ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΛΑΜΙΩΤΗΣ: ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΡΚΟ ΣΤΟ ΚΕΝΟ

Πάρκα, ψωνιστήρια,ουρητήρια, τα πρώτα τσοντάδικα, καταγώγια,ο Βαρδάρης, οι λαϊκές συνοικίες, ταμπάνια στις πλαζ του ΕΟΤ και στην Αρετσού,οι πειρατικοί ραδιοσταθμοί, λούμπενταβέρνες, λούμπεν τραβεστί, λούμπεν«αδερφές». Κάπου ανάμεσα σ' όλακαι η Βλαχοπούλου, η Βουγιουκλάκη κι οΒουλγαρίδης! Μια ολόκληρη εποχή, έναςολόκληρος κόσμος, εκείνος της μακρινήςπια δεκαετίας του '70, ένας κόσμος σχεδόνξεχασμένος που αναβιώνει σαν παλιάελληνική ταινία ή καλύτερα σαν ταινίααβανγκάρντ παζολινικού τύπου, τέλοςπάντων λίγο και από τα δύο, με την «κόπια»της κάπως φθαρμένη αλλά με το άρωμααναγνωρίσιμο! Σαν ένα τελευταίο μπουκάλινα έμεινε καλά κρυμμένο πίσω βαθιά στοντουλαπάκι της τουαλέτας και να τοξαναβγάζεις στην επιφάνεια -και ναι-δεν έχει χάσει καθόλου τη μυρωδιά του,είναι σαν φρέσκο, σαν τότε, όταν τοφορούσες κι εσύ και όλοι, γιατί ήτανκάποτε πολύ της μόδας!

Αυτό τοσυναίσθημα μου προκάλεσε το νέο βιβλίοτου Γιάννη Παλαμιώτη Από το Πάρκο στοΚενό των εκδόσεων Πολύχρωμος Πλανήτης,όπου ξαναδιάβασα αφηγήματα που οσυγγραφέας (και ηθοποιός της θρυλικήςΕπιθεώρησης Δραματικής Τέχνης τηςΡούλας Πατεράκη, ό,τι πιο πρωτοποριακόσυνέβη θεατρικά στη Θεσσαλονίκη πότε!)έγραψε και δημοσίευσε σε τακτά χρονικάδιαστήματα για το περιοδικό ΑΜΦΙ κυρίως,και που το 1981 εξέδωσε ο Εξάντας -μαζί μεάλλα που προστέθηκαν εν τω μεταξύ- ωςσυλλογή διηγημάτων με τον τίτλο Τοπάρκο. Ένα βιβλίο που στην εποχή τουέκανε ιδιαίτερη αίσθηση, μιας και υπήρξεαπό τα πρώτα, αν όχι το πρώτο καθαρά τουείδους που διεθνώς αποκαλούνταν γκέιλογοτεχνία, αδικώντας έτσι ενίοτε τησυγγραφική δεινότητα. Ο Παλαμιώτηςπράγματι είχε κάνει μεγάλη εντύπωση μετην τολμηρότητα της γραφής του, τονακραία βιωματικό και ζωντανό λόγο, μέσααπό μια εξομολόγηση και μια αυτοκριτικήπου λίγοι είχαν τολμήσει στην ελληνικήλογοτεχνία μέχρι τότε, σε τέτοιο μάλισταβαθμό. Μια αυτοεξόντωση σχεδόν πουεξαντλεί κάθε πιθανότητα για εξωτερικήαμφισβήτηση ή αντίδραση. Η δε ρεαλιστικήτου γλώσσα, η οποία συχνά παραπέμπεικαι στο χαρακτηριστικό ιδίωμα του τότε«περιθωρίου», αποδεικνύεται τοσημαντικότερο προσόν του - μαρτυρία απότις πιο σπάνιες και πολύτιμες τηςμεταδικτατορικής Ελλάδας.

Διηγήματαπου προηγούνται χρονικά κάποιων άλλωνκι έτσι μοιάζουν πιο «αθώα»,συνέχιση μιας ρομαντικής προχωρημένηςεφηβείας, τα πρώτα βήματα αυτογνωσίας,η ανακάλυψη και σκιαγράφηση των χώρωνδράσης, οι πρώτοι έρωτες, σπαραξικάρδιοιχωρισμοί που ακολουθούνται από έναλογοτεχνικό στριπτίζ το οποίο εξελίσσεταισε ένα θαυμαστό ξεδίπλωμα εμπειριών. Ησταδιακή και πλήρης σεξουαλικήσυνειδητοποίησή του ως συγγραφέα αλλάκαι ως κοινωνικής οντότητας μέσα σεέναν κόσμο σκληρό και άνανδρο οδηγείκαι το ίδιο το βιβλίο να γίνεται «σκληρό»,ιδιαίτερα στο κεφάλαιο το οποίοτιτλοφορείται «Μικρή Αυτοβιογραφία»,όπου όχι μόνο δεν χαρίζεται σε κανέναναλλά απογυμνώνει όλους τους μηχανισμούςκαι τη δομή της ελληνικής οικογένειαςκαι της μικροαστικής τάξης. Δεν κρατάειδε τα προσχήματα ούτε καν όταν φτάνειστη μάνα, της οποίας όλες οι πτυχέςπεριγράφονται με μια σοκαριστική -σχεδόνχωρίς οίκτο- βδελυγμία, προπομπός τηςαιρετικής Μητροκτονίας που έγραψε μιαδεκαετία αργότερα και εξέδωσε από τιςεκδόσεις Μπιλιέτο.

Στη σημερινή αυτήεπανέκδοση ξανασυναντάμε, εκτός από τααναγνωρίσιμα διηγήματα, και κείμεναμεταγενέστερα και πιο ώριμα, με αποκορύφωματο αδημοσίευτο Κενό, ένα κρεσέντοπεσιμισμού για τη ματαιότητα της ύπαρξης,το οποίο θα προκαλέσει πολύ περισσότεροαπό το υπόλοιπο και ιδιαίτερα τρυφερό,σύμφωνα με τη σύγχρονη ματιά, υλικό. Έναυλικό άξιο να ανακαλυφθεί εκ νέου καινα επαναπροσδιοριστεί ως κιβωτόςανθρώπινων συμπεριφορών μιας γενναίαςεποχής!