(Α)Τιμώντας την Ημέρα της Γυναίκας

1. Υποεκπροσώπηση γυναικών στην πολιτική ζωή της Ελλάδας

Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών

1 Μαρτίου 2013

Επιτροπή για την Εξάλειψη των Διακρίσεων κατά των Γυναικών

Καταληκτικές παρατηρήσεις για την έβδομη περιοδική έκθεση της Ελλάδας,

που εγκρίθηκαν από την Επιτροπή κατά την πεντηκοστή τέταρτη σύνοδό της

(11^η Φεβρουαρίου – 1^η Μαρτίου 2013)

(…) Στερεότυπα και επιβλαβείς πρακτικές

18. Η Επιτροπή εξακολουθεί να ανησυχεί σοβαρά για τις πατριαρχικές απόψεις και τα βαθειά ριζωμένα στερεότυπα σχετικά με τους ρόλους και τις ευθύνες γυναικών και ανδρών σε όλους τους τομείς της ζωής και για τις περιορισμένες προσπάθειες του συμβαλλόμενου Κράτους για την αντιμετώπιση τέτοιων πρακτικών που εισάγουν διακρίσεις. Η Επιτροπή εκφράζει την ανησυχία ότι οι εν λόγω συνήθειες και πρακτικές διαιωνίζουν τις διακρίσεις σε βάρος των γυναικών και των κοριτσιών και ότι αντικατοπτρίζονται στη μειονεκτική και άνιση θέση των γυναικών σε πολλούς τομείς, συμπεριλαμβανομένης της εκπαίδευσης, της δημόσιας ζωής και τη λήψη αποφάσεων, καθώς και στη συνεχιζόμενη βία κατά των γυναικών. Ανησυχητικό είναι και το γεγονός ότι, μέχρι τώρα, το συμβαλλόμενο Κράτος δεν έχει φροντίσει για τη λήψη μόνιμων μέτρων ώστε να αλλάξουν ή να εξαλειφτούν τα στερεότυπα και οι αρνητικές παραδοσιακές αξίες και πρακτικές.

19. Η Επιτροπή καλεί το συμβαλλόμενο Κράτος να:

(α) υιοθετήσει άμεσα μια ολοκληρωμένη στρατηγική για την αλλαγή ή την εξάλειψη πατριαρχικών απόψεων και στερεοτύπων που εισάγουν διακρίσεις σε βάρος των γυναικών, σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της Σύμβασης. Τα μέτρα αυτά θα πρέπει να περιλαμβάνουν προσπάθειες, σε όλα τα επίπεδα, σε συνεργασία με την κοινωνία των πολιτών, εκπαίδευσης και δημιουργίας επίγνωσης για τα στερεότυπα που ισχύουν μεταξύ ανδρών και γυναικών,

(β) διευρύνει προγράμματα για τη δημόσια εκπαίδευση σχετικά με τις αρνητικές συνέπειες των στερεοτύπων, ιδίως στις αγροτικές και απομονωμένες περιοχές του αρχιπελάγους,

(γ) προχωρήσει στην εφαρμογή καινοτόμων μέτρων που στοχεύουν στα μέσα μαζικής επικοινωνίας για την ενίσχυση της κατανόησης της έννοιας της ισότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών και να χρησιμοποιήσει το εκπαιδευτικό σύστημα ώστε να ενισχυθεί μια θετική και μη στερεοτυπική εικόνα των γυναικών και των ανδρών και

(δ) προχωρήσει στον έλεγχο και την αναθεώρηση όλων των μέτρων που ελήφθησαν για την εφαρμογή της ολοκληρωμένης στρατηγικής, προκειμένου να αξιολογηθεί ο αντίκτυπός τους και να λάβει τη κατάλληλη περαιτέρω δράση.

(…) Συμμετοχή στην πολιτική και δημόσια ζωή

24. Η Επιτροπή ναι μεν έχει σημειώσει ότι κατά τη διάρκεια των Εθνικών Εκλογών τον Ιούνιο του 2012, όλα τα πολιτικά κόμματα εφάρμοσαν το ένα τρίτο της ποσόστωσης για τις γυναίκες υποψήφιες, καθώς και ότι η εκπροσώπηση των γυναικών στο Κοινοβούλιο έφτασε το 21%, όπως και το διορισμό ενός αριθμού των γυναικών ως Πρέσβειρες, εν τούτοις ανησυχεί για την υπο-εκπροσώπηση των γυναικών σε όλα τα επίπεδα της πολιτικής και δημόσιας ζωής, ιδιαίτερα στα περιφερειακά και δημοτικά νομοθετικά σώματα. Η Επιτροπή εκφράζει, επίσης, την ανησυχία της για το γεγονός ότι το σύστημα των ποσοστώσεων δεν λειτουργεί αποτελεσματικά στο συμβαλλόμενο Κράτος, συμπεριλαμβανομένης και της γυναικείας εκπροσώπησης στα πολιτικά διοικητικά συμβούλια, καθώς και ότι δεν υπάρχουν προσωρινά ειδικά μέτρα ώστε να αντιμετωπιστεί η κατάσταση αυτή. Επιπροσθέτως, η Επιτροπή ανησυχεί για τη συστηματική δημιουργία εμποδίων τα οποία αναστέλλουν την ισότιμη συμμετοχή των γυναικών στην πολιτική ζωή, όπως οι αρνητικές πολιτιστικές τάσεις, ο ανεπαρκής αριθμός δυνητικών υποψηφίων και οι περιορισμένοι οικονομικοί πόροι.

25. Η Επιτροπή καλεί το συμβαλλόμενο κράτος να:

(α) Να εξετάσει τη χρήση των προσωρινών ειδικών μέτρων σύμφωνα με το άρθρο 4 παράγραφος 1 της Σύμβασης και τις γενικές συστάσεις Αρ. 23 (1997) και Αρ. 25 (2004) της Επιτροπής, να μελετήσει τα διεθνή παραδείγματα των συστημάτων ποσοστώσεων, να αναλύσει τις βέλτιστες πρακτικές σε άλλες χώρες και να θεσπίσει επαρκείς ποσοστώσεις με σκοπό την επιτάχυνση της ίσης εκπροσώπησης των γυναικών σε όλους τους τομείς της δημόσιας και επαγγελματικής ζωής, ειδικά σε θέσεις λήψης αποφάσεων, στο Κοινοβούλιο και στην τοπική διοίκηση.

(β) Να εφαρμόσει συστηματικά την ποσόστωση 30% στα διοικητικά συμβούλια της δημόσιας διοίκησης και να διασφαλίσει ότι οι γυναίκες έχουν ίσες ευκαιρίες να συμμετέχουν στην πολιτική και δημόσια ζωή, συμπεριλαμβάνοντας στο σχεδιασμό, την εφαρμογή, παρακολούθηση και αξιολόγηση των αναπτυξιακών πολιτικών και προγραμμάτων των τοπικών κοινοτήτων και

(γ) Να παράσχει κατάρτιση για την ισότητα των φύλων για πολιτικούς, δημοσιογράφους, καθηγητές, τοπικούς αξιωματούχους και τους επικεφαλής της κοινωνίας των πολιτών, ειδικά τους άνδρες, να ενισχύσει την κατανόηση ότι η πλήρης, ίση, ελεύθερη και δημοκρατική συμμετοχή των γυναικών σε ίση βάση με τους άνδρες στην πολιτική και δημόσια ζωή είναι μια απαίτηση προϋπόθεση για την πλήρη εφαρμογή της Σύμβασης.»[1]

Πώς εφαρμόζουν τα πολιτικά κόμματα τις συστάσεις αυτές του ΟΗΕ για να βοηθήσουν τη χώρα να ξεφύγει από τα πατριαρχικά στερεότυπα και να αυξήσει το ποσοστό συμμετοχής των γυναικών στο δημόσιο βίο; Απλώς περιφρονώντας τες και ορίζοντας περισσότερο ανδροκρατούμενα όργανα από ότι πριν μερικά χρόνια, μέσα σε πλήρη αδιαφορία ακόμα και των γυναίκειων μελών των κομμάτων αυτών αλλά και των ουσιαστικά ανύπαρκτων δικαιωματικών γυναικείων οργανώσεων. Σήμερα βέβαια δημοσιεύονται υποκριτικά δακρύβρεχτες ανακοινώσεις των κομμάτων υπέρ της ισότητας των φύλων και των δικαιωμάτων των γυναικών.

Στην κυβέρνηση ΝΔ – ΠΑΣΟΚ με 42 υπουργούς και υφυπουργούς μετέχουν 4 γυναίκες.[2]

Στο 7-μελές Προεδρείο της Βουλής υπάρχει 1 γυναίκα (και μάλιστα από τους Ανεξάρτητους Έλληνες…).[3] Άνδρες είναι και οι 3 Κοσμήτορες ενώ υπάρχει 1 γυναίκα (από το ΣΥΡΙΖΑ) στους 6 γραμματείς.[4] Συνολικά 2 γυναίκες στη 16-μελή ηγεσία της Βουλής.

Στην Εκτελεστική Γραμματεία της ΝΔ 5 από τα 22 μέλη είναι γυναίκες.[5]

Στο 17-μελές Πολιτικό Συμβούλιο του ΠΑΣΟΚ υπάρχουν 4 γυναίκες.[6] Η 9-μελής Οργανωτική Επιτροπή της «Ελιάς» (3 από τον κάθε φορέα ΠΑΣΟΚ, Συμφωνία για τη Νέα Ελλάδα και «58») δεν έχει ούτε μια γυναίκα.[7] Από τους «58» οι γυναίκες είναι 11.[8]

Στην Πολιτική Γραμματεία του ΣΥΡΙΖΑ υπάρχουν 4 γυναίκες σε σύνολο 23 μελών.[9]

Στη 19-μελή Εκτελεστική Επιτροπή της ΔΗΜΑΡ υπάρχουν 3 γυναίκες.[10] Στις 101 υπογραφές της διακήρυξης της ΔΗΜΑΡ-Προοδευτικής Συνεργασίας υπάρχουν 6 γυναίκες. [11]

Στο 11-μελές Πολιτικό Γραφείο του ΚΚΕ υπάρχουν 2 γυναίκες.[12]            

Στην 80-μελή Εκτελεστική Επιτροπή των Ανεξάρτητων Ελλήνων υπάρχουν 16 γυναίκες.[13]

Δεν υπάρχει γυναίκα στο 10-μελές Πολιτικό Συμβούλιο της Χρυσής Αυγής.[14]

Στα πάμπολλα όργανα που διορίζονται αξιοσημείωτο είναι το πιο πρόσφατο: προχθές ανακοινώθηκε πως 10 άνδρες με σημαντικές διεθνείς πανεπιστημιακές ή/και ερευνητικές περγαμηνές δέχθηκαν να γίνουν μέλη του 11-μελούς Εθνικού Συμβουλίου Έρευνας και Τεχνολογίας, παρ’ ότι σε αυτό υπάρχει μόνο μια «token» γυναίκα.[15] Ας σημειωθεί πως στο διδακτικό προσωπικό των ΑΕΙ οι γυναίκες αποτελούν ήδη το ένα τρίτο, όπως ανέφερε στον ΟΗΕ η Ελλάδα.[16]

2. Ένας άνδρας στον ΟΗΕ για τις γυναίκες της Ελλάδας

Αξιοπρόσεκτο είναι και άλλο ένα απόσπασμα των καταληκτικών παρατηρήσεων της Επιτροπής του ΟΗΕ για την Ελλάδα:[17]

Μη κυβερνητικές οργανώσεις

14. Η Επιτροπή εκφράζει την ανησυχία της για το ότι δεν ήταν παρούσες κατά τη διάρκεια της εξέτασης της έκθεσης του Κράτους οι γυναικείες μη κυβερνητικές οργανώσεις, αν και επισημαίνει τη σημαντική συμβολή των μη κυβερνητικών οργανώσεων στην προώθηση των γυναικών.

15. Η Επιτροπή καλεί το συμβαλλόμενο Κράτος να συνεργαστεί με τις μη κυβερνητικές οργανώσεις και να υποστηρίξει τη συμμετοχή τους, ιδιαίτερα των γυναικείων σωματείων, στο σχεδιασμό και στην εφαρμογή πολιτικών, προγραμμάτων και μέτρων με στόχο την προώθηση των γυναικών σε όλους τους τομείς που καλύπτονται από τη Σύμβαση, καθώς και στη διαδικασία της υποβολής εκθέσεων στην Επιτροπή.

Πραγματικά, τα μέλη της Επιτροπής, κατά την άτυπη ενημέρωση από ΜΚΟ, εξέφρασαν την έκπληξή τους ότι για την Ελλάδα πήγε στη Γενεύη να τα ενημερώσει μόνος ένας άνδρας, ο γράφων, ως εκπρόσωπος των τριών συνεργαζόμενων ΜΚΟ Ελληνικό Παρατηρητήριο των Συμφωνιών του Ελσίνκι (ΕΠΣΕ), Ελληνική Ομάδα για τα Δικαιώματα των Μειονοτήτων (ΕΟΔΜ) και Συνεργαζόμενες Οργανώσεις και Κοινότητες για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα των Ρομά στην Ελλάδα (ΣΟΚΑΔΡΕ) που είχαν υποβάλει δύο εκθέσεις στην Επιτροπή.[18] Πού είναι οι γυναικείες οργανώσεις αναρωτήθηκαν κατ’ επανάληψη οι εμπειρογνώμονες της Επιτροπής (22 γυναίκες και ένας άνδρας που ήταν και ο εισηγητής για την Ελλάδα); Στη συνέχεια, κατά το δημόσια διάλογο με την ελληνική αντιπροσωπεία υπό την τότε Γενική Γραμματέα Ισότητας των Φύλων (ΓΓΙΦ) Ζέττα Μακρή, η Επιτροπή ρώτησε επίσημα για την απουσία αυτή. Στέλεχος της ΓΓΙΦ απάντησε πως λόγω της οικονομικής κρίσης δεν υπήρχαν κρατικά κονδύλια για να καλυφθούν τα έξοδα συμμετοχής γυναικείων οργανώσεων στη συνεδρίαση της Επιτροπής, ως εάν το θέμα αφορούσε την απουσία των γυναικείων μη κυβερνητικών οργανώσεων από την κρατική αντιπροσωπεία![19] Στο γράφοντα πάντως ταξίδι και διαμονή κόστισαν το «ιλιγγιώδες» ποσό των 550 ευρώ… Στο πρόγραμμα της Επιτροπής υπήρχε και χρόνος διαλόγου με εθνικούς μηχανισμούς ανθρώπινων δικαιωμάτων, αλλά η Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και ο Συνήγορος του Πολίτη επίσης έλαμψαν με την απουσία τους…