ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΕΙΣ

O Κομφούκιος όμως δεν βίωσε τη σκληρή και επισφαλή μορφή του σύγχρονου νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού... Παρ' όλα αυτά, θα έλεγα στον εξομολογούμενο να κατασταλάξει και να αποφασίσει τι είναι αυτό που του αρέσει και θέλει να κάνει. Καλώς ή κακώς χρειαζόμαστε εισόδημα για να επιβιώσουμε με κάποιον τρόπο.

Συμφωνώ! Ως έναν βαθμό. Τι σε κάνει να πιστεύεις ότι το 500 π.Χ που έζησε ο Κομφούκιος, οι συνθήκες διαβίωσης, επιβίωσης (πες το όπως επιθυμείς) ήταν ιδανικές (ιδανικοτερες από τις σημερινες) για να εξάγει ένα τέτοιο συμπέρασμα;Αυτό που εννοώ είναι ότι από τον κανόνα, ας πάρουμε μια φορά την εξαίρεση και ας την έχουμε ως παράδειγμα προς μίμηση! Τόσοι άνθρωποι γύρω μας επιβίωσαν ή μάλλον "ανθισαν" κάνοντας αυτό που αγαπούν... Χωρίς όνειρα, στόχο και προσπάθεια δεν πετυχαίνει κανείς τίποτα κι αν αυτό θέλει να ακούσει ο εξομολογουμενος, τότε δεν πρόκειται να το πω. Ούτε θα μοιρολατρησω για τις παρούσες κοινωνικοοικονομικες συνθήκες. Το μόνο εύκολο είναι αυτό..

Πρώτον, η ιστορική και κοινωνικοπολιτική εξέλιξη του καπιταλισμού (που αναπόφευκτα ορίζει και την εργασιακή μας πραγματικότητα) και δεύτερον, το γεγονός ότι ο ίδιος ο Κομφούκιος εισήχθη από μικρός στη τότε αριστοκρατική κοινωνία. Οι "ιδανικές" παρέες έπαιζαν βλέπεις ρόλο από παλιά...Η μορφή του καπιταλισμού όπως τη βιώνουμε σήμερα ξεκινάει σε μια πολύ συγκεκριμένη χωρο-χρονική στιγμή: Τη δεκαετία του 1980 στη Αμερική με τον Reagan και στη Βρετανία με την Τhatcher. Εκεί αρχίζουν οι ιδιωτικοποιήσεις, οι σκληρές φορολογήσεις, η ανταγωνιστηκότητα στον χώρο εργασίας, και γενικά οι ελιτίστικες οικονομικές απόψεις. Και ενώ το 1960 και 1970 ο κόσμος έβγαινε στους δρόμους να διεκδικήσει καλύτερες συνθήκες εργασίας, σήμερα φτάνουμε στη πραγματικότητα της ανεργίας. Πώς λοιπόν, θα συνεχίζεις να αγαπάς την δουλειά σου όταν όσα εφόδια και να έχεις δεν ανταποκρίνονται στην αγορά εργασίας (γιατί πολύ απλά δεν υπάρχει αγορά εργασίας); Πώς να βρεις τι είναι αυτό που αγαπάς όταν το συμβόλαιό σου λήγει μετά από λίγους μήνες και κάθε λίγο βρίσκεσαι σε καινούριο εργασιακό περιβάλλον; Πώς να αντιμετωπίσεις τη δουλειά ως χαρά όταν δεν ξέρεις αν θα βγάλεις τον μήνα; Όσο δύσκολα και να πέρασε ο Κουμφούκιος, αυτό που βιώνουμε σήμερα, είναι καθαρά σύμπτωμα του παρόντος. Το λέω αυτό απλά για να μην εξιδανικεύουμε καταστάσεις. Δυστυχώς η πραγματικότητα είναι πολύ πιο σκληρή. Δεν φτάνουν τα όνειρα και οι στόχοι μόνο. Και εγώ πολύ θα ήθελα να μένω σπίτι μου όλη μέρα και να βγάζω χρήματα από το να γράφω και να φιλοσοφώ όπως ο Κομφούκιος, αυτό είναι το πάθος μου και αυτό είναι που αγαπώ. Ε και; Η πραγματικότητα άλλα ορίζει και απαιτεί.

Ακόμα προσπαθώ να εντοοισω στα λόγια σου το κίνητρο που προσπαθείς να δώσεις σ'εναν άνθρωπο που ξεκάθαρα γράφει ότι δεν θέλει να δουλέψει. Θέλω να πω, καλά όσα γράφεις, αλλά μήπως περιττα?! Ο εξομολογουμενος δεν χρειάζεται κατεβατά με αναλύσεις δημοσιογράφικου χαρακτήρα.. Κανείς μας δεν είναι χαζός, γνωρίζουμε πολύ καλά τι ζούμε. Άρα η συμβουλή που του προτείνεις για να βελτιώσει τη ζωή του είναι ποια; Να χωνέψει ότι ακόμα κι αν βρει κάτι που του αρέσει, να μην προσπαθήσει να το εξελίξει γιατί με πρόχειρους υπολογισμούς στην Ελλάδα του 2019, θα αποτύχει. Μερικές φορές χρειάζεται να δίνεις απλά κουράγιο και θετική ενέργεια για να συνειδητοποιήσει κανείς πως για να πετύχει χρειάζεται τουλάχιστον να προσπαθήσει. Εξομολογουμενε, ενα βήμα τη φορά! Καλή τύχη από καρδιάς!

Οι "δημοσιογραφικού χαρακτήρα αναλύσεις" είναι η απάντησή μου στην ερώτησή σας. Δεν πάνε ως συμβουλή στον εξομολογούμενο. Εάν δεν τις θέλατε (ή έαν δεν είστε σε θέση να απαντήσετε με ανάλογα "δημοσιογραφικού χαρακτήρα" επιχειρήματα), ας μην ρωτάγατε για περαιτέρω. Τη γνώμη μου στην Εξομολόγηση την έδωσα στο πρώτο μου σχόλιο. Και μια τελευταία υποσημείωση, ναι, βρίσκω πολύ ουτοπικό και αφελές το σχόλιο "βρες αυτό που αγαπάς και όλα καλά θα πάνε". Για ποιον λόγο να χαϊδεύουμε αφτιά; Η εργασία είναι τρόπος επιβίωσης, όχι χόμπυ. Όσο και να σε παθιάζει κάτι, άμα δεν κάτσεις να προσπαθήσεις, να θυσιάσεις πράγματα ίσως ακόμα και από την προσωπική σου ζωή, και να φας τα μούτρα σου δεν βγαίνει. Εδώ μας γράφει ότι δεν θέλει να δουλεύει και θα ήθελε να είχε χρήματα για επενδύσεις. Τί κουράγιο και θετική σκέψη να δώσω σε έναν άνθρωπο που βαριέται να εργαστεί ή να προσπαθήσει να επιβι'ωσει στην πραγματικότητα που όλοι έτσι κι αλλιώς βιώνουμε; Ρεαλισμός υπό εξαφάνιση.

Αφελες είναι να θεωρείς ότι ο τρόπος που σκέφτεσαι εσύ τα πράγματα είναι πιο σωστός απο τον τρόπο που τα σκέφτεται κάποιος άλλος. Εσύ το λες ουτοπία, εγώ το λέω όνειρα και στόχους,τα οποία προσωπικά χτίζω μέρα προς μέρα. Γι' αυτό τολμώ και σχολιάζω. Οπότε αν αυτό με καθιστά αφελή, τότε σχωρα με που δεν κλαίω τη μοίρα μου για μια πραγματικότητα που δεν έχω τη δύναμη να αλλάξω συνολικα. Προτιμώ αφελής πάρα...μοιρολατρης. Πάντως, ολοι χάνουμε τον προσανατολισμό μας κάποια στιγμή στη ζωή.. Αυτό δεν είναι κακό. Δεν είναι κακό να μην ξέρουμε τι θέλουμε ή να μείνουμε στάσιμοι. Όλοι κάποια στιγμη χρειαζόμαστε ένα χέρι βοηθείας, μια καλή κουβέντα, λίγο κουράγιο, λίγη καθοδήγηση.. Ένα ξύπνημα! Anyway.. Goodnight!

@GaussΕυχαριστώ πολύ για την τόσο αναλυτική και ενδιαφέρουσα παρατήρηση. Δεν είχα καμία διάθεση με το σχόλιό μου να ανοίξω ιδεολογικές αντιμαχίες και λυπάμαι εάν έδωσα αυτήν την εντύπωση. Όπως επίσης, λυπάμαι εάν με κάποιον όρο που χρησιμοποίησα αυτομάτως με κατατάσσετε σε ορισμένη κομματική ή κρατική «κλίκα». Συμφωνώ με όλα όσα αναγράφετε, με μερικές μόνο επισημάνσεις:1. Ο όρος «νεοφιλελεύθερος καπιταλισμός» δεν ενέχει μόνο ιδεολογική ή πολιτική θέση (ανεξάρτητα από το πως έχει οικειοποιηθεί από κόμματα ή παρατάξεις και ειδικά στο Ελληνικό γίγνεσθαι). Και προσωπικά, χρησιμοποιώντας αυτόν τον όρο αναφέρομαι συγκεκριμένα στην οικονομική τάξη πραγμάτων που διακατέχει τα τωρινά πεπραγμένα. Πώς θα ονομάζατε το σύστημα (ως ιστορική και οικονομική συγκυρία) που βιώνουμε σήμερα εάν όχι καπιταλισμός στην πιο νεοφιλελεύθερη μορφή του; Δεν προσδιορίζω στον όρο καμία αρνητική χροιά. Μιλάω για να περιγράψω μια πραγματικότητα στην οποία τα κόμματα είναι ανίσχυρα ακριβώς γιατί τον καθοριστικό λόγο τον έχουν οι αγορές, οι ελίτ του χρήματος και οι πιστωτικοί ενδιάμεσοι, γιατί η οικονομική κυριαρχία εστιάζει στο χρηματοπιστωτικό πλέον τομέα και αναπόφευκτα όπως και ο ίδιος Keynes γράφει (ο πατέρας της νεοφιλελεύθερης ιδεολογίας) όλα αυτά επιφέρουν διόγκωση της οικονομικής αστάθειας. Μιλάμε ξεκάθαρα για ένα σύστημα το οποίο βασίζεται ως επί τω πλείστων στην αύξηση της σχέσης χρέους-εισοδήματος και χρέους-μετοχής. Αυτά όσον αφορά τα γενικά πλαίσια. Σε ατομικό επίπεδο όλα αυτά μεταφράζονται ακριβώς με ανεργία, με ανταγωνιστικότητα, με το να σπουδάζουμε αιωνίως για να αυξήσουμε την αξία μας ως προς την αγορά εργασίας, με ασταθή και επισφαλή εργασία, με το να γινόμαστε οικονομική μετανάστες, με την εξαφάνιση της μεσαίας τάξης.2. Και εδώ έρχομαι στο δεύτερο σημείο. Ναι, σίγουρα στην Ελλάδα ισχύουν όλα όσα αναφέρετε. Και στο εξωτερικό όμως δεν είναι καλύτερα τα πράγματα απ’ ότι ήταν στο παρελθόν. Στη Βρετανία το 80% των φοιτητών αποφοιτούν έχοντας για τα επόμενα χρόνια της ζωής τους να ξεπληρώσουν δάνεια. Ξεκινούν δηλαδή την ενήλικη ζωή όντας ήδη μέρος της χρηματοπιστωτικής σχέσης που επιβάλλει το χρέος. Έπειτα, μην ξεχνάμε την Ισπανία, την Ιταλία, την Πορτογαλία και γενικά τον «ευρωπαϊκό νότο». Μιλάμε για μια γενική κατάσταση κρίσης, όπου η κρίση έρχεται να γίνει από μόνη της μια μορφή ρητορικής (ας σκεφτούμε και ας αναρωτηθούμε επίσης, το πως και γιατί αυτή η κατάσταση έχει δώσει βήμα στο να εκλεγούν από τις ΗΠΑ και την Βραζιλία, μέχρι την Ουγγαρία και την Αυστρία ακροδεξιές κυβερνήσεις, ας αναρωτηθούμε επίσης γιατί εάν η Ευρώπη απολαμβάνει οικονομική ανάπτυξη έχουμε στα ξαφνικά ένα Brexit). 3. Εάν μιλήσουμε συγκεκριμένα για την Ελλάδα, ναι, εδώ μιλάμε για ειδική περίπτωση ακριβώς γιατί υπάρχουν οι νοοτροπίες και οι συμπεριφορές που αναφέρατε που δεν αλλάζουν γιατί πολύ απλά είναι ριζωμένες στη κουλτούρα εδώ και αιώνες πριν - από την πρώτη στιγμή κιόλας της σύστασης του Ελληνικού κράτος. Συμφωνώ απόλυτα σε όλα. Και είμαι από αυτούς που υποστηρίζουν ότι η οικονομική κρίση ήρθε ακριβώς να αναδείξει όλα τα προβληματικά στοιχεία που κυβερνούν.ΥΓ. Ποτέ δεν φανταζόμουν ότι μια μικρή μου παρατήρηση θα άνοιγε όλη αυτήν την συζήτηση, αλλά δεν κρύβω ότι το απολαμβάνω. :)

Gauss, παράλειψη μου να μη σε χαιρετήσω! Σ' ευχαριστώ πολύ! Έχεις την εκτίμηση μου...

Μα προφανώς και ο καπιταλισμός δεν είναι καινούριο φαινόμενο. Στην Ευρώπη βρίσκεται ήδη στο απώγειό του από την εποχή κιόλας που γράφει ο Ντίκενς! Μιλάω για μια πολύ συγκεκριμένη μορφή του καπιταλισμού που τη βιώνουμε τα τελευταία χρόνια. Δεν δαινομοποιώ καταστάσεις. Κάνω απλά την κριτική μου. Εάν νομίζετε ότι το σύστημα που ζούμε είναι τέλειο και παραβλέπετε ό,τι άλλο υπάρχει, τότε πάω πάσο. Αλλά ας μην κρυβόμαστε και πίσω από το δάχτυλό μας, η οικονομική κρίση (και δεν μιλάω για την Ελλάδα, μιλάω για το ντόμινο που έγινε σε διεθνές επίπεδο) τι άλλο ήταν εκτός από κρίση του σύγχρονου χρηματοπιστωτικού καπιταλιστικού συστήματος;Επίσης, ακριβώς για να έχουμε μια καλύτερη εικόνα του πως αλλάζουν οι μορφές εργασίας, το παράδειγμα της Audi είναι ατυχές. Αντιθέτως, σκεφτείτε παγκόσμιες εταιρίες όπως η Αμαζον, η Uber, η Airbnb για να αντιληφθείτε ότι έχουμε μπει σε μια τελείως διαφορετική εργασιακή πραγματικότητα όπου πλέον τα μέσα παραγωγής έχουν αλλάξει, ο χώρος εργασίας αλλάζει, η σχέση εργοδότη (κεφαλαίου) και εργαζομενου έχουν γίνει ακόμα πιο ρευστές. Πλέον μιλάμε για μια μορφή καπιταλισμού όπου το χρήμα έχει γίνει πιο ρευστό από ποτέ, παράγεται μέσω από "πλατφόρμες" και όχι από άμεσες διαπροσωπικές σχέσεις. Και η τωρινή περίοδος είναι μόνο η αρχή. Κλείνω εδώ τη συζήτηση λέγοντας μόνο ότι τα λέω όλα αυτά ζώντας τα τελευταία 7 χρόνια στο εξωτερικό. Έφυγα από την Ελλάδα ακριβώς γιατί οι νοορτοπίες και οι πρακτικές που αναφέρατε και εσείς ήταν εμπόδιο στην εξέλιξή μου όπως και στην εξέλιξη κάθε νέου ανθρώπου που ξεκινάει με όνειρα. Το τελευταίο διάστημα όμως που εργάζομαι σε πανεπιστήμιο δεν μπορώ να μην παρατηρήσω το γεγονός ότι οι φοιτητές (ναι, ακόμα και σε αυτήν την χώρα όπου θεωρητικά τα πάντα είναι τέλεια) είναι όλο και πιο αγχωμένοι, όλο και περισσότερες περιπτώσεις κατάθλιψης και αυτοκτονιών, κάθε χρόνο όλο και περισσότερες κρίσεις πανικού. Δεν γίνεται να μην αναγνωρίσω ότι κάτι γίνεται λάθος, ότι η πραγματικότητα ακριβώς της επισφάλειας σχετίζεται και με τη ψυχική μας υγεία και με όλα όσα μας επηρεάζουν σε προσωπικό και ατομικό επίπεδο. Καλή μέρα να έχετε.ΥΓ. Θα σας πρότεινα να διαβάσετε το Καπιταλιστικός Ρεαλισμός από Mark Fisher. Ήταν καθηγητής μου και δυστυχώς ένας από αυτούς που "έφαγε" το σύστημα.