ΠΟΣΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΕΧΟΥΝ, αλήθεια, τα #facts; Στην εποχή του καταιγισμού των πληροφοριών, της άμεσης, real-time και ασταμάτητης ενημέρωσης (κυρίως) από τα social media, περισσότερη από ποτέ.
Η αφθονία πληροφοριών είναι πολλές φορές εξίσου αντιπαραγωγική με την έλλειψή τους. Πόσοι από εμάς έχουμε τον χρόνο να ξεχωρίσουμε τις αληθείς από τις ψευδείς ειδήσεις, να επαληθεύσουμε τις πληροφορίες που λαμβάνουμε –κυριολεκτικά– κάθε λεπτό;
Το τι επιλέγουμε να πιστέψουμε, όμως, είτε συνειδητά είτε ασυνείδητα, έχει μεγάλη σημασία στον υψηλών ταχυτήτων, υπερ-συνδεδεμένο κόσμο μας. Γιατί η άποψή μας μπορεί να γίνει η ψήφος μας. Για να μην αποφασίσουν άλλοι για εμάς.
Επομένως, είναι σημαντικό πριν από τις ευρωεκλογές της 9ης Ιουνίου να ξεχωρίσουμε τους μύθους από την πραγματικότητα όσον αφορά την Ευρωπαϊκή Ένωση. Συγκεντρώσαμε, λοιπόν, για σένα τους πέντε από τους επικρατέστερους που κυκλοφορούν στην Ελλάδα.
Είναι σημαντικό πριν από τις ευρωεκλογές της 9ης Ιουνίου να ξεχωρίσουμε τους μύθους από την πραγματικότητα όσον αφορά την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Myth #1
Η Ε.Ε. διατάζει, τα κράτη-μέλη εκτελούν
Ένας μύθος διαχρονικός: Για όλα αποφασίζουν οι γραφειοκράτες των Βρυξελλών πίσω από κλειστές πόρτες και τα κράτη-μέλη οφείλουν να υπακούν στις εντολές τους.
Reality check: Οι κυβερνήσεις των κρατών-μελών πράγματι λειτουργούν εντός ενός ευρωπαϊκού υπερεθνικού πλαισίου, το οποίο παράλληλα τους δίνει πρόσβαση στη μεγαλύτερη ενιαία αγορά του κόσμου και επιτρέπει την ελεύθερη κυκλοφορία των πολιτών. Δεν υπάρχει, όμως, μια κυρίαρχη ευρωπαϊκή κυβέρνηση που έχει αντικαταστήσει τις εθνικές κυβερνήσεις.
Είναι αλήθεια ότι υπάρχουν τομείς, όπως η γεωργία, η αλιεία, το περιβάλλον, οι μεταφορές, όπου τα κράτη-μέλη έχουν συμφωνήσει να έχουν κοινή προσέγγιση για το καλό των πολιτών. Ωστόσο, σε πεδία όπως η παιδεία, η υγεία, η άμυνα και η φορολογία, τα κράτη ακολουθούν εξολοκλήρου τις δικές τους πολιτικές. Έχουμε επίσης τις γκρίζες ζώνες, όπως το μεταναστευτικό, όπου υπάρχει ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο (π.χ. το πρόσφατο Σύμφωνο Μετανάστευσης, που προωθεί την αλληλεγγύη στη διαχείριση των ροών), αλλά κάθε κράτος μπορεί να έχει και τις δικές του πολιτικές (π.χ. επιπλέον έλεγχοι στα σύνορα). Σύμφωνα, πάντως, με τα στοιχεία, λιγότερο του 20% της εθνικής νομοθεσίας των κρατών-μελών προέρχεται από τις Βρυξέλλες.
Myth #2
Η Ε.Ε. (μας) κοστίζει ακριβά
Η αντίληψη ότι το «εθνικό» μας πορτοφόλι χάνει περισσότερα απ’ όσα κερδίζει είναι αρκετά διαδεδομένη στη χώρα μας. Πρόκειται, όμως, για μύθο που ακούγεται συχνά και στα υπόλοιπα κράτη-μέλη της Ε.Ε.
Reality check: Άλλα λένε οι αριθμοί: Το 2022 η Ελλάδα έλαβε 5.851,2 εκατ. ευρώ και κατέβαλε 2.416,7 εκατ. ευρώ, ενώ το 2021 τα αντίστοιχα ποσά ήταν 6.282 εκατ. ευρώ και 1.784,8 εκατ. ευρώ αντίστοιχα.
Ωστόσο, μια τέτοια απλοϊκή σύγκριση ανάμεσα στο πόσο συνεισφέρει κάθε κράτος-μέλος στον προϋπολογισμό της Ε.Ε. και στο πόσο επωφελείται από αυτόν είναι λάθος, καθώς στην εξίσωση δεν υπολογίζονται τα οφέλη από την ενιαία αγορά και οι επιχειρηματικές ευκαιρίες που δημιουργεί η πολιτική συνοχής, η κύρια επενδυτική πολιτική της Ε.Ε. Η Ε.Ε. ενισχύει σημαντικά τις οικονομίες των κρατών-μελών της, γεγονός που παραβλέπεται σε αυτούς τους υπολογισμούς. Για παράδειγμα, το 2019 τα οφέλη των κρατών από την ενιαία αγορά υπερέβησαν κατά έξι φορές τις συνεισφορές τους σε αυτήν.
Myth #3
Το Ευρωκοινοβούλιο έχει διακοσμητικό ρόλο
Η πεποίθηση ότι κουμάντο κάνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωκοινοβούλιο δεν έχει καμία ουσιαστική εξουσία είναι ο μύθος που κυρίως τροφοδοτεί τα ποσοστά αποχής στις ευρωεκλογές.
Reality check: Το Ευρωκοινοβούλιο, το μόνο εκλεγμένο απευθείας από τους Ευρωπαίους πολίτες όργανο, ψηφίζει τον προϋπολογισμό της Ένωσης, επιβλέπει την Επιτροπή και μπορεί ακόμη και να τη «ρίξει», δηλαδή να εκκινήσει τη διαδικασία για αλλαγή της σύνθεσής της. Επίσης, συζητά, αν το κρίνει απαραίτητο τροποποιεί και ψηφίζει τους νόμους που προτείνει η Επιτροπή.
Είναι αλήθεια ότι το Κοινοβούλιο δεν μπορεί να προτείνει νομοθεσία. Ωστόσο, σε πρόσφατη διαβούλευση οι Ευρωπαίοι πολίτες ζήτησαν να αλλάξει αυτό και είναι κάτι που συζητείται. Σε κάθε περίπτωση, με κάθε νέα αλλαγή στις Συνθήκες της Ε.Ε. ο ρόλος του Ευρωκοινοβουλίου ενδυναμώνεται, αποκτώντας όλο και περισσότερες νομοθετικές και δημοσιονομικές αρμοδιότητες.
Myth #4
Ευρώ, η πηγή του κακού
Από την εμφάνισή του, το ευρώ δέχτηκε έντονη κριτική. Για αρκετούς, το κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα ήταν υπεύθυνο για την αύξηση της τιμής του ψωμιού, για τη φούσκα στην αγορά ακινήτων και αργότερα για τη χειρότερη χρηματοπιστωτική κρίση στην Ευρώπη μετά το 1929. Όπως έχει ειπωθεί, «η Ευρωζώνη απέτυχε (και) ήταν ένα κακό πείραμα».
Reality check: Παρόλο που το ευρώ δεν είναι τέλειο, η κοινή νομισματική ένωση σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να θεωρηθεί οικονομικά ελαττωματική πρωτοβουλία. Από το ξεκίνημά του, το ευρώ ήταν τόσο ένα πολιτικό όσο και ένα οικονομικό σχέδιο.
Συνέβαλε στη δημιουργία ενιαίας ευρωπαϊκής ταυτότητας, η οποία είναι πολύ σημαντική για τη διατήρηση των δεσμών μεταξύ των κρατών-μελών. Επίσης, ενισχύει τη συνεργασία μεταξύ τους, γιατί όλοι έχουν συμφέρον να έχουν σταθερό νόμισμα και οικονομία. Και τα πλεονεκτήματά του δεν σταματούν στα παραπάνω. Οι πολίτες δεν πληρώνουν πλέον τέλη για να αλλάξουν νόμισμα ή να κάνουν τραπεζικές αναλήψεις και συναλλαγές, όταν ταξιδεύουν σε άλλα κράτη της Ευρωζώνης. Όσο για τις επιχειρήσεις, ένα από τα πολύ σημαντικά οφέλη τους είναι η απουσία κόστους συναλλαγών για διασυνοριακές συναλλαγές. Παρά την κριτική, η ευρωπαϊκή κοινή γνώμη τάσσεται υπέρ του ευρώ. Σε δημοσκόπηση του 2017 το 60% ήταν υπέρ του ενιαίου νομίσματος και κατά το 20%.
Myth #5
Η Ευρώπη απειλείται από το Ισλάμ
Ιδιαίτερα δημοφιλές στους κόλπους της ακροδεξιάς είναι το επιχείρημα ότι η Ευρώπη βρίσκεται υπό την απειλή του Ισλάμ, το οποίο δεν ανήκει σε αυτήν και προσβάλλει τις χριστιανικές και δυτικές αξίες.
Reality check: Είναι αλήθεια ότι ο μουσουλμανικός πληθυσμός της Ευρώπης αυξάνεται. Σύμφωνα με σχετική μελέτη, από 19,5 εκατομμύρια το 2010 αυξήθηκε στα 25,8 εκατομμύρια το 2016 και η τάση αυτή θα συνεχιστεί. Ωστόσο, δεν ευσταθεί το ότι βιώνουμε τον εξισλαμισμό της Ευρώπης.
Πρώτον, οι μουσουλμάνοι αποτελούν σήμερα μόνο το 5% του συνολικού ευρωπαϊκού πληθυσμού, ποσοστό που αναμένεται να αυξηθεί στο 6% μέχρι το 2030. Στα ίδια επίπεδα κυμαίνονται και οι αντίστοιχοι αριθμοί στην Ελλάδα. Η ευρωπαϊκή εκτίμηση για το 2050 αγγίζει μόλις το 7,4%. Όμως η αύξηση αυτή συμβαίνει φυσικά και δεν μπορούν να θεωρηθούν μόνες υπεύθυνες οι μεταναστευτικές ροές. Δεύτερον, το Ισλάμ είναι ένα καθιερωμένο χαρακτηριστικό της ευρωπαϊκής κληρονομιάς. Σημαντικοί μουσουλμανικοί πληθυσμοί βρίσκονται στη Γαλλία (8,8%), στη Σουηδία (8,1%), στο Βέλγιο (7,6%), στις Κάτω Χώρες (7,1%) και στη Γερμανία (6,1%).
Τέλος, η υπεροχή των χριστιανικών αξιών στην Ευρώπη δεν εξασθενεί λόγω της λεγόμενης «εισβολής των μουσουλμάνων» αλλά της αλλαγής που παρατηρείται στην ευρωπαϊκή κοινωνία, κυρίως στους νέους, που δείχνουν να απομακρύνονται από τη θρησκεία. Η προώθηση κεντρικών πολιτικών όπως η απαγόρευση της μπούρκας και του νικάμπ επίσης δείχνουν ότι η Ευρώπη σε καμία περίπτωση δεν βαίνει προς τον εξισλαμισμό της.
