Η Ελλάδα, δραστηριοποιείται ακόμα επιτυχώς σε δύο τομείς: Στο τουρισμό και ... στο χιούμορ. Έχουμε μία τρομερή ικανότητα- και δεν ξέρω πραγματικά αν είμαστε παγκοσμίως πρώτοι σε αυτό, να καταφέρνουμε να ντύσουμε με χιούμορ και νεοφανή ανέκδοτα κάθε περίσταση, αστεία ή τραγική. Από τους Ολυμπιακούς αγώνες που δεν προλαβαίναμε ως φύσει ανοργάνωτοι, μέχρι τους δεκάδες πιθανούς ξεκαρδιστικούς ενοίκους του τάφου της Αμφίπολης... Από τον πανέξυπνο Αρκά που προσωπικά στον -κοινωνικό- σχολιασμό του μπορώ να τον συγκρίνω μόνο με κάποιους λατινοαμερικανούς δημιουργούς π.χ. Τον Quino της Μαφάλντα, μέχρι τα καθημερινά σκίτσα των εφημερίδων που εκ καιρώ κρίσης έχουν βρει νέα τροφή παράλογου και παραμένουν σε υψηλό επίπεδο (βλ. τσολιάς του Μητρόπουλου).
Δεν είναι κακό αυτό. Άλλωστε οι σοβαροί άνθρωποι ξέρουν να αυτοσαρκάζονται, λέγεται, και συμφωνώ. Μόνο που το αντίστροφο δεν ισχύει απαραίτητα. Εκτός από χώρα του χιούμορ είμαστε σίγουρα και χώρα της υπερβολής... Στον αντίποδα του παράλογου και του γελοίου, λίγος σαρκασμός ίσως και να επιβάλλεται. Αρκεί όμως;
Η σάτιρα από ένα ευφυές μέσο ή έναυσμα αντίστασης έχει γίνει αυτοσκοπός και -το χειρότερο- πολλοί είναι εκείνοι που αυτό-δικαιώνονται νομίζοντας πως επιτέλεσαν το καθήκον τους απλώνοντας δύο καινούργια ανέκδοτα στην οθόνη.
Φαίνεται πως εδώ, αρκεί. Στα περισσότερα μεγάλα κανάλια φιλοξενούνται μία και δύο(!) σατιρικές εκπομπές. Η δουλειά τους είναι με τον καιρό όλο και πιο εύκολη: Αναπαράγουν αστείες περιπτώσεις τις επικαιρότητας σε βιντεάκια και ηχητικά ντοκουμέντα διανθίζοντας τις με σχόλια- άλλοτε αστεία άλλοτε όχι τόσο. Γελάμε εκ του ασφαλούς με τα χάλια π.χ. των πολιτικών μας και συντασσόμαστε με το σύνηθες μότο των παρουσιαστών: «τα πράγματα είναι τόσο σοβαρά που μόνο να γελάσουμε μπορούμε, αλλιώς...». Αλλιώς τι; Θα τρελαθούμε εννοούν προφανώς. Ουσιαστικά δηλαδή μας λένε πως έχουμε από την μία την θλιβερή πραγματικότητα, και στον αντίποδα την επιλογή απλώς να γελάσουμε απαξιωτικά μαζί της με τους... μάστορες του είδους. Στην μέση βρίσκεται μόνον η τρέλα. Χώρια, που σαν θέλουν μιλήσουν «σοβαρά» αυτομάτως έχουν την αβάντα ο δήθεν τους βαθυστόχαστος λόγος, να φαντάζει σαν σοφό απόφθεγμα μετά από όλη αυτή την καρναβαλική επισκόπηση της επικαιρότητος.
Έχουμε την μισή τηλεόραση που γελάει με την άλλη μισή, το μισό διαδίκτυο που γελάει με το άλλο μισό και τελικώς μία χώρα που... αυτό-τρολάρεται από το πρωί το βράδυ. Οι «λογικοί» άνθρωποι στηλιτεύουν μονίμως τους «παράλογους» σε ένα καθημερινό γαϊτανάκι ατέρμονης παραγωγής ατάκας, ενίοτε χυδαίας και προσβλητικής. Το facebook και το twiter έχουν πλημυρίσει με επίδοξους Κανάκηδες και Λαζόπολους που σχολιάζουν σε ζωντανό χρόνο τα τεκταινόμενα πάντοτε από την θέση του «υπεράνω σκωπτικού» θαρρείς και είναι όλοι τους κάτοικοι εξωτερικού και δεν αποτελούν μέρος ή και αιτία της Ελληνικής κοινωνίας του σαρκάζουν. Η σάτιρα από ένα ευφυές μέσο ή έναυσμα αντίστασης έχει γίνει αυτοσκοπός και -το χειρότερο- πολλοί είναι εκείνοι που αυτό-δικαιώνονται νομίζοντας πως επιτέλεσαν το καθήκον τους απλώνοντας δύο καινούργια ανέκδοτα στην οθόνη. Κάποτε το σύνθημα της επανάστασης ήταν: «σηκωθείτε από τους καναπέδες...». Τώρα, κάποιοι το συμπληρώνουν επικίνδυνα: «... και πιάστε... Αριστοφανικώς τα πληκτρολόγια». Το πνεύμα του καναπέ λοιπόν, παραμένει και εξιλεώνεται κιόλας... Άλλωστε, η σκληρή ζωή από πίσω, γελάει όλο και πιο πικρά....
Ο ευφυής σαρκασμός ενυπήρχε σίγουρα σε σπουδαίους Έλληνες. Ο Τσαρούχης για παράδειγμα, κάποτε ήταν ταυτόχρονα τρομερά αστείος και τρομερά εύστοχος. Αυτή του όμως η ικανότητα απηχούσε ένα μέρος της προσωπικότητας του και του πνευματικού του διαμετρήματος: Ήταν η επιφάνεια πίσω από την οποία κρυβόταν πολλές φορές μία πονετική και δυστυχώς πολύ προφητική ματιά για τον τόπο... Σήμερα αντιθέτως το χιούμορ έχει έρθει στο κέντρο της νέο-ελληνικής «αντίστασης» αλλά οι προσωπικότητες που ξέρουν να το ντύνονται με μέτρο, σύνεση, διάκριση και –κυρίως- σεβασμό σίγουρα λείπουν.
Δεν ξέρω την ηλικία του Αρκά.
Άλλωστε έχει φροντίσει παρά την επιτυχία του για παραπάνω από τρείς δεκαετίες να κρατήσει ταπεινά την ανωνυμία του και είναι προς τιμήν του. Σπανιότατη στάση... Ούτε μία συνέντευξη ή μία φωτογραφία! Παρόλα αυτά, εσχάτως πολλά σαΐνια του διαδικτύου τον είπαν «συστημικό». Τους απαντά όμως με ένα από τα πιο «αντι-συστημικά» σκίτσα που έχω δει:
Ένας νεαρός, κάθεται με σταυρωμένα τα χέρια μπροστά στο laptop και κοιτώντας μας, εξομολογείται: «Μερικές ώρες την ημέρα, βγαίνω από το facebook, για να νομίζουν πως έχω και άλλα πράγματα να κάνω στην ζωή μου...»
Ιδού λοιπόν, ένα μάθημα αληθινού και πικρού σαρκασμού.
Τί πράγματα αλήθεια έχουμε να κάνουμε, πέραν του facebook είναι σαν να ρωτάει ο Αρκάς και στο βάθος, γνήσιος αντι-εξουσιαστής, ίσως μας ρωτάει: Τι πράγματα ΔΕΝ ΘΕΛΟΥΝ να κάνει ο νεαρός πέραν της... πληκτροφορούσας σάτιρας;
σχόλια