Πέτρος Κλαμπάνης: Ο κοντραμπασίστας της τζαζ με τη διεθνή πορεία

ΜΕ ΥΠΕΡ-ΕΙΚΟΣΑΕΤΗ διαδρομή στο jazz-circuit, ελληνικό και διεθνές, ο κοντραμπασίστας και συνθέτης Πέτρος Κλαμπάνης (Petros Klampanis) αποτελεί μία μονάδα με ήδη αξιόλογο έργο. Αυτό φανερώνουν οι συναυλίες που δίνει ή έχει δώσει σε Ευρώπη, Αμερική και Ωκεανία, όπως και η δισκογραφία του φυσικά, που περιλαμβάνει έξοχα άλμπουμ τυπωμένα για σημαντικές εταιρείες (Enja / Yellowbird, Inner Circle Music κ.ά.).

Το πιο νέο άλμπουμ του Κλαμπάνη, στο οποίο χειρίζεται επίσης ηλεκτρονικά, ενώ ακούμε και τη φωνή του, αποκαλείται “Latent Info” και είναι συμπαραγωγή της δικής του εταιρείας ΠΚmusic με τη γερμανική Υellowbird / Εnja (AN Music). Το άλμπουμ είναι ηχογραφημένο στην Αθήνα, στα Sierra Studios, στο διάστημα Δεκέμβριος 2022-Δεκέμβριος 2023 και κυκλοφόρησε, επισήμως, πριν από λίγες μέρες, στις 7 Φεβρουαρίου. Απ’ αυτό θα ξεκινήσουμε...

“Latent Info”

Στο “Latent Info” ο Κλαμπάνης συνεργάζεται με τον εσθονό πιανίστα Kristjan Randalu και τον ισραηλινό ντράμερ (που χειρίζεται και ηλεκτρονικά σε δύο tracks) Ziv Ravitz. Βασικά, λέμε για ένα τρίο του τύπου πιάνο-μπάσο-ντραμς, που σε ένα κομμάτι μετατρέπεται σε κουαρτέτο, λόγω της παρουσίας του τρομπετίστα Ανδρέα Πολυζωγόπουλου – με το υλικό να είναι βασικά πρωτότυπο, αφού τέτοια είναι τα έξι από τα οκτώ tracks. Τα πρώτα τρία, τα “Over the calypso deep”, “Latent info” και “Stenahoria”, είναι συνθέσεις του Κλαμπάνη και χαρακτηρίζονται από τη μελωδική ροή τους. Και οι δύο λέξεις, «μελωδική» και «ροή», έχουν τη σημασία τους.

Είναι σίγουρο πως ο Πέτρος Κλαμπάνης, με τα έως τώρα άλμπουμ του, έχει περιγράψει πολλές από τις κατευθύνσεις της σύγχρονης mediterranean jazz, εξερευνώντας διαφορετικών προελεύσεων μοτίβα, εμβαθύνοντας στην ουσία των μουσικών που τον περιβάλλουν, προσθέτοντας, σε αυτές, και σε ιδέες και σε συγκίνηση.

Ο Κλαμπάνης είναι βασικά μελωδός. Εμπνέεται ωραίες μελωδίες εννοώ, τις οποίες προβάλλει και εξελίσσει, καθ’ όλη τη διάρκεια των συνθέσεών του, που είναι συνήθως μέσης διάρκειας – ας πούμε εξάλεπτες. Διαθέτουν, δηλαδή, μια χρονική άπλα, ώστε οι μελωδίες του να αναπτυχθούν «γεμίζοντάς» τες (τις συνθέσεις). Φυσικά, σαν κοντραμπασίστας ο ίδιος τις στηρίζει με τον καλύτερο τρόπο, μέσω του μπάσου του, και της διαρκούς κινητικότητας του ρυθμικού τμήματος – το οποίο, περαιτέρω, προσφέρει την άνεση στον πιανίστα, ώστε να εμφανίσει το μελωδικό υλικό με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

Η ροή, τώρα, είναι ένα ακόμη χαρακτηριστικό των συνθέσεων του Κλαμπάνη, καθώς και τα τρία αυτά tracks της αρχής έχουν μια ενότητα, που την αντιλαμβάνεσαι συνήθως στις σουίτες. Και οπωσδήποτε το υδάτινο στοιχείο, που πρωταγωνιστεί, οπτικώς, στο εξώφυλλο ή και σε κάποιους τίτλους («Πάνω από το βυθό της Καλυψούς»), είναι εκείνο που εμπνέει τον νησιώτη Κλαμπάνη (Ζακυνθινός), στην προσπάθειά του να μεταφέρει αυτήν ακριβώς τη φυσική ροή στα δικά του κομμάτια. Για τζαζ συζητάμε πάντα, μεσογειακής αισθητικής, «ανοιχτής» (ακόμη και αν αναφέρεται σε «στεναχώριες»), που έχει τον τρόπο να σε ελκύει.

Οι επόμενες συνθέσεις, οι “Menérbes” και “When I know the answer”, ανήκουν στους Zavitz και Randalu αντιστοίχως. Ο Randalu είναι ένας πιανίστας που είναι ικανός να εκφράζεται και με λίγες νότες, μα και με παύσεις ακόμη. Είναι, όμως, και πληθωρικός, όταν το απαιτούν οι εξελίξεις των κομματιών, «γεμίζοντας» τις συνθέσεις πάντα με προσοχή, έχοντας κατά νου όλες τις επιμέρους ισορροπίες.

Facebook Twitter

Λίγο πριν από το τέλος υπάρχουν οι δύο διασκευές. Η πρώτη αφορά τη σύνθεση του Steve Swallow “Falling grace”, γνωστή από το ρεπερτόριο του Gary Burton (πρωτακούστηκε στο δίσκο του “The Time Machine”, το 1966, όπως και σε διάφορα άλλα άλμπουμ όλες τις επόμενες δεκαετίες). Είναι το πιο μικρό σε διάρκεια track του δίσκου, κι εκείνο που βγάζει τα πιο έντονα vibes. Ο Κλαμπάνης δεν δίνει, απλώς, το σύνθημα με τις νότες στο κοντραμπάσο του, αλλά παίρνει πάνω του όλη τη σύνθεση, έχοντας τα υπόλοιπα όργανα, δίπλα του, είτε σε φάση σιγής είτε αφήνοντάς τα να χρωματίζουν ελαφρώς το δικό του παίξιμο. Εντυπωσιακό κομμάτι.

Η επόμενη version έχει να κάνει με το «Ξημερώνει» (“Day breaks”) του Μίκη Θεοδωράκη, που ο κόσμος το γνωρίζει ως τραγούδι (στίχοι: Κώστας Τριπολίτης, ερμηνεία: Γιώργος Νταλάρας) από το LP «Ραντάρ» (1981). Η τρομπέτα του Πολυζωγόπουλου κάνει, υπό μίαν έννοια, τη διαφορά εδώ, με τους υπόλοιπους τρεις μουσικούς να παραμένουν πιστοί στην πρωτότυπη (και ασυναγώνιστη) μελωδία.

Το “Latent Info” θα φθάσει στο τέλος του με μία ακόμη σύνθεση του Πέτρου Κλαμπάνη, που έχει τίτλο “Disoriented”. Πρόκειται για ένα μελωδικά γλαφυρό track, που ολοκληρώνει με τον καλύτερο τρόπο αυτό τον λιτό, αλλά ουσιαστικό δίσκο.

Over The Calypsó Deep by Petros Klampanis

“Tora Collective”

Ένα άλλο, πολύ σημαντικό άλμπουμ του Κλαμπάνη είναι το “Tora Collective”, που ηχογραφήθηκε και αυτό στα Sierra Studios, στην Αθήνα, στο διάστημα Δεκέμβριος 2021-Απρίλιος 2022, και που κυκλοφόρησε το 2023 ξανά μέσω της γερμανικής Υellowbird-Εnja / ΠKmusic.

Σ’ αυτό το άλμπουμ το βασικό αντικείμενο του Κλαμπάνη είναι τα ελληνικά παραδοσιακά ηχοχρώματα και κυρίως το πώς, αυτά, θα μπορούσε να ενταχθούν μετασχηματισμένα, ή όχι και τόσο, μέσα στα jazz patterns. Ή μάλλον, καλύτερα, πώς θα μετατρέπονταν τα ίδια σε τζαζ συνθέσεις.

Σ’ αυτή την προσπάθειά του ο Κλαμπάνης δεν είναι μόνος του, καθώς έχει δίπλα του την Αρετή Κετιμέ στη φωνή, τον Θωμά Κωνσταντίνου σε ούτι, λαούτο, φωνή, τον Γιώργο Κοτσίνη σε κλαρινέτο, τον Kristjan Randalu σε πιάνο και τον Ziv Ravitz στα ντραμς, ενώ περιστασιακώς ακούγονται και οι Αλέξανδρος Αρκαδόπουλος κλαρίνο, Laura Robles cajon, Ανδρέας Πολυζωγόπουλος τρομπέτα και Sebastian Studnitzky τρομπέτα. Επίσης οι ενορχηστρώσεις είναι σχεδόν όλες του Κλαμπάνη, καθώς μόνο στο “Sibethera” ο έλληνας μουσικός συνεργάζεται με τον Raphael Meleteas.

Ξεκινώντας, τώρα, από τις συνθέσεις του Κλαμπάνη, που είναι τρεις, από τις δέκα συνολικώς, θα έλεγα πως αυτές (“Tora”, “Disoriented”, “South by southeast”) είναι πλήρως εναρμονισμένες με το γενικότερο κλίμα του δίσκου, που είναι, γενικόλογα... τζαζ-έθνικ – δηλαδή τα παραδοσιακά ηχοχρώματα προσεγγίζονται από τη μεριά της τζαζ και όχι το ανάποδο. Μάλιστα, τα “Disoriented” και “South by southeast”, που είναι και τα πιο μεγάλα σε διάρκεια, θα τα χαρακτήριζα «πρότυπα» σε σχέση με το πώς αφομοιώνονται τα παραδοσιακά ηχοχρώματα μέσα σε τζαζ συνθέσεις. Πρόκειται, δηλαδή, για προικισμένα... έντεχνο-παραδοσιακά tracks και όχι για αφ’ υψηλού «ασκήσεις» (με το κοντραμπάσο, φυσικά, να αναλαμβάνει, εδώ, πρωταγωνιστικό ρόλο).

Facebook Twitter

Βεβαίως η υψηλή ποιότητα της δουλειάς του Κλαμπάνη γίνεται ακόμη πιο φανερή στις διασκευές, που επιλέγει να χρησιμοποιήσει στο “Tora Collective”. Στον τρόπο που τις αντιμετωπίζει. Βασικά λέμε για τα “Enteka” (Μακεδονία), “Xehorismata” (Ήπειρος), “Menexedes kai zoumboulia” (Κωνσταντινούπολη), “Hariklaki” (του Παναγιώτη Τούντα), “Sibethera” (Ικαρία), “O Samantakas” (Ήπειρος) και “Milo mou kai mantarini” (Σμύρνη), που ποτέ και σε καμία περίπτωση δεν απεμπολούν τον παραδοσιακό προσανατολισμό τους, για χάρη κάποιας παράξενης και τυχαίας ανάμειξης.

Θέλω να πω πως η μελέτη, που έχει γίνει πάνω σ’ αυτά τα κομμάτια, είναι πολύ συγκεκριμένη και με στόχο να μην αλλοιωθούν κάποια βασικά χαρακτηριστικά τους. Να παραμείνουν αναγνωρίσιμα, εννοώ, καθ’ όλη την εξέλιξή τους, δίχως τον φόβο μήπως εκληφθούν ως... νεο-παραδοσιακά ή ως τηλεοπτικά (κατάλληλα για μουσικές εκπομπές μεγάλης ακροαματικότητας).

Νομίζω πως ούτε οι πιουρίστες και οι καθαρολόγοι της παράδοσης, μα ούτε και οι αβαντ-γκαρντίστες, πειραματιστές, σκληροί φιουζονάδες κ.λπ. θα ενθουσιαστούν με αυτό που έπραξε, εδώ, ο Πέτρος Κλαμπάνης. Θα ευχαριστηθούν όμως όλοι οι υπόλοιποι, που είναι και οι απείρως περισσότεροι!

ÉNTEKA | Petros Klampanis • Tora Collective

“Irrationalities”

Το “Irrationalities” (2019) ήταν το πρώτο αυστηρά προσωπικό άλμπουμ του Κλαμπάνη στην γερμανική Enja-Yellowbird, και υπό αυτή την έννοια έχει τη δική του σημασία στην έως τώρα διαδρομή του. Ηχογραφημένο και αυτό στο Sierra της Αθήνας, στο διάστημα 15-17 Νοεμβρίου 2017, φέρνει σε επαφή τον ίδιο τον Κλαμπάνη (κοντραμπάσο, φωνή, glockenspiel), με τον Kristjan Randalu πιάνο και τον Bodek Janke ντραμς, κρουστά – με το άλμπουμ να περιλαμβάνει οκτώ συνθέσεις, έξι του Κλαμπάνη και δύο versions (η μία στην πασίγνωστη μελωδία «Θάλασσα πλατιά» του Μάνου Χατζιδάκι και η άλλη στο στάνταρντ “Blame it on my youth” του Oscar Levant).

Μία πρώτη εντύπωση που αποκομίζεις από το άκουσμα τού “Irrationalities” είναι πως το άλμπουμ αυτό φανερώνει μια σιγουριά – μια σιγουριά, από τη μεριά του Κλαμπάνη πρώτα-πρώτα. Το λέω τούτο, γιατί θυμάμαι τον άξιο κοντραμπασίστα από το ξεκίνημά του σχεδόν, από την εποχή των Trioism δηλαδή (2008), ενώ τον παρακολούθησα και στη νεοϋορκέζικη φάση του (στην Inner Circle Music του σαξοφωνίστα Greg Osby), μα και στην παρουσία του στην Enja-Yellowbird αργότερα (με τους Oded Tzur, Shai Maestro και Ziv Ravitz).

Οι συνθέσεις του, εννοώ, είναι «απλωμένες», ψαγμένες, με αναφορές τόσο ευρωπαϊκές όσο και αμερικάνικες, συνδυάζουν λυρικά και δυναμικά στοιχεία (ακόμη και στο ίδιο track), μακρηγορούν μόνον όταν πρέπει (αν εξαιρέσεις τις δύο γέφυρες με τα εφφέ, όλα τα υπόλοιπα tracks είναι από πέντε έως οκτώ λεπτά), ενώ προσφέρουν ωραία μετρημένη αφήγηση, με σωστή εκμετάλλευση και των επιμέρους μικρών παρεμβολών από φωνή, εφφέ και κρουστά.

Δεν είναι άλμπουμ για trio, το “Irrationalities”, που να σου δίνει την εντύπωση πως συμμετέχουν περισσότεροι μουσικοί σ’ αυτό (παίζοντας πολλαπλάσια όργανα ή εκμεταλλευόμενοι το στούντιο κ.λπ.). Είναι ένα σχεδόν κλασικό piano-trio, αποτελούμενο από ανθρώπους που έχουν σπουδάσει σοβαρά μουσική –όπως ο... σοπενικός πιανίστας Randalu, για παράδειγμα, με τις συχνές ρομαντικές στιγμές του–, ένα σχήμα, θέλω να πω, με εντελώς σαφείς αισθητικούς στόχους.

Αν εξαιρέσεις τη διασκευή στη σύνθεση του Χατζιδάκι, που με άφησε κάπως παγερό, παρ’ όλο το «ταξίδι» που επιχείρησε εντός και πέραν αυτής ο Randalu, όλο το υπόλοιπο υλικό είναι πολύ καλό, αντάξιο της φήμης και του Κλαμπάνη ως συνθέτη, μα και των άλλων δύο μουσικών.

EASY COME EASY GO (Official Music Video) by Petros Klampanis

Κι άλλες συνεργασίες

Τον Πέτρο Κλαμπάνη δεν τον απολαμβάνουμε μόνο στους προσωπικούς δίσκους του, μα και στις ποικίλες παρουσίες του σε άλλα σχήματα, και πρώτον απ’ όλα στα κουαρτέτα του ισραηλινού σαξοφωνίστα Oded Tzur – δηλαδή στα άλμπουμ “My Prophet” (2024), “Isabela” (2022) και “Here Be Dragons” (2020), τυπωμένα και τα τρία για την ECM (AN Music) και ακόμη στα “Translator’s Note” (2017) και “Like a Great River” (2015), τυπωμένα και τα δύο για την Enja / Yellowbird.

Επίσης ο Κλαμπάνης έχει δημιουργήσει ένα δικό του label, όπως ήδη έχει αναφερθεί, το ΠΚmusic, στο οποίο έχουν εμφανισθεί διάφορα τζαζ άλμπουμ ελλήνων (Άλκης Niilend, Ανδρέας Πολυζωγόπουλος, Απόστολος Λεβεντόπουλος, Βαγγέλης Στεφανόπουλος, Δημήτρης Αγγελάκης) και ξένων μουσικών (Roberto Pistolesi, Daniel Juárez), ενώ και ως session-man τον συναντάμε σε ηχογραφήσεις των Αντώνη Πλέσσα, Γιώργου Κοντραφούρη, Λευτέρη Κορδή κ.ά.

Είναι σίγουρο πως ο Πέτρος Κλαμπάνης, με τα έως τώρα άλμπουμ του, έχει περιγράψει πολλές από τις κατευθύνσεις της σύγχρονης mediterranean jazz, εξερευνώντας διαφορετικών προελεύσεων μοτίβα, εμβαθύνοντας στην ουσία των μουσικών που τον περιβάλλουν, προσθέτοντας, σε αυτές, και σε ιδέες και σε συγκίνηση.

Day Breaks