Όταν ήμουν παιδί, περνούσα την Αποστόλου Παύλου που τότε δεν ήταν πεζόδρομος και έμπαινα στην αρχαία αγορά. Εκεί παίζαμε τα παιδιά της γειτονιάς, εκεί μεγάλωσα.
Το μέρος δε το λέγαμε αρχαία αγορά. Το λέγαμε ανασκαφές.
Ήταν μια λέξη που χρησιμοποιούσαμε χωρίς να την ξέρουμε καλά - καλά. Ο φύλακας μας άφηνε να μπαίνουμε με τα ποδη
λατάκια που τα αφήναμε δίπλα στις τριανταφυλλιές, πριν από τη σκάλα που ενώνει το πάνω μέρος της Αγοράς, το Θησείο με τη Στοά του Αττάλου. Κάθε καλοκαίρι βλέπαμε τους Αμερικάνους. Νεαρούς και νεαρές που έσκαβαν και σκούπιζαν όλη μέρα. Βασικά, δε θέλαμε να γίνουμε αρχαιολόγοι, αλλά να φοράμε και εμείς χακί βερμούδες. Επίσης κάναμε και εμείς ανασκαφές και βγάζαμε με τις χούφτες μικρά πήλινα κομμάτια απλώς σαρώνοντας το έδαφος που τα παραδίδαμε με μεγάλη σοβαρότητα στους μεγάλους. (Προχθές είδα να κάνουν το ίδιο οι ομάδες των νεαρών της Αμερικάνικης αρχαιολογικής υπηρεσίας σαρανταπέντε χρόνια αργότερα).
Στο ίδιο μέρος μεγάλωσε η μάνα μου και γεννήθηκε ο παππούς μου, το 1899. Ακόμα έχω τα χαρτιά του. Ενορία Αγίων Αποστόλων. Το σπίτι του ήταν κολλητά στη στοά του Αττάλου, απαλλοτριώθηκε και έτσι ήρθε στο Θησείο. Ο παππούς μου ήταν τυπογράφος, δεν είχε κανένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την αρχαιολογία, απλώς είχε και εκείνος γεννηθεί μέσα σε αυτό τον τόπο. Σε αυτό τον κήπο της αρχαίας αγοράς. Και ήξερε όλα τα δέντρα και τα φυτά. Επειδή ήταν ωραία, απλώς ωραία Tα μάρμαρα γύρω του, ήταν συνδεδεμένα με τη ζωή του. Γιαυτό δεν ανεχόταν να ανεβαίνουν επάνω και να φωτογραφίζονται, γιαυτό μας έλεγε «βλέπουμε, δεν πατάμε». Όταν γέρασε πολύ, εκεί τον πήγαινα βόλτα, καθόταν προσεκτικά - προσεκτικά στα σκαλιά του Ναού του Ηφαίστου και κοίταζε πέρα, προς τη στοά του Αττάλου, προς το πατρικό του σπίτι.
Επειδή ζήσαμε εκεί μέσα, μάθαμε κι εμείς να αγαπάμε κάθε πέτρα. Ο αδερφός μου κι εγώ όταν μεγαλώσαμε και θέλαμε να μιλήσουμε, εκεί πηγαίναμε. Μέσα στα αρχαία. Δε τα συνηθίσαμε ποτέ. Ακόμα προχθές κοίταζα έκπληκτη κάτι που μου είχε διαφύγει σχεδόν για μισό αιώνα. Η αυτονόητη ομορφιά τους υπάρχει μέσα μου.
Είναι μια θέα εσωτερική. Με το απίστευτο φως και τις σκιές του, είναι το μέρος που πάντα ονειρεύομαι, το μέρος που επισκέπτομαι σχεδόν κάθε μέρα. Η αρχαία αγορά είναι μέσα στα πόδια μας, στην ψυχή της πόλης, το πιο ωραίο μέρος στην Αθήνα. Είναι μια φανταστική εξοχή. Το λέω σοβαρά. Και λίγο «σοβινιστικά», αλλά συμπαθήστε με. Εδώ έχω ζήσει τους κύκλους της ζωής, το θάνατο και την ανάσταση της φύσης, τα ίχνη της ιστορίας και αυτή την ομορφιά θέλω να μοιραστώ.
Στην κορυφή του λόφου του Αγοραίου Κολωνού, που οριοθετεί την Αρχαία Αγορά των Αθηνών στη δυτική πλευρά, βρίσκεται ο ναός του Ηφαίστου, ευρύτερα γνωστός ως ''Θησείο''. 
Πρόκειται για έναν από τους καλύτερα διατηρημένους αρχαίους ναούς, γεγονός που οφείλεται εν μέρει και στη μετατροπή του σε χριστιανική εκκλησία. Σύμφωνα με τον Παυσανία, στο ναό λατρεύονταν από κοινού ο Ήφαιστος, προστάτης των μεταλλουργών, και η Αθηνά Εργάνη, προστάτρια των κεραμέων και της οικοτεχνίας. Την ταύτιση του ναού ως ''Ηφαιστείο'' επιβεβαίωσε η ανασκαφική έρευνα με την αποκάλυψη εργαστηρίων μεταλλουργίας στην ευρύτερη περιοχή του λόφου, επισκιάζοντας, έτσι, παλαιότερες απόψεις, που αναγνώριζαν ως λατρευόμενες θεότητες το Θησέα, τον Ηρακλή ή τον Άρη.
Πρόκειται για έναν από τους καλύτερα διατηρημένους αρχαίους ναούς, γεγονός που οφείλεται εν μέρει και στη μετατροπή του σε χριστιανική εκκλησία. Σύμφωνα με τον Παυσανία, στο ναό λατρεύονταν από κοινού ο Ήφαιστος, προστάτης των μεταλλουργών, και η Αθηνά Εργάνη, προστάτρια των κεραμέων και της οικοτεχνίας. Την ταύτιση του ναού ως ''Ηφαιστείο'' επιβεβαίωσε η ανασκαφική έρευνα με την αποκάλυψη εργαστηρίων μεταλλουργίας στην ευρύτερη περιοχή του λόφου, επισκιάζοντας, έτσι, παλαιότερες απόψεις, που αναγνώριζαν ως λατρευόμενες θεότητες το Θησέα, τον Ηρακλή ή τον Άρη.Η οικοδόμηση του ναού πρέπει να πραγματοποιήθηκε ανάμεσα στα έτη 460-420 π.Χ. από άγνωστο αρχιτέκτονα, στον οποίο, όμως, αποδίδονται και άλλοι ναοί στην Αττική, με παρόμοια κατασκευή. Ο ναός έφερε πλούσιο γλυπτικό διάκοσμο. Από τα αρχιτεκτονικά γλυπτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι μετόπες, που κοσμούσαν την ανατολική πλευρά της περίστασης εξωτερικά και παριστάνουν τους εννέα άθλους του Ηρακλή. Σε συνέχεια αυτών, στη βόρεια και στη νότια πλευρά, εικονίζονται από τέσσερις άθλοι του Θησέα, σκηνές από τις οποίες προέκυψε η λαϊκή ονομασία ''Θησείο'' για το ναό. Η ζωφόρος δεν διατρέχει τις τέσσερις πλευρές του σηκού, αλλά μόνο τον πρόναο και τον οπισθόδομο. Αξιόλογες γλυπτικές παραστάσεις κοσμούσαν, επίσης, και τα αετώματα του ναού. Στο δυτικό παριστανόταν η Κενταυρομαχία και στο ανατολικό η υποδοχή του Ηρακλή στον Όλυμπο ή η γέννηση της Αθηνάς.
Κατά τους ελληνιστικούς χρόνους γύρω από το ναό φυτεύθηκαν θάμνοι ή μικρά δένδρα σε παράλληλες σειρές, μέσα σε γλάστρες, οι οποίες ήλθαν στο φως κατά τις ανασκαφές. Τον 7ο αι. μ.Χ. ο ναός μετατράπηκε σε εκκλησία του Αγίου Γεωργίου του Ακάμα και λειτούργησε έτσι έως την απελευθέρωση της Ελλάδας από τους Τούρκους. Κατά το 18ο αιώνα μέσα στο κτήριο ενταφιάσθηκαν πολλοί επιφανείς προτεστάντες, που πέθαναν στην Αθήνα. Μετά την τελετή στέψης του Όθωνα στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, δηλαδή στο σηκό του ναού του Ηφαίστου, το Θησείο, το μνημείο ανακηρύχθηκε ως το πρώτο Κεντρικό Μουσείο της πρωτεύουσας. Πολλά μαρμάρινα έργα στεγάστηκαν αμέσως εκεί, ενώ δύο χρόνια αργότερα, το 1836, με βασιλικό διάταγμα μεταφέρθηκαν εκεί και τα αρχαία από το Μουσείο της Αίγινας, όλα πλην εκείνων που είχαν βρεθεί στο ίδιο το νησί. Ο Ναός του Ηφαίστου είναι κλειστός για εργασίες, δε μπορείτε να μπείτε μέσα ούτε να καθήσετε στα σκαλιά του, αλλά μπορείτε να παρατηρήσετε τα μαγικά παιχνίδια του φωτός και τον εντυπωσιακό γλυπτό του διάκοσμο.
Περνώντας μέσα από τον κήπο για να φτάσουμε μέχρι τη στοά του Αττάλου, θα ήθελα να σας πω δυο λόγια για την ιστορία του. Ο κήπος, της Αρχαίας Αγοράς, με την πολύτιμη συμβολή του γεωπόνου Εμμανουήλ Βάθη, είχε διαμορφωθεί με δεκάδες φυτά, όλα ελληνικά. Δεν υπάρχει πιά, καθώς τα περισσότερα δέντρα και τα φυτά μαράθηκαν. Τις εργασίες για την κατασκευή του πάρκου είχε αναλάβει το 1953 η Αμερικανική Αρχαιολογική Σχολή, που παράλληλα πραγματοποιούσε εκεί ανασκαφές. Συνάντησαν πολλές δυσκολίες στην εξεύρεση των φυτών. Με τη συμβολή του Βάθη δεκάδες είδη φυτών «ταξίδεψαν» από τον Διόνυσο, το Τατόι, τη Ριτσώνα, από τα κρατικά φυτώρια της Ραπεντόζης και των Κουπονίων, από ιδιωτικά κτήματα, το φυτώριο της Φιλοδασικής Ενωσης στην Καισαριανή, το φυτώριο της Ανωτάτης Γεωπονικής Σχολής Αθηνών και πολλά ιδιωτικά φυτώρια.
Στον κήπο υπήρχαν αμυγδαλιές, κορομηλιές, δάφνες Απόλλωνος, ψευδακακίες, νερατζιές, ευκάλυπτοι, ξυλοκερατιές -συνολικά 43 διαφορετικά είδη δέντρων, αειθαλών και φυλλοβόλων. Δίπλα τους, 73 είδη θάμνων. Δενδρολίβανο, γλομπουλιαρία, εχινόποδος. Φυτά όπως Κίστος, Κορονίλλα, Φλομίς, Ανθυλλίς, Μυδική, πικροδάφνη, πλουμπάγκο, λαντάνα, αλυγαριά, κουμαριά και ερευκοί. 25 είδη αναρριχόμενων φυτών, ανεμώνες, κυκλάμινα, κρόκοι τον χειμώνα, λίγο αργότερα ασφόδελοι, ίριδες, ορνιθόγαλοι, το καλοκαίρι η κάννα, η ψωραλέα και το βέρμπασκον, και η κορταδερία και ο κάλαμος. 
Μια τιμητική πλακέτα βρίσκεται κάτω από το γιουνίπερο. «Στον κ. Εμμ. Βάθη για τη συμβολή του στη διαμόρφωση του Πάρκου της Αρχαίας Αγοράς». Ο Βάθης, αυτός ο σπουδαίος δάσκαλος της βοτανικής, έκανε και μια άλλη εργασία. Εξέδωσε ένα λεύκωμα με τις ζωγραφιές των φυτών του Πάρκου της Αρχαίας Αγοράς. Ήταν ένας τρόπος για να μη χαθεί ο κόπος μιας ζωής. Εύχομαι κάποια μέρα, όταν θα μπορούμε να συζητήσουμε για την ομορφιά με άλλους όρους, κάποιοι να προσπαθήσουν να τον ανασυστήσουν, θα είναι ένας από τους καλύτερους βοτανικούς κήπους σε επίπεδο παγκόσμιο. Σήμερα υπάρχουν ελάχιστα από αυτά τα δέντρα. Τα καινούργια φυτά είναι σκληρά, ανθεκτικά, δεν είναι ελληνικά και ο τεράστιος κήπος μοιάζει αφρόντιστος. Οι χελώνες που κατοικούν αιώνες σε αυτό το μέρος κάνουν τις πρωινές τους βόλτες, καθώς κατευθυνόμαστε μέσα από την αρχαία αγορά, το κέντρο της δημόσιας ζωής των Αθηναίων και την εκκλησία των Αγίων Αποστόλων προς την Στοά του Αττάλου.
Μια τιμητική πλακέτα βρίσκεται κάτω από το γιουνίπερο. «Στον κ. Εμμ. Βάθη για τη συμβολή του στη διαμόρφωση του Πάρκου της Αρχαίας Αγοράς». Ο Βάθης, αυτός ο σπουδαίος δάσκαλος της βοτανικής, έκανε και μια άλλη εργασία. Εξέδωσε ένα λεύκωμα με τις ζωγραφιές των φυτών του Πάρκου της Αρχαίας Αγοράς. Ήταν ένας τρόπος για να μη χαθεί ο κόπος μιας ζωής. Εύχομαι κάποια μέρα, όταν θα μπορούμε να συζητήσουμε για την ομορφιά με άλλους όρους, κάποιοι να προσπαθήσουν να τον ανασυστήσουν, θα είναι ένας από τους καλύτερους βοτανικούς κήπους σε επίπεδο παγκόσμιο. Σήμερα υπάρχουν ελάχιστα από αυτά τα δέντρα. Τα καινούργια φυτά είναι σκληρά, ανθεκτικά, δεν είναι ελληνικά και ο τεράστιος κήπος μοιάζει αφρόντιστος. Οι χελώνες που κατοικούν αιώνες σε αυτό το μέρος κάνουν τις πρωινές τους βόλτες, καθώς κατευθυνόμαστε μέσα από την αρχαία αγορά, το κέντρο της δημόσιας ζωής των Αθηναίων και την εκκλησία των Αγίων Αποστόλων προς την Στοά του Αττάλου.
Πρόκειται για μια διώροφη στοά καταστημάτων, η οποία κτίσθηκε από τον βασιλιά Άτταλο τον Β' της Περγάμου, προς τιμήν του στωικού φιλόσοφου και δασκάλου του, Καρνεάδου. Η στοά έχει μήκος 116 μέτρα. Οι κίονες του ισογείου είναι δωρικού ρυθμού ενώ οι κίονες του ορόφου είναι ιωνικού ρυθμού. Στο βόρειο άκρο της προς τους συρμούς του τραίνου, νεαροί και νεαρές της Αμερικάνικης Αρχαιολογικής σχολής εργάζονται και καθαρίζουν πήλινα θραύσματα. Το ερευνητικό κέντρο της Αμερικανικής Αρχαιολογικής Σχολής , η οποία από το 1931 διενεργεί ανασκαφές στην Αγορά, βρίσκεται στον πρώτο όροφο της στοάς του Αττάλου.
Η στοά του Αττάλου αναστηλώθηκε πλήρως τη δεκαετία του 1950 και σήμερα λειτουργεί ως μουσείο. Τα εκθέματα βρέθηκαν στις ανασκαφές της Αγοράς και δίνουν μια αντιπροσωπευτική εικόνα της λειτουργίας του δημοκρατικού πολιτεύματος της Αθήνας. Στο μουσείο μπορείτε να δείτε ψήφισμα υπέρ της δημοκρατίας του 337π.Χ. Στο ανάγλυφο αυτό, η Δημοκρατία στεφανώνει τον Δήμο, Μαρμάρινο κληρωτήριο για το μοίρασμα των εξουσιών, κλεψύδρα για τη μέτρηση του χρόνου αγόρευσης στα δικαστήρια, θραύσματα αγγείων (όστρακα) ενεπίγραφα που χρησιμοποιήθηκαν για τον εξωστρακισμό γνωστών πολιτικών, όπως του Θεμιστοκλή και του Αριστείδη, δοχεία και αγγεία και είδη καθημερινής χρήσης ευρήματα ταφής. Στην είσοδο ξεχωρίζουν τα αγάλματα, πολλά από αυτά των ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων.
Στον πρώτο όροφο, ο οποίος είχε παραμείνει κλειστός για περισσότερα από 30 χρόνια και άνοιξε ξανά στο κοινό το 2012. 
Τα έργα, που κοσμούν πια τον πρώτο όροφο της Στοάς του Αττάλου και βρίσκονται τοποθετημένα ώστε να είναι ορατές όλες οι πλευρές τους, περιλαμβάνουν ιδεαλιστικές μορφές θεών και κοινών θνητών, ρωμαϊκά αντίγραφα κλασικών έργων, ρωμαϊκά πορτραίτα πλούσιων αστών της Αθήνας καθώς και γλυπτά που κοσμούσαν τα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια της ύστερης Αρχαιότητας. Υπάρχουν ακόμα προπλάσματα των χώρων της Αρχαίας Αγοράς, της Πνύκας και μεμονωμένων μνημείων της Αγοράς. Επίσης παρουσιάζονται σε μια σειρά προθηκών και τα αποθηκευμένα κεραμικά από τις πρώτες ανασκαφές στην Αρχαία Αγορά, προσφέροντας μια ματιά στην ιστορία των ερευνών.
Τα έργα, που κοσμούν πια τον πρώτο όροφο της Στοάς του Αττάλου και βρίσκονται τοποθετημένα ώστε να είναι ορατές όλες οι πλευρές τους, περιλαμβάνουν ιδεαλιστικές μορφές θεών και κοινών θνητών, ρωμαϊκά αντίγραφα κλασικών έργων, ρωμαϊκά πορτραίτα πλούσιων αστών της Αθήνας καθώς και γλυπτά που κοσμούσαν τα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια της ύστερης Αρχαιότητας. Υπάρχουν ακόμα προπλάσματα των χώρων της Αρχαίας Αγοράς, της Πνύκας και μεμονωμένων μνημείων της Αγοράς. Επίσης παρουσιάζονται σε μια σειρά προθηκών και τα αποθηκευμένα κεραμικά από τις πρώτες ανασκαφές στην Αρχαία Αγορά, προσφέροντας μια ματιά στην ιστορία των ερευνών.Στο πλαίσιο του έργου ψηφιοποιήθηκαν πάνω από 300 χιλιάδες δελτία καταγραφής, όπως φωτογραφίες και αρνητικά, σχέδια και χάρτες, ανασκαφικά ημερολόγια και αναφορές. Σε οπτική πρόσβαση το μοναδικό τοπίο της Αρχαίας Αγοράς, του Ιερού Βράχου και των γύρω λόφων (Πνύκας, Νυμφών και Μουσών), της Ακρόπολης, του Αστεροσκοπείου και του Ναού του Ηφαίστου. Σε μια ειδική προθήκη ξεχωρίζουν τα όργανα, σπίρτα, μια παλιά γραφομηχανή, στυλογράφοι, παλιά σημειωματάρια και αναμνηστικά από τους πρώτους Αμερικανούς αρχαιολόγους.
σχόλια