ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΕΙΣ

Σ' εκείνο λοιπόν τον περίπατο στονκήπο, η Μαργαρίτα σταματά ξαφνικά, κοιτάζει το Φάουστ στα μάτια, και τονρωτάει: Πιστεύεις στο θεό;Glaubst du an Gott? Αυτή είναι η ξακουστή Ερώτηση τηςΜαργαρίτας[iii].Το βάρος και την αξία της, που τηνέκαμαν οδηγητική για τη μέθοδο έρευνας του προβλήματος του θεού από τη σκοπιάτης επιστήμης, η ερώτηση τα οφείλει στην απόκριση κυρίως που έδωκε ο Φάουστ.Με άλλα λόγια είναι, όχι η ερώτηση τηςΜαργαρίτας αλλά η απόκριση του Φάουστ που γεννά το βαθύπλουτο του προβλήματος.Παρόμοια, όπως είναι, όχι ο έρωτας τουΔία για τη Λήδα στον Ευρώτα που γέννησε την αθάνατη Ιλιάδα, αλλά η Ελένη. Ηαπάντηση, δηλαδή, που έδωκε η Λήδα στον έρωτα του Δία. Ποιος τολμάει ναειπεί πιστεύω στο θεό;Ποιος τολμάει ναειπεί δεν πιστεύω στο θεό;[iv] Έτσι αποκρίθηκε ο Φάουστ στην ερώτησητης Μαργαρίτας.Η θέση αυτή ανθρώπινα συνιστά τη μόνηδυνατή απόκριση που μπορεί να δοθεί στο ερώτημα. Είναι η απόκριση, σύμφωνα μετη Λογική επιστήμη, που καταργώντας την αρχή της αντίφασης δέχεται το τρίτο,καθώς αλληλοαναιρεί το πρώτο και το δεύτερο. Όπως έδειξε και στη Φυσική εντελώςπρόσφατα η αρχή της Απροσδιοριστίας. Στο tertiumnon daturο Φάουστ θα απαντήσει: tertium datur, τρίτον χωρεί. Κάπου ανάμεσα Τρίτηκαι Τετάρτη πρέπει να παράπεσε η αληθινή σου μέρα, που είπε ο Ελύτης προτού γεράσει.Και τα χάσει.Εάν είμαι άνθρωπος, κατά την έννοια ότιέχω συνείδηση των ορίων μου και επίγνωση του πόσο βαθύ είναι το πρόβλημα τουόντος, δεν είναι δυνατό να δώσω άλλη απόκριση στην ερώτηση της Μαργαρίτας.Όταν στην ερώτηση αποκριθώ, ναί!πιστεύω στο θεό, γίνομαι αυτοστιγμεί μωρός. Γιατί δέχομαι στενόκαρδα καιστενόμυαλα, κάτι που δεν το ξέρω, σαν αληθινό. Καταντώ δογματικός. Και ηεπιστήμη θα με πετάξει αυτόματα έξω από τα όρια της με την παρατήρηση: διότιλες ανοησίες.Όταν στην ερώτηση αποκριθώ, όχι! δενπιστεύω στο θεό, γίνομαι αυτοστιγμεί μωρός. Γιατί δέχομαι στενόκαρδα καιστενόμυαλα, κάτι που δεν το ξέρω, σαν αληθινό. Καταντώ δογματικός. Και ηεπιστήμη θα με πετάξει αυτόματα έξω από τα όρια της με την παρατήρηση: διότιλες ανοησίες.Τι απομένει να αποκριθώ; Αυτό ακριβώςείναι το λεπτό σημείο, που γεννά την ανεξάντλητη γονιμότητα του προβλήματος.Το πνεύμα και το νεύμα του Γκαίτε είναιτο εξής. Ό,τι σου μένει και ό,τι σου δίνεται είναι εκείνο το σημείο, το άπειραελάχιστο ανάμεσα στο όχι και το ναι, να το ευρύνεις, να το πλατύνεις, να τοβαθύνεις, να το εκτείνεις. Να το μεταχειριστείς μ' έναν τέτοιο τρόπο απόπειρας,και δοκιμασίας, και βασανισμού, και αγωνίας, ώστε από το απειροελάχιστο σημείονα δημιουργήσεις διάσταση, και έκταση, και διάρκεια, χώρο και χρόνο.Να πλάσεις, δηλαδή, από το ανάμεσα στοναι και στο όχι ζωή, αλήθεια, και ύπαρξη.αποσπασμα απο το τελευταιο βιβλιο του ΔΗΜΗΤΡΗ ΛΙΑΝΤΙΝΗ >