Από τον Αντώνη Μποσκοίτη
Ένα τραγούδι του Μίκη Θεοδωράκη ''κρυμμένο'' στην καταπληκτική γιαπωνέζικη αντεργκράουντ ταινία Throw away your books, rally in the streets (1971) του Shuji Terayama . Το τραγούδι "Το ψωμί 'ναι στο τραπέζι" ακούγεται από το 53.03!
Ακόμη δε μπορώ να συνειδητοποιήσω τι ήταν αυτό το κινηματογραφικό διαμάντι που παρακολουθήσαμε χθες βράδυ, τρίτη μέρα του Φεστιβάλ Εικόνες και Όψεις Εναλλακτικού Κινηματογράφου της Λευκωσίας. Επρόκειτο για τη γιαπωνέζικη ταινία με τον επαναστατικό τίτλο Throw away your books, rally in the streets του Shuji Terayama, παραγωγής 1971!
Ένας έφηβος, μέλος μιας παράξενης φτωχής οικογένειας με τον πατέρα να κυνηγάει πιτσιρίκες, τη γιαγιά να τά'χει χαμένα σχεδόν και τη μικρή αδερφή να αγαπάει το κατοικίδιο κουνέλι με μία εμμονή σεξουαλικού τύπου, προσπαθεί να επιβιώσει και να βρει διεξόδους μέσω μιας ποδοσφαιρικής ομάδας. Ταυτόχρονα περιφέρεται ανάμεσα σε μαστουρωμένους χίπηδες και χάνεται σ΄ένα κόσμο ψυχεδελικών παραισθήσεων, συνειδητοποιώντας την εισβολή της Αμερικής και των καταναλωτικών αγαθών της στην Ιαπωνία και στη μίζερη κοινωνική του τάξη.
Αυτό είναι με δυο λόγια το story της πρωτότυπης αυτής ταινίας που συχνά, κατά τη διάρκεια της, ανατρέχει στον Marx και στον Mayakovski, στη nouvelle vague, το αντιπολεμικό κίνημα και τη σεξουαλική ελευθεριότητα των χρόνων που γυρίστηκε, αλλά και στον κόσμο των ναρκωτικών που έκαναν θραύση στην επαναστατημένη νεολαία.
Από το πρώτο ως το τελευταίο λεπτό βλέπεται σαν ένα ψυχεδελικό trip με τα πολύχρωμα φίλτρα που μεταχειρίστηκε ο διευθυντής φωτογραφίας, την κάμερα του σκηνοθέτη σε ξέφρενες χορογραφίες και κυρίως τη χρήση της rock μουσικής - η ταινία είναι πνιγμένη στη μουσική από άγνωστα γιαπωνέζικα συγκροτήματα και καλλιτέχνες όπως ο Itsuro Shimoda, ο Araki Ichiro, ο Kuni Kawashi κ.α. Ως εδώ καλά!
Προς το τέλος της, όμως, και μάλιστα σε μία πολύ κομβική σκηνή, όπου ένας απελπισμένος τύπος φωνάζει ότι η Ιαπωνία είναι μια σαύρα μέσα σ' ένα μπουκάλι κόκα - κόλα, καλώντας τη χώρα του να πάρει θέση απέναντι στην αμερικανοποίηση της, ακούγεται αυτό εδώ:
Μίκης Θεοδωράκης, Ιάκωβος Καμπανέλλης, Σούλα Μπιρμπίλη σε μία γιαπωνέζικη αντεργκράουντ ταινία! Οποία έκπληξις! Ένα τραγούδι από τη θεατρική Γειτονιά των Αγγέλων που πρωτοτραγούδησε ο Γιάννης Πουλόπουλος να παίζει το δικό του μεγάλο ρόλο σε μία χίπικη ταινία από τη μακρινή Άπω Ανατολή, ενόσω στην Ελλάδα υπήρχε χούντα και η μουσική του Θεοδωράκη ήταν απαγορευμένη!
Μου κάνει εντύπωση, πάντως, πόσο ψαγμένος μουσικά ήταν ο Γιαπωνέζος! Πως να έφτασε στα χέρια του η ηχογράφηση αυτή;
Το εν λόγω κομμάτι, Το ψωμί' ναι στο τραπέζι, κυκλοφόρησε σε δίσκο 45 στροφών με ερμηνεύτρια τη ''νεοκυματική'' Σούλα Μπιρμπίλη λίγα χρόνια μετά από την έκδοση του δίσκου Η Γειτονιά των Αγγέλων (1963). Ύστερα ξέσπασε η δικτατορία, ο Θεοδωράκης φυγαδεύτηκε στο εξωτερικό, μαζί και οι δίσκοι του, η μουσική του φυσικά. Το 2004, άλλωστε, είχα γνωρίσει στο Sheffield της Αγγλίας, τον Robert Irwing, σκηνογράφο θεάτρου και στενό φίλο του Μίνωα Βολανάκη, ο οποίος μου έλεγε πώς αρμοδιότητα του από το 1970 έως το ΄72 ήταν να παραλαμβάνει δίσκους του Θεοδωράκη από την Ελλάδα, καμουφλαρισμένους με άλλα εξώφυλλα, και να τους στέλνει στα δισκοπωλεία όλου του πλανήτη! Κάπως έτσι, λοιπόν, το δισκάκι μ' αυτό το τραγούδι να έφτασε στα χέρια του σκηνοθέτη Shuji Terayama και να το χρησιμοποίησε στην αριστερή - αναρχική, κατά τη γνώμη μου - αντεργκράουντ ταινία του!
Σε εποχές δύσκολες, ένα όμορφο κομπλιμέντο από την Ιαπωνία στη χώρα μας και στον πιο διάσημο παγκοσμίως μουσικοσυνθέτη της! Για την ιστορία να πούμε ότι τη Σούλα Μπιρμπίλη συνοδεύει με την κιθάρα του ο Νότης Μαυρουδής!
σχόλια