Του Κώστα Αγοραστού / Από το Bookpress.gr
Τον τελευταίο καιρό η Zelda και ο Francis Scott Fitzgerald, τα βιβλία τους καθώς και η μυθολογία γύρω από τη ζωή και τη σχέση τους, επανήλθαν στην επικαιρότητα. Όχι ότι θεωρήθηκε ποτέ εκτός εποχής ο μεγάλος αμερικανός συγγραφέας. Τα βιβλία του συνεχώς ανατυπώνονται, γίνονται ταινίες, θεατρικές παραστάσεις, αφορμές για μυθιστορηματικές βιογραφίες.
Η σχέση του με τη Zelda πέρασε μέσα από τις ατραπούς του αλκοόλ, των πάρτυ, των ταξιδιών και της σύντομης εγκατάστασης στη γαλλική Ριβιέρα, μέσα από την τρέλα, τα ψυχιατρικά ιδρύματα και εντέλει το θάνατο. Η καθημερινότητά τους ήταν τέτοια λες και υπηρετούσε τις ανάγκες ενός, άγραφου ακόμα, μυθιστορήματος.
Λιγότερο γνωστή είναι η συγγραφική πλευρά της Zelda Fitzgerald. Έγραψε διηγήματα για περιοδικά, ένα θεατρικό έργο αλλά και το μυθιστόρημα Χαρίστε μου το βαλς (εκδ. Οδός Πανός). Μόλις το ολοκλήρωσε, στην ψυχιατρική κλινική Φίλιπς στο Μέριλαντ, έγραψε στον Francis: «Είμαι περήφανη για το μυθιστόρημά μου... Θα σου αρέσει - είναι εμφανώς σχολής Fitzgerald, αν και πιο εκστατικό από τα δικά σου». Ο Ρικ Λάρντεν είχε γράψει: Ο Fitzgerald είναι ο μυθιστοριογράφος αλλά η Zelda είναι το καινοτόμο μυθιστορηματικό πρόσωπο. Ήταν διπολική, ήταν σχιζοφρενής, ήταν θύμα ενός αλκοολικού συγγραφέα με πληθωρική και καταπιεστική προσωπικότητα; Το σίγουρο είναι ότι η Zelda Fitzgerald ήταν μια προκλητική προσωπικότητα που ως υλικό ερέθιζε τους βιογράφους αλλά και όσους συγγραφείς ήθελαν να τη μετατρέψουν σε μυθιστορηματικό ήρωα. Και αυτοί δεν ήταν λίγοι.
Από τη δεκαετία του '70 και τη γνωστή βιογραφία της Nancy Milford για τη Zelda, μέχρι το 2007 και το βραβευμένο μυθιστόρημα με Goncourt, Alabama Song (Ένα μπλουζ για τη Ζέλντα, εκδ. Μεταίχμιο) του Gilles Leroy, οι προσπάθειες καταγραφής και ερμηνείας της προσωπικότητας της Zelda Fitzgerald και της σχέσης της με τον Francis ήταν εντυπωσιακές. Σε αυτήν τη σειρά έρχονται να προστεθούν άλλα δύο νέα βιβλία που μόλις κυκλοφόρησαν. Το μυθιστόρημα Z: A Novel of Zelda Fitzgerald της Therese Anne Fowler και το Beautiful Fools του R. Clifton Spargo. Ο μύθος του ζευγαριού εμπλέκεται με τα πραγματικά γεγονότα και οι δύο συγγραφείς, από διαφορετική αφετηρία ο καθένας, προσπαθούν να φωτίσουν τη σχέση της Zelda με τον Francis, καθώς και τις αμφιλεγόμενες προσωπικότητές τους. Η Fowler επιχειρεί να σκιαγραφήσει την πολυκύμαντη ζωή της Zelda μέσα από τις αλλοπρόσαλλες επιλογές της με προεξέχουσα τον γάμο της με τον Francis Scott Fitzgerald, τους νευρικούς κλονισμούς και τη σχιζοφρένεια. Ο Spargo από την άλλη επικεντρώνεται στο ταξίδι που έκαναν οι Fitzgerald στην Κούβα το 1939, σε μια προσπάθεια ν' αναζωπυρώσουν τη σχέση τους κι ενώ ο Fitzgerald ήθελε να γράψει το επόμενο βιβλίο του, που θα επανέφερε το όνομά του στο λογοτεχνικό προσκήνιο της εποχής εκείνης.
Στο σύγχρονο λογοτεχνικό προσκήνιο η αφορμή να γραφτούν και πάλι πράγματα για τον Fitzgerald είναι η κινηματογραφική μεταφορά του «Great Gatsby» από τον Baz Lurhmann. Όπως με τη διασκευή του Moulin Rouge έτσι και με τον Gatsby ο Lurhmann φιλοδοξεί να τονίσει τη διονυσιακή πλευρά του έρωτα. Ο Gatsby όμως δεν είναι μια ταινία για τον έρωτα. Ο μεσοπόλεμος, η εποχή της τζαζ, η χλιδή, η μοναξιά, ο πόνος, η κοινωνική καταξίωση του ήρωα και η ευτυχία που ξεγλιστράει αποτελούν τον κορμό του μυθιστορήματος. Ο έρωτας και ο θάνατος στο Λόνγκ Άιλαντ περιγράφονται γλαφυρά σε παλαιότερο κείμενο της Σώτης Τριανταφύλλου.
Στα ελληνικά υπάρχουν στην κυκλοφορία τρεις διαφορετικές απόπειρες μετάφρασης του Great Gatsby. Από τον Φώντα Κονδύλη για τις εκδόσεις Πατάκη, από τον Άρη Μπερλή για την Άγρα και από την Αργυρώ Ζαχαρίου για τις εκδόσεις Παπαδόπουλος. Παλαιότερα, με το κείμενο είχε αναμετρηθεί και η κυρία Ιωάννα Χατζηνικολή για τις εκδόσεις Ερμείας.
Οι Fitzgerald με τον έναν ή τον άλλον τρόπο συνεχίζουν ν' αποτελούν αντικείμενο μελέτης και αφετηρία δημιουργίας για πολλούς συγγραφείς. Ήταν γνήσιοι μυθιστορηματικοί ήρωες. Έζησαν ξέφρενα, αγάπησαν υστερικά, πέθαναν μόνοι.
σχόλια