Η ιστορία του Ιανού είναι πολύ παλιά, και ξεκινάει από το 1984 και το ξακουστό πατάρι που βρίσκεται στο ομώνυμο βιβλιοπωλείο, στην οδό Αριστοτέλους 7. Κι ακόμα πιο πριν, από το διάστημα 1982-1984, όταν, προτού ο Ιανός γίνει βιβλιοπωλείο και χώρος συνάντησης των δημιουργών με τους αποδέκτες της τέχνης, ήταν περιοδικό ανορθόδοξο, με υπότιτλο «ένα τετράδιο αναζητήσεων», που αναζητούσε τις αλήθειες της εποχής. Αν και μπορούμε να πάμε ακόμη πιο πίσω: το 1980, όταν ο 19χρονος τότε ιδρυτής του Ιανού, ο κ. Νίκος Καρατζάς, εμπνευσμένος από το πάθος του και την αγάπη για τα βιβλία, επιχείρησε τις πρώτες του εκδόσεις: τις ανθολογίες Ποιητές της Θεσσαλονίκης και Πεζογράφοι της Θεσσαλονίκης (την επόμενη χρονιά).
Ας επιστρέψουμε όμως στο πατάρι και το πρώτο βιβλιοπωλείο, στην «καρδιά του Ιανού». Το 1984 λειτούργησε για πρώτη φορά στη Θεσσαλονίκη ένας ζεστός χώρος που παρείχε τη δυνατότητα οι συγγραφείς να συνομιλήσουν με τους αναγνώστες. Ένας χώρος φτιαγμένος με τη λογική ότι βιβλίο σημαίνει όχι εμπόριο αλλά κίνηση ιδεών, ότι πολιτισμός είναι οι σχέσεις, όχι δηλαδή το προϊόν βιβλίο από μόνο του και η διακίνησή του ως προϊόντος, αλλά οι ίδιες οι καλύτερες και βαθύτερες σχέσεις του με τον άνθρωπο.
Το βιβλιοπωλείο ήταν ισόγειο, όταν τα περισσότερα της πόλης ήταν υπόγεια. Το πατάρι φτιάχτηκε με την προσδοκία να γίνει θρυλικό ως πνευματικό στέκι. Το καινούργιο κατάστημα ξεκίνησε λοιπόν τη λειτουργία του με το βιβλιοπωλείο στο ισόγειο και μια έκθεση ζωγραφικής στο πατάρι, με θέμα «Ζωγράφοι της Θεσσαλονίκης».
Κι άρχισαν να συχνάζουν εκεί συγγραφείς και ποιητές που γράψαν σελίδες οι οποίες ανήκουν στην ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας: ο Ντίνος Χριστιανόπουλος, ο Γιώργος Σκαμπαρδώνης, ο Τόλης Καζαντζής, ο Νίκος Μπακόλας, ο Αντώνης Σουρούνης, ο Περικλής Σφυρίδης, περνούσε συχνά ο Τηλέμαχος Αλαβέρας κ.ά. Το πατάρι του Ιανού έγινε το κύτταρο, ο πυρήνας πάνω στον οποίο οργανώθηκε η πολιτιστική του δράση: παρουσιάσεις βιβλίων, συγγραφέων, καλλιτεχνών, ζωγράφων. Λειτούργησε και ως γκαλερί, παρουσιάζοντας έργα καλλιτεχνών στα πρώτα τους βήματα, αλλά και την τελευταία εμπορική έκθεση του Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα και του Τσαρούχη. Εκεί έγιναν εκδηλώσεις με καλεσμένους λογοτέχνες παγκοσμίως γνωστούς: το 1991 το επισκέφτηκε ο Άμος Οζ, το 1997 ο Αντόνιο Ταμπούκι.
Το ιστορικό βιβλιοπωλείο στην οδό Αριστοτέλους 7, η έδρα ή αλλιώς η καρδιά του Ιανού, πρόσφατα ανακαινίστηκε, στα αισθητικά πρότυπα του πετυχημένου αθηναϊκού παραδείγματος. Σήμερα, ο Ιανός, εκτός από τους δύο πολυχώρους του σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, διαθέτει άλλα πέντε βιβλιοπωλεία (συν ένα ηλεκτρονικό), ενώ συνεχίζει συν τοις άλλοις τις δικές του εκδόσεις. Οι γενικότερες εξελίξεις στον πολιτισμικό τομέα στη χώρα μας, που στρέφουν το ενδιαφέρον ενός ολοένα ευρύτερου κοινού στις πολιτιστικές δραστηριότητες, δικαιώνουν τις προσδοκίες με τις οποίες ξεκίνησε ο ιδρυτής του Ιανού κ. Νίκος Καρατζάς το μακρινό 1979, σε μια πόλη που ήταν από τότε πόλη κι όχι μεγάλο χωριό, σε μια Ελλάδα τότε ονειροπαρμένη, μια εποχή διαποτισμένη από αθωότητα και ειλικρίνεια.
σχόλια