«Είναι ένα λεπτό πριν τα μεσάνυχτα για το ευρώ», γράφει ο Mark Gilbert στο Bloomberg, τονίζοντας ότι η αντιπαράθεση ανάμεσα στην Ελλάδα και τους πιστωτές της, της οποίας ηγείται η Γερμανία, φαίνεται ολοένα και περισσότερο να οδηγεί στην πρώτη έξοδο χώρας από το κοινό νόμισμα.
Η απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης να «παγώσει» τις ιδιωτικοποιήσεις και τα σχέδια της να επαναπροσλάβει δημοσίους υπαλλήλους και να αυξήσει τον βασικό μισθό, δεν έχει βοηθήσει τη διαπραγμάτευση, σημειώνει το άρθρο. «Αλλά είναι η γερμανική αδιαλλαξία που ωθεί την Ελλάδα στο οικονομικό περιθώριο, από το οποίο η μόνη διέξοδος ίσως είναι το Grexit».
«Αξιωματούχοι στο Βερολίνο και τις Βρυξέλλες δεν συμφωνούν πλέον με τη λεγόμενη "θεωρία του ντόμινο", η οποία θέλει άλλες χώρες να ακολουθούν την ελληνική κατάρρευση. Έχει αντικατασταθεί από τη "θεωρία της αλυσίδας", η οποία προβλέπει ότι ολόκληρη η αλυσίδα θα γινόταν πιο ισχυρή εάν εξαλειφόταν ο πιο αδύναμος κρίκος της».
Γιατί όμως η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ είναι τόσο αδυσώπητα αδιάλλακτη; Σύμφωνα με το Bloomberg, αυτές είναι τρεις πιθανές εξηγήσεις.
1) Η Γερμανία δεν βλέπει το Grexit ως απλώς διαχειρίσιμο, αλλά και σαν πραγματικά επιθυμητό
Στις αρχές του έτους, το Spiegel είχε δημοσιεύσει ένα εμπρηστικό άρθρο που έλεγε ότι η κυβέρνηση Μέρκελ είχε αποφασίσει πως η αποχώρηση της Ελλάδας από την ευρωζώνη θα μπορούσε να συμβεί χωρίς να βλάψει το ευρύτερο νομισματικό εγχείρημα. «Μουρμούρα για Grexit: η Γερμανία είναι ανοιχτή σε πιθανή ελληνική έξοδο από το ευρώ», ήταν ο τίτλος. Ξαναδιαβάζοντάς το, με το πλεονέκτημα της ύστερης γνώσης, το άρθρο έφτανε στην πραγματικότητα πιο μακριά. Το βασικό σημείο ήταν το εξής:
«Αξιωματούχοι στο Βερολίνο και τις Βρυξέλλες δεν συμφωνούν πλέον με τη λεγόμενη "θεωρία του ντόμινο", η οποία θέλει άλλες χώρες να ακολουθούν την ελληνική κατάρρευση. Έχει αντικατασταθεί από τη "θεωρία της αλυσίδας", η οποία προβλέπει ότι ολόκληρη η αλυσίδα θα γινόταν πιο ισχυρή εάν εξαλειφόταν ο πιο αδύναμος κρίκος της».
Καθώς οι συζητήσεις ανάμεσα στην Ελλάδα και τους πιστωτές της οδηγούνται όλο και περισσότερο σε αδιέξοδο, δεν υπάρχει σχεδόν καμία ένδειξη μετάδοσης.
Ιδού ένα πείραμα σκέψης: το επόμενο πρωί μετά την επαναφορά της δραχμής, το ευρώ θα είναι ισχυρότερο ή ασθενέστερο με βάση τα επίπεδα που συναλλάσσεται στην αγορά συναλλάγματος; Λίγους μήνες πριν, θα υποστήριζα ότι ένα Grexit θα ήταν καταστροφικό για την υγεία της Ευρωζώνης. Τώρα, δεν είμαι και τόσο σίγουρος.
2) Η Γερμανία θα θυσίαζε την Ελλάδα για να κρατήσει σε τάξη τους υπόλοιπους
Η Γερμανία ήταν σταθερή στις απαιτήσεις της για δημοσιονομική πειθαρχία από τους γείτονές της και στην επιμονή της στην οικονομική λιτότητα. Άλλοι δεν δείχνουν τόσο ζήλο.
Η Γαλλία ψιθυρίζει όλο και πιο δυνατά την ανάγκη να τονωθεί η ανάπτυξη, ενώ στην Ισπανία, το κόμμα Podemos που είναι ενάντια στη λιτότητα προηγείται στις δημοσκοπήσεις με τις εκλογές να αναμένονται στα τέλη του έτους. Αν παραχωρηθεί «έδαφος» στην Ελλάδα προκειμένου να παραμείνει στο ευρώ, αυτό ενδέχεται να ενισχύσει τα αιτήματα άλλων χωρών για αύξηση των δαπανών και τη μείωση των περικοπών στους προϋπολογισμούς. Και πάλι, το άρθρο της 5ης Ιανουαρίου του Spiegel δείχνει προφητικό:
«Αξιωματούχοι του Βερολίνου φοβούνται πως αν ενδώσουν στις απαιτήσεις της νέας, αριστερής κυβέρνησης στην Αθήνα θα θέσουν περαιτέρω υπό αμφισβήτηση τις αμφιλεγόμενες πολιτικές λιτότητας και μεταρρυθμίσεων –μια έκβαση που θα ήταν ευπρόσδεκτη στη Γαλλία και την Ιταλία, χώρες που δεν υποδέχτηκαν με ανοιχτές αγκάλες τις μεταρρυθμίσεις.»
Στον άμεσο απόηχο των ελληνικών εκλογών της 25ης Ιανουαρίου, η Γαλλία φάνηκε να μιλά με συμφιλιωτικό τόνο ως προς την επίτευξη ενός συμβιβασμού που θα διατηρήσει τη ζωτικής σημασίας χρηματοδότηση για την Ελλάδα. Τη Δευτέρα, ωστόσο, ο υπουργός Οικονομικών Μισέλ Σαπέν υπερασπίστηκε την επίσημη θέση της Ευρώπης για επέκταση του προγράμματος διάσωσης κάνοντας λόγο για τον μόνο δρόμο προς τα εμπρός. Διατηρώντας την πειθαρχία στο ζήτημα της λιτότητας, η Γερμανία φαίνεται να υποχρεώνει τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης να μένουν στο μονοπάτι της τευτονικής οικονομικής αρετής.
3) Η Γερμανία δεν ενδιαφέρεται για τη Θεωρία Παιγνίων
Πολλά έχουν ειπωθεί για τις γνώσεις Θεωρίας Παιγνίων του Έλληνα υπουργού Οικονομικών Γιάνη Βαρουφάκη και για το πώς αυτή θα μπορούσε να βοηθήσει την Αθήνα να πετύχει συμβιβασμό. Αλλά ο κόσμος είναι λιγότερο ορθολογικός και λογικός στις διαπραγματεύσεις στην πραγματική ζωή από ό,τι στη θεωρία. Όπως ο συνάδελφός μου, Justin Fox το έθεσε νωρίτερα αυτό το μήνα:
«Οι μέχρι στιγμής διαπραγματεύσεις της Ελλάδας με την ΕΕ, έχουν οδηγήσει επανειλημμένα σε αποτελέσματα που έχουν επιδεινώσει τις θέσεις και των δύο πλευρών. Έχουν κολλήσει σε ένα δίλημμα του φυλακισμένου –που δείχνει όλο και περισσότερο ως λόγος να προσπαθήσουν να ταρακουνήσουν τις διαπραγματεύσεις.»
Στις ελληνικές διαπραγματεύσεις, έρχονται αντιμέτωπες δύο αδιάλλακτες, αντίθετες ιδεολογίες: η φαινομενικά ασταμάτητη δύναμη της δημοκρατικής εντολής της Ελλάδας συναντά το αμετακίνητο αντικείμενο της γερμανικής οικονομικής φιλοσοφίας. Στο μυθιστόρημά του «Walking on Glass», ο Iain Banks λέει ότι το μόνο αποτέλεσμα από μια τέτοια σύγκρουση είναι πως «η ασταμάτητη δύναμη σταματά, το αμετακίνητο αντικείμενο κινείται».
Αυτή τη στιγμή, αυτό δεν συμβαίνει. Η Commerzbank εκτίμησε πως η πιθανότητα ενός Grexit είναι 50%, διπλάσια από αυτή που προέβλεψε την περασμένη εβδομάδα. Ένα στοίχημα ύψους 1 ευρώ στο σενάριο Grexit στην εταιρεία στοιχηματισμού Paddy Power αποφέρει καθαρό κέρδος κάτω των 38 σεντς. Μπορεί να είμαστε στα πρόθυρα να διαπιστώσουμε εάν μια αν μια ελληνική έξοδος από το ευρώ είναι μια ελεγχόμενη έκρηξη, ή μια υπαρξιακή απειλή για το ενιαίο νόμισμα. Ευελπιστούμε οι αισιόδοξοι να έχουν δίκιο, καταλήγει το άρθρο.
σχόλια