Ένας ακόμη θάνατος που πέρασε χθες μάλλον με ''ψιλά γράμματα'' είναι κι αυτός της σημαντικής χορεύτριας Χρυσούλας Ζώκα, η οποία υπήρξε γνωστή για δύο λόγους κυρίως: Για το ό,τι στάθηκε επί μισό αιώνα στο πλευρό του συζύγου της, του ηθοποιού Γιώργου Φούντα και για τη συμμετοχή της στη θρυλική ''Οδό Ονείρων'' του Μάνου Χατζιδάκι και του Μίνου Αργυράκη το 1962.
Η καριέρα της Ζώκα ξεκίνησε στα τέλη της δεκαετίας του 1940 ως μόνιμη παρτενέρ του χορευτή - χορογράφου Μανώλη Καστρινού (1917 - 1979). Οι δυο τους άφησαν εποχή χορεύοντας σε έργα πρόζας, σε χοροδράματα, αλλά και σε κινηματογραφικές ταινίες της εποχής. Στο παρακάτω απόσπασμα, βλέπουμε το καλλιτεχνικό ζευγάρι όταν εμφανίστηκε στην κωμωδία ''Γλέντι, λεφτά κι αγάπη'' (1955) του Νίκου Τσιφόρου. Η χορογραφία, βασισμένη στη μουσική του Μιχάλη Σουγιούλ, ήταν του Καστρινού:
Ένα χρόνο πριν, το ΄54, η Ζώκα είχε γνωρίσει τον Γιώργο Φούντα και ο έρωτας υπήρξε κεραυνοβόλος. Λέγεται μάλιστα πως παρ' όλο που η Ζώκα εκείνον τον καιρό μεγαλουργούσε στο πλάι του Καστρινού, στο ''Ακροπόλ'' και σ' άλλα μεγάλα θέατρα, δέχτηκε να παντρευθεί τον ανερχόμενο τότε ηθοποιό και να συζήσουν σε μία μικρή γκαρσονιέρα. Διόλου τυχαίο που έμειναν μαζί μέχρι το 2010, δηλαδή μέχρι το θάνατο του Φούντα. Καρπός του γάμου τους ήταν ο γιός τους, Παναγιώτης, το ένα και μοναδικό παιδί για τη Ζώκα και το τρίτο για τον Φούντα, καθώς από τον πρώτο του γάμο είχε ήδη αποκτήσει άλλα δύο παιδιά.
Το 1962 η Χρυσούλα Ζώκα συμμετείχε στην ''Οδό Ονείρων'' που παρουσιάστηκε στο θέατρο ''Μετροπόλιταν'' σε μουσική και κείμενα Μάνου Χατζιδάκι, σκηνοθεσία Αλέξη Σολομού, σκηνικά Μίνου Αργυράκη και χορογραφίες Μανώλη Καστρινού. Τόνοι μελάνι έχουν χυθεί για την παράσταση αυτή, η μουσική και τα τραγούδια της οποίας παραμένουν αγέραστα στο πέρασμα των χρόνων. Εγώ ας παραθέσω ένα μικρό απόσπασμα από συνέντευξη που είχε παραχωρήσει η ηθοποιός Ζωή Φυτούση για το περιοδικό ''Δίφωνο'', τον Ιούνιο του 2005 - απόσπασμα, στο οποίο μνημονεύεται η χορεύτρια Ζώκα, στενή φίλη της Φυτούση, όπως και των άλλων γυναικών που έπαιζαν στην ''Οδό Ονείρων'': Της Ρένας Βλαχοπούλου, της Νίκης Λεμπέση και της Μάρως Κοντού:
Κάθε μέρα στις πρόβες της ''Οδού Ονείρων'', ο Μάνος καθάριζε και για τα τριάντα - σαράντα παιδιά που δουλεύαμε. Από το να έχουμε όλοι ένα γενναίο γεύμα, μέχρι το ταξί που ναύλωνε ο ίδιος για να μας μεταφέρει από το θέατρο στα σπίτια μας. Μας έβαζε, θυμάμαι, ανά πέντε άτομα στο ταξί και μας καληνύχτιζε ή μάλλον μας καλημέριζε, αφού οι πρόβες τραβούσαν ως το πρωί. Ένα απ' αυτά τα πρωινά, η Ζώκα η Χρυσούλα που χόρευε στην παράσταση, γύρισε και μού'πε, καθώς ήμασταν στριμωγμένες στο όχημα: ''Πες μου έναν μουσικοσυνθέτη και όχι θεατρώνη που θα έκανε ποτέ το ίδιο''...
Τάδε έφη Ζωή Φυτούση στο ''Δίφωνο'' και στον γράφοντα πριν από μία δεκαετία, χωρίς πολλές λεπτομέρειες για το τι ακριβώς έκανε η Ζώκα στην ''Οδό Ονείρων'', πέραν του ό,τι απλά χόρευε. Ευτυχώς ο σκηνοθέτης του λυρικού θεάτρου, Βασίλης Νικολαΐδης, που επιμελήθηκε την επανέκδοση του δίσκου της ''Οδού Ονείρων'' σε CD το 2010, μας έδωσε αρκετά περαιτέρω στοιχεία:
Η Χρυσούλα Ζώκα ήταν η ''κυρά'' που χόρευε πλάι στο ''νέο'' Μανώλη Καστρινό, ενόσω ο Γιώργος Μαρίνος απέδιδε επί σκηνής το ''Όνειρο παιδιών της γειτονιάς''. Στη συνέχεια, η Ζώκα εμφανιζόταν να χορεύει το ''Αερικό'' που τραγουδούσε ο Γιώργος Ζωγράφος και που μπήκε ως οργανικό στο δίσκο της ''Οδού Ονείρων'' - αν και το ''Αερικό'' πέρασε στη δισκογραφία με τη φωνή της Νάνας Μούσχουρη, ως πρώτη επίσημη ηχογράφηση θεωρείται αυτή στη ''Μυθολογία'' (1966) με τον Γιώργο Ρωμανό και με ελαφρώς αλλαγμένους τους στίχους του Νίκου Γκάτσου. Στο ίδιο έργο, σε ένα άλλο σκετς, η Ζώκα υποδύθηκε το ''Άστρο της Ανατολής'', χορεύοντας το ομότιτλο μουσικό θέμα του Χατζιδάκι που αργότερα χρησιμοποιήθηκε στο σάουντρακ της ταινίας ''Τοπ Καπί'' και που επίσης έγινε τραγούδι με τους στίχους του Άκου Δασκαλόπουλου (το ''Μαγικό χαλί'' που ηχογραφήθηκε με τη Φλέρυ Νταντωνάκη και εντάχθηκε στα ''Λειτουργικά''). Σε εκείνο το σκετς, η Ρένα Βλαχοπούλου τραγουδούσε το ''Άστρο της Ανατολής'' με άλλους στίχους, του Χατζιδάκι, υμνώντας την αγαλμάτινη ομορφιά της χορεύτριας! Δυστυχώς κι αυτό το τραγούδι μπήκε ως οργανικό στο δίσκο της ''Οδού Ονείρων''.
Τα τελευταία χρόνια η Χρυσούλα Ζώκα είχε αποσυρθεί στo σπίτι της βιώνοντας τον πόνο της απώλειας του Γιώργου Φούντα. Χτυπημένη από τον καρκίνο έφυγε από τη ζωή χθες, Πάσχα του 2015, έχοντας δίπλα της τον γιο της, Πάνο. Ήταν 86 ετών, κομψή και ωραία κυρία μέχρι το τέλος.
_________
Ευχαριστούμε τον θεατρολόγο και ερευνητή του ελαφρού τραγουδιού, Απόστολο Πούλιο, για την παραχώρηση του φωτογραφικού υλικού από το εξαιρετικό blog του, ''Ρένα Βλαχοπούλου''
σχόλια