Η εκρηκτική ανάπτυξη των εργαλείων γενετικής τεχνητής νοημοσύνης, όπως το ChatGPT, έχει ανοίξει ένα νέο πεδίο αθέμιτων πρακτικών, με τη μαζική παραγωγή ψεύτικων online κριτικών να ανησυχεί ρυθμιστικές αρχές, καταναλωτές και επιχειρήσεις, σύμφωνα με νεότερες αναφορές από ερευνητές και watchdog οργανισμούς στις ΗΠΑ.
Παρότι οι ψευδείς κριτικές δεν είναι καινούργιο φαινόμενο σε πλατφόρμες όπως το Amazon ή το Yelp, η είσοδος της τεχνητής νοημοσύνης έχει καταστήσει τη μαζική παραγωγή περιεχομένου εύκολη, γρήγορη και εξαιρετικά πειστική. Οι ειδικοί εκτιμούν ότι πλέον η «μηχανή» των ψεύτικων αξιολογήσεων μπορεί να λειτουργεί αδιάκοπα και με αυξανόμενο αντίκτυπο, ιδίως κατά την περίοδο των γιορτών.
14% των online κριτικών ενδέχεται να είναι ψεύτικες
Η εταιρεία The Transparency Company, που αναπτύσσει λογισμικό για τον εντοπισμό ψευδών αξιολογήσεων, ανέλυσε πρόσφατα 73 εκατομμύρια κριτικές σε τρεις βασικούς τομείς: υγεία, νομικές και τεχνικές υπηρεσίες. Το 14% κρίθηκε πιθανό να είναι ψεύτικο, ενώ για 2,3 εκατομμύρια από αυτές υπήρξε «υψηλός βαθμός βεβαιότητας» ότι δημιουργήθηκαν εξ ολοκλήρου ή μερικώς με ΤΝ.
Η πρακτική εντοπίζεται σε κάθε είδους υπηρεσίες και προϊόντα: από τεχνικές εργασίες και ιατρικές υπηρεσίες, μέχρι εφαρμογές για κινητά ή Smart TVs, στις οποίες παρατηρείται και αύξηση του αριθμού των ψεύτικων θετικών σχολίων με στόχο την εγκατάσταση κακόβουλων apps.
Σε πλατφόρμες όπως το Yelp, πολλές AI-παραγόμενες κριτικές προέρχονται από χρήστες που προσπαθούν να αποκτήσουν το σήμα «Elite», που προσφέρει πρόσβαση σε εκδηλώσεις με τοπικές επιχειρήσεις. Ενίσχυση της αξιοπιστίας του προφίλ συνεπάγεται και δυνατότητα μεγαλύτερης επιρροής στην κοινή γνώμη.
Ωστόσο, οι ειδικοί προειδοποιούν ότι η AI δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη απάτη. Πολλοί χρήστες, ιδιαίτερα μη φυσικοί ομιλητές της αγγλικής, καταφεύγουν σε τέτοια εργαλεία για να διατυπώσουν αυθεντικές εμπειρίες με μεγαλύτερη σαφήνεια και ευκρίνεια.
Η Amazon και το Trustpilot επιτρέπουν την ανάρτηση AI-υποβοηθούμενων κριτικών εφόσον αντικατοπτρίζουν πραγματικές εμπειρίες, ενώ η Yelp ακολουθεί πιο αυστηρή προσέγγιση, απαιτώντας αυστηρά χειρόγραφες κριτικές.
Η FTC (Ομοσπονδιακή Επιτροπή Εμπορίου των ΗΠΑ), που απαγόρευσε από το 2024 την αγορά και πώληση ψευδών κριτικών, έχει στραφεί νομικά κατά εταιρειών όπως η Rytr, που παρείχαν εργαλεία για τη δημιουργία «μαζικών ψεύτικων αξιολογήσεων».
Επιπλέον, η Coalition for Trusted Reviews, στην οποία συμμετέχουν εταιρείες όπως Amazon, TripAdvisor, Booking.com και Glassdoor, τονίζει ότι η ίδια η τεχνολογία της ΤΝ μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για την ανίχνευση των απατών, αναπτύσσοντας πιο εξελιγμένα αλγοριθμικά συστήματα.
Πώς να εντοπίσετε ψεύτικες αξιολογήσεις
Οι ειδικοί συμβουλεύουν τους καταναλωτές να είναι επιφυλακτικοί με:
- Υπερβολικά ενθουσιώδεις ή εξαιρετικά αρνητικές κριτικές
- Επαναλαμβανόμενη χρήση του πλήρους ονόματος ή αριθμού μοντέλου του προϊόντος
- Κλισέ εκφράσεις, όπως «ήταν game-changer» ή «το πρώτο πράγμα που μου έκανε εντύπωση»
- Πολύ δομημένη και «γυαλισμένη» γλώσσα, συχνά με περιττές λέξεις και γενικόλογες διατυπώσεις
Ο καθηγητής Balázs Kovács του Yale υπογραμμίζει ότι πολλές φορές είναι σχεδόν αδύνατο για τους χρήστες να ξεχωρίσουν τις AI-γεννημένες κριτικές, ενώ ακόμη και οι ανιχνευτές ΤΝ αποτυγχάνουν με πιο σύντομα κείμενα.
Παρά τις προσπάθειες των τεχνολογικών κολοσσών να «καθαρίσουν» τις πλατφόρμες τους, watchdog ομάδες όπως η Fake Review Watch επισημαίνουν ότι το φαινόμενο παραμένει μαζικό. Όπως τονίζει η ιδρύτριά της, Kay Dean, «αν οι εταιρείες είναι τόσο δεσμευμένες να εξαλείψουν τις ψευδείς κριτικές, πώς εξηγείται ότι ένας άνθρωπος χωρίς εργαλεία αυτοματισμού μπορεί να εντοπίσει εκατοντάδες ή και χιλιάδες κάθε μέρα;»
