Για τα χωριά που βυθίζονται, κυριολεκτικά, λόγω της εμμονής της Ελλάδας στην εξόρυξη του λιγνίτη ως καύσιμο παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος αναφέρονται σε άρθρο του το Associated Press.
Αν ο σεισμός ήταν ένα φαινόμενο που χτυπάει σε αργή κίνηση το αποτέλεσμά του θα ήταν ορατό σε ένα μέρος όπως στους Ανάργυρους, ένα ελληνικό χωριό όπου το μαύρο τοπίο και ο θόρυβος από την εξόρυξη του άνθρακα συνοδεύουν την σταδιακή εκκένωσή του.
Το χωριό της βόρειας Ελλάδας είχε κάποτε περισσότερους από 400 ανθρώπους. Τώρα έχει λιγότερους από 50. Οι δρόμοι του βυθίζονται, οι τοίχοι και τα θεμέλια των σπιτιών έχουν υποστεί καταστροφές. Οι κάτοικοι του μικρού αυτού χωριού το εγκαταλείπουν όχι από πανικό αλλά από απελπισία.
Το ένα μετά το άλλο, τα μικρά ελληνικά χωριά στην ζώνη εξόρυξης του λιγνίτη καταστρέφονται καθώς το έδαφος γίνεται ολοένα και πιο ασταθές. Οι καμπάνες από μία εκκλησία της περιοχής δεν χτυπούν από το φόβο ότι θα δημιουργήσει ακόμα περισσότερες ρωγμές στους τοίχους.
Κάτοικος του χωριού και κτηνοτρόφος, ο κύριος Μιχάλης Μπιτάς, παρατήρησε για πρώτη φορά τις ζημιές στα σπίτια του χωριού Ανάργυροι το 1986. «Ήταν η εποχή που είχαν ξεκινήσει οι εξορύξεις τοπικά. Άρχισαν να κατατρώνε τα σπίτια και έπειτα εμάς τους ίδιους» λέει χαρακτηριστικά.
Ο κύριος Μπίτας είναι ένας από τους ελάχιστους κατοίκους του χωριού που αρνήθηκε την προσφορά της εταιρίας ηλεκτροδότησης για να μετακομίσει σε διπλανή πόλη. Οι κάτοικοι που έχουν παραμείνει ζητούν πλήρη αποζημίωση για τα σπίτια τους, δικαίωμα που χορηγείται μόνο από το νόμο εάν η εξόρυξη συμβαίνει ακριβώς κάτω από έναν oικισμό. «Έχω πρόβατα και μηχανήματα. Τι έπρεπε να κάνω; Να τα μετακομίσω σε διαμέρισμα;» λέει ο κ. Μπίτας.
Η Ελλάδα εξαρτάται ακόμα από τον άνθρακα, παρά τις προειδοποιήσεις για τις συνέπειες στην κλιματική αλλαγή και την υπερθέρμανση του πλανήτη που αναφέρουν οι επιστημονικές εκθέσεις, οι ειδικοί από τις συζητήσεις των Ηνωμένων Εθνών για το κλίμα στην Πολωνία αλλά και τους στόχους που έχει θέσει η ΕΕ για την αντικατάσταση των πηγών άνθρακα με την χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Η Ελλάδα βρίσκεται στη 12η θέση των μεγαλύτερων παραγωγών λιγνίτη στον κόσμο, παράγοντας 36εκ. τόνους σε ετήσια βάση, σύμφωνα με τις ΗΠΑ. Ο λιγνίτης είναι μία χαμηλής ποιότητας άνθρακα ο οποίος εκπέμπει μεγαλύτερα ποσοστά διοξειδίου του άνθρακα σε σχέση με το μαύρο άνθρακα. Είθισται να καταναλώνεται κοντά στις περιοχές εξόρυξης καθώς η μεταφορά του είναι πολύ ακριβή σε σχέση με την ενεργειακή του απόδοση.
Σχεδόν το ένα τρίτο του ηλεκτρισμού της Ελλάδας παράγεται από εργοστάσια με καύση άνθρακα και η χώρα δεν έχει σχέδιο σταδιακής κατάργησης της εγχώριας χρήσης του παραγόμενου άνθρακα, σε αντίθεση με τα περισσότερα μέρη της Δυτικής Ευρώπης. Παρά τον άφθονο άνεμο και τον ήλιο, μόνο το 15% της ελληνικής ενέργειας παράγεται από ανανεώσιμες πηγές. Το μεγαλύτερο μέρος της μείωσης της χρήσης άνθρακα τα τελευταία χρόνια αντισταθμίστηκε από την αυξημένη χρήση εισαγόμενου φυσικού αερίου.
Σύμφωνα με τα μέτρα που έχουν ληφθεί με τους πιστωτές διάσωσης της Ελλάδας, η κρατική εταιρεία ηλεκτρικής ενέργειας, η ΔΕΗ, θα ιδιωτικοποιήσει τρία εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα, παρατείνοντας τη ζωή τους.
Επίσης, σε αντίθεση με πολλούς από τους γείτονές της στην ΕΕ, η Ελλάδα βρίσκεται σε πορεία να επεκτείνει την εξάρτησή της από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, καθώς το έθνος προσπαθεί να προσελκύσει επενδύσεις στο εξωτερικό για να αντιμετωπίσει μια χρηματοπιστωτική κρίση που κράτησε σχεδόν μια δεκαετία. Η ελληνική κυβέρνηση έχει ξεκινήσει μια μεγάλη προσπάθεια εξερεύνησης για το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο στις δυτικές και νότιες ακτές της.
Οι επιχειρήσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου ανησυχούν καθώς περιβαλλοντικές ομάδες απηύθυναν επείγουσα έκκληση στην ελληνική κυβέρνηση να αναστρέψει την πορεία της και να αλλάξει τα επενδυτικά σχέδια προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας όπως η ηλιακή και η αιολική ενέργεια.
«Πρέπει να δράσουμε άμεσα για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, αλλά η χώρα μας κινείται προς την αντίθετη κατεύθυνση», ανέφερε μια επιστολή προς τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα. Υπογράφηκε από 34 ομάδες περιβαλλοντικών και ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως η Greenpeace, το Παγκόσμιο Ταμείο για τη Φύση (WWF), η Διεθνής Αμνηστία και οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα.
Η Ελλάδα σχεδιάζει σε επενδύσεις «για ορυκτά καύσιμα εδώ και δεκαετίες, παράλληλα με την ανησυχητική παράδοση εκατοντάδων χιλιάδων τετραγωνικών χιλιομέτρων, εντός και εκτός θαλάσσιας περιοχής, για την εξόρυξη υδρογονανθράκων», ανέφερε η επιστολή. «Αυτό θα παραδώσει τη χώρα στις εφιαλτικές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής».
Στους Ανάργυρους, παρά την καταστροφή των σπιτιών τους, οι κάτοικοι έχουν μικτά συναισθήματα για τον άνθρακα, καθώς η ΔΕΗ είναι βασικός εργοδότης που παρέχει 5.000 τοπικές θέσεις εργασίας. Το άλλο πλεονέκτημα είναι ότι ο λιγνίτης, που εξορύσσεται στην εγχώρια αγορά, δεν είναι ευάλωτος στις διακυμάνσεις της χρηματοπιστωτικής αγοράς ή στις γεωπολιτικές διαταραχές, σε αντίθεση με το εισαγόμενο πετρέλαιο και φυσικό αέριο, το οποίο στην Ελλάδα προέρχεται κυρίως από τη Ρωσία.
«Είναι σαφές ότι η λιγνιτική δραστηριότητα θα μειωθεί και θα αντικατασταθεί από άλλες πηγές ενέργειας, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας", ανέφερε εκπρόσωπος της ΔΕΗ Κωνσταντίνος Θεοδωρίδης στο The Associated Press. «Ωστόσο, ο λιγνίτης θα συνεχίσει να είναι ένα στρατηγικό καύσιμο που, σε κάθε γεωπολιτική αστάθεια, είναι το μόνο ενεργειακό καύσιμο που ελέγχεται απολύτως από τη χώρα μας", ανέφερε.
Το ρεπορτάζ είναι του Κώστα Καντούρη για το Associated Press
