Μία απώλεια του φετινού Αυγούστου που πέρασε στα ''ψιλά γράμματα'' της ειδησεογραφικής επικαιρότητας, ελέω Δεκαπενταύγουστου και θλιβερών δηλώσεων από πνευματικούς ανθρώπους, ήταν αυτή του Γιώργου Κατακουζηνού, σκηνοθέτη που θα θυμούνται όλοι για τον κινηματογραφικό ''Άγγελο'' του πριν από 31 χρόνια.
Ο Γιώργος Κατακουζηνός έφυγε την περασμένη Τρίτη στο νοσοκομείο ''Υγεία'' όπου νοσηλευόταν ύστερα από πολύμηνη μάχη για να κρατηθεί στη ζωή. Ήταν 71 ετών, Έλληνας Αιγυπτιώτης, γεννημένος στην Αλεξάνδρεια το 1943 και με κινηματογραφικές σπουδές τη δεκαετία του ΄60 σε Αθήνα και Παρίσι.
Τον Κατακουζηνό τον θυμάμαι σε ένα πέρασμα του ως ηθοποιός από το συγκλονιστικό ασπρόμαυρο ''Κιέριον'' (1968) του δασκάλου μου, Δήμου Θέου, μία από τις σημαντικότερες πολιτικές ταινίες που λογοκρίθηκε από τη χούντα. Στο ''Κιέριον'' άλλωστε είχαν δώσει το παρών ως ηθοποιοί οι σπουδαιότεροι εκπρόσωποι του ΝΕΚ: ο Κώστας Φέρρης, οι συχωρεμένοι Θόδωρος Αγγελόπουλος, Τώνια Μαρκετάκη κ.α.
Μου άρεσαν οι ταινίες του Γιώργου Κατακουζηνού! Κυρίως το ότι σκάλιζε την επικαιρότητα με μία εμμονή ζουρναλίστικη για να μεταφέρει στη μεγάλη οθόνη ιστορίες ατόμων ''τσαλακωμένων'', ''ανορθόδοξων'', κινούμενων στο περιθώριο της νεοελληνικής κοινωνίας.
Μ' αυτή τη λογική ασχολήθηκε με την υπόθεση του 19χρονου ναύτη Χρήστου Ρούσσου που καταδικάστηκε σε ισόβια για τη δολοφονία του 22χρονου εραστή του, Ανέστη Παπαδόπουλου, στον ''Άγγελο'', με την ίδια επίσης λογική άντλησε τη θεματολογία του από τη φριχτή δολοφονία της Ζωής Γαρμάνη από το σύζυγο της, Παναγιώτη Φραντζή, στην τρίτη ταινία του, τη ''Ζωή (Μια ωραία πεταλούδα)'' το 1994.
Ξεχωριστή στην κινηματογραφική εργογραφία του θεωρώ και τη δεύτερη ταινία του, τις έντονα συναισθηματικές ''Απουσίες'' του ΄87, ταινία εποχής μάλιστα, με τους Θέμιδα Μπαζάκα, Νικήτα Τσακίρογλου, Πέμυ Ζούνη.
Ο ''Άγγελος'' όμως σαφώς υπήρξε πρωτοποριακό εγχείρημα που στέφθηκε από μεγάλη εμπορική επιτυχία και συν τοις άλλοις, ενώ κυνηγήθηκε αρχικά από τον Χρήστο Ρούσσο, το βιογραφούμενο πρόσωπο, βοήθησε τελικά στην απονομή χάριτος του από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή εν έτει 1990, 14 χρόνια μετά το έγκλημα δηλαδή και 8 από την ταινία.
Τι είναι αυτό που κάνει σημαντικό τον ''Άγγελο'' ακόμη και σήμερα που έχουν περάσει τρεις δεκαετίες κι έχουμε δει τα πάντα περί ομοφυλοφιλίας στο εγχώριο σινεμά;
Κατ' αρχάς οι ανεπιτήδευτες ερμηνείες του Μιχάλη Μανιάτη και του Διονύση Ξάνθου, αμφότεροι σα να έπαιζαν τους ίδιους τους εαυτούς τους. Η κίνηση της μηχανής και η μελαγχολική φωτογραφία, στοιχεία ασυνήθιστα για τα 80s, αφού λίγο αργότερα εκείνη την περίοδο το ελληνικό σινεμά θα προσπαθούσε να ανταγωνιστεί με τον πιο flat και παρωχημένο τρόπο την επέλαση της βιντεοκασέτας. Η σκηνή με τον ξυλοδαρμένο τραβεστί Μανιάτη που περπατάει κατά μήκος του βουνού από σκουπίδια, υπό τους ήχους της εξαιρετικής ηλεκτρονικής μουσικής του Σταμάτη Σπανουδάκη, δεν έχει χάσει ίχνος από τη συγκίνηση και την ποιητική τραγικότητα της πρώτης προβολής της.
Θυμάμαι πως όταν είχε σκάσει ο ''Άγγελος'' στον κινηματογράφο της γειτονιάς μου, το ''Καμέλια'' που έμελλε να γίνει σούπερ μάρκετ στις αρχές του ΄90, εγώ ήμουν 8 ετών κι είχα φαγωθεί να το δω μια και μου άρεσαν οι ταινίες τρόμου και η αφίσα με τον Μανιάτη με τα αίματα και το μαχαίρι παραήταν spooky. Έγραφε όμως ''Αυστηρώς Ακατάλληλον'' στις αφίσες κι έτσι δεν υπήρχε περίπτωση να με άφηναν να μπω...
Για να ελαφρύνω λίγο και το κλίμα, έχω την αίσθηση πως από τον ''Άγγελο'' του Κατακουζηνού ο δαιμόνιος Νίκος Φώσκολος τσίμπησε την Ελένη Κούρκουλα (υποδυόταν την, πνευματικά καθυστερημένη, αδερφή του Μιχάλη Μανιάτη) και την έβαλε στη ''Λάμψη'' να κάνει τη Σελήνη!
Πέρα απ' όλα αυτά, ο ''Άγγελος'' του Γιώργου Κατακουζηνού υπήρξε η πρώτη ελληνική ταινία που ασχολήθηκε σοβαρά με το θέμα του συντηρητισμού και του κοινωνικού ρατσισμού κατά της ομοφυλοφιλίας, έκανε τις πιάτσες του πληρωμένου έρωτα ''λαϊκό θέαμα'' και θέλησε να δείξει πως οι εκδιδόμενες τραβεστί δεν είναι ''τέρατα της νύχτας''.
Διόλου τυχαίο που ο ''Άγγελος'' έκοψε τρελά εισιτήρια, έτυχε άριστης διανομής στις αίθουσες και κυρίως συγκίνησε το πανελλήνιο. Γι' αυτό και μένα με συγκίνησε η είδηση του θανάτου του δημιουργού του στην καρδιά του φετινού καλοκαιριού, ενός καλοκαιριού βουτηγμένου στα κόμπλεξ, την αναλγησία και τον μισανθρωπισμό του καθενός απ' όλους εμάς.
Καλό σου ταξίδι, Γιώργο Κατακουζηνέ!
σχόλια