[ Από την Άλκηστη Γεωργίου ]
Ω, το ίντερνετ τι υπέροχο πράγμα.
Αλλά και τι χαοτική γούρνα παραπληροφόρησης συγχρόνως, έτσι;
Είναι τόσο μεγάλος ο όγκος ψευδών ειδήσεων εκεί έξω που είναι να σε πιάνει απελπισία.
Και η αλήθεια μοιάζει να είναι το τελευταίο πράγμα που έχει σημασία:
Απίθανες θεωρίες συνομωσίας, μας ψεκάζουν, ένα παιδάκι ζητάει τη βοήθεια σου, πολλά παιδάκια ζητάνε τη βοήθεια σου, microchip του σατανά, κάπου μία λευκή γυναίκα λιθοβολείται δημοσίως μετά τον βιασμό της, κάπου αλλού οι κάτοικοι σφάζουν ομαδικά δελφίνια(!), ένα ματζούνι γιατρεύει τον καρκίνο, καλοριφέρ που υπόσχονται να μηδενίσουν τα τέλη της ΔΕΗ, παιδάκια που κοιμούνται στους τάφους των γονιών τους, και χιλιάδες ακόμα μικρές ή και μεγαλύτερες απάτες κατακλύζουν καθημερινά το ελληνικό - και όχι μόνο- ίντερνετ, τα mail μας, το timeline στο facebook..
Πολλά τέτοια hoaxes, scams, chain mails μπορεί να βγάζουν μάτι και να μας κάνουν να γελάμε, αλλά για κάθε ψευδή είδηση που αναπαράγεται υπάρχουν ένα σωρό άνθρωποι που είναι έτοιμοι να πιστέψουν τα πάντα, ακόμα και να στείλουν χρήματα όπου τους το ζητήσουνε.
Ήθελα πάντα να πιστεύω ότι η κοινότητα των χρηστών είναι ικανή να προσέχει τον εαυτό της, και ότι οι κατεργάρηδες που αποσκοπούν στην οικονομική εκμετάλλευση των ευκολόπιστων ή έστω στην συγκέντρωση likes και views για την σελίδα τους, μπαίνουν αργά η γρήγορα στη θέση τους.
Δυστυχώς, κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει και πάμπολλοι εξαπατούνται.
Μπορεί να συμβεί στον καθένα μας.
Τα καλά νέα είναι ότι υπάρχουν μερικοί πολύ δραστήριοι "ιντερνετικοί ήρωες" που με υπομονή και επιμονή πασχίζουν να ξεσκεπάσουν και να ενημερώσουν όλους εμάς τους υπολοίπους για κάθε ψέμα που κυκλοφορεί online.
Ένας τέτοιος ήρωας είναι και ο 42χρονος Θοδωρής Δανιηλίδης από τη Θεσσαλονίκη.
Ο κύριος Δανιηλίδης τρέχει εδώ και ένα χρόνο περίπου το αποκαλυπτικό blog Ellinika Hoaxes, και σώζει το ελληνικό ίντερνετ στο τέλος της ημέρας!
Του μιλήσαμε.
-Πώς ξεκίνησε όλο αυτό με την αποκάλυψη της ιντερνετικής απάτης;
- Το blog ξεκίνησε λίγο μπερδεμένα.
Άρχισα να ενημερώνω τους φίλους μου στο facebook ότι αυτό που διάβασαν και κοινοποίησαν δεν ισχύει, καθώς και το λόγο που δεν ισχύει.
Μετά από λίγο έφτιαξα μια σελίδα στο facebook, σαν αντίδραση για τα hoax που κυκλοφορούν.
Είχα βαρεθεί να βλέπω κάποιους να εκμεταλλεύονται διάφορες εντυπωσιακές φωτογραφίες , όπως φωτογραφίες με άρρωστα παιδάκια και διάφορα άλλα ψεύτικα μηνύματα, όπως το κλασικό μήνυμα με τον Μερισιώτη που χρειάζεται 40 φιάλες αίμα εδώ και χρόνια, για να κερδίσουν μερικά like.
Ανέβαζα τη φωτογραφία στη σελίδα του facebook και εξηγούσα στα σχόλια γιατί δεν είναι αλήθεια. Όμως αυτό δεν ήταν βολικό. Κάπως έτσι ξεκίνησα το blog.
- Πόσα άτομα βρίσκονται πίσω από το "Ellinika Hoaxes";
- Τις περισσότερες φορές ασχολούμαι με το ιστολόγιο μόνος μου.
Υπάρχει ένας ακόμη διαχειριστής που δεν επιθυμεί να κοινοποιήσει τα στοιχεία του, κι αυτό που κάνει είναι να προτείνει θέματα για να τα ερευνήσω.
Έχω βοήθεια και από ένα ακόμη φιλικό blog που συνεργάζομαι.
Το ΚΡΥΠΤΕΙΑ, που κινείται στο ίδιο μήκος κύματος με τα ellinika hoaxes.
- Έχω περιέργεια. Τι επαγγέλλεστε;
- Είμαι Ναρκαλιευτής του Ελληνικού Στρατού.
-Αλήθεια;
- Ναι. Καθάριζα τα ελληνικά ναρκοπέδια για 20 χρόνια. Είναι τρομερά επικίνδυνο, και γι΄αυτό το λόγο ο ένας χρόνος εργασίας μετράει για δύο χρόνια.
-Απίστευτο! Μπορούμε δηλαδή να πούμε ότι εξουδετερώνετε νάρκες και στην πραγματική ζωή και στην διαδικτυακή.
- Τώρα πια έχω αποστρατευθεί, είμαι ο πρώτος έλληνας ναρκαλιευτής που συγκέντρωσε τα χρόνια που χρειάζονται και αποστρατεύτηκε.
-Επιστρέφω στις διαδικτυακές απάτες.
Ποια βήματα ακολουθείτε ώστε να σιγουρευτείτε ότι μία είδηση είναι αναληθής;
-Πολλά από τα θέματα βγάζουν μάτι ότι κάτι δεν πάει καλά.
Αν κάτι σας φαίνεται απίστευτο, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να είναι ψέμα.
Το ίντερνετ είναι ένα πολύ καλό εργαλείο, αρκεί να το δουλέψεις σωστά.
Μπορείς να βρεις τα πάντα, αν θέλεις και ξέρεις πώς να ψάξεις κάτι.
Στην αρχή βρίσκω, ή μου στέλνουν διάφοροι αναγνώστες, ένα θέμα που φαίνεται ψέμα.
Το διαβάζω προσεκτικά και βρίσκω τα σημεία που δεν είναι δυνατό να στέκουν σύμφωνα με τη λογική. Ερευνώ και ψάχνω όσες πληροφορίες μπορώ να βρω πάνω σε αυτό το θέμα.
Πολλές φορές η αλήθεια βρίσκεται στα σχόλια που υπάρχουν σε μία ανάρτηση, ή στα σχόλια βρίσκω την κατεύθυνση στο τι ή που να ψάξω.
Άλλες φορές η αλήθεια κρύβεται στη φωτογραφία που συνοδεύει μια ανάρτηση. Ψάχνω να βρω την πηγή της φωτογραφίας και αν αυτή έχει παραποιηθεί.
Κάποιες άλλες φορές η ανάρτηση που ψάχνω είναι μεταφρασμένη από ξένο κείμενο. Ψάχνω να βρω το αρχικό κείμενο με τις κατάλληλες λέξεις κλειδιά και πολλές φορές πέφτω πάνε σε ξενόγλωσσες σελίδες που έχουν ήδη ψάξει το θέμα.
-Θυμάστε τη πρώτη απάτη που ξεσκεπάσατε;
-Η πρώτη απάτη που ξεσκέπασα εντελώς μόνος μου, δηλαδή δεν βρήκα βοήθεια από καμιά προηγούμενη ανάρτηση, ήταν το κοριτσάκι που ζωγράφισε τη μαμά του με κιμωλία στην αυλή του ορφανοτροφείου και κοιμήθηκε στην αγκαλιά της.
Η φωτογραφία ήταν στημένη, το κοριτσάκι δεν ήταν ορφανό και γενικά τα όσα περιέγραφε το κείμενο που συνόδευε τη φωτογραφία ήταν ψέμα.
Η φωτογραφία αυτή είχε προβληθεί και σε εκπομπές στην τηλεόραση, με τον ανάλογο σχολιασμό, μέχρι και δάκρυα.
-Από όλα τα hoaxes που ξεσκεπάσατε ποιο ήταν το πιο εξωφρενικό;
-Πολύ δύσκολη ερώτηση. Για μένα τα περισσότερα είναι εξωφρενικά.
Με εκνευρίζουν αφάνταστα και θεωρώ μεγάλη αθλιότητα να εκμεταλλεύονται τον πόνο και τις φωτογραφίες από άρρωστα παιδάκια πόνου, για μερικά κλικ ή like.
Αλλά το πιο εξωφρενικό, είναι η παραπληροφόρηση σε θέματα που έχουν να κάνουν με την υγεία των αναγνωστών, όπως θεραπείες του καρκίνου, ή τη θεωρία κατά των εμβολίων.
Είναι απίστευτο αλλά υπάρχουν άνθρωποι που δεν θα εμβολιάσουν τα παιδιά τους, γιατί διάβασαν στο ίντερνετ ότι τα εμβόλια είναι επικίνδυνα.
Μια τέτοια είδηση ανέβηκε από εφημερίδα τις προηγούμενες ημέρες. Αυτό ίσως να είναι και το πιο εξωφρενικό μέχρι στιγμής, γιατί αναρτήθηκε ακόμα και από μία εφημερίδα.
-Και ποιο ήταν αυτό που εξέπληξε ακόμα κι εσάς, που δεν περιμένατε δηλαδή ότι θα ήταν ψέμμα;
-Την έχω πατήσει κι εγώ πολλές φορές και πίστεψα αναρτήσεις που δεν θα έπρεπε.
Μια τέτοια ανάρτηση ήταν η ιταλίδα γιαγιά που δώρισε τη σύνταξη της στον Μπερλουσκόνι.
Όταν διάβασα την είδηση, την πίστεψα, γιατί σίγουρα υπάρχουν άνθρωποι που είναι φανατισμένοι και μπορούν να κάνουν τέτοιες ενέργειες και δεν έδωσα την ανάλογη προσοχή.
Όμως όταν μετά από λίγο, είδα την ίδια γιαγιά να πρωταγωνιστεί σε μια άλλη ιστορία, τότε κατάλαβα πως θα πρέπει να το ψάξω περισσότερο. Το αποτέλεσμα μπορείτε να το δείτε εδώ.
Και τι δεν έκανε αυτή η σούπερ γιαγιά!
-Αντιμετωπίζετε ποτέ τυχόν προβλήματα ή μπελάδες, λόγω των ψεμμάτων που έχετε αποκαλύψει;
-Αντιδράσεις υπήρχαν και θα υπάρχουν πολλές.
Όταν αποφάσισα να δημιουργήσω το blog, το έκανα με σκοπό να ξεσκεπάσω όσα ψέμματα μπορώ, και περίμενα και τις ανάλογες αντιδράσεις.
Ύβρεις και ισχυρισμοί ότι είμαι βαλτός, πληρωμένος και πράκτορας της νέας τάξης πραγμάτων, είναι πολύ συχνές.
Υπήρξαν και δύο απειλές για μηνύσεις, που ήταν όμως γελοίες και δεν θα μπορούσαν να σταθούν.
Η μία απειλή ήταν από μία οπαδό της θεωρίας των αεροψεκασμών και είχε να κάνει με πνευματικά δικαιώματα για τα αποκόμματα που βάζω στις αναρτήσεις μου.
Το θέμα σταμάτησε μέσα σε μερικές ώρες, μετά από μια ανάρτηση μου όπου έδειχνα όλο το ιστορικό με τα σχόλια της κυρίας που με απειλούσε.
Η δεύτερη απειλή για μήνυση ήταν μια τρολιά στην ανάρτηση για το like-frarming στο Facebook.
- Μια και αναφερθήκατε στους υποτιθέμενους ψεκασμούς: Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα το 30% των Ελλήνων πιστεύει ότι μας ψεκάζουνε! Μια πονεμένη ιστορία..
- Το θέμα των αεροψεκασμών δεν θα μπορούσε να λείπει από το blog μου, γιατί είναι ένα θέμα της επικαιρότητας.
Οι αποδείξεις που μας δίνουν οι οπαδοί αυτής της θεωρίας, εκτός από τα βίντεο και τις φωτογραφίες που δείχνουν το φαινόμενο, είναι ψέμματα που εύκολα εξηγούνται τη φυσική ή με τη μετρολογία.
Οι οπαδοί αυτής της απίστευτης θεωρίας είναι τόσο πολύ φανατισμένοι που ξεφεύγουν από τη λογική.
Έχουν φτάσει σε σημείο να κατηγορούν αυτό το φαινόμενο αυτό, ακόμα και για τους σεισμούς.
Στην μανία που έχουν να βρουν αποδείξεις, αναρτούν οτιδήποτε και ισχυρίζονται πράγματα τρελά.
Όλες οι αποδείξεις τους μέχρι τώρα έχουν καταρριφθεί.
Για παράδειγμα, βαρέλια μέσα σε αεροσκάφη, ή ότι δεν υπήρχε παλιότερα αυτό το φαινόμενο.
Δόθηκε μεγάλη έκταση στο θέμα και σε αυτό έπαιξε μεγάλο ρόλο η υποστήριξη της θεωρίας από τον κύριο Κατσαρό, οι δυο τρεις ερωτήσεις βουλευτών, και μερικές εκπομπές στην τηλεόραση.
Μην ξεχνάμε την ηλιακή καταιγίδα του κυρίου Κατσαρού που θα χτυπούσε την Ελλάδα πέρυσι την άνοιξη! Το θέμα δεν μπορεί να απαντηθεί μέσα σε μερικές γραμμές, αλλά πιστεύω πως είναι ένα υπαρκτό πρόβλημα της κοινωνίας μας γιατί μας αποπροσανατολίζει από τα πραγματικά προβλήματα.
- Πείτε μας το top 5 των σημαντικότερων, κατά τη γνώμη σας, αποκαλύψεων που έχετε κάνει μέχρι σήμερα.
- Υπάρχουν πολλά θέματα που θα μπορούσα να τα χαρακτηρίσω σαν κορυφαία, κι αυτό γιατί το βλέπω από την δική μου πλευρά (π.χ. πόσο με δυσκόλεψε ένα θέμα, κτλ)
Προσωπικά, θεωρώ πιο σημαντικά τα θέματα που έχουν να κάνουν με οικονομικές απάτες, ιατρικά θέματα όπως τα παιδικά εμβόλια, και θέματα που έχουν να κάνουν με ψεύτικες απαγωγές παιδιών.
Τέτοιες ψευδείς ειδήσεις, αν τις πιστέψεις μπορούν να σου αλλάξουν τον τρόπο ζωής σου.
Με μια γρήγορη μάτια σε όσα έχω αναρτήσει θα απαντούσα ότι τα πιο σημαντικά, είναι:
1. "Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αναστέλλει εμβόλιο αφότου σκότωσε 26 παιδιά!"
2. "Τι είναι το Like farming στο Facebook. Μια κρυφή, άγνωστη απάτη."
3. "Η αλήθεια πίσω από το θαύμα με τα φιδάκια της Παναγίας στη Κεφαλονιά!"
4. "Νέα σελίδα απάτη. Ο πράσινος καφές, ο μάγος του οζ και πράσινα άλογα."
- Hoax, Scam, Fake... Ποια η διαφορά τους;
-Δεν υπάρχουν συγκεκριμένα όρια ή κανόνες για να χαρακτηρίσεις κάτι.
To hoax μπορεί να είναι και fake.
Συνήθως χαρακτηρίζω hoax ένα ψέμα που εξαπλώθηκε πολύ, ή κάτι που σου ζητάει να το αναπαράγεις.
Τον όρο Fake τον χρησιμοποιώ συνήθως για ψεύτικες φωτογραφίες ή βίντεο, και τον όρο scam για απάτες που έχουν να κάνουν με χρήματα.
- Αναπαραγωγή ειδήσεων με ιλιγγιώδεις ρυθμούς- που δεν επιτρέπουν την επαλήθευση- ακόμα και από μεγάλα, έγκυρα site σε συνδυασμό με ένα τρομερά εύπιστο κοινό..
Υπάρχει άραγε σωτηρία από όλο αυτό;
- Όχι, δεν υπάρχει σωτηρία. Θέλουμε δε θέλουμε τα ψέματα και τις απάτες θα τις συναντάμε συνέχεια στην δικτυακή ζωή μας.
Αυτό που μπορεί να γίνει είναι να ενημερωθεί ο κόσμος που δεν έχει την εμπειρία, για να μην είναι τόσο εύπιστος.
Με πιάνει απελπισία πολλές φορές. Ειδικά σε περιπτώσεις που ξεσκεπάζω ένα θέμα και βλέπω από κάτω σχόλια που πίστεψαν αυτό που ξεσκεπάζω.
Πολλές φορές δεν διαβάζουν την ανάρτηση και μένουν μόνο στον τίτλο. Αυτό με στεναχωρεί πολύ.
- Μήπως όμως δεν πρόκειται πάντα για ευπιστία αλλά για ενστικτώδη ανθρώπινη ανάγκη να διαβάζουμε γκροτέσκες και τραβηγμένες από τα μαλλιά θεωρίες και ειδήσεις;
- Ίσως να είμαστε ανεκπαίδευτοι στο διαδίκτυο, ή να χρειαζόμαστε ένα αόρατο εχθρό που πάντα θέλει το κακό μας, να του ρίξουμε την ευθύνη για όσα προβλήματα αντιμετωπίζουμε, δεν ξέρω..
Αυτό που με τρομάζει είναι η ευπιστία του κόσμου.
Οι περισσότεροι πιστεύουν οτιδήποτε θα δουν αναρτημένο στο διαδίκτυο. Αυτό το έχουν καταλάβει πολλοί απατεώνες και το εκμεταλλεύονται.
Δεν πιστεύω ότι θα καταφέρω τίποτα και δεν μπορώ να αλλάξω αυτή την κατάσταση.
Το βλέπω λίγο διαφορετικά: Θέλω να δώσω μια εικόνα για το ψέμα και την απάτη που υπάρχει στο διαδίκτυο ώστε να μην είναι τόσο εύκολα τα θύματα.
Πιστεύω πως αν θα υπάρξει μια αντίδραση και μια κατακραυγή σε όλο αυτό το χάλι, τότε ίσως αυτό να περιοριστεί. Ποτέ όμως δεν θα σταματήσει.
Το ίντερνετ και οι σελίδες κοινωνικής δικτύωσης είναι το καλύτερο μέσο για να προωθήσεις ψέματα, απάτες και προπαγάνδα.
Υπάρχουν χιλιάδες πλαστές ειδήσεις και καθημερινά βγαίνουν καινούργιες.
- Για το τέλος, δώστε μας μερικές συμβουλές. Υπάρχουν στάνταρ σημάδια που επαναλαμβάνονται σε ειδήσεις- απάτες;
- Υπάρχουν πολλά σημάδια για να καταλάβεις ότι κάτι δεν πάει καλά σε μια ανάρτηση, αλλά το πιο βασικό είναι να αποκτήσεις μια σχετική εμπειρία στο διαδίκτυο και τις παγίδες του.
Αν ασχοληθείς λίγο περισσότερο είναι πολύ εύκολο να καταλάβεις τα ψέματα που κυκλοφορούν. Αν όχι όλα, τα περισσότερα. Μερικές γενικές συμβουλές που μπορώ να δώσω είναι:
1. Να είσαστε επιφυλακτικοί με μια ανάρτηση που σου ζητάει να την αναπαράγεις. Τις περισσότερες φορές είναι hoax.
2. Ποτέ μην πιστεύετε ότι με το like ή την κοινοποίηση που θα κάνετε σε μια ανάρτηση ή φωτογραφία, κάποιο άρρωστο παιδάκι θα πάρει χρήματα. Καμιά εταιρία δεν το κάνει αυτό και φυσικά ούτε το facebook.
3. Όταν βλέπετε στον τίτλο της ανάρτησης λέξεις όπως, απίστευτο, σοκαριστικό, φρίκη, και άλλα συνώνυμα, να είσαστε πολύ επιφυλακτικοί.
4. Ιστορίες που δεν έχουν στοιχεία, όπως ονόματα, τόπος, χρόνος κτλ είναι απλά ιστορίες, μην τις πιστεύετε.
5. Μην πιστεύετε οποιαδήποτε ιστορία που μιλάει για κλοπή ανθρωπίνων οργάνων στην Ελλάδα. Δεν υπάρχει κανένα τέτοιο περιστατικό μέχρι σήμερα.
6. Εμπιστευτείτε το ένστικτό σας και τη λογική σας. Αν κάτι σας φαίνετε απίστευτο, τότε είναι πολύ πιθανό να είναι ψέμα.
7. Αν σας ενδιαφέρει ένα θέμα ψάξτε με τις κατάλληλες λέξεις κλειδιά για να βρείτε την αλήθεια. Tις περισσότερες φορές θα πέσετε από τα σύννεφα.
8. Μην πιστεύετε ιατρικές θεραπείες, φραπελιές και διάφορα μαντζούνια που κυκλοφορούν στο διαδίκτυο.
9. Αν μια ανάρτηση είναι προϊόν αυτόματης μετάφρασης τότε κάτι δεν πάει καλά.
10. Ψάξτε για σφάλματα λογικής μέσα στην ανάρτηση. Παράδειγμα: Δεν είναι δυνατό μια ανάρτηση να μιλάει για την Ελλάδα και να έχει αναφορά για δολάρια.
___________
*"Ellinika Hoaxes" στο Facebook
**Και στο Twitter
σχόλια