Το φετινό σύνθημα του Athens Pride εστιάζει στον ακτιβισμό «του δρόμου», σ' εκείνες δηλαδή τις φορές που η ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα της πόλης βγήκε κυριολεκτικά «προς τα έξω», αξιώνοντας ορατότητα, ελευθερία, αξιοπρέπεια, δικαιώματα, δικαιοσύνη.
Ξεκινά δυναμικά τέλη δεκαετίας '70 - αρχές '80 ως αντίδραση στην αστυνομική καταστολή και σε ένα αυταρχικό, αντιδημοκρατικό νομοσχέδιο για την «προστασία» της δημόσιας υγείας. Γνωρίζει, όπως συνέβη γενικότερα με τον ΛΟΑΤΚΙ+ ακτιβισμό, μια μακρά ύφεση που συμπίπτει εν πολλοίς με τα «χρόνια της αρρώστιας». Επανακάμπτει λίγο μετά το millennium, οπότε η κοινότητα με την ευρεία έννοια εξελίσσεται σταδιακά –με όλες τις ελληνικές «ιδιαιτερότητες» και τις δεδομένες αντιθέσεις εντός της– σε κάτι πιο μαζικό, πολυσυλλεκτικό και διεκδικητικό, για να γίνει «κανονικότητα» τα τελευταία χρόνια, είτε με θετικές αφορμές (θέσπιση Συμφώνου, ΝΑΤΦ) είτε με αρνητικές (ομοφοβία, ρατσισμός, δολοφονία Ζακ). Ιδού οι πλέον αξιομνημόνευτες «δράσεις δρόμου» της 42χρονης αυτής πορείας, πέρα, βεβαίως, από τα Pride:
25/4/1977, θέατρο Λουζιτάνια
Εδώ έχει οριστεί η προγραμματισμένη συγκέντρωση διαμαρτυρίας ενάντια στην αστυνομική βαρβαρότητα και στο χουντικής έμπνευσης νομοσχέδιο «περί αφροδισίων νοσημάτων και άλλων συναφών θεμάτων» που ετοίμαζε η κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Ουσιαστικά νομιμοποιούνταν έτσι η καταστολή και οι διώξεις ενάντια σε εκδιδόμενες γυναίκες, τρανς και ομοφυλόφιλους. «Πας άρρεν τιμωρείται διά φυλακίσεως μέχρις ενός έτους εφόσον περιφέρεται εις τας οδούς, πλατείας, δημόσια κέντρα ή άλλους χώρους επί εμφανεί σκοπώ προσελκύσεως αρρένων προς τέλεσιν παρά του ιδίου παρά φύσιν ασέλγειας» ανέφερε χαρακτηριστικά μία από τις επίμαχες διατάξεις. Ήδη σε «πιάτσες» και άλλα στέκια είχαν ενταθεί οι αστυνομικές έφοδοι, συνοδευόμενες συχνά από ξύλο και εξευτελισμό, ενώ είχαν αυξηθεί και οι προσαγωγές τρανς ατόμων που εκδίδονταν – μόνη διέξοδος επιβίωσης τότε για τις περισσότερες.
Μετά το πέρας της εκδήλωσης, που σηματοδότησε την απαρχή του ΛΟΑΤΚΙ+ κινήματος στην Ελλάδα, οι «πρωταίτιοι» κατέληξαν σε χασαποταβέρνα στη Βάρη με το πούλμαν που καλού-κακού είχε νοικιάσει η Αλόμα για διαφυγή σε περίπτωση επεισοδίων.
Οι πιο ανήσυχες τρανς με μαζώξεις σε μπαρ της Πλάκας, όπως το Tammy's και το Zodiac, συζητούσαν καιρό πριν τρόπους αντίδρασης με τη συμμετοχή μελών του ΑΚΟΕ (Λουκάς Θεοδωρακόπουλος, Ανδρέας Βελισσαρόπουλος κ.ά.), το οποίο είχε μόλις αρχίσει να συγκροτείται, κυκλοφορώντας τέλη του '76 –όταν άρχισαν οι συζητήσεις για το νομοσχέδιο με σχεδόν διακομματική συναίνεση και ελάχιστους βουλευτές να διαφοροποιούνται– το πρώτο του μανιφέστο. Αποφάσισαν κι εκείνες να οργανωθούν, κάτι που ανέλαβε η Αλόμα, από τις δυναμικότερες ανάμεσά τους και με πολλά «προηγούμενα» με τις αρχές.
Εκείνη βρήκε και νοίκιασε την αίθουσα, τύπωσε φέιγ βολάν, έπεισε με το καλό ή με τη... φοβέρα αρκετές ακόμα τρανς να παρευρεθούν. Προσκλήθηκαν μάλιστα και οι διοικητές των αστυνομικών τμημάτων που γειτόνευαν με τη λεωφόρο Συγγρού. Τις προσκλήσεις παρέδωσε η Μπέττυ, που επιπλέον ανέλαβε να μιλήσει σε κοινό και δημοσιογράφους, καθότι δεν βρισκόταν άλλη πρόθυμη ή ικανή, όπως αναφέρει στο ομώνυμο βιβλίο της (α' έκδοση Εξάντας 1980, β' έκδοση Τυπωθήτω 2007). Έγραψε μάλιστα η ίδια τον λόγο της, βοηθούμενη, λέει, κι από ένα υποστηρικτικό άρθρο που δημοσίευσε τότε στο περιοδικό «Ταχυδρόμος» ο ποινικολόγος Γεώργιος Μαυρογορδάτος. Την αντισυνταγματικότητα του νομοσχεδίου, που επισήμαναν και νομικοί, επέκρινε και ο Γιώργος Βότσης στην «Ελευθεροτυπία», γράφοντας για την προσφυγή του ΑΚΟΕ στο Συμβούλιο της Ευρώπης (Αύγουστος '78) – «οάσεις» όπου σπάνιζαν τότε τέτοια άρθρα.
Οι πρώτες τραβεστί, όπως αναφέρονταν τότε, κατέφθασαν ομαδικά με ταξί. Απ' έξω, στην οδό Μαυρομματαίων, υπήρχε ήδη αρκετή αστυνομία και κλούβες. Ο κόσμος αρχικά ελάχιστος, σταδιακά όμως το θέατρο γέμισε: τρανς και ομοφυλόφιλοι, πολλοί με μαύρα γυαλιά και καπέλα για κάλυψη, συμπαθούντες (σήμερα θα τους λέγαμε «αλληλέγγυους») και κάποιοι περίεργοι. Τα τελευταία καθίσματα κατέλαβαν αστυνομικοί του Ηθών. Η Μπέττυ μίλησε με σθένος καταχειροκροτούμενη, ακολούθησαν εκπρόσωποι του ΑΚΟΕ, των φεμινιστριών και μια ψυχολόγος.
Μετά το πέρας της εκδήλωσης, που σηματοδότησε την απαρχή του ΛΟΑΤΚΙ+ κινήματος στην Ελλάδα, οι «πρωταίτιοι» κατέληξαν σε χασαποταβέρνα στη Βάρη με το πούλμαν που καλού-κακού είχε νοικιάσει η Αλόμα για διαφυγή σε περίπτωση επεισοδίων (παραχριστιανικές οργανώσεις απειλούσαν με αντισυγκέντρωση, που όμως δεν πραγματοποιήθηκε).
Οι εγχώριες και διεθνείς αντιδράσεις τους επόμενους μήνες (είχαν ενημερωθεί από τον ΟΗΕ και τον ΠΟΥ μέχρι τη Διεθνή Αμνηστία, ενώ είχαν γίνει και διαδηλώσεις ακτιβιστών έξω από ελληνικές πρεσβείες) ανάγκασαν τον τότε υπουργό Υγείας Κωνσταντίνο Δοξιάδη να αποσύρει το νομοσχέδιο για «επανεπεξεργασία», που δεν έγινε ποτέ, αφού το φθινόπωρο προκηρύχθηκαν εκλογές.
14/3/1980, Προπύλαια
Πρώτη δημόσια εμφάνιση λεσβιών στην Αθήνα: ακτιβίστριες κρατούν πανό με λεσβιακό σύμβολο σε συγκέντρωση διαμαρτυρίας των φεμινιστικών οργανώσεων που γίνεται με βασικό αίτημα την αναμόρφωση του οικογενειακού δικαίου.
26/1/1981, ανοιχτή συγκέντρωση στα Προπύλαια
Η πρώτη στα χρονικά με πλακάτ και πανό όπως «Έξω το κράτος από τα κρεβάτια μας», «Η ομοφυλοφιλία είναι ανθρώπινη δυνατότητα», «Διεστραμμένη είναι η κοινωνία σας», «Τα αφροδίσια δεν θεραπεύονται με νομοσχέδια». Γίνεται στο πλαίσιο των κινητοποιήσεων για την ψήφιση του αναθεωρημένου νομοσχεδίου, αλλά και τις εντεινόμενες αστυνομικές «επιχειρήσεις αρετής», για τις οποίες μάλιστα καταθέτουν επερώτηση στη Βουλή οι Μελίνα Μερκούρη και Πέτρος Βάλβης.
Διαβάζονται κείμενα του ΑΚΟΕ, της Μπέττυς και του Κώστα Ταχτσή και γίνεται έκκληση σε δημοσιογράφους, εκπαιδευτικούς και πολιτεία να προκρίνουν τη σύγχρονη επιστημονική ενημέρωση πάνω στη σεξουαλικότητα αντί για την υποκριτική της αστυνόμευση. Πολλοί/-ές φορούν μάσκες για κάλυψη, αλλά και για να υποδηλώσουν το πώς τους υποχρεώνει η κοινωνία να ζουν. Διαβάζεται και ψήφισμα που επιδίδεται στη Βουλή. Το επίμαχο νομοσχέδιο αποσύρεται εν τέλει από το ΠΑΣΟΚ, που γίνεται κυβέρνηση τον Οκτώβριο.
10/3/1983, συγκέντρωση κάπου 100 τρανς
(κυρίως) στα Προπύλαια και μετάβαση με πούλμαν στο Καστρί. Οι αστυνομικές διώξεις, η βία και το κυνηγητό κατά των τρανς καλά κρατούν και οι τρανς, κάποιες εκ των οποίων ήδη έχουν προβεί σε καθιστικές διαμαρτυρίες στην Πανεπιστημίου, έξω από δικαστήρια, αστυνομικά τμήματα κ.α., αποφασίζουν να αντιδράσουν μαζικότερα, αξιώνοντας σεβασμό από τη νέα κυβέρνηση της «Αλλαγής».
Πρωτοστατεί ξανά η Αλόμα με τη συνδρομή μελών του ΑΚΟΕ. Νοικιασμένα πούλμαν παραλαμβάνουν τον συγκεντρωμένο στα Προπύλαια κόσμο και φτάνουν με συνοδεία περιπολικών μέχρι το σπίτι του πρωθυπουργού Ανδρέα Παπανδρέου στο Καστρί –ο ίδιος απουσίαζε–, σκοπεύοντας να διαδηλώσουν κι εκεί. Η αστυνομία υποχρεώνει τα πούλμαν να επιστρέψουν, όχι όμως προτού η Αλόμα παραδώσει κατάλογο αιτημάτων και αποσπάσει κάποιες καθησυχαστικές βεβαιώσεις.
4/12/1984, διαδήλωση κατά της επίσκεψης Λεπέν
Αριστεροί και αντιεξουσιαστές ομοφυλόφιλοι/-ες που υπογράφουν ως «Αναρχοπούστηδες» συμμετέχουν με δικά τους πλακάτ στη διαδήλωση που ξεκινά από τα Προπύλαια και καταλήγει επεισοδιακά στο ξενοδοχείο Caravel, όπου μιλά σε εγχώριους ομοϊδεάτες του ο πρόεδρος του ακροδεξιού γαλλικού Εθνικού Μετώπου Ζαν-Μαρί Λεπέν, πατέρας της Μαρίν. Θα περάσουν αρκετά χρόνια μέχρι τα «πολύχρωμα μπλοκ» να γίνουν κανόνας σε αντιρατσιστικές, και όχι μόνο, κινητοποιήσεις, φεστιβάλ και λοιπές εκδηλώσεις.
30/5/1985, ΛΟΑΤΚΙ+ πορεία στην Αθήνα
«Ομοφυλόφιλε, γιατί θα τους ψηφίσεις;» Με το σύνθημα αυτό στο κεντρικό πανό συγκεντρώνονται στα Προπύλαια, λίγο προτού ξεκινήσει η κεντρική προεκλογική ομιλία του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη στο Σύνταγμα, μερικές δεκάδες γκέι, λεσβίες και τρανς με πρωτοβουλία της Πάολας και του περιοδικού «Κράξιμο». Ακολουθεί πορεία μέχρι την Ομόνοια κι επιστροφή. Είχε προηγηθεί έρευνα του περιοδικού «Αμφί» αναφορικά με τις θέσεις των κομμάτων για την ομοφυλοφιλία – η πρώτη σχετική, που μάλιστα αναδημοσίευσαν όλη ή εν μέρει αρκετές εφημερίδες και το περιοδικό «Τέταρτο» του Μάνου Χατζιδάκι. ΠΑΣΟΚ, ΚΚΕ εσ. και ΚΟΔΗΣΟ προέβαλλαν ως τα πλέον «φιλικά».
27/1/1987, Προπύλαια-Μαξίμου, πορεία συμπαράστασης στον απεργό πείνας Χρήστο Ρούσσο
Η ανένδοτη άρνηση του τότε ΠτΔ Χρήστου Σαρτζετάκη να απονείμει χάρη στον ισοβίτη «Άγγελο» –στάση που αποδόθηκε σε προκατάληψη και διάκριση, εφόσον υπήρχαν οι προϋποθέσεις– και η εξ αυτού απεργία πείνας που ξεκινά ο Ρούσσος πυροδοτούν ένα ευρύ κίνημα συμπαράστασης με τη συμμετοχή πολλών προσωπικοτήτων του πνευματικού, νομικού, πολιτικού και καλλιτεχνικού κόσμου.
Πραγματοποιούνται αλληλέγγυες δράσεις, συλλογές υπογραφών, συγκεντρώσεις και μια δυναμική πορεία αριστερών και αντιεξουσιαστικών κυρίως συλλογικοτήτων –ανάμεσά τους αρκετά ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα– μέχρι το αποκλεισμένο από τα ΜΑΤ Προεδρικό Μέγαρο.
Ο Χρήστος Ρούσσος αποφυλακίστηκε εν τέλει τον Οκτώβριο του '90, ύστερα από 14 χρόνια εγκλεισμού, με χάρη που απένειμε ο επόμενος ΠτΔ Κωνσταντίνος Καραμανλής. Η ιστορία του υπήρξε, επιπλέον, πηγή έμπνευσης για την πρώτη mainstream ελληνική ταινία με queer θεματολογία: o πολυσυζητημένος Άγγελος του Γιώργου Κατακουζηνού, που η ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα υποδέχτηκε με ανάμεικτα συναισθήματα, απέσπασε βραβείο Καλύτερης Ταινίας και Α' Ανδρικού Ρόλου (Μιχάλης Μανιάτης) στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης του 1982, έκοψε κάπου 300.000 εισιτήρια και σίγουρα συνέβαλε στο αίσιο τέλος της υπόθεσης.
20/2/2003, Γκάζι, υπόθεση κλαμπ Spices
Κόντευε να ξημερώσει όταν κάπου 15 αστυνομικοί εισήλθαν στο εν λόγω κλαμπ, στη διάρκεια ενός men-only party, συλλαμβάνοντας τον ιδιοκτήτη, τον DJ, τον μπάρμαν και τρία άτομα που βρίσκονταν στο dark room. Λίγες ώρες πριν, αστυνομικοί είχαν εισβάλει στο σπίτι του διοργανωτή αυτών των πάρτι, στο πλαίσιο οργανωμένης επιχείρησης καταπολέμησης της παιδοφιλίας και διανομής παιδικής πορνογραφίας στο Internet, σύμφωνα με την ΕΛ.ΑΣ. Δεν υπήρχαν, ωστόσο, ανήλικοι στο μαγαζί, ούτε προβάλλονταν τέτοιου είδους πορνό.
Οι έξι άνδρες (συν άλλοι πέντε που η αστυνομία συνέλαβε σε ιδιωτικό σπίτι) οδηγήθηκαν στην Ασφάλεια για «μαστροπεία κατ' εξακολούθηση», «διευκόλυνση ακολασίας άλλων», «πορνογραφία ανηλίκων», «ασέλγεια παρά φύση από κερδοσκοπία», «κατοχή και χρήση ναρκωτικών», «άσεμνα δημοσιεύματα» κ.λπ., κατηγορίες βαριές, πλην όμως παντελώς αστήρικτες, όπως αποδείχθηκε.
Την άλλη μέρα εμφανίστηκαν πρωτοσέλιδα τύπου «Ομοφυλόφιλοι κάνουν σεξ δημόσια» και η ιστορία αυτή έγινε πρώτο θέμα στις κουτσομπολίστικες τηλεοπτικές εκπομπές, με μπόλικες δόσεις ομοφοβίας, δαιμονολογίας και ηθικού πανικού. Το πρωί της 24ης Φεβρουαρίου ένας από τους συλληφθέντες αυτοκτόνησε στο κελί του, μην αντέχοντας τον διασυρμό. Το ίδιο απόγευμα οι υπόλοιποι αφέθηκαν ελεύθεροι. Με τον δραματικό αυτόν τρόπο έληξε ένα απαράδεκτο όσο και πρωτοφανές στη μεταπολιτευτική περίοδο συμβάν, που χρεώθηκε πολιτικά ο τότε υπουργός Δημόσιας Τάξης Μιχάλης Χρυσοχοΐδης.
Το Spices δεν ξανάνοιξε, ούτε βέβαια απολογήθηκε κανείς για τον αυτόχειρα και τους άλλους ανθρώπους που άδικα και παράνομα ταλαιπωρήθηκαν. Δεν υπήρξε κάποια συγκέντρωση διαμαρτυρίας ή διαδήλωση, εντούτοις η υπόθεση αυτή επαναδραστηριοποίησε το ΛΟΑΤΚΙ+ κίνημα, έγιναν μαζώξεις, συνελεύσεις κ.λπ. Δύο χρόνια αργότερα, το νέο αυτό «αίμα» θα δώσει ηχηρό «παρών» στο 1ο σύγχρονο Athens Pride στην πλατεία Κλαυθμώνος.
28/3/2009, πλατεία Εξαρχείων
Συγκέντρωση διαμαρτυρίας και πορεία στους γύρω δρόμους κατά της ομοφοβίας από άτομα και συλλογικότητες. Αφορμή, η με ομοφοβικές προεκτάσεις επίθεση κάποιων αλητών στο πολυσυλλεκτικό μπαρ Querido Coucou και ο προπηλακισμός θαμώνων του σε μια γειτονιά που λογίζεται από τις πλέον φιλόξενες για ό,τι διαφορετικό. Τα κρούσματα λεκτικών ή και σωματικών επιθέσεων κατά ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων στην περιοχή –επί τούτου ή από σπόντα– δεν εξέλιπαν, και ανάλογες διαμαρτυρίες επαναλήφθηκαν τα επόμενα χρόνια, επιβεβαιώνοντας ότι τίποτα δεν είναι δεδομένο και ότι ο αγώνας να υπάρχεις όπου και όπως θες είναι αδιαπραγμάτευτος μεν, ατέρμονος δε.
28/11/2009, Προπύλαια
Πρώτη σιωπηλή συγκέντρωση και πορεία μέχρι τη Βουλή στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας Τρανς Μνήμης από το ΣΥΔ. Η πορεία αυτή έκτοτε επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο, ενώ πραγματοποιείται και σχετική ημερίδα.
17/10/2012, Γκάζι
Συγκέντρωση συμπαράστασης με αντιφασιστικό χαρακτήρα και έντονη «πολύχρωμη» παρουσία για το Corpus Christi του Τέρενς Μακ Νάλι, που σκηνοθετεί ο Ελληνοαλβανός Λαέρτης Βασιλείου, έξω από το θέατρο Χυτήριο στην Ιερά Οδό. Το έργο επιχείρησαν επανειλημμένα να σταματήσουν βουλευτές και μέλη της Χρυσής Αυγής πρωτοστατούντος του Παναγιώταρου, με τη συνδρομή παραθρησκευτικών οργανώσεων. «Πολιόρκησαν» το θέατρο, προκάλεσαν ζημιές και προπηλάκισαν άτομα που πήγαιναν να το δουν ή «μοιάζανε ύποπτα». Όλα αυτά υπό το ατάραχο βλέμμα των ΜΑΤ κι ενόσω βωμολοχούσαν ασύστολα κατά των μεταναστών και των ομοφυλόφιλων. Η παράσταση, εν τέλει, κατέβηκε πρόωρα.
5/10/2014, πλατεία Βαρνάβα, Παγκράτι
Συγκέντρωση και πορεία για την ομοφοβία μέχρι το Σύνταγμα: Το κάλεσμα και η πρώτη μετά από πολλά χρόνια ΛΟΑΤΚΙ+ πορεία πέρα από τις επετειακές παρελάσεις του Athens Pride, που μάλιστα συγκέντρωσε αρκετό ΛΟΑΤΚΙ+ κόσμο και αλληλέγγυους, είχε αφορμή την απρόκλητη ομοφοβική επίθεση λίγες ημέρες πριν σε ζευγάρι γκέι αγοριών που κάθονταν σε παγκάκι της εν λόγω πλατείας που κατέληξε στον τραυματισμό του ενός.
21/3/2015, Μοναστηράκι
Μικροφωνική συγκέντρωση κατά του σεξισμού, της τοξικής αρρενωπότητας, του μπούλινγκ και της ετεροκανονικότητας με αφορμή ομοφοβική επίθεση σε νεαρό άτομο, ύστερα από πρωτοβουλία του QV, που έχει διοργανώσει κι άλλες δράσεις και events με queer και fem προβληματική.
22/12/2015, Σύνταγμα
Συγκέντρωση ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων και συλλογικοτήτων έξω από τη Βουλή με αφορμή την ψήφιση της επέκτασης του Συμφώνου Συμβίωσης στα ομόφυλα ζευγάρια που εξαγγέλλει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Με κεντρικό σύνθημα «Νόμος είναι η Αγάπη» εκατοντάδες άνθρωποι απαιτούν την καθολική θεσμοθέτηση όχι μόνο του συμφώνου, που θα υπερψηφιστεί άνετα με 194 «ναι», αλλά και του πολιτικού γάμου, όπως υποσχόταν, ως αντιπολίτευση, ότι θα έκανε ο ΣΥΡΙΖΑ ήδη από τους «γάμους της Τήλου» (Ιούνιος 2008). Ιστορικά μένουν τα φιλιά που αντάλλαξαν στα θεωρεία μέλη της κοινότητας μετά το πέρας της ψηφοφορίας και της εξαντλητικής, γεμάτης εντάσεις συζήτησης που προηγήθηκε. Την ίδια μέρα καταργείται το άρθρο 347 του ΠΚ που δίωκε υπό προϋποθέσεις την «παρά φύσιν ασέλγεια μεταξύ αρρένων», εξισώνονται δε τα ηλικιακά όρια συναίνεσης και για τα δύο φύλα (15 έτη).
22/11/2017, Σύνταγμα
Αντίστοιχη συγκέντρωση πραγματοποιείται για τη νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου (ΝΑΤΦ) με τη συμμετοχή αρκετών αλληλέγγυων, μια και ακροδεξιοί είχαν εξαγγείλει αντισυγκέντρωση. Και αυτή η πρόταση νόμου περνάει με 148 «ναι» παρά τις αντιδράσεις, παραπέμπονται όμως στις καλένδες ζητήματα όπως η ισότητα στην τεκνοθεσία, στα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ+ γονέων και οικογενειών, αλλά και των ίντερσεξ ατόμων.
Για τη θέσπιση του ομόφυλου συμφώνου μεγάλη ήταν και η συμβολή δικαιωματικών ακτιβιστών που ασκούσαν επί χρόνια έντονες πιέσεις σε τοπικά και διεθνή θεσμικά όργανα, όπως το ΕΔΔΑ, με την Ελλάδα να έχει «μαζέψει» αρκετές σχετικές καταδίκες.
26/9/2018, Ομόνοια, πεζόδρομος Γλάδστωνος
Παλμός, πάθος και κόσμος πολύς στην πρώτη μαζική πορεία για τη δικαίωση του Ζακ Κωστόπουλου, με κεντρικό σύνθημα «Οργή και θλίψη / Η Zackie θα μας λείψει». Ο γνωστός ακτιβιστής και drag queen (Zackie Oh) υπέστη άγριο ξυλοδαρμό από ιδιοκτήτη κοσμηματοπωλείου της περιοχής και συνεργό του όταν –παραμένει άγνωστο γιατί– κατέφυγε στο εν λόγω κατάστημα, όπου εγκλωβίστηκε και απειλούμενος επιχείρησε να εξέλθει, σπάζοντας τη βιτρίνα. Η επιπλέον βία και κακομεταχείριση που του ασκήθηκε από αστυνομικούς, ακόμη και διασώστες που κατέφθασαν, συνέβαλαν στη μοιραία κατάληξη από ισχαιμικό επεισόδιο, συνέπεια των πολλαπλών τραυμάτων. Ήταν απόγευμα της 21ης Σεπτεμβρίου 2018 και ήταν μόλις 33 ετών.
Τα πρώτα ρεπορτάζ μιλούσαν, όπως και οι δράστες, για ένα τζάνκι που πήγε να κλέψει (λες και θα δικαιολογούνταν τότε το λιντσάρισμα). Οι ιατροδικαστικές γνωματεύσεις, όπως και η έκθεση του διεθνούς ινστιτούτου Forensic Architecture, τους διέψευσαν απόλυτα. Οι εξόφθαλμες παρατυπίες –άφησαν π.χ. τον κοσμηματοπώλη, δηλαδή τον κύριο υπαίτιο, να καθαρίσει(!) τη σκηνή του εγκλήματος– και η έκδηλη απροθυμία της αστυνομίας ακολούθως να αναζητήσει αυτόπτες μάρτυρες και να συλλέξει επιπλέον στοιχεία –μάλιστα, παρά τις στομφώδεις δεσμεύσεις της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη– δημιουργούν τεράστιο σκάνδαλο.
Η υπόθεση Ζακ ταρακουνά την κοινότητα και ευαισθητοποιεί πολλούς ανθρώπους, ΛΟΑΤΚΙ+ και μη. Δημιουργείται η πρωτοβουλία Justice for Zack που, πλαισιωμένη από ένα πολύπλευρο κίνημα συμπαράστασης, προβαίνει τις επόμενες εβδομάδες σε νέες δράσεις, διαδηλώσεις και παραστάσεις διαμαρτυρίας που φτάνουν μέχρι τη ΓΑΔΑ (1/12/18), κρατώντας το θέμα στην επικαιρότητα. Σε αυτό συμβάλλουν αποφασιστικά συνάδελφοι που τιμούν το επάγγελμα κόντρα στην «κίτρινη», σκανδαλοθηρική, μισαλλόδοξη, φασίζουσα εκδοχή του. H υπόθεση διεθνοποιείται, διαδηλώνουν για τον Ζακ και σε πόλεις του εξωτερικού, τον υιοθετεί η Διεθνής Αμνηστία. Ανοίγει παράλληλα μεγάλη κουβέντα σε συνελεύσεις και κοινωνικά δίκτυα για τις τοξικές αρρενωπότητες, «επαναστατικές» και μη, για τα όρια της νομιμότητας, τις έμφυλες προβληματικές και το δίπολο βία - μη βία.
Φέτος τον Απρίλιο κι ενώ πολλά ερωτήματα παραμένουν αναπάντητα, μεταξύ αυτών η «τύχη» της διαταχθείσας αστυνομικής ΕΔΕ, ο αρμόδιος ανακριτής ενημέρωσε τους εμπλεκόμενους ότι ο φάκελος «έκλεισε» και η υπόθεση περνά πλέον στο Δικαστικό Συμβούλιο, ώσπου να οριστεί δίκη. Η άγρια αυτή δολοφονία –που δεν ξέρουμε ακόμη αν ήταν ευθέως ομοφοβική, σίγουρα όμως σχετίζεται με τη μηδενική ανοχή απέναντι στην όποια διαφορετικότητα– ήταν μια απότομη προσγείωση σε μια πραγματικότητα που δεν έγινε λιγότερο ωμή επειδή κερδήθηκαν κάποιες θεσμικές κατακτήσεις κι επειδή για ένα Σάββατο κάθε Ιούνιο η πόλη «μας ανήκει». Μια υπενθύμιση ότι ο δρόμος προς την ελευθερία και την αξιοπρέπεια είναι ακόμα μακρύς, δύσβατος και απρόβλεπτος. Το μνημειώδες γκράφιτι με τη μορφή του Ζακ/Zackie που φιλοτέχνησε πρόσφατα στη μνήμη του η καλλιτεχνική ομάδα Political Stencil στα Εξάρχεια (οδός Σολωμού) υπενθυμίζει ένα χρέος που παραμένει ανεκπλήρωτο.
To άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO
