- Ο παλαιότερος νόμος που εισήγαγε αρχικά το Σύμφωνο Συμβίωσης τον Νοέμβριο του 2008 απέκλειε τη δυνατότητα σύναψης Συμφώνου μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου.
- Η Ελλάδα είχε καταδικαστεί επανειλημμένως από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Συγκεκριμένα, το ΕΔΔΑ έκρινε ότι παραβιαζόταν το άρθρο 14 (απαγόρευση διακρίσεων) και το άρθρο 8 (δικαίωμα στον σεβασμό της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα.
- Το ελληνικό κράτος αναγκάστηκε να καταβάλει 5.000 ευρώ στον κάθε ενάγοντα από την Ελλάδα.
- Σύμφωνα με την απόφαση του ΕΔΔΑ, «ένα ζευγάρι ομοφυλοφίλων το οποίο διαβιώνει σε σταθερή σχέση απολαμβάνει "οικογενειακή ζωή" κατ' αντιστοιχία προς ένα ετερόφυλο ζευγάρι». Για πρώτη φορά ανοίγει ο δρόμος της αναγνώρισης και αυτού του τύπου της οικογένειας στην Ελλάδα.
- Η Ελλάδα απειλούνταν με αποβολή της από το Συμβούλιο της Ευρώπης σε περίπτωση μη συμμόρφωσης με την απόφαση του Δικαστηρίου. Το μόνο κράτος που έχει αποβληθεί ποτέ από το Συμβούλιο της Ευρώπης είναι η Ελλάδα την περίοδο της χούντας.
- Για να υπογραφεί από ένα ζευγάρι το Σύμφωνο Συμβίωσης, απαιτείται να πάει σε έναν συμβολαιογράφο και να συνταχθεί συμβολαιογραφική πράξη. Το Σύμφωνο αποκτά νομική ισχύ από τη στιγμή που αντίγραφό του θα κατατεθεί στον ληξίαρχο του τόπου κατοικίας των δύο συντρόφων και θα καταχωρισθεί στο ειδικό βιβλίο του αρμόδιου ληξιαρχείου. Μετά την ενεργοποίηση του Συμφώνου, οι δύο σύντροφοι είναι σε θέση να χρησιμοποιήσουν τα οφέλη που τους προσφέρονται από αυτό.
- Μία από τις βασικότερες διαφορές του Συμφώνου από τον γάμο είναι η εύκολη λύση του. Το Σύμφωνο λύεται με έναν από τους παρακάτω τρόπους: α) με συμφωνία των συμβληθέντων, που γίνεται αυτοπροσώπως με συμβολαιογραφικό έγγραφο, β) με μονομερή συμβολαιογραφική δήλωση που κοινοποιείται με δικαστικό επιμελητή και γ) με την τέλεση γάμου, είτε μεταξύ των συμβληθέντων είτε μεταξύ ενός από αυτούς και τρίτου προσώπου.
- Το υπουργείο Δικαιοσύνης προτίθεται να αλλάξει ριζικά ύστερα από 31 χρόνια τις σχετικές διατάξεις του οικογενειακού δικαίου, προσθέτοντας επίσης τη δημιουργία αποκλειστικού Οικογενειακού Δικαστηρίου σε όλες τις περιφέρειες της χώρας, την ίδρυση Γραφείου Συμβουλευτικής Υποστήριξης του γάμου και την καθιέρωση της κοινής επιμέλειας τέκνων ακόμη και μετά τη διάσταση ή το διαζύγιο γονέων, ενώ αναμένεται να υπάρξουν και αλλαγές για τις υιοθεσίες.
- Με το Σύμφωνο, τα άτομα έχουν την ελευθερία να ορίσουν τον τρόπο που θέλουν να ρυθμίζονται τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις του ενός απέναντι στον άλλο, για παράδειγμα τα θέματα διατροφής, οι περιουσιακές τους σχέσεις και η τύχη των περιουσιακών στοιχείων που θα αποκτηθούν κατά τη διάρκεια του Σύμφώνου.
- Ως προς τα παιδιά, ο νόμος για το Σύμφωνο ορίζει: «Το τέκνο που ήρθε στον κόσμο κατά τη διάρκεια του Συμφώνου Ελεύθερης Συμβίωσης ή εντός τριακοσίων ημερών από τη λύση ή την αναγνώριση της ακυρότητάς του φέρει το επώνυμο που επέλεξαν οι γονείς του με κοινή και αμετάκλητη δήλωσή τους που περιέχεται στο Σύμφωνο ή σε μεταγενέστερο συμβολαιογραφικό έγγραφο, πριν από τη γέννηση του πρώτου τέκνου».
- Όσον αφορά τα ομόφυλα ζευγάρια, ο υπουργός Δικαιοσύνης κ. Παρασκευόπουλος ανέφερε ότι μελετάται η δυνατότητα υιοθεσίας, χωρίς ωστόσο να έχει υπάρξει κάποια απόφαση προς το παρόν.
Tι προβλέπεται στον νέο νόμο:
- Η επέκταση του Συμφώνου Συμβίωσης στα ομόφυλα ζευγάρια και η άρση της διάκρισης που είχε εισαγάγει ο προηγούμενος νόμος, η οποία οδήγησε στην καταδίκη της Ελλάδας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
- Η αναγνώριση των οικογενειακών σχέσεων μεταξύ των μερών του Συμφώνου. Όπως έχει αποφανθεί το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, οι οικογενειακοί δεσμοί δεν δημιουργούνται μόνο μέσα από τον γάμο αλλά και μέσα από άλλες σχέσεις, αναγνωρισμένες από τον νόμο ή και όχι.
- Αναγνωρίζονται στα μέρη δικαιώματα τα οποία μέχρι σήμερα δεν είχαν, έτσι ώστε να διασφαλίζεται η απόλαυση της οικογενειακής ζωής αλλά και ο σεβασμός της αρχής της ίσης μεταχείρισης, ανεξαρτήτως σεξουαλικού προσανατολισμού. Όπως επισημαίνει και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, στην πλειονότητα των κρατών-μελών του Συμβουλίου της Ευρώπης, τα άτομα που συνάπτουν Σύμφωνο Συμβίωσης αποκτούν καθεστώς παρόμοιο με αυτό των έγγαμων και πρόσβαση σε πλήθος δικαιωμάτων.
- Οι οικογενειακές σχέσεις προστατεύονται, ενώ ταυτόχρονα γίνεται σεβαστή η ιδιωτική βούληση των μερών. Ο νέος νόμος αντιλαμβάνεται τα δύο μέρη ως ισότιμα, αλλά δεν παραβλέπει την κοινωνική πραγματικότητα που απαιτεί την προστατευτική παρέμβαση του νομοθέτη. Έτσι, ορισμένα κρίσιμα ζητήματα ρυθμίζονται με αναγκαστικού δικαίου διατάξεις. Για παράδειγμα, τα μέρη δεν μπορούν να παραιτηθούν από την αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα, έχουν δικαίωμα να διεκδικήσουν διατροφή μετά τη λύση του Συμφώνου κ.λπ.
- Ταυτόχρονα, προωθείται η ιδιωτική αυτονομία, δηλαδή ο σεβασμός της ιδιωτικής βούλησης των μερών. Τα μέρη μπορούν να ρυθμίσουν τα ίδια τις περιουσιακές τους σχέσεις, σύμφωνα όμως με τις αρχές της ισότητας και της αλληλεγγύης, διατηρώντας σε μεγαλύτερο βαθμό απ' ό,τι στον γάμο την περιουσιακή τους αυτοτέλεια, εφόσον το επιθυμούν, ακόμη και σε κληρονομικά θέματα. Εάν, ωστόσο, δεν το επιλέξουν, έχουν πλήρη δικαιώματα, περιουσιακά και κληρονομικά.
- Ο νέος νόμος επιδιώκει ισορροπία μεταξύ της ιδιωτικής αυτονομίας και της ανάγκης προστασίας των οικογενειακών σχέσεων, με βάση τις αρχές της ισότητας και της αλληλεγγύης. Πρόκειται μεν για μια σύμβαση, δημιουργούνται ωστόσο οικογενειακές σχέσεις μεταξύ αυτών που τη συνάπτουν.
σχόλια