Το Εξαμηνιαίο περιοδικό ποίησης, θεωρίας και εικαστικών [ΦΡΜΚ] θα εκδίδεται δύο φορές τον χρόνο από συντακτική ομάδα ποιητών και εικαστικών.
Τη διεύθυνση έχει αναλάβει η Κατερίνα Ηλιοπούλου. Τη συντακτική ομάδα αποτελούν οι Βασίλης Αμανατίδης, Ορφέας Απέργης, Φοίβη Γιαννίση, Ελένη Γκίνη, Ελένη Ηλιοπούλου, Παναγιώτης Ιωαννίδης, Δήμητρα Κωτούλα, Γιάννα Μπούκοβα, Σταμάτης Πολενάκης, Θοδωρής Χιώτης. O Γιάννης Ισιδώρου είναι υπεύθυνος για την καλλιτεχνική διεύθυνση.
Με αφορμή το πρώτο τεύχος (#1 άνοιξη καλοκαίρι 2013) μίλησα με την Κατερίνα Ηλιοπούλου.
Τι μπορεί να προσθέσει/προσφέρει ένα νέο περιοδικό ποίησης στην περίοδο που ζούμε;
Το ΦΡΜΚ έχει προσανατολισμό σε έργα αιχμής και στη συνομιλία τους με έργα του πρόσφατου παρελθόντος. Θα θέλαμε να δημιουργήσουμε έναν χώρο μάλλον "ελεγχόμενης πρόσβασης" παρά πολυσυλλεκτικό, που θα μας επιτρέψει να διακρίνουμε κάποιες μορφές μέσα από τον ορυμαγδό της καλλιτεχνικής παραγωγής και της πληροφορίας. Αν θέλεις, το περιοδικό είναι ένα όχημα συλλογικής αυτογνωσίας. Το ΦΡΜΚ εξετάζει την ποίηση ως μέρος του καλλιτεχνικού γίγνεσθαι και γενικότερα της καλλιτεχνικής έρευνας.
Για αυτό τον λόγο τοποθετεί τα ποιητικά κείμενα σε συνύπαρξη με εικαστικά έργα, που και αυτά με τη σειρά τους δεν εξαντλούνται στην απεικόνισή τους, αλλά αποτελούν ένα ίχνος της καλλιτεχνικής πρακτικής, η οποία είναι πολύπλοκη και διακλαδώνεται σε ποικίλες κατευθύνσεις. Ο θεωρητικός λόγος αποτελεί ένα ακόμα συγγενικό και αναγκαίο πεδίο έρευνας.
Στην Ελλάδα είναι ακόμα κυρίαρχη μία διαστρεβλωμένη αντίληψη για την ποίηση που την τοποθετεί σε ξεχωριστή διακριτή θέση (συχνά ψηλότερα) από τις υπόλοιπες γλώσσες της τέχνης, με αποτέλεσμα στην ουσία να την αποκλείει, δημιουργώντας έτσι τον περίκλειστο κόσμο της ποιητικής ευδαιμονίας που δεν αντιλαμβάνεται το πτώμα πάνω στο οποίο έχει ριζώσει. Αισθανόμαστε επιτακτικά την ανάγκη για μια ανανέωση αυτών των αντιλήψεων και τη συμμετοχή στον σύγχρονο λόγο περί τέχνης (και ποιητικής) χωρίς προκαταλήψεις και παρωχημένες βεβαιότητες.
Άλλωστε τα ίδια τα έργα που δημιουργούνται σήμερα στην Ελλάδα από ώριμους αλλά και νεότερους καλλιτέχνες το κάνουν ήδη.
Πώς σας ήρθε η ιδέα για το περιοδικό;
Η ιδέα δεν ήρθε ξαφνικά, αλλά είναι μια φυσική εξέλιξη μέσα σε ένα πεδίο συντροφικότητας και διαλόγου που έχουμε συστήσει εδώ και χρόνια, και το οποίο έχει σαν πυρήνα του τη συλλογική διερεύνηση του σύγχρονου καλλιτεχνικού τοπίου, ως προϋπόθεση της δημιουργίας. Το ΦΡΜΚ συντονίζεται από ομάδα ποιητών και πλαισιώνεται από έναν ευρύτερο κύκλο συνεργατών, στον οποίο συμμετέχουν εικαστικοί και θεωρητικοί. Οι άνθρωποι που γράφουν στο ΦΡΜΚ έχουν διαγράψει μία πορεία κοινών αναζητήσεων συμμετέχοντας σε ομαδικά projects, δράσεις, απαγγελίες και συζητήσεις. Δραστηριοποιούνται σε πολλά πεδία: ποίηση, εικαστικά, αρχιτεκτονική, μετάφραση, κριτική, δοκίμιο, περφόρμανς.
Οι ποιητές που συμμετέχουν στη σύνθεση του ΦΡΜΚ εκπροσωπούν ποικίλους αισθητικούς δρόμους και στρατηγικές, καλύπτοντας ένα μεγάλο φάσμα του σύγχρονου ποιητικού λόγου, που θα διαμορφώσει και τη φυσιογνωμία του περιοδικού.
Και το όνομα του περιοδικού πώς προέκυψε;
ΦΡΜΚ, δηλαδή Φάρμακο. Η αφαίρεση των φωνηέντων έχει κάτι παιγνιώδες, αφού δημιουργεί μία απρόφερτη λέξη. Ο αναγνώστης καλείται με τη φαντασία του να καλύψει τα κενά, να μπει δηλαδή σε μια ποιητική διαδικασία. Στα αρχαία ελληνικά, η λέξη φάρμακο έχει διττή σημασία. Σημαίνει γιατρικό αλλά και δηλητήριο, φάρμακο και φαρμάκι. Η ποίηση είναι γιατρικό αλλά και δηλητήριο που θεραπεύει, αφού σκάβει βαθιά, εκεί που δεν τολμάμε να κοιτάξουμε, αρθρώνει όσα δεν μπορούμε να ομολογήσουμε, αποκαλύπτει τις δύσκολες αλήθειες και δοκιμάζει την ανθρωπιά μας.
Η γλώσσα της ποίησης δεν ακουμπά σε παγιωμένες βεβαιότητες, είναι γλώσσα της δυνατότητας, της αμφιβολίας και της διερεύνησης, ένας χώρος κινδύνου που θέτει υπό αμφισβήτηση τις ιδέες και τα διαμορφωμένα πιστεύω μας, ακόμα και την αντίληψή μας, ξυπνώντας το μυαλό και τις αισθήσεις. Λυτρώνει με την έκλαμψη του ανείπωτου, μας μολύνει με τη χαρά του απρόσμενου.
Ποια ήταν η εμπειρία στησίματος και δημιουργίας του πρώτου τεύχους;
Οικονομικά και σε σχέση με τις συνθήκες που επικρατούν, το περιοδικό είναι μία τρέλλα. Για μας όμως είναι θέμα ζωτικής ανάγκης, για έκφραση και απεύθυνση. Πρέπει να τονίσω εδώ τον ομαδικό χαρακτήρα του εγχειρήματος, χωρίς τον οποίο δεν θα μπορούσε να έχει πραγματοποιηθεί. Πολλές δυνάμεις και δεξιότητες συνδυάστηκαν για τη δημιουργία του ΦΡΜΚ. Δεν υπήρξε χρηματοδότηση από πουθενά, αλλά εθελοντική εργασία, από συγγραφείς, εικαστικούς και τεχνικούς.
Από τον καλλιτεχνικό διευθυντή-εικαστικό Γιάννη Ισιδώρου, τη συντακτική ομάδα (τους Βασίλη Αμανατίδη, Ορφέα Απέργη, Φοίβη Γιαννίση, Ελένη Γκίνη, Ελένη Ηλιοπούλου, Παναγιώτη Ιωαννίδη, Δήμητρα Κωτούλα, Γιάννα Μπούκοβα, Σταμάτη Πολενάκη, Θοδωρή Χιώτη), την Έλση Γκαλιάτα που έκανε τη σελιδοποίηση, τον Δημήτρη Αλεξάκη για τις διορθώσεις, τον Κώστα Αναστόπουλο των εκδόσεων Αλφειός που έχει αναλάβει τη διανομή, τέλος τους υπόλοιπους συνεργάτες, τη Μαρία Τοπάλη, τον Γιώργο Χαντζή, τον Γιάννη Στίγκα, που συνέβαλαν με κείμενά τους στο πρώτο τεύχος. Ήταν μια περιπέτεια με αρκετές ανατροπές και αναποδιές, που αφορούν στο τεχνικό κομμάτι κυρίως.
Σίγουρα μάθαμε πολλά από αυτή τη διαδικασία DIY, στην οποία άλλωστε έχουμε ειδικευτεί με τα χρόνια, και όπου ο καθένας πρόσφερε τις γνώσεις του, από γραφιστική και στήσιμο κειμένων, μέχρι αρχιτεκτονική, επιμέλεια βιβλίων, ποιότητες χαρτιών, κ.ά.
Ποια είναι η ανταπόκριση του κοινού στο εγχείρημα;
Μετά από την πρόσφατη κυκλοφορία, παίρνουμε δύναμη από τα θετικά έως και ενθουσιώδη σχόλια αναγνωστών. Ο δικτυακός τόπος του περιοδικού, www.frmk.gr, με πλούσιες αναφορές στα περιεχόμενα, έχει πάνω από 300 επισκέψεις την ημέρα. Οι περισσότεροι επισημαίνουν την αιχμηρότητα των κειμένων, την ανανεωμένη αισθητική αλλά και τη συμβολή των εικαστικών. Η καλύτερη παρατήρηση που έφτασε στα αυτιά μας προέρχεται από αναγνώστρια που εκτίμησε την αρχιτεκτονική σύνθεση του περιοδικού και το παρομοίασε με πόλη. Δεν ελπίζουμε σε τίποτα καλύτερο από αυτό – να είναι το ΦΡΜΚ μία πόλη με νοηματοδοτημένες διαδρομές, που να επιτρέπουν την πρόσβαση και την ερμηνεία των σύγχρονου καλλιτεχνικού φαινομένου.
Ευνοεί η κρίση την (επι)στροφή στην ποίηση;
Η ποίηση δεν επιστρέφει, είναι συστατικό του κόσμου και συμπλέκεται μαζί του με τρόπους που μπορεί να μην γίνονται ευρέως και άμεσα αντιληπτοί, αν όμως εξαφανιζόταν οι συνέπειες θα ήταν ανυπολόγιστες. Ας μην ανησυχούμε λοιπόν αν οι καιροί, όπως λέγεται, είναι αντι-ποιητικοί, αν οι άνθρωποι εμφορούνται αποκλειστικά από την επείγουσα ανάγκη της επιβίωσης. Ας μην ξεχνάμε πως οι λέξεις είναι επιβίωση, όπως και το ψωμί. Η ποίηση, αποδίδοντας στις λέξεις το καθαρό τους νόημα και εξαρθρώνοντας την κυρίαρχη χρήση της γλώσσας ως εργαλείο, φέρνει μαζί της τη δυνατότητα να αρνηθούμε την τάξη των πραγμάτων ως έχουν. Επαναφέροντας την πίστη στην ιερότητα των πραγμάτων που ονομάζει, με άλλα λόγια στο δικαίωμά τους να υπάρχουν, μας βοηθάει να διατηρήσουμε την ίδια την ανθρωπιά μας.
Στις μέρες μας προκρίνεται με κάθε τρόπο μία και μοναδική αφήγηση του κόσμου: η οικονομική. Χρειαζόμαστε όμως εναλλακτικές αφηγήσεις για να ζήσουμε, γιατί όποιος μπορεί να δεχτεί τη ζωή του σαν μια χρήσιμη παράθεση αριθμών, μπορεί να δεχτεί και πάλι την αβυσσαλέα φρίκη.
Υπερασπιζόμαστε την ποίηση, την τέχνη γενικότερα, ως αναγκαία εναλλακτική αφήγηση, που μας βοηθάει να ερμηνεύσουμε τη ζωή μας με περισσότερο περίπλοκους όρους, διανοίγοντας έναν χώρο δυνατοτήτων μέσα σε αυτό που θεωρούμε ως πραγματικότητα. Επιπλέον, μας υποβάλλει το γεγονός πως ίσως χρειάζεται να σκεφτούμε πιο προσεκτικά το α-πραγματοποίητο ή ακόμα και το ανέφικτο προκειμένου να διατηρήσουμε το υπαρκτό.
σχόλια