Ένα από τα πιο διάσημα χριστουγεννιάτικα τραγούδια, το «Άγια Νύχτα», συμπληρώνει φέτος 200 χρόνια ζωής.
Ανά τους αιώνες, έχουν γραφτεί εκατοντάδες χριστουγεννιάτικα τραγούδια, το «Άγια Νύχτα», όμως, δείχνει αξιοσημείωτη αντοχή στο χρόνο.
Έχει αποδοθεί σε 300 γλώσσες, η UNESCO το έχει αναγνωρίσει ως ένα κομμάτι άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς και καλλιτέχνες από όλο το μουσικό φάσμα, από το heavy metal ως το γκόσπελ, το έχουν διασκευάσει.
Το «Άγια Νύχτα» έχει γίνει αναπόσπαστο μέρος των Χριστουγέννων.
Η καταγωγή του, ωστόσο, από μια μικρή αυστριακή πόλη στις Άλπεις, είναι πολύ πιο ταπεινή.
Οι πρώτοι στίχοι του κομματιού γράφτηκαν στα γερμανικά μετά το τέλος των Ναπολεόντειων Πολέμων από έναν νεαρό Αυστριακό ιερέα, τον Joseph Mohr.
Την άνοιξη του 1816 το ποίμνιο του Mohr στην πόλη Mariapfarr ήταν φτωχό, πεινασμένο και τραυματισμένο. Είχε προηγηθεί ένας δωδεκαετής πόλεμος που είχε διαλύσει τις δομές τις χώρες και η προηγούμενη χρονιά ήταν το «Έτος χωρίς καλοκαίρι», που υπήρξε καταστροφικά κρύα.
Η έκρηξη του ηφαιστείου στο όρος Ταμπόρα στην Ινδονησία προκάλεσε κλιματική αλλαγή στην Ευρώπη. Η ηφαιστειακή τέφρα στην ατμόσφαιρα έφερε καταιγίδες, ακόμα και χιόνι μέσα στο καλοκαίρι. Η σοδειά του καλαμποκιού καταστράφηκε και ξέσπασε λιμός.
Έτσι ο Mohr έγραψε ένα ποίημα έξι στροφών για να αναζωπυρώσει την ελπίδα ύπαρξης ενός θεού που νοιαζόταν. Ο Mohr ήταν ταλαντούχος βιολιστής και κιθαρίστας και θα μπορούσε να έχει συνθέσει τη μουσική για το ποίημα του.
Αναζήτησε όμως τη βοήθεια ενός φίλου του.
Το 1817 ο Mohr μετατέθηκε στην ενορία του Αγίου Νικολάου στην πόλη του Oberndorf, νότια του Σάλτσμπουργκ. Εκεί ζήτησε τη βοήθεια από ένα φίλο του, τον Franz Xaver Gruber, δάσκαλο και οργανίστα, να συνθέσει μουσική για το ποίημα των έξι στροφών.
Την παραμονή των Χριστουγέννων του 1818, οι δύο φίλοι τραγούδησαν για πρώτη φορά το «Άγια Νύχτα» μπροστά από το εκκλησίασμα του Mohr. Ο ιερέας έπαιζε κιθάρα.
Το ποίμνιο υποδέχθηκε με θέρμη το κομμάτι. Η πλειονότητά τους ήταν καραβομαραγκοί και φορτοεκφορτωτές αλατιού, κεντρική δραστηριότητα για την οικονομία της περιοχής.
Η μελωδία και η εναρμόνιση του κομματιού έχει βασιστεί σε ένα ιταλικό μουσικό στυλ που ονομάζεται «siciliana» και μιμείται τον ήχο του νερού και των κυμάτων.
Με αυτό τον τρόπο η μουσική του Gruber αντανακλούσε τους καθημερινούς ήχους του ποιμνίου του Mohr που ζούσε και δούλευε δίπλα στον ποταμό Σάλτσαχ.
Το «Άγια Νύχτα» ξεπέρασε τα σύνορα του Oberndorf. Σύμφωνα με ένα έγγραφο του Gruber, από το 1854, το κομμάτι διαδόθηκε αρχικά στην κοιλάδα του Zillertal.
Από εκεί, δύο περιπλανώμενες οικογένειες λαϊκών τραγουδιστών, οι Strassers και οι Rainers, συμπεριέλαβαν το κομμάτι στις παραστάσεις τους. Έτσι το κομμάτι έγινε διάσημο στην Ευρώπη αλλά και την Αμερική.
Το 1839 οι Rainers ερμήνευσαν το κομμάτι στην Γουόλ Στριτ.
Την ίδια περίοδο, γερμανόφωνοι ιεραπόστολοι διέδωσαν το κομμάτι από το Θιβέτ ως την Αλάσκα μεταφράζοντάς το στις τοπικές γλώσσες.
Ως τα μέσα του 19ου αιώνα το «Άγια Νύχτα» διείσδυσε μέχρι τις υποαρκτικές κοινότητες των Ινουίτ στην ακτή της Θάλασσας του Λαμπραντόρ.
Εκεί μεταφράστηκε στη γλώσσα των γηγενών ως «Unuak Opinak».
Οι στίχοι του «Άγια Νύχτα», έφερναν πάντα ένα σημαντικό μήνυμα για τα Χριστούγεννα στις εκκλησίες σε όλο τον κόσμο.
Όμως, η μελωδία και οι ειρηνικοί στίχοι του τραγουδιού θα εμπνέουν πάντα μια παγκόσμια αίσθηση χάριτος που ξεπερνά τον Χριστιανισμό και ενώνει τους ανθρώπους σε πολιτισμούς και θρησκείες.
Τα Χριστούγεννα του 1914 κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, Γερμανοί και Βρετανοί στρατιώτες στις πρώτες γραμμές του μετώπου έπαυσαν τις εχθροπραξίες και τραγούδησαν μαζί το «Άγια Νύχτα».
Με πληροφορίες από The Conversation
σχόλια