Το 1972 η χούντα βρισκόταν στο απόγειό της και η Μελίνα Μερκούρη είχε στερηθεί την ελληνική ιθαγένεια και το ελληνικό της διαβατήριο της λόγω του αντιδικτατορικού της αγώνα. Το καθεστώς των συνταγματαρχών την χαρακτήριζε «ανθέλληνα» και «εχθρό» του ελληνικού τουρισμού. Εκείνη που είχε κάνει τα πάντα για την Ελλάδα και που με το Ποτέ την Κυριακή είχε συμβάλει καθοριστικά στην τουριστική έκρηξη της χώρας. Αλλά η στάση της Μελίνας απέναντι στη χούντα και ο αγώνας της να καταδικαστεί και να απομονωθεί από τη διεθνή κοινότητα την καθιστούσαν εχθρό της πατρίδας της.
Εκείνο το καλοκαίρι, αρχές Ιουλίου, πεθαίνει ξαφνικά η μητέρα της. Αν και την έβλεπε συχνά στο Παρίσι, όπου εκείνη την επισκεπτόταν, αποφασίζει να έρθει στην Αθήνα για να παρευρεθεί στην κηδεία της, ακόμα κι αν κινδύνευε να φυλακιστεί. Το ίδιο αποφασίζουν μαζί της ο αδελφός της Σπύρος Μερκούρης και ο Ζιλ Ντασέν. Η χούντα, φυσικά, δεν ήθελε να δημιουργήσει επικοινωνιακό σκάνδαλο και τους έδωσε άδεια εισόδου μερικών ωρών. Έφτασαν στο παλιό αεροδρόμιο του Ελληνικού νωρίς το πρωί. Οι υπάλληλοι εδάφους προτίμησαν να γυρίσουν την πλάτη στο πέρασμά της, ενώ κάποιοι τη χλεύασαν, γελώντας εις βάρος της. Η Μελίνα δεν πτοήθηκε. Φίλοι την περίμεναν, ενώ από κοντά παρακολουθούσαν και μυστικοί αστυνομικοί. Μπαίνοντας στην πόλη, η Μελίνα και ο αδελφός της δεν αναγνώρισαν την πόλη τους, τον τόπο όπου είχαν γεννηθεί. Η αντιπαροχή είχε εξαφανίσει μερικά από τα ομορφότερα κτίρια και το τοπίο είχε ασχημύνει σε αφάνταστο βαθμό. Στο νεκροταφείο εμφανίστηκε πλήθος κόσμου, όσοι τουλάχιστον είχαν το κουράγιο να εκτεθούν στους ρουφιάνους της χουντικής ασφάλειας. Η Μελίνα είχε αποφασίσει να μην κλάψει κι ας έθαβε τη μητέρα της, γιατί δεν ήθελε να τους κάνει τη χάρη να τη φωτογραφίσουν δακρυσμένη. Στις φωτογραφίες από εκείνη την επίσκεψη-αστραπή είναι φανερή η προσπάθειά της να κρατηθεί δυνατή και να μην καμφθεί, σφίγγοντας τη γροθιά της. Μετά το τέλος της ταφής κατευθύνθηκαν στην οδό Αλωπεκής στο Κολωνάκι, όπου ζούσε η φίλη της και ενδυματολόγος των ταινιών της Ντένη Βαχλιώτη, η οποία αψήφησε τον κίνδυνο και τους φιλοξένησε τις λίγες ώρες που έμειναν στην Αθήνα. Πλήθος φίλων, που είχαν να δουν τη Μελίνα τους από το 1967 που της αφαιρέθηκε η ιθαγένεια, πέρασαν να τη χαιρετήσουν. Εκείνη τη μέρα και μέχρι η Μελίνα με τον σύζυγό της Ζιλ Ντασέν και τον αδελφό της Σπύρο να αναχωρήσουν για το Παρίσι, το Κολωνάκι βρισκόταν υπό αστυνομικό κλοιό. Η Μελίνα αγνάντευε από το ρετιρέ της καλής της φίλης την Ακρόπολη και στο βάθος του ορίζοντα τον Πειραιά…
Η μεγάλη επιστροφή
Δύο ημέρες μετά την επιστροφή του Κωνσταντίνου Καραμανλή, στις 26 Ιουλίου του 1974, η Μελίνα πήρε το αεροπλάνο της γραμμής και προσγειώθηκε στο αεροδρόμιο του Ελληνικού παρέα με τον Ντασέν, τη φίλη και συνεργάτιδά της Μανουέλλα Παυλίδου, τον Νίκο Κούνδουρο, τον Άγγελο Αλεφάντη και άλλους φίλους. Την ακολουθούσαν και ξένα τηλεοπτικά συνεργεία. Αυτήν τη φορά οι υπάλληλοι εδάφους δεν τόλμησαν να της γυρίσουν την πλάτη, ενώ αρκετός κόσμος την περίμενε με πανό που την καλωσόριζαν. Ένα από αυτά παρέφραζε ένα τραγούδι της γράφοντας: «Η θάλασσα απέραντη και συ, πάλι, Ρωμιά». Πρώτος της σταθμός ήταν ο τελευταίος δύο χρόνια πριν, στο σπίτι της Βαχλιώτη, στην Αλωπεκής. Εκεί εγκαταστάθηκε το πρώτο διάστημα της επιστροφής. Ενθουσιασμός, ευφορία, ανάταση, αισιοδοξία, ελπίδα ότι όλα θα άλλαζαν. Δεκάδες οι φίλοι πια που ερχόντουσαν να τη συναντήσουν, ακόμα κι εκείνοι που την προηγούμενη φορά ίσως και να δείλιασαν. Τα γεγονότα της Κύπρου τις επόμενες ημέρες, καταιγιστικά, ο στρατός δεν είχε ακόμα παραδώσει πλήρως την εξουσία στους πολιτικούς, παρ’ όλα αυτά ο κόσμος είχε αποδείξει τη θέλησή του να βγει από τον «γύψο» της επταετίας. Οι Έλληνες αποζητούσαν να αναπνεύσουν ελεύθερα.
Αμέσως οργανώθηκαν δύο συναυλίες, η μία από τον Μίκη Θεοδωράκη στο Καραϊσκάκη και η άλλη από τον Μαρκόπουλο στο γήπεδο του Παναθηναϊκού, τις οποίες ο Νίκος Κούνδουρος συμπεριέλαβε στο ντοκιμαντέρ του Τα τραγούδια της φωτιάς. Η Μελίνα, δίπλα στον Ξυλούρη, τον Νταλάρα, τον Κατράκη, τον Λοΐζο, τη Μαρίζα Κωχ, την Καρέζη και τον Καζάκο, τραγουδάει με τη χαρακτηριστική παθιασμένη φωνή της το «Συννεφιασμένη Κυριακή» του Τσιτσάνη, το «Καφενείο η Ελλάς» του Μαρκόπουλου και δύο του Σαββόπουλου, τον «Καραγκιόζη» και την «Κύπρο». Ακόμα και σήμερα τα ρίγη από τα κύματα έντασης του πλήθους που φωνάζει οργισμένο «Δώστε τη χούντα στο λαό» συγκλονίζουν. Η Μελίνα, σπαραχτική και συγκινητική, για πρώτη φορά μετά από χρόνια ανέπνεε και πάλι κανονικά.
Ακολουθήστε την επίσημη σελίδα της Μελίνας Μερκούρη στο facebook: facebook.com/melinamercouriofficial
σχόλια