Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, χτισμένο σε άλλες εποχές και με άλλους στόχους, πιο βαθείς και ψύχραιμους, έχει κατορθώσει κάτι ανεπανάληπτο: στεγάζει τους κορυφαίους θησαυρούς της Αρχαίας Ελληνικής Τέχνης, έχοντας το μέτρο που πρώτη αυτή (η Ελληνική Τέχνη) όρισε ως αρετή και αξία. Το ταίριασμα είναι μοναδικό. Το επισκέπτομαι όλο και πιο συχνά και ―παρότι θα μπορούσε να γκρινιάξει κανείς για διάφορα (π.χ. την έλλειψη αφήγησης, το βαρεμένο προσωπικό κ.λπ.)― έχω διαρκώς την αίσθηση ότι ίσως αυτό είναι το πιο πολύτιμο σημείο της Αθήνας.
ΕΝΑΣ ΘΕΟΣ ΤΩΝ...
Η Συλλογή Έργων Μεταλλοτεχνίας του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου αποτελεί μία από τις πλουσιότερες και σημαντικότερες συλλογές μετάλλινων αρχαίων έργων τέχνης του ελληνικού πολιτισμού στον κόσμο. Η Συλλογή ορίστηκε ως αγαλματιοθήκη, δηλαδή "Συλλογή πήλινων και χαλκών αγαλματίων και λοιπών διαφόρου ύλης αρχαίων" με το Βασιλικό Διάταγμα της 31ης Iουλίου 1893 περί "Διοργανισμού του Eθνικού Aρχαιολογικού Mουσείου".
Φωτ.: Στάθης Τσαγκαρουσιάνος / LIFO
ΙΜΑΤΙΟ ΓΛΥΠΤΟ ΣΤΗΝ ΠΕΤΡΑ
H Συλλογή Γλυπτών, με τα πλούσια, μοναδικά της εκθέματα, παρουσιάζει την εξέλιξη της αρχαίας ελληνικής πλαστικής από το 700 π.X. έως τον 5ο αι. μ.X. O πυρήνας της Συλλογής συγκροτήθηκε το 1874, όταν άρχισαν να μεταφέρονται στο ανεγειρόμενο Aρχαιολογικό Mουσείο γλυπτά από τις προσωρινές αρχαιολογικές συλλογές της Aθήνας.
Φωτ.: Στάθης Τσαγκαρουσιάνος / LIFO
ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΤΟΥ ΜΑΡΑΘΩΝΑ
Το παιδί του 330π.Χ. από χαλκό που βρέθηκε στη θάλασσα του Μαραθώνα είναι ένα πό τα ομορφότερα χάλκινα χυτά αγάλματα των κλασικών χρόνων, που σώζεται σχεδόν ακέραιο. Ο έφηβος αποδίδεται όρθιος, γυμνός, στηριζόμενος στο αριστερό πόδι. Ο κορμός κάμπτεται σιγμοειδώς, χαρακτηριστικό της τέχνης του διάσημου γλύπτη Πραξιτέλη. Στο προτεταμένο αριστερό χέρι κρατούσε χαμένο σήμερα αντικείμενο, στο οποίο στρέφει το βλέμμα του, κλίνοντας το κεφάλι. Στο υπερυψωμένο δεξί χέρι επίσης κρατούσε αντικείμενο, που δεν σώζεται. Στην πλούσια κόμη έχει στερεωθεί ταινία με κερατοειδή προεξοχή στην κορυφή του κεφαλιού. Τα μάτια του είναι ένθετα, προσδίδοντας στη μορφή εξαιρετική ζωντάνια και εκφραστικότητα. Έχει προταθεί η ταύτισή του με έφηβο αθλητή, νικητή σε αγώνα, ενώ κατά μία άλλη άποψη απεικονίζεται ο Ερμής.
Φωτ.: Στάθης Τσαγκαρουσιάνος / LIFO
ΠΡΑΞΙΤΕΛΗΣ ΕΠΟΙΗΣΕ...
Το παιδί του Μαραθώνα αποτελεί με βεβαιότητα πρωτότυπο έργο της σχολής του Πραξιτέλη, που δείχνει όλη τη χάρη, την απαλότητα στην κίνηση και την ευλυγισία, που χαρακτηρίζουν τα έργα του μεγάλου γλύπτη.
Φωτ.: Στάθης Τσαγκαρουσιάνος / LIFO
ΤΟ ΚΟΡΙΤΣΙ ΜΕ ΤΑ ΤΑΤΟΥΑΖ: Κοίλο άγαλμα της πριγκίπισσας-ιέρειας Τακουσίτ από κράμα χαλκού με ενθέσεις πολύτιμου μετάλλου. Διακοσμείται με την τεχνική της δαμασκήνωσης, σύμφωνα με την οποία ένθετα σύρματα πολύτιμου μετάλλου γεμίζουν τα εγχάρακτα σχέδια, αποδίδοντας παραστάσεις ιερογλυφικών και θεοτήτων της Β.Α. περιοχής του Δέλτα, πατρίδας της Τακουσίτ. Η χρήση του αγάλματος ήταν τελετουργική, αναθηματική και ταφική. Τέλος 25ης Δυναστείας, γύρω στο 670 π.Χ. Το άγαλμα βρέθηκε το 1880, λίγο πριν ο Ιωάννης Δημητρίου χαρίσει τη συλλογή του στο μουσείο. Φωτ.: Στάθης Τσαγκαρουσιάνος / LIFO
ΠΟΛΕΜΙΣΤΗΣ ΣΤΑ ΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΤΑΦΟΥ ΤΟΥ
Λευκή λήκυθος. Νέος πολεμιστής κάθεται στα σκαλιά του τάφου του. Πλάι του γυναίκα που κρατά το κράνος και την ασπίδα του και νέος άνδρας. Από την Ερέτρια. Της Ομάδας R. 410-400 π.Χ. Τα λευκά αγγεία εμφανίστηκαν στην Αττική προς το τέλος του 6ου π.Χ. αι. Η αντοχή τους ήταν πολύ πιο περιορισμένη από αυτή των μελανόμορφων και των ερυθρόμορφων και γι' αυτόν το λόγο δεν παρήχθησαν ποτέ σε μεγάλες ποσότητες. Το λευκό τους επίχρισμα και τα χρώματα ξεθώριαζαν. Εξαίρεση αποτελούσαν οι λευκές λήκυθοι, τις οποίες είχαν αποκλειστικά για ταφική χρήση. Περιείχαν μυρωμένο λάδι και τις τοποθετούσαν ως κτερίσματα στους τάφους.
Φωτ.: Στάθης Τσαγκαρουσιάνος / LIFO
«Και τα παιδιά που κάναν μακροβούτια απ' τα μπαστούνια πηγαίνουν σαν αδράχτια γνέθοντας ακόμη, σώματα γυμνά βουλιάζοντας μέσα στο μαύρο φως μ' ένα νόμισμα στα δόντια, κολυμπώντας ακόμη, καθώς ο ήλιος ράβει με βελονιές μαλαματένιες πανιά και ξύλα υγρά και χρώματα πελαγίσια· ακόμη τώρα κατεβαίνουνε λοξά προς τα χαλίκια του βυθού οι άσπρες λήκυθοι...»
ΣΩΜΑ, ΤΟ ΕΣΧΑΤΟ ΠΕΔΙΟ ΜΑΧΗΣ
Στα τέλη του 7ου με 6ο αι., ο άνθρωπος αποκτάει οντότητα και στην κοινωνία και στο πολιτισμικό περιβάλλον και παύει να αποδίδεται με μικρά ειδώλια. Αντικαθίσταται τότε από μεγαλύτερα έργα τέχνης, τους πρώτους Κούρους, που βαθμηδόν θα εξελιχθούν στα αττικά αγάλματα με το απαράμιλλο κάλλος. Ο άνθρωπος πια αποδίδεται ως κάτι ξεχωριστό, κάτι που ξεκίνησε από τα ομηρικά έπη με τις αγωνίες και τις λύπες του ανθρώπου. Και το κάλλος του σώματος υψώνεται σε αρετή και αξία.
Φωτ.: Στάθης Τσαγκαρουσιάνος / LIFO
ΣΕ ΑΥΤΟ ΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΥΜΠΥΚΝΩΝΕΤΑΙ ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, το πρώτο ελληνικό Μουσείο, ιδρύθηκε το 1829, αμέσως μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας από την Οθωμανική κυριαρχία και τη δημιουργία του νέου ελληνικού κράτους, ενώ το σημερινό κύριο κτίριο του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου θεμελιώθηκε στις 3 Οκτωβρίου 1866, σε σχέδια των αρχιτεκτόνων E. Ziller και L. Lange.
Φωτ.: Στάθης Τσαγκαρουσιάνος / LIFO
ΤΑ ΑΙΓΥΠΤΙΑΚΑ
Η αιγυπτιακή συλλογή του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου είναι από τις σημαντικότερες παγκοσμίως, λόγω της ποικιλίας, της ποιότητας και της σπανιότητας των αντικειμένων. Η σημερινή έκθεση της συλλογής άνοιξε τις πόρτες της τον Μάιο του 2008, περιλαμβάνει 1.225 αντικείμενα και διαρθρώνεται χρονολογικά και θεματικά.
Φωτ.: Στάθης Τσαγκαρουσιάνος / LIFO
ΟΙ ΔΩΡΗΤΕΣ: Η αιγυπτιακή συλλογή του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου οφείλεται πρωτίστως στους δύο δωρητές της: τον Ιωάννη Δημητρίου και τον Αλέξανδρο Ρόστοβιτς. Πρόκειται για δύο φιλότεχνους ομογενείς από την Αίγυπτο οι οποίοι δώρισαν τις συλλογές τους το 1880 και το 1904 αντίστοιχα. Οι δυο τους ήταν πολύ πλούσιοι, είχαν επαφές με το αιγυπτιακό κράτος, πολύ καλές σχέσεις με τους εμπόρους τέχνης και άμεση πληροφόρηση για τους πλειστηριασμούς που οργάνωνε το Μουσείο του Καΐρου, από το οποίο γνωρίζουμε ότι προέρχονται κάποια κομμάτια από τη συλλογή του Αλεξάνδρου Ρόστοβιτς. Η συλλογή εμπλουτίστηκε και από τις δωρεές της Ελληνικής Αρχαιολογικής Εταιρείας το 1894, από μεμονωμένες δωρεές αλλά και από αντικείμενα προερχόμενα από ανασκαφές στον ελλαδικό χώρο. Φωτ.: Στάθης Τσαγκαρουσιάνος / LIFO
ΟΙ ΚΡΥΜΜΕΝΕΣ ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ: Είναι τέτοιος ο πλούτος των αριστουργημάτων που γειτνιάζουν, ώστε είναι πιθανό πολλά να περάσουν απαρατήρητα. Το χάλκινο αυτό σύμπλεγμα δεν ξεπερνάει τους πέντε πόντους στη λαβή ενός εκθέματος στη Συλλογή Έργων Μεταλλοτεχνίας. Φωτ.: Στάθης Τσαγκαρουσιάνος / LIFO
ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΜΙΑΣ ΜΕΡΑΣ
Λίγα λεπτά πριν τις 8, οι τελευταίοι επισκέπτες αποχωρούν, βγαίνοντας στην βουερή Πατησίων.