Οδός Αριστείδου 7. Λίγο πριν από τις οκτώμισι το πρωί φτάνω στο κεντρικό κατάστημα της ΔΕΗ για να πληρώσω τον διμηνιαίο λογαριασμό μου. Όση ώρα βρισκόμουν εκεί παρατήρησα ότι από τα συνολικά οκτώ διαθέσιμα ταμεία εξυπηρετούσαν μόνο τα τέσσερα.
Νωρίτερα, είχα θαυμάσει την καμπάνια της ΔΕΗ σε διάφορα σημεία της πόλης αλλά και στο μετρό, η οποία καλούσε ολοένα και περισσότερους καταναλωτές να πληρώνουν ηλεκτρονικά τον λογαριασμό τους. Φυσικά, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί κάποιος να επιλέξει τη λύση του ταμείου. Αλλά παρακάτω θα καταλάβουμε γιατί αυτή η πράξη μπορεί να αποδειχθεί εντελώς εσφαλμένη.
Εκείνη την ημέρα, επαναλαμβάνοντας τη συνηθισμένη μου ρουτίνα των τελευταίων δεκαεπτά χρόνων που κατοικώ στην Αθήνα, διαπίστωσα για άλλη μια φορά την απόλυτη παρακμή του δημόσιου τομέα. Να σημειώσω ότι δεν έχω καμία διάθεση να δαιμονοποιήσω το Δημόσιο και προφανώς δεν αναφέρομαι ούτε στους υπαλλήλους ούτε ανήκω στους οπαδούς της άποψης πως ό,τι δεν λειτουργεί σωστά πρέπει να ιδιωτικοποιείται. Αντιθέτως, θίγω τη νοοτροπία της δεσπόζουσας γραφειοκρατίας, που όλοι γνωρίζουμε ακριβώς τι σημαίνει.
Όση ώρα περίμενα για να «πληρώσω» ‒περισσότερο από μία‒ επικρατούσε το αδιαχώρητο στην ιστορική στοά. Οι εργαζόμενοι δούλευαν πυρετωδώς. Συνειδητοποίησα, όμως, ότι κανείς από τους υπεύθυνους δεν ενοχλήθηκε ούτε και ενδιαφέρθηκε να κάνει κάτι για την τεράστια ουρά η οποία έφτανε μέχρι έξω, στην οδό Αριστείδου.
Σύμφωνα με την τιμολογιακή πολιτική της ΔΕΗ, όσοι επιθυμούν να λαμβάνουν τον έντυπο και όχι τον ηλεκτρονικό λογαριασμό καλούνται να πληρώσουν το «καπέλο» ενός ευρώ, κάτι που κατά τον Συνήγορο του Καταναλωτή χαρακτηρίζεται «αθέμιτη εμπορική πρακτική».
«Επιλέξτε για την εξόφληση των λογαριασμών σας τον τρόπο που σας εξυπηρετεί περισσότερο» γράφει στην ιστοσελίδα της η εταιρεία κοινής ωφελείας και, αν κάνεις το λάθος να πας σε κάποιο κατάστημα, έρχεσαι αντιμέτωπος με την ατελείωτη ταλαιπωρία, τις χαμένες εργατοώρες και την παντελή έλλειψη σεβασμού απέναντι στον πολίτη.
Φυσικά, η κυριότερη αιτία γι' αυτή την κατάντια δεν είναι άλλη από το γεγονός ότι στο κέντρο λειτουργούν μόνο δύο καταστήματα, τα οποία καλούνται να εξυπηρετήσουν τους καταναλωτές του πολυπληθούς δήμου Αθηναίων.
Να σημειωθεί ότι όση ώρα περίμενα στην ουρά έλεγξα όλες τις ενημερώσεις μου στα social media, απάντησα στα mails μου και διάβασα τη μισή ύλη μιας πρωινής εφημερίδας. Κάποιος θα μπορούσε να πει ότι ο χρόνος της αναμονής αποδείχθηκε αρκετά εποικοδομητικός.
Ωστόσο, αυτό δεν ισχύει για τους ηλικιωμένους ή τους ανθρώπους με προβλήματα υγείας που μπορεί να περίμεναν υπομονετικά, στο πρόσωπό τους όμως ήταν έκδηλες η απόγνωση, η απογοήτευση και η απελπισία. Άνθρωποι που στηρίζονταν στα διαχωριστικά που οριοθετούσαν την ουρά (δεν υπάρχουν καθίσματα, όπως στις τράπεζες) και στις συζητήσεις τους άκουγες γιατί βρίσκονταν εκεί, συνήθως επειδή τα παιδιά τους εργάζονται και οι ίδιοι θέλουν, κατά κάποιον τρόπο, να τα ξεκουράσουν από το βάρος ορισμένων οικογενειακών υποχρεώσεων.
Σύμφωνα με την τιμολογιακή πολιτική της ΔΕΗ, όσοι επιθυμούν να λαμβάνουν τον έντυπο και όχι τον ηλεκτρονικό λογαριασμό καλούνται να πληρώσουν το «καπέλο» ενός ευρώ, κάτι που κατά τον Συνήγορο του Καταναλωτή χαρακτηρίζεται «αθέμιτη εμπορική πρακτική».
Στην απάντησή της η εταιρεία υποστήριξε ότι η χρέωση ουδέποτε θεσπίστηκε με εισπρακτική λογική και τούτο αποδεικνύεται από το γεγονός πως η ίδια έχει αποφασίσει να δαπανήσει το ποσό μερικών εκατομμυρίων για την προώθηση και την εφαρμογή του ηλεκτρονικού λογαριασμού.
Είναι ξεκάθαρο, λοιπόν, ότι η ΔΕΗ προσπαθεί να στρέψει όσο περισσότερους γίνεται στην ηλεκτρονική μέθοδο πληρωμής. Ξεκάθαρα, είναι κάτι απολύτως θεμιτό.
Τι γίνεται, όμως, με εκείνους που για δικούς τους λόγους εξακολουθούν να προσέρχονται στα ταμεία των καταστημάτων; Θα αντιμετωπίζονται ως πολίτες δεύτερης κατηγορίας και παράσιτα μιας άλλης εποχής;
Σαφώς, σε αυτά τα φαινόμενα είμαστε συνηθισμένοι. Όμως, το ότι αυτή η νοοτροπία εξακολουθεί να επιβιώνει το 2019 πραγματικά αποδεικνύει την πλήρη απουσία σεβασμού προς τον καταναλωτή και επιβεβαιώνει με τον χειρότερο τρόπο τον πρωτογονισμό και την κρατική αποσύνθεση.
Σε μια εποχή που συζητάμε για ψηφιακές δεξιότητες και τεχνητή νοημοσύνη, που το εργατικό δυναμικό είναι εκπαιδευμένο και τεχνολογικά προηγμένο, πώς είναι δυνατόν η πολύωρη αναμονή στην ουρά μιας δημόσιας υπηρεσίας να σε προσγειώνει στη βαλκανική πραγματικότητα;
Πώς είναι δυνατόν τέσσερις υπάλληλοι να εξυπηρετούν καθημερινά χίλιους ή και παραπάνω πολίτες; Αναρωτιέμαι μήπως έχουμε εθιστεί στον μαζοχισμό τελικά.
Πέραν του εύρους και του βάθους της ανεπάρκειας του κρατικού μηχανισμού και τη διαχρονική δυσλειτουργικότητά του, οφείλω να πω ότι με εντυπωσίασε η αδιαφορία των περισσότερων πολιτών για τον χαμένο χρόνο τους και για τον εξευτελισμό που υφίστανται, η απουσία κάθε αντίδρασης.
Από τη στιγμή που η εταιρεία παρέχει στον πολίτη το δικαίωμα να πληρώνει στο ταμείο, οφείλει να τον εξυπηρετεί. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι που ήταν στημένοι μαζί μου εκείνη την ημέρα, και που για πολλά χρόνια στήνονται σε αυτές τις αδιανόητες ουρές, ήταν εκεί για να πληρώσουν τον λογαριασμό τους, άρα για να δώσουν χρήματα σε μια επιχείρηση που το μόνο που καταφέρνει είναι να στρέφει τους πολίτες στον ελεύθερο ανταγωνισμό των εταιρειών παραγωγής ενέργειας.
Στο σημείο αυτό να υπενθυμίσουμε ότι, σύμφωνα με τα ευρήματα της ετήσιας έκθεσης European Consumer Payment Report της εταιρείας Intrum, ασυνέπεια στην πληρωμή των λογαριασμών τους επιδεικνύουν δύο στους τρεις Έλληνες, ποσοστό που θεωρείται το υψηλότερο στην Ευρώπη. Όπως αποδεικνύεται από την έρευνα, είναι μια στάση που δεν οφείλεται μόνο σε αδιαφορία αλλά και στην έλλειψη χρημάτων.
Μάλιστα, ειδικά στη ΔΕΗ το ποσό από τις ανεξόφλητες οφειλές λογαριασμού ρεύματος υπολογίζεται περίπου στα 2,5 δισ. ευρώ, γι' αυτό και κατά το προηγούμενο διάστημα είχαν σταλεί εκατοντάδες ειδοποιητήρια σε καταναλωτές που έχουν απλήρωτους λογαριασμούς.
Άρα, φροντίσαμε να στείλουμε εγκαίρως τα ειδοποιητήρια, αλλά η βελτίωση της εικόνας των ταμείων ώστε να λειτουργούν αποτελεσματικότερα και να αναβαθμιστεί η εικόνα της δημόσιας διοίκησης παραμένει μια περίπλοκη διαδικασία.
Η απορία μου είναι απλή και, νομίζω, κατανοητή. Είναι τόσο δύσκολο για μια εταιρεία που επενδύει ένα σημαντικό χρηματικό ποσό, παρά τα δυσθεώρητα χρέη, στην προώθηση του ηλεκτρονικού λογαριασμού να αυξήσει τους υπαλλήλους στα ταμεία για να μην υφίστανται οι πολίτες αυτή την ταλαιπωρία;
Το βέβαιο είναι ότι αυτά τα φαινόμενα καταδεικνύουν ότι ο παρασιτισμός είναι ακόμη κραταιός, παρά την πολυετή οικονομική κρίση. Ένα προβληματικό κοινωνικό κράτος που στην πλειονότητά του προσφέρει κάκιστες υπηρεσίες, αδιαφορώντας επιδεικτικά για τη χαμηλή τους ποιότητα, αποτέλεσμα μιας πολυεπίπεδης καθίζησης.
Το χειρότερο όλων είναι ότι έχουμε αποδεχθεί πλήρως αυτό το αντιπαραγωγικό μοντέλο και το στήσιμο στην ουρά δημόσιας υπηρεσίας είναι ένα απειροελάχιστο δείγμα του εθνικού μας ξεχαρβαλώματος.
Αποχωρώντας, μετά από μιάμιση ώρα, όχι μόνο αισθάνεσαι κορόιδο αλλά και σιγομουρμουρίζεις για τη «δυστυχία του να πληρώνεις στη ΔΕΗ».
