Ας δούμε λίγο την κριτική που γίνεται προς "Το Ποτάμι". Ας παρακάμψουμε τις θεωρίες που βλέπουν από πίσω «σκοτεινά σχέδια» και ας εστιάσουμε σε όσους ασκούν κριτική από πολιτική σκοπιά. Η κριτική αφορά κυρίως στην ιδεολογική ασάφεια του νέου κόμματος, την άρνησή του να δεσμευτεί σχετικά με το σε ποια ευρωπαϊκή ομάδα θα ενταχθεί και την προσπάθειά του να κάνει πολιτική με απολίτικους όρους, δίνοντας έμφαση περισσότερο στο ύφος παρά στην ουσία.
Πολλά από αυτά που ακούγονται, είναι αναμφίβολα σωστά. Ούτε οι ιδέες πέθαναν, ούτε το πρόγραμμα είναι αδιάφορο, ενώ η τοποθέτηση σε σχέση με τα τρέχοντα θέματα σε επίπεδο ΕΕ, μόνο δευτερευούσης σημασίας δεν είναι. Αυτά για τους πολιτικά συνειδητοποιημένους ψηφοφόρους είναι εκ των ων ουκ άνευ.
Ωστόσο σε στρατηγικό επίπεδο η κριτική αυτή είναι μειωμένης ισχύος. Το Ποτάμι απευθύνεται σε ακροατήριο που είτε δεν τοποθετείται καθόλου στον άξονα δεξιάς-αριστεράς (έχοντας απολίτικα χαρακτηριστικά) είτε έχει πολιτικές/αξιακές ταυτίσεις, τις οποίες όμως δεν ευθυγραμμίζει με τις παραδοσιακές ορολογίες. Η μεν πρώτη ομάδα, ερευνητικά προσδιορίζεται σε ποσοστά άνω του 10%, ενώ η δεύτερη, αν και εντοπίζεται κυρίως στον κεντρώο χώρο (μεταξύ 4-6 στην κλίμακα 1-10), είναι διάχυτη σε όλο το πολιτικό φάσμα και μολονότι έχει πολιτική άποψη χαρακτηρίζεται από χαμηλό βαθμό κομματικής ταύτισης. Για το κοινό αυτό η πολιτική αυτοτοποθέτηση είναι δευτερεύων πολιτικό κριτήριο.
Για να το πω λοιπόν λίγο χοντροκομμένα, η κριτική που ασκείται στο Ποτάμι γίνεται με όρους περασμένης 10ετίας, όταν οι παραδοσιακές πολιτικές ρετσέτες σήμαιναν περισσότερα.
Τι σημαίνει αυτό, θα πει κάποιος; Ότι δεν πρέπει να την ασκούν; Όχι βέβαια, κάθε άλλο. Αν το αισθάνονται απέναντι, ορθώς του ασκούν κριτική, έστω και αν αυτή έχει στρατηγικά προβλήματα. Τον "εχθρό" στην πολιτική δεν πρέπει τον αφήνεις ποτέ "ατουφέκιστο". Η επισήμανση αφορά την αποτελεσματικότητα της κριτικής. Αν περιοριστεί σε αυτό το επίπεδο, δεν θα αποδώσει, διότι δεν αγγίζει το κοινό δυνητικών ψηφοφόρων του νέου κόμματος.
Από την άλλη μεριά βέβαια, Το Ποτάμι δεν πρόκειται να γίνει... χείμαρρος (για να υποκύψω κι εγώ στον πειρασμό του λογοπαιγνίου που τείνει να γίνει κλισέ...) αν ο λόγος του περιοριστεί σε ένα άνευρο αναμάσημα περί "αυτονόητου", εστιάζοντας αποκλειστικά στις υφολογικές διαφοροποιήσεις. Το "αυτονόητο" ως πολιτικό πρόταγμα έχει κακοποιηθεί πολλάκις τα τελευταία 15 χρόνια που έχουν δημιουργηθεί ένα σωρό κόμματα. Δεν αποτελεί ενιαία αντίληψη, ερμηνεύεται διαφορετικά από τον καθένα, δεν συγκινεί, δεν συνεπαίρνει.
Αν ο λόγος και οι θέσεις του Ποταμιού δεν συγκεκριμενοποιηθούν ώστε η ουσία τους να υπερβαίνει την ανάγκη να αποκτήσουν "ταμπέλα", τότε το κόμμα – όταν αρχίσουν οι χοντρές επιθέσεις – θα εγκλωβιστεί, θέλει δεν θέλει σε αυτό τον διάλογο. Και έτσι θα έχει χάσει το στοίχημα. Ίσως όχι πρόσκαιρα, σε μια εκλογή εκ των πραγμάτων χαλαρή, αλλά σίγουρα μακροπρόθεσμα.
σχόλια