Τα ενεχυροδανειστήρια και τα ανταλλακτήρια χρυσού είναι φαινόμενο της κρίσης. Δεν είναι τυχαίο πως από τα 136 «κλειστά» επαγγέλματα που «άνοιξαν» φέτος, oι αιτήσεις για έναρξη εργασιών στο συγκεκριμένο είναι περισσότερες από κάθε άλλο επάγγελμα. Μάλιστα, σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών που δημοσιεύτηκαν τον περασμένο Οκτώβριο, τα ενεχυροδανειστήρια που έκαναν έναρξη εργασιών στις αρμόδιες ΔΟΥ έως και τις 31/7/2012 ανέρχονται σε 175, ενώ οι επιχειρήσεις αργυραμοιβών σε 97. Από τότε, έχει μεσολαβήσει ένα πολύ μεγάλο διάστημα. Τα ενεχυροδανειστήρια-ανταλλακτήρια χρυσού ξεφυτρώνουν σαν τα μανιτάρια, σχεδόν σε κάθε γειτονιά της Αθήνας. Αυτήν τη στιγμή ο αριθμός τους κυμαίνεται μεταξύ 800 και 900, χωρίς όμως να μπορεί κανείς να τα υπολογίσει με ακρίβεια, αφού υπάρχει ένα ποσοστό που, όπως επισημαίνουν οι Αρχές, έχει βεβαιωθεί ότι λειτουργεί παράνομα. Σε έγγραφό του που διαβιβάστηκε στη Βουλή, ο υπουργός Οικονομικών Γιάννης Στουρνάρας (απαντώντας σε ερωτήσεις των βουλευτών της ΔΗΜ.ΑΡ. Σπύρου Λυκούδη και Μαρίας Γιαννακάκη και του βουλευτή της ΝΔ Άδωνη Γεωργιάδη) ανέφερε πως από τις προαναφερθείσες επιχειρήσεις έχουν ελεγχθεί μέχρι στιγμής 100 επιτηδευματίες, στο πλαίσιο ειδικού επιχειρησιακού σχεδίου δράσης του ΣΔΟΕ, στους οποίους η παραβατικότητα έχει αγγίξει το 50%.
Αυτήν τη στιγμή στην Αθήνα υπάρχουν τριών ειδών καταστήματα. Ανταλλακτήρια χρυσού που αγοράζουν και πωλούν χρυσά και ασημένια αντικείμενα, ανταλλακτήρια που μόνο αγοράζουν και δεν πωλούν χρυσό και ενεχυροδανειστήρια που κρατούν ως ενέχυρο τα αντικείμενα αυτά και δανείζουν το ποσό εκτίμησης με επιτόκιο και ποσοστό επί της φύλαξής του. Η διαδικασία εκτίμησης του αντικειμένου είναι περίπου η ίδια για όλους. Το χρυσό ή ασημένιο αντικείμενο ζυγίζεται επάνω σε μία ειδική ζυγαριά, όπου υπολογίζεται το βάρος του σε γραμμάρια. Έπειτα, η επιφάνειά του τρίβεται επάνω σε μια μικρή, μεταλλική ορθογώνια πλακέτα (μοιάζει με μαντέμι). Το αποτύπωμα του χρυσού αλείφεται με ένα ειδικό οξύ (σε κάθε αριθμό καρατίων αντιστοιχεί διαφορετικό οξύ). Όταν το αποτύπωμα του χρυσού εξαφανιστεί από την πλάκα, σημαίνει πως ο αριθμός των καρατίων του αντικειμένου είναι μικρότερος από την κατηγορία του συγκεκριμένου οξέος και επομένως το αντικείμενο είναι μικρότερης αξίας. Υπάρχουν ενεχυροδανειστήρια που χρησιμοποιούν μαγνήτη για να διαπιστώσουν εάν ο χρυσός είναι συμπαγής στο εσωτερικό του ή αν υπάρχουν προσμείξεις με άλλα μέταλλα. Αν ο μαγνήτης κολλήσει πάνω στο αντικείμενο, τότε ο χρυσός δεν είναι καθαρός. Σε πολλές περιπτώσεις τα αντικείμενα κόβονται, αφού συμφωνηθούν το πόσο και η διαδικασία, για να διαπιστωθεί αν το εσωτερικό τους έχει επενδυ-θεί με κάποιο άλλο λιγότερο πολύτιμο μέταλλο ή συμπαγές υλικό, όπως ο γύψος. Κάποια ενεχυροδανειστήρια για την εξέταση του χρυσού χρησιμοποιούν φασματογράφο, αν και κάτι τέτοιο είναι πολύ σπάνιο. Για τα χρυσά νομίσματα, όπως λίρες ή πέσος, υπάρχουν ειδικά φίλερ με εσοχές που αντιστοιχούν στο ακριβές μέγεθος του κάθε νομίσματος.
Για να διαπιστώσω ο ίδιος τον τρόπο εκτίμησης, πήρα τον βαφτιστικό μου σταυρό κι επισκέφθηκα ένα ανταλλακτήριο σε προάστιο των Αθηνών που αγοράζει, αλλά δεν πουλά χρυσό. Ο υπάλληλος, αφού χώρισε την αλυσίδα από τον σταυρό, ακολούθησε τη συγκεκριμένη διαδικασία που προανέφερα και αποφάνθηκε πως συνολικά ο σταυρός ζυγίζει 10,9 γραμμάρια και είναι 14 καρατίων. Με βάση την τρέχουσα τιμή που δίνει ο ίδιος για τα 14 καράτια μου είπε πως μπορεί να μου δώσει για τον σταυρό €207 [10,9x €19 ( τιμή του χρυσού/14 καράτια= €207,2]. Ο συγκεκριμένος ήταν μάλλον ακριβής στους υπολογισμούς του. Η τιμή του χρυσού ανά καράτι καθορίζεται με βάση τις τρέχουσες τιμές του χρυσού στη διεθνή αγορά και διαφέρει από κατάστημα σε κατάστημα, συνήθως όχι περισσότερο από €1-2. Υπάρχουν, όμως, και ανταλλακτήρια χρυσού που, θέλοντας να χτυπήσουν τον ανταγωνισμό και να προσελκύσουν πελάτες, ανεβάζουν τις τιμές ανά καράτι λίγο περισσότερο. Δύο ημέρες μετά, θέλοντας να διασταυρώσω τις τιμές αυτές, επισκέφθηκα ένα ακόμη ενεχυροδανειστήριο, αυτήν τη φορά σε συνοικία του κέντρου της Αθήνας. Ο υπάλληλος του καταστήματος μου είπε πως δεν μπορούσε να μου δώσει περισσότερα από €195. Φεύγοντας, πήγα ακριβώς απέναντι, σε ένα κοσμηματοπωλείο, για να δω αν υπάρχει σημαντική διαφορά με τις τιμές των ανταλλακτηρίων. Ο κοσμηματοπώλης, αφού το ζύγισε και εξέτασε το κούμπωμα της αλυσίδας, μου είπε πως μπορεί να μου δώσει €196, το πολύ €200. Οι μικρές διαφορές που προέκυψαν έχουν να κάνουν κυρίως με την τρέχουσα τιμή του χρυσού, η οποία την ημέρα που γραφόταν το άρθρο ήταν 1.720,2 δολάρια ανά ουγγιά (μία ευγενής ουγγιά ισούται με 31,1 γραμμάρια).
Το θέμα με το φαινόμενο των εκατοντάδων ενεχυροδανειστηρίων/ανταλλακτηρίων χρυσού δεν είναι το αν αισχροκερδούν ή παρανομούν, αφού υπάρχουν πολλά που λειτουργούν νόμιμα και έχουν σταθερή πελατεία. Άλλωστε, θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί, εν είδει αντιλόγου, πως κανένας δεν αναγκάζει τον κόσμο να τα επισκεφτεί και να ξεπουλήσει πολύτιμα κειμήλια και ίσως μαζί τις αναμνήσεις μιας ζωής. Όταν, όμως, μια πόλη και μια χώρα γεμίζουν από επιχειρήσεις που τρέφονται από τα οικονομικά και συναισθηματικά αδιέξοδα των συνανθρώπων τους, τότε όχι μόνο να αμφιβάλλουμε για το πού βαδίζουμε αλλά και αναρωτιόμαστε για μία ακόμα φορά: τελικά ό,τι είναι νόμιμο είναι και ηθικό;
σχόλια