ΔΕΙΧΝΕΙ ΠΑΡΑΤΑΙΡΟ, σε πρώτη φάση, όταν μιλάς για το 1975 –πενήντα χρόνια πίσω– και για τα τραγούδια εκείνης της εποχής να ξεχωρίζεις ένα δίσκο σαν το «Γέλα Κυρία μου». Το λέω, γιατί συζητάμε για μια κλασική χρονιά της πρώιμης μεταπολίτευσης, στην οποία είχαν κυκλοφορήσει ιστορικοί δίσκοι – όπως το “Canto General” του Θεοδωράκη, τα «10 Χρόνια Κομμάτια» του Σαββόπουλου, τα «Νέγρικα» του Λοΐζου, οι «Δροσουλίτες» του Χάλαρη, τα «Πολιτικά Τραγούδια» του Μικρούτσικου, η «Τρίτη Ανθολογία» του Σπανού και άλλοι διάφοροι.
Κανείς δεν μπορεί να υποτιμήσει όλα τα προηγούμενα (εννοείται αυτό), όμως, από την άλλη, κανείς δεν μπορεί να παραβλέψει (και) το γκελ που είχε στον απλό κόσμο, και κυρίως στην καθημερινή διασκέδασή του, το «Γέλα Κυρία μου», ένας δίσκος κι ένα τραγούδι, που ακούγονται, σαν να τ’ ακούς για πρώτη φορά, ακόμη και σήμερα – πενήντα χρόνια μετά.
Γιατί, εντάξει με το κοινωνικοπολιτικό και το «έντεχνο» τραγούδι, που έδιναν κι έπαιρναν το 1975, αλλά υπήρχαν κι άλλα άλμπουμ, ελαφρολαϊκά και λαϊκά, όχι σπανίως τυπωμένα για τις λεγόμενες «μικρές» εταιρείες, που έδιναν τη γραμμή της «νύχτας», στα κέντρα της εποχής. Τι θα ακουγόταν στις μικρές ώρες, θες απ’ τις ορχήστρες, θες απ’ τα τζουκ-μποξ; Ο κόσμος είχε ανάγκη, θέλω να πω, και αυτό το είδος του τραγουδιού, που δεν αφορούσε κατ’ ανάγκην τη σκέψη του, αλλά πρωτίστως την καρδιά του – μιλώντας του μ’ έναν γνήσιο, απλό και καθημερινό λόγο.
Άγνωστοι έως τότε, στο ευρύ κοινό, ηθοποιοί θα γίνονταν εν μία νυκτί διάσημοι στο πανελλήνιο κι ένας απ’ αυτούς ήταν, οπωσδήποτε, ο Κώστας Καφάσης, που θα ενσάρκωνε τον Λευτέρη Κατσαούνη ή Ιωνάθαν, το παιδί του καφενείου της γειτονιάς – ένα μαγαζί που κουμαντάριζε ο αδερφός του, ο καφετζής Μάκης Κατσαούνης (Μάκης Δεμίρης).
Συνέπεσαν πολλά για να γίνει το «Γέλα Κυρία μου» (δίσκος και τραγούδι) ένας από τους σταθμούς του 1975. Και βεβαίως ένα από τα βασικά ήταν η παρουσία του ηθοποιού Κώστα Καφάση σ’ ένα από τα πιο αγαπημένα τηλεοπτικά σίριαλ της εποχής, που είχε τίτλο «Η Γειτονιά μας» – γραμμένο από τον Κώστα Πρετεντέρη και σκηνοθετημένο από τον Πέτρο Λεωκράτη. «Η Γειτονιά μας», που προβαλλόταν από την ΥΕΝΕΔ (το τηλεοπτικό κανάλι του Στρατού), ανάμεσα στα χρόνια 1972-1977, είχε κάνει τεράστια επιτυχία, και κάθε ηθοποιός, από τους δεκάδες που θα εμφανίζονταν στο σίριαλ, ήξερε πως, παίζοντας στη «Γειτονιά μας», θα άνοιγε, από μόνο του, ένα νέο παράθυρο στην από ’κει και πέρα διαδρομή του. Συνέβη; Για κάποιους σίγουρα.
![Κώστας Καφάσης: Γέλα Κυρία μου [Pan-Vox, 1975]](/sites/default/files/inline-images/a%20LIFO%20Kafasis%203.jpg)
Άγνωστοι έως τότε, στο ευρύ κοινό, ηθοποιοί θα γίνονταν εν μία νυκτί διάσημοι στο πανελλήνιο κι ένας απ’ αυτούς ήταν, οπωσδήποτε, ο Κώστας Καφάσης, που θα ενσάρκωνε τον Λευτέρη Κατσαούνη ή Ιωνάθαν, το παιδί του καφενείου της γειτονιάς – ένα μαγαζί που κουμαντάριζε ο αδερφός του, ο καφετζής Μάκης Κατσαούνης (Μάκης Δεμίρης).
Φυσικά, ο Καφάσης δεν ξεκίνησε από τη «Γειτονιά μας», καθώς έπαιζε σε θέατρο και κινηματογράφο, σε δεύτερους και τρίτους ρόλους, σχεδόν από την αρχή της δεκαετίας του ’60 –είχε συμμετάσχει και στη μουσικοθεατρική παράσταση «Οδός Ονείρων» (1962), με τις συνθέσεις και τα τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι, σε σκηνοθεσία Αλέξη Σολομού–, όμως το σίριαλ του Πρετεντέρη θα ήταν εκείνο που θα τον έχριζε πρωταγωνιστή. Και θα ήταν στη «Γειτονιά μας», όταν ο Καφάσης, που είχε ανακαλύψει, από νωρίς, μόνος του, το ταλέντο του στο τραγούδι, θα έλεγε και θα ξανάλεγε (βάσει του σεναρίου) πως θα ήθελε να γίνει λαϊκός τραγουδιστής.
Ο Καφάσης είχε ξεκινήσει να τραγουδά μετά το μέσο της δεκαετίας του ’60, ας το πω επαγγελματικά και πάντως από οικονομική ανάγκη, στην μπουάτ Κατακόμβη, στην Πλάκα (Διογένους 12), ενώ μετά από την εμφάνισή του στη «Γειτονιά μας», και «το σώσε» που γινόταν, πιάνει δουλειά στο Φαληρικόν, στις Τζιτζιφιές, το καλοκαίρι του ’73, μαζί με την Σωτηρία Μπέλλου, τον Σπύρο Ζαγοραίο και την Φωτεινή Μαυράκη. Και θα ήταν ο Ζαγοραίος εκείνος που θα του έδινε να πει τον «Αλήτη», το πρώτο τραγούδι που θα ηχογραφούσε ποτέ ο Καφάσης, το οποίο, όμως, θα ακουγόταν για πρώτη φορά στη δισκογραφία το 1976 (σε μια συλλογή της Panivar), μετά από το μπαμ με το «Γέλα Κυρία μου». Πώς είχαν, όμως, εξελιχθεί τα πράγματα;
Την ιστορία, που πρέπει να συνέβη το 1974, την είχε διηγηθεί ο άνθρωπος που ουσιαστικά θα έκανε τεράστιο τον Καφάση, με τα τραγούδια που θα του έγραφε, ο Κώστας Ψυχογιός. Από μια δική του αφήγηση λοιπόν τον ακούμε να λέει στην εκπομπή του Θωμά Μπακαλάκου «Ελληνικό Τραγούδι», που προβαλλόταν από την ΕΡΤ, το 1995:
«Πρέπει να θυμόμαστε όλοι ότι ο Καφάσης έπαιζε το παιδί του καφενείου, που πήγαινε τους καφέδες σ’ ένα σίριαλ του αείμνηστου Πρετεντέρη, του Κώστα του Πρετεντέρη, τη Γειτονιά. Και θυμάμαι που έλεγε κωμικά. Ήταν κωμικοί οι ρόλοι του, λεπτοί κωμικοί, όμορφοι, έξυπνοι... θέλω να γίνω Κόκοτας, εγώ θα γίνω Μπιθικώτσης, εγώ θα γίνω ο τάδε φίρμα τραγουδιστής... Μια φορά, περνώντας εγώ με τη γυναίκα μου από την Πλάκα, ακούω κάποιονε να τραγουδάει ένα τραγούδι μου, που είχε τραγουδήσει η Ρίτα Σακελλαρίου. Μπαίνω μέσα και μου λέει η γυναίκα μου... αυτός είναι ο Ιωνάθαν, απ’ τη Γειτονιά. Ε κι έτσι έγινε η γνωριμία μας... Πρώτον, μου άρεσε όπως τραγουδούσε. Το μέταλλό του, το χαρακτηριστικό της φωνής του. Γιατί το σπουδαιότερο προσόν, για έναν τραγουδιστή, είναι να έχει προσωπικότητα, δηλαδή να μην τον μπερδεύεις με κάποιον άλλονε. Η χροιά της φωνής του. Και αυτό το έχει ο Καφάσης. Δεύτερον, ποντάρισα στο ότι είναι ηθοποιός. Γιατί ο Καφάσης, πιο πολύ, τα ερμήνευσε τα τραγούδια. Λιγότερο τα τραγούδησε, περισσότερο τα ερμήνευσε. Ε, κι έτσι έγινε η συνεργασία μας. Του έγραψα πολύ ωραία τραγούδια. Ερωτικά τραγούδια. Φιλοσοφημένα όμως, όχι ρηχο-ερωτικά. Και κοινωνικά. Το Γέλα κυρία μου φερ’ ειπείν, όταν λέει... ξένος εγώ, λίγη ταυτότητα, δίχως καυτή προσωπικότητα, είχα την τρέλα να σε λατρέψω αητέ... μιλάει ο μικρός σε φήμη, σε χρήματα, σε κοινωνική θέση, στον αητό, στην αριστοκράτισσα, την πλούσια κ.λπ.».
Κώστας Καφάσης - Γέλα Κυρία Μου
Ο Ψυχογιός υπήρξε σπουδαίος λαϊκός συνθέτης, αφού στα καλύτερα τραγούδια του προσεγγίζει ή και φθάνει στο επίπεδο του Άκη Πάνου, και αν σήμερα δεν θεωρείται κάπως σαν ισάξιός του φταίνε άλλοι λόγοι και όχι το έργο του αυτό καθ’ αυτό. Το πόσο μεγάλος τραγουδοποιός ήταν ο Ψυχογιός δεν θα το αποδείκνυε, βεβαίως, σ’ αυτό το δίσκο που θα έκανε με τον Καφάση –καθότι είχε γράψει επιτυχίες, θες μόνο μουσική, θες μόνο στίχους, θες και τα δυο μαζί, για τον Νίκο Ξανθόπουλο, την Πόλυ Πάνου, την Ρίτα Σακελλαρίου (δικοί του είναι οι στίχοι στα «Κάθε ηλιοβασίλεμα», «Αν κάνω άτακτη ζωή» και «Ιστορία μου αμαρτία μου») ή τον «άγνωστο» Φώτη Στασουλάκη (είχε πει πρώτος, το 1971, το θρυλικό τραγούδι «Όταν ήμουν παιδί») κ.ά.– όμως και με τον... Ιωνάθαν θα έδειχνε το μουσικό ταλέντο του (ο Ψυχογιός), καθώς, εμπνεόμενος από τη φωνή του, θα στρωνόταν για να του γράψει τραγουδάρες.
Το 1975 το λαϊκό τραγούδι είναι σε μια κάποια κρίση. Υπάρχει ο Μητροπάνος βεβαίως, υπάρχει η Σακελλαρίου, αλλά πολλά μεγάλα ονόματα της δεκαετίας του ’50 και του ’60 βρίσκονται μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας, δουλεύοντας σε «δεύτερα» μαγαζιά ή ηχογραφώντας στις «μικρές» εταιρείες, δίχως να κάνουν ιδιαίτερες επιτυχίες. Το ελαφρολαϊκό τραγούδι, που έχουν καθορίσει ερμηνευτικά ο Βοσκόπουλος με την Μαρινέλλα από το τέλος του ’60, είναι ακόμη στα πάνω του, και καλλίφωνοι τραγουδιστές, όπως ο Λευτέρης Μυτιληναίος ή ο Κωστής Χρήστου γνωρίζουν επιτυχίες, με τραγούδια που έχουν μια «ευγένεια» ενσωματωμένη στα μέτρα τους, που πήγαινε γάντι με την ωραία και εύπλαστη φωνή τους.
Ο κόσμος, όμως, έχει ανάγκη και από άλλου τύπου φωνές, για να ταυτιστεί μαζί τους, πιο χθόνιες, που, ακόμη και αν δεν είναι τεχνικά τέλειες, να έχουν την ικανότητα να πιάσουν και να εκφράσουν δύσκολες συναισθηματικές καταστάσεις μ’ έναν τρόπο αληθινό και άμεσο. Φωνές της «νύχτας», που, με τις παθιασμένες ερμηνείες και το καπνισμένο γρέζι τους, να πείθουν γι’ αυτά που τραγουδάνε. Γιατί, το να είσαι πειστικός είναι το πιο μεγάλο πράγμα. Και σε τούτο ο κόσμος δεν λαθεύει. Το αισθητήριό του, εννοώ, θα τον οδηγήσει, αργά ή γρήγορα, στο άμεσο και το γνήσιο – πέρα από το τι προβάλλει, κάθε φορά, η αγορά και προς τα πού σπρώχνει τα γούστα των πολλών. Δηλαδή δεν υπήρχε περίπτωση, το 1975, να άκουγες τα τραγούδια του Ψυχογιού, που έλεγε ο Καφάσης, και να ’λεγες... έλα μωρέ τώρα... ’ντάξει... Τέτοιες κουβέντες δεν πιάνανε τόπο. Τα τραγούδια σε βιδώνανε από την αρχή και σε κρατάγανε μαγκωμένο, εκεί, για πάντα.
Δεν μπορεί είναι αδύνατον - Κώστας Καφάσης 1975
Ο... μύθος λέει, ή εν πάση περιπτώσει ο Καφάσης λέει πως δεν ήθελε να πει το «Γέλα κυρία μου», γιατί δεν του άρεσε και πως ήταν η πίσω πλευρά από το δισκάκι, το «Περίπτωσή μου», εκείνο που κέντριζε αληθινά το ενδιαφέρον του. Ευτυχώς ο Ψυχογιός επέμεινε, με το τραγούδι να χαράζεται στην πρώτη πλευρά του δίσκου, και με την «Περίπτωσή μου» στη δεύτερη. Ήξερε ο άνθρωπος τι διαμάντι είχε γράψει... και όταν μαθαίνεις πως το τραγούδι το είχαν απορρίψει και άλλοι τραγουδιστές, πριν από τον Καφάση, είναι για να... τραβάς τα μαλλιά σου.
Τέλος πάντων το δισκάκι κυκλοφορεί στην αρχή του 1975 και γίνεται πάταγος. Γίνεται αμέσως επιτυχία, με τον Ψυχογιό να έχει πλέον το «πράσινο φως» προκειμένου να προχωρήσει σ’ ένα long play, με τη μεγάλη, πλέον, ανακάλυψή του. Στρώνεται λοιπόν ο άνθρωπος και ετοιμάζει ένα σύνολο τραγουδιών, για να τα πει ο Καφάσης – ένας τραγουδιστής, που, κατ’ ουσίαν, ήταν πρωτοεμφανιζόμενος.
Αυτό, ο Ψυχογιός, δεν θα το έκανε με πολλούς άλλους στη διαδρομή του. Θα πίστευε, θέλω να πω, σε λίγους τραγουδιστές μέσα στα χρόνια (στην Σακελλαρίου, στον Καφάση και στον Φλωρινιώτη, για να σημειώσω τα τρία πιο βασικά ονόματα), και το γεγονός πως θα αποφάσιζε να πει, από ένα σημείο και μετά, μόνος του τα τραγούδια του, στον πολύ καλό λαϊκό δίσκο του, με τις παλικαρίσιες ερμηνείες, «Είμαι ο Κάποιος Τίποτας» του 1979 –κάτι που θα έκανε και ο Άκης Πάνου χρόνια αργότερα, να βγει ως ερμηνευτής εννοώ– οφειλόταν όχι μόνο σε οικονομικούς λόγους, αλλά πιστεύω και σε... αισθητικούς. Πού να ξανάβρισκες Καφάση, για να έλεγε το «Όταν βασιλεύει ο ήλιος» ή το «Πάρε με νύκτα»;
Κώστας Καφάσης - Περίπτωσή μου
Ξεκινώντας από το εξώφυλλο του άλμπουμ «Γέλα Κυρία μου», που θα τυπωνόταν από την Pan-Vox (δηλαδή την Music-box), παρατηρούμε κατ’ αρχάς την πολύ έξυπνη, από εμπορικής πλευράς, κίνηση, να χρησιμοποιείται μια φωτογραφία του Καφάση, μέσα στο πλαίσιο μιας τηλεοπτικής οθόνης. Έτσι, ο κόσμος θα έκανε αμέσως την ταύτιση με τη «Γειτονιά μας» και με τον Λευτέρη-Ιωνάθαν, πριν ακόμη βάλει τον δίσκο στο πλατώ, για ν’ ακούσει τα άσματα του τηλεοπτικού «ήρωά» του. Υπήρχαν βεβαίως και άλλες φωτογραφίες στην έκδοση, όπως μια μεγάλη στο άνοιγμα του gatefold, μα και κάποιες μικρές πίσω, με τον Καφάση να ψήνει καφέ (όπως στο σίριαλ), να στέκεται πίσω από την μπάρα ενός μπαρ, να περιστοιχίζεται από μια αντροπαρέα κ.λπ. Ακόμη, στο οπισθόφυλλο υπήρχε κι ένα σημείωμα του Ψυχογιού, που αξίζει να το μεταφέρω κι εδώ:
«Ο άνθρωπος από τη φύση του έχει ανάγκη να επικοινωνεί με το σύνολο, να δίνει το παρόν, να επισημαίνει ότι υπάρχει με ό,τι μπορεί να διαθέσει: χρήμα, επιστήμη, πνεύμα, τέχνη. Εγώ θέλω να τραγουδώ. Μ’ αρέσει να γράφω τραγούδια, για μένα και για τους συνανθρώπους μου. Τραγούδια αλήθειες και ανάγκες της ψυχής αναμφισβήτητες. Γι’ αυτόν τον δίσκο μου θέλω, μ’ αρέσει να πω σαν σε τραγούδι, ότι ο Κώστας Καφάσης, ο στοχαστής, ο αληθινός, ο βαθύς ανατόμος του συναισθήματος, φλεγόμενος και αυτός από την ανάγκη να εκτονωθεί, να προσφέρει, ανέλαβε με τον ξεχωριστά δικό του τρόπο να βροντοφωνήσει δώδεκα Αλήθειες, δώδεκα ανθρώπινα τραγούδια, που μόνο αυτός, με την έμφυτη υποκριτική του δύναμη, μπορεί να τα τρυπώσει στα κατάβαθα κάθε ψυχής, για να βρουν και να κρούσουν το λεπτό αισθητήριο της συγκίνησης».
Κώστας Καφάσης - Ψυχή μου καρδιά μου
Έχουμε λοιπόν τα δώδεκα τραγούδια του δίσκου, σε μουσικές-στίχους και προφανώς ενορχηστρώσεις του Ψυχογιού, τα οποία αποδίδει ο Καφάσης. Οι τίτλοι τους: «Γέλα κυρία μου», «Ψυχή μου καρδιά μου», «Κάθε μεσονύχτι Κυριακής», «Έπαθα την πλάκα μου», «Πίνω πίνω», «Το βασανάκι» (όλα στην Πλευρά Α) και «Περίπτωσή μου», «Η ώρα της φωτιάς», «Τι να με κάνης να με δης», «Μονά ζυγά δικά σου», «Δεν μπορεί είν’ αδύνατον», «Ρίχνω ζάρια» (όλα στην Πλευρά Β).
Στις μουσικές έχουμε λαϊκές και ροκ μπαλάντες, χασαποσέρβικα, ζεϊμπέκικα, βαλσάκια, τραγούδια σε λαϊκούς δρόμους και βεβαίως μινόρια, που ντύνουν λόγια πολύ ιδιαίτερα, που εκμεταλλεύονται το λαϊκό λεξιλόγιο της εποχής (καψούρα, έπαθα πλάκα, περίπτωσή μου, μονά-ζυγά, ζάρια), με τις ενορχηστρώσεις να ακούγονται πολύ μοντέρνες, με το μπάσο να σπαρταράει στο «Γέλα κυρία μου», μα και σε άλλα κομμάτια, μαζί με ρυθμικές ηλεκτρικές κιθάρες, όργανο, σύνθια, βιολιά, συν βεβαίως τα μπουζούκια (Δημήτρης Χιονάς-Χρήστος Ψαρρός λένε οι γνωρίζοντες). Γενικά, η Pan-Vox δεν λυπήθηκε τα έξοδα, όπως σχεδόν πάντα συνέβαινε, επιλέγοντας τους καλύτερους επαγγελματίες των στούντιο (δυστυχώς τα ονόματά τους δεν αναγράφονται στο εξώφυλλο) προκειμένου να δώσει τις πρέπουσες πνοές στα τραγούδια του Ψυχογιού.
Για δε τις ερμηνείες, τώρα, να πεις τι; Απλώς... δεν υπάρχουν. Ο Καφάσης μπορεί να ήταν πρωτόβγαλτος στη δισκογραφία, αλλά, στο χώρο του τραγουδιού, είχε μια μικρή ιστορία πίσω του, κατορθώνοντας –και αυτό είναι το σημαντικό– να δημιουργήσει έναν τύπο ερμηνευτικό από το ξεκίνημά του ήδη. Αυτό δεν το βλέπεις συχνά. Το βλέπεις, δηλαδή, σπανιότατα.
Συνήθως οι τραγουδιστές, στο ξεκίνημά τους, είναι άβγαλτοι, θυμίζουν παλιότερους ερμηνευτές, προσπαθώντας να βρουν τα πατήματά τους, με τη φωνή τους να μην έχει αποκτήσει ακόμη τον όγκο και την εκφραστικότητά που πρέπει – όμως με τον Καφάση δεν συνέβαιναν όλα τούτα. Ο άνθρωπος, που δεν ήταν πια πιτσιρικάς, αλλά 35άρης και συνεπώς... μπαρουτοκαπνισμένος, ήταν κάτι μοναδικό από την αρχή. Κανείς δεν είχε τραγουδήσει έτσι πιο πριν απ’ αυτόν. Άσε το μετά... Οι ερμηνείες έβγαιναν από μέσα του. Κάθε λέξη των τραγουδιών του Ψυχογιού αποκτά άλλο βάρος μέσα από το δικό του στόμα. Το τραγούδισμά του είναι απίστευτα στιβαρό, φοβερά αρρενωπό, αληθινά μάγκικο, αλλά ταυτοχρόνως γνήσια συναισθηματικό και υπερήφανο. Δεν μπορείς να το κατατάξεις κάπου, να το παρεμβάλεις σε μια σειρά, με παλιότερους και νεότερους. Ο Καφάσης, σαν φωνή και σαν ερμηνεία είναι κάτι εντελώς μοναδικό. Και παραμένει τέτοιο(ς). Σαν ερμηνευτής δεν είχε, ούτε έχει, προγόνους κι επιγόνους.
Ο Καφάσης, που ήταν διαβασμένος άνθρωπος και φιλοσοφούσε τη ζωή, στενοχωριόταν όταν τον αποκαλούσαν «σκυλά». Όχι γιατί υποτιμούσε το σκυλάδικο ρεπερτόριο, αλλά γιατί δεν ήταν τέτοιος. Πολύς κόσμος, για το σκυλάδικο τραγούδι, και για τα σκυλάδικα γενικώς, έχει τελείως λάθος εικόνα. Ο Καφάσης, όταν έκανε εκείνες τις πολύ μεγάλες επιτυχίες δεν τραγουδούσε σε τρίτης τάξεως μαγαζιά, σε σκληρά καταγώγια με κοινό τα λούμπεν στοιχεία ή τον υπόκοσμο. Όταν τραγουδούσε, το 1976, στην Αδυναμία, στο κάτω μέρος της Συγγρού, κάπου απέναντι από τον «Νιάρχο» σήμερα, ήταν πρώτο όνομα στη μαρκίζα έχοντας δίπλα του την Πίτσα Παπαδοπούλου, την σπουδαία Άννα Χρυσάφη, μα και τον Κώστα Ψυχογιό, σ’ ένα κέντρο, που συναγωνιζόταν τότε, από πλευράς προσέλευσης κόσμου, τα Δειλινά, το Can-Can, τη Νεράιδα και τη Φαντασία.
Η ώρα της φωτιάς - Κώστας Καφάσης 1975
Το πώς σκεφτόταν ο Καφάσης φαίνεται και απ’ αυτή τη μικροσυνέντευξη της εποχής, που είχε δοθεί για το περιοδικό (για μεγάλους) «Θαυμάσιο», το 1977. Οι ερωτήσεις μπορεί να είναι κάπως τυπικές, αλλά οι απαντήσεις κάτι δείχνουν...
— Πες μου Κώστα τι χρειάζεται ένας καλλιτέχνης για να επιτύχει...
Βασικά χρειάζεται πολλή δουλειά και οπωσδήποτε κάποια κοινωνική μόρφωση. Αλλά ας μην παραβλέπουμε και τον παράγοντα τύχη.
— Πώς βλέπεις και πώς αντιμετωπίζεις τους σημερινούς νέους;
Θα σου πω την γνώμη μου – αν και δεν θα πρέπει να γίνει σεβαστή, γιατί σ’ αυτή τη γενιά ανήκω κι εγώ. Οι σημερινοί νέοι είναι αξιέπαινοι, γιατί από μικροί είναι σε θέση να κερδίζουν και να διευθύνουν τη ζωή τους.
— Τι πιστεύεις για τον γάμο;
Σαν λειτούργημα ο γάμος είναι μια τελετή, που την είδαμε και τη μάθαμε από τους προγόνους μας. Στη σημερινή του, όμως, εξέλιξη ο γάμος πρέπει να αντιμετωπίζεται με σκέψη και με σύνεση, κάτω από ένα λεπτομερές πρίσμα. Δεν είναι καθόλου απλός.
— Τι πιστεύεις για τους έλληνες συνθέτες;
Προσωπική μου γνώμη είναι πως άλλοι προσπαθούν για την ποιότητα και άλλοι για το κέφι. Εγώ πιστεύω πως αυτά τα δύο είναι συνυφασμένα. Το κέφι δεν είναι υστερία. Είναι συναίσθημα και έρχεται δεμένο, σε κάποια μορφή του, με την ποιότητα. Όσοι τα δένουν αυτά τα δύο γράφουν τραγούδια που μπορούν να γίνουν –με την κατάλληλη ερμηνεία– σουξέ.
— Τι σ’ ενθουσιάζει περισσότερο, το τραγούδι ή το θέατρο;
Και τα δύο. Είναι μορφές Τέχνης που με συνεπαίρνουν. Σήμερα το τραγούδι είναι πιο εμπορικό. Αλλά το σοβαρό θέατρο μπορεί να με αρρωστήσει. Με προβληματίζει αφάνταστα.
— Πες μου τώρα, Κώστα, τι ιδέα έχεις για το σεξ;
Το σεξ, όταν γίνεται από ένστικτο είναι ζωώδες. Όταν, όμως, καταφεύγουν σε αυτό δυο άτομα οδηγούμενα από αγάπη, τότε είναι μία από τις πιο όμορφες στιγμές της δημιουργίας.
— Όταν τραγουδάς πώς νοιώθεις; Ικανοποιείσαι, παθιάζεσαι, ερμηνεύεις ή απλώς κάνεις ένα επάγγελμα και λες τα τραγούδια σου, επειδή πρέπει να τραγουδήσεις;
Κατ’ αρχάς νοιώθω απόλυτα τα τραγούδια μου. Όμως, μην φανταστείς ότι δεν βοηθά και το κοινό. Ο ενθουσιασμός του ή ίσως η αδιαφορία του –μιλάω σε γενικές γραμμές– ωθούν έναν καλλιτέχνη να ρουτινιάσει ή να ανανεώνεται ψυχικά. Εγώ ακόμα δεν έχω νοιώσει τη ρουτίνα στη δουλειά μου. Αυτό θέλω να προλάβω και γι’ αυτό ζυγίζω πάντα τις καταστάσεις...
Να κλείσουμε μ’ αυτό το αριστούργημα του Κώστα Ψυχογιού...
Κώστας Καφάσης - Κάθε Μεσονύχτι Κυριακής
