί, συνταξιδιώτες, τουρίστες. Ανάμεσα στις ξεκαρδιστικές και πάντα άκρως κυνικές ιστορίες του ξεχωρίζουν και πάλι οι αναφορές στο παράλογο ελληνικό σύμπαν –απ’ όπου ξεκινάει το ταξίδι του–, φτάνοντας μέχρι τη μακρινή Ιαπωνία, την Αυστραλία με τις παράδοξες διατροφικές συνήθειες και το κάπως σοβινιστικό Παρίσι όπου διαμένει μόνιμα τα τελευταία χρόνια.
7.Βασίλης Τσακίρογλου, Ayrton Senna, εκδόσεις Keybooks
O νεοσύστατος εκδοτικός οίκος Keybooks υπόσχεται να μας αλλάξει γραμμή αναγνωστικής πλεύσης –διόλου τυχαίο, καθότι εδρεύει στον Πειραιά– με βιβλία ανατρεπτικά, ιστορίες σημαντικών προσώπων και συναρπαστικές non fiction αφηγήσεις. Χαρακτηριστική είναι η υπό έκδοση βιογραφία του αδικοχαμένου οδηγού της Φόρμουλα 1, Άιρτον Σένα, που αναμένεται να προσδώσει πανηγυρικό χαρακτήρα σε μια σειρά από αφιερώματα/εκδηλώσεις με αφορμή τα είκοσι χρόνια από τον πρώιμο χαμό του κορυφαίου οδηγού στη μοιραία στροφή Ταμπουρέλο. Συγγραφέας του βιβλίου ο Βασίλης Τσακίρογλου, ο οποίος είχε καταφέρει και στο παρελθόν να χειριστεί ένα ατίθασο υλικό από ντοκουμέντα και ατελείωτες πληροφορίες γύρω από τον θρυλικό Βραζιλιάνο, καταθέτοντας δύο τόμους για όσα φαντάζεται κανείς ότι αφορούν έναν άνθρωπο που έζησε στα όρια (των στροφών και της ζωής του). Αυτήν τη φορά ο συγγραφέας αποπειράται να σκιαγραφήσει τη δραματική persona ενός ανθρώπου που προσέγγισε τον θάνατο σχεδόν ως αυτοεκπληρούμενη προφητεία κι ένιωσε την αυτοκαταστροφή ως τον αναπόφευκτο έρωτα που θρέφει τους ανθρώπους που απέρχονται νωρίς και τους ραίνουν πρώιμα με τη χρυσόσκονη της αιωνιότητας.
8.Γιώργος Μητάς, Το Σπίτι, εκδόσεις Κίχλη
Μία από τις πιο ευχάριστες εκπλήξεις των τελευταίων χρόνων είναι αναμφισβήτητα η λογοτεχνική εμφάνιση του Γιώργου Μητά με τις υπέροχες Ιστορίες του Χαλ. Αυτήν τη χρονιά ο γνωστός μεταφραστής και λογοτέχνης επανέρχεται με μια νουβέλα και μια ιστορία που εκτυλίσσεται στη χειμωνιάτικη Ύδρα, σε μία από τις υποβλητικές ατμόσφαιρες που φτιάχνει με τρόπο μοναδικό ο Μητάς. Οικοδεσπότης του σπιτιού που φιλοξενεί πρόσωπα και τεκταινόμενα ο κύριος Κάλφογλου, ο οποίος υποδέχεται μαζί με τον ιδιόρρυθμο μπάτλερ του, τον Συμεών, τον νεαρό καλεσμένο και φέρελπι συγγραφέα Νίκο Βελισάρη. Στο βάθος ακούγονται οι τέσσερις στίχοι του Κοέν αλλά και οι ήχοι από την αμερικανική τζαζ που τόσο λατρεύει ο υπηρέτης. Όλα προμηνύουν ότι πρόκειται για ένα συναρπαστικό ανάγνωσμα με απρόσμενη πλοκή και καίριες υποδηλώσεις για την ατέρμονη περιπέτεια της γραφής – και των εμμονών της.
9.Walter Benjamin, Επιλογή από Δοκίμια (επιμέλεια Γιώργου Σαγκριώτη), εκδόσεις Άγρα
Υπάρχουν πολλοί λόγοι για να επανέρχεται κανείς στην ακατάβλητη σκέψη του Μπένγιαμιν – πέρα από την άκρα επικαιρότητά της και τις επισημάνσεις του για τον φασισμό. Είναι από τους λίγους φιλοσόφους που συνένωσαν μέσα από μια ποιητική και ολοζώντανη γλώσσα τις πιο αντιφατικές εκφάνσεις της σκέψης: τον μυστικισμό και τον ιστορικό υλισμό, τον ορθολογισμό και τη βούληση, τον ντετερμινισμό και την ενδεχομενικότητα. Στα δοκίμιά του έλαμπε η σκέψη του πλάνητα –βλέπε και το σχετικό βιβλίο του για τον Μποντλέρ– που πάντα τον χαρακτήριζε, του περιπλανώμενου που δεν χώρεσε ποτέ σε οτιδήποτε άτεγκτο και κλειστό. Στην Ελλάδα θα κυκλοφορήσει για πρώτη φορά ένας συγκεντρωτικός μεγάλος τόμος με τα γραπτά της ώριμης περιόδου του κορυφαίου στοχαστή (από το 1934 μέχρι τη χρονιά του τραγικού θανάτου του) σε επιμέλεια Γιώργου Σαγκριώτη και με μεταφράσεις της Ελένης Βαροπούλου, της Ιωάννας Μεϊτάνη, του Βαγγέλη Μπιτσώρη, του Δημοσθένη Κούρτοβικ, του Γιώργου Σαγκριώτη κ.λπ.
10.Jean Echenoz, 14, εκδόσεις Ίκαρος
Ο Ζαν Εσενόζ, πέρα από κατεξοχήν εκπρόσωπος της λογοτεχνικής βιρτουοζιτέ (βλέπε Νέο Μυθιστόρημα), είναι ένας βασικός λόγος για να πιστεύουμε ακόμα στη διάσωση του γαλλικού μυθιστορήματος. Περίτεχνος στις διατυπώσεις του, πολυβραβευμένος και υποδειγματικός στη σκωπτική ματιά του, ο Ζαν Εσενόζ μετέρχεται μιας τεράστιας αφηγηματικής γκάμας και ετερόκλητων ιστοριών παραμένοντας απρόσμενος σε κάθε του εμφάνιση. Αυτήν τη φορά με το 14 επιστρέφει στη μυθιστοριογραφία, ύστερα από έναν κύκλο συγγραφής βιογραφιών, καταθέτοντας ένα συναρπαστικό αφήγημα στην καρδιά του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Πέντε φίλοι από το ίδιο χωριό αλλά με διάφορες κοινωνικοπολιτικές καταβολές συναντιούνται, εκ νέου, στο μέτωπο. Ο Εσενόζ για μια ακόμα φορά συναρπάζει με την αφηγηματική του δεινότητα αλλά και το εύρος των ιστορικών αναφορών του, αποτέλεσμα ενδελεχούς έρευνας σε πραγματικά αρχεία κ.λπ. Επιπλέον, το 14 έχει την τύχη να μεταφράζεται από έναν εξίσου βιρτουόζο της απόδοσης, τον Αχιλλέα Κυριακίδη.
σχόλια