ΑΠΟ ΤΟΝ ΧΡΗΣΤΟ ΑΓΓΕΛΑΚΟ
Kυριακή, 27 Σεπτεμβρίου, 11:00 π.μ.
Μου καρφώθηκε στο μυαλό από την ώρα που έμαθα γι' αυτόν: το χώρο όπου θάβουν τους πρόσφυγες. Εκείνους που πνίγηκαν στη θάλασσα ή ξεψύχησαν στη στεριά. Βρίσκεται στην πίσω μεριά του νεκροταφείου του Αγίου Παντελεήμονα. Στη Μυτιλήνη. Πίσω πίσω, προς τη μάντρα.
Είναι όμορφο νεκροταφείο: μικρογραφία, θαρρείς, του Α' νεκροταφείου της Αθήνας. Μπροστά οι πλούσιοι. Οι τάφοι τους μικρά παλάτια. Μάρμαρα σκαλιστά κι αγάλματα. Όσο προχωράμε μπαίνουμε στις τάξεις των ταπεινών. Ο Μαρξ παραδίδει μαθήματα πολιτικής οικονομίας στο Θεό, και οι πινακίδες των Φιλανθρωπικών Καταστημάτων Μυτιλήνης, καρφωμένες στα δέντρα, ζητούν 20 ευρώ το μήνα για το άναμμα των καντηλιών.
Οι φωτογραφίες απαγορεύονται. Ο φύλακας, Χρήστος κι αυτός, κλειδώνει στο καμαράκι του τη μηχανή της Βάνιας. Λέει πως πρέπει να πάρουμε άδεια από τα Φιλανθρωπικά Καταστήματα. Με το αζημίωτο, φυσικά. Δεν θέλω να δώσω ούτε ένα ευρώ για τις φιλανθρωπίες της εκκλησίας. Έχω ήδη αποφασίσει να τον ξεγελάσω.
Τα πτώματα τα κατεβάσανε στη γη χωρίς φέρετρο, μ' ένα σεντόνι μόνο. Πολλά απ' αυτά δεν έχουν κανένα σημάδι. Τα υπόλοιπα ένα σπασμένο κομμάτι μάρμαρο. Πάνω του γραμμένος, με μαύρη μπογιά ή χοντρό μαρκαδόρο, ένας αριθμός. Η ημερομηνία ταφής. Στην καλύτερη περίπτωση το όνομα του νεκρού στα αραβικά. Ή στα ελληνικά, γραμμένο ανορθόγραφα.
Όσο περπατάμε η βλάστηση αραιώνει. Τέρμα οι γλάστρες, τα φυτά, οι κουρεμένοι θάμνοι, η σκιά των δέντρων. Φτάνουμε εκεί που δεν υπάρχει παρά μόνο χώμα ξερό. Το ψήνει ο ήλιος. Ο Μάρκος λέει τον Γολγοθά «κρανίου τόπο». Και τούτος δω κρανίου τόπος είναι· κυριολεκτικά.
Χαμηλά λοφάκια από χώμα, ίσα που τα διακρίνω. Περπατάω ανάμεσά τους. Πατάω πάνω στον «τάφο» ενός νεκρού. Γυρίζω πίσω και παίρνω άλλη διαδρομή. Ο φύλακας μας παρακολουθεί. Τα πτώματα τα κατεβάσανε στη γη χωρίς φέρετρο, μ' ένα σεντόνι μόνο. Πολλά απ' αυτά δεν έχουν κανένα σημάδι. Τα υπόλοιπα ένα σπασμένο κομμάτι μάρμαρο. Πάνω του γραμμένος, με μαύρη μπογιά ή χοντρό μαρκαδόρο, ένας αριθμός. Η ημερομηνία ταφής. Στην καλύτερη περίπτωση το όνομα του νεκρού στα αραβικά. Ή στα ελληνικά, γραμμένο ανορθόγραφα. Σ' έναν χωμάτινο σωρό, ένα μαδημένο στεφάνι με δυο λουλούδια άσπρα· πλαστικά.
Διαβάζω τα ονόματα: Mohamad Amin, Άγνωστος Μωχαμάντ, Άγνωστο ΣΑΑD, Ahmed, αλλού μόνο η εθνικότητα: ΑΒΓΑΝΟΣ. Διαβάζω τις ημερομηνίες, τους αριθμούς: No 14, 5-1-2013, 4-9-2015, 17-2-η χρονιά σβησμένη. Δεν έχει νόημα. Δεν έχει νόημα να συνεχίσω να διαβάζω. Το χώμα είναι παντού ίδιο. Και πουθενά ελαφρύ.
Μωχάμετ, Σαάντ, Αμίν, Αχμέτ, πρόσφυγα, μετανάστη, άγνωστε, αριθμέ, το χώμα είναι το μόνο που είχαμε να σου δώσαμε. Δεν καταδέχτηκες τη φιλανθρωπία μας. Δεν ανακυκλώσαμε πάνω σου τα παλιά μας αθλητικά, τα παντελόνια που δεν μας χωράνε, τις μπλούζες που δεν φοράμε πια. Δεν σου δώσαμε ένα σάντουιτς ή μια μερίδα φαγητό, δεν ήπιες το νερό μας.
Δεν είσαι τίποτα για μας, κι εμείς δεν είμαστε τίποτα για σένα.
Δεν ξέρω τίποτα, δεν θα μάθω ποτέ.
Αν η μάνα σου έβαζε τα χείλη της στο μέτωπό σου, μην έχεις πυρετό.
Αν ο πατέρας σου σε μάθαινε να φυτεύεις ή σ' έδερνε με τη λωρίδα.
Αν έπαιζες πόλεμο με τα παιδιά της γειτονιάς.
Αν πρόλαβες να κάνεις έρωτα, αν ο ιδρώτας της έτρεξε στο πρόσωπό σου.
Πόσο κοντά πέρασε μια σφαίρα από τον ώμο σου.
Αν είχες γδαρμένα γόνατα, αίματα στις παλάμες.
Αν σιχτίρισες τον Θεό σου.
Αν μίσησες, αν έκλεψες, αν σ' έκανε να κλάψεις η ομορφιά.
Τι έκανες το φοβό σου. Πώς τον τάιζες. Πώς τον κοίμιζες. Πώς τον ξυπνούσες.
Σε βγάλανε νεκρό από τη θάλασσα. Σε πήγανε στο νεκροτομείο. Κανείς δεν παρουσιάστηκε να σε αναγνωρίσει. Η μάνα σου δεν θα μάθει ότι πέθανες. Ούτε τ' αδέρφια σου. Ούτε το παιδί σου.
Ο θάνατός σου σημαίνει πως δεν θα φτάσεις ποτέ εκεί που θέλησες. Και δεν θα γυρίσεις εκεί απ' όπου ξεκίνησες. Σημαίνει ένα ατέλειωτο εδώ. Ένα σεντόνι θαμμένο στο χώμα.
Σ' αφήνω τώρα. Έχω κι εγώ μια καρδιά από χώμα. Ξερό. Και τρίβεται.
σχόλια