«ΜΕΓΑΛΗ ΑΝΑΚΑΛΥΨΗ: Επιβεβαιώνει η NASA την ιστορία του Μύθου του Οδυσσέα», διαβάσαμε ως τίτλο σε ανυπόληπτα σάιτ τις τελευταίες ημέρες, ενώ το Olympia βάζει και ερωτηματικό σε παρένθεση μετά τη λέξη Μύθου, υπονοώντας ότι το Ομηρικό έπος δεν ήταν και τόσο μύθος τελικά, αλλά αληθινά γεγονότα.
Όλα ξεκίνησαν από ένα καλό άρθρο του Ματθαίου Τσιμιτάκη στην Καθημερινή, που καθόλου δεν υποστηρίζει ότι η ΝΑΣΑ επιβεβαίωσε τέτοιο πράγμα. (Θα δούμε σε λίγο τι λέει).
Αυτό το άρθρο το διάβασαν βιαστικά κάποιοι -και συγκεκριμένα το ελληνικό CNN- και το κυκλοφόρησαν με τίτλο που δεν έχει ιδιαίτερη σχέση με το περιεχόμενο. Απ' το ελληνικό CNN, το πήραν ένα σωρό άλλοι, και ένας νέος Αστικός Μύθος γεννήθηκε, ανήμερα της Πρωτοχρονιάς του 2016.
Λέει ο Γιώργος Ζ. του ellinikahoaxes:
Η NASA επιβεβαιώνει την ιστορία στο μύθο του Οδυσσέα; Οχι, σε καμία περίπτωση.
Είναι ένα άρθρο που αν μείνεις μόνο στο τίτλο θα το κοινοποιήσεις δίχως δεύτερη σκέψη, όπως ακριβώς έκαναν και κάποιοι φίλοι μου στο facebook δίχως καν να διαβάσουν το άρθρο, δεν είναι και λίγο ολόκληρη Nasa να επιβεβαιώνει την ιστορία στο μύθο του Οδυσσέα, μόνο που η Nasa δεν επιβεβαιώνει απολύτως τίποτα, ας δούμε όμως πρώτα το άρθρο του CNN.gr...
Η χρονολόγηση των Ομηρικών Επών αποτελεί εδώ και δεκαετίες για τους επιστήμονες άλυτο γρίφο αλλά και ένα μεγάλο στοίχημα.
Ωστόσο μία ομάδα Ελλήνων επιστημόνων, χρησιμοποιώντας την αστροφυσική, φέρνει τα αριστουργήματα του Ομήρου πιο κοντά στην ιστορική τους διάσταση.
Όπως αναφέρει η «Καθημερινή», πολλά από τα φυσικά φαινόμενα που περιγράφονται στα έργα, φαίνεται πως συνέβησαν στην πραγματικότητα, κάτι που με απλά λόγια σημαίνει πως εκείνοι που υποστηρίζουν ότι οι ήρωες του Ομήρου ήταν πραγματικά πρόσωπα, κερδίζουν έδαφος.
Η ερευνητική ομάδα μάλιστα, κάνει λόγο για «ιστορικό πυρήνα στο μύθο», κάτι που φαίνεται πως επιβεβαιώνεται και από τη χρήση των χαρτών της NASA.
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του Ματθαίου Τσιμιτάκη, πρόκειται για την ακριβέστερη μέχρι στιγμής απόπειρα χρονολόγησης, η οποία συγκρίνει τα φυσικά φαινόμενα που περιγράφονται στα έπη με αστρονομικά φαινόμενα, και ελέγχει την ιστορική αλήθεια της αφήγησης.
Αποτέλεσμα, ο εντοπισμός ημερομηνιών για συμβάντα που αποτυπώνονται στα έπη, και μια νέα αντίληψη για την ιστορικότητά τους, η οποία φιλοδοξεί να παρέμβει στο Ομηρικό ζήτημα.
Όπως τονίζει στην εφημερίδα η κ. Παναγιώτα Πρέκα-Παπαδήμα, καθηγήτρια Αστροφυσικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, «Πιστεύουμε ότι ο μύθος εξυφαίνεται γύρω από πραγματικά γεγονότα»,.
Η ίδια μαζί με διεπιστημονική ομάδα, η οποία και έκανε σχετικές δημοσιεύσεις σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά, πιστεύουν ότι μερικά από τα γεγονότα που περιγράφονται συνέβησαν στ' αλήθεια και αποδεικνύουν ότι τα φυσικά φαινόμενα που αναφέρονται συμπίπτουν με τον χρόνο της αφήγησής τους.
«Ο Οδυσσέας έφτασε στην Ιθάκη στις 25 Οκτωβρίου 1207 π.Χ. Πέντε μέρες αργότερα έγινε έκλειψη ηλίου σε ποσοστό 75%, η οποία σκέπασε το Ιόνιο Πέλαγος και τότε συνέβη και η μνηστηροφονία», λέει η κ. Παπαδήμα, διευκρινίζοντας ότι η πεποίθηση για την αλήθεια του συμβάντος είναι προσωπική.
Η έκλειψη ηλίου όπως και μερικά από τα γεγονότα που αναφέρονται αποδείχθηκαν με χάρτες της NASA, οι οποίοι περιγράφουν τα προβλέψιμα φυσικά φαινόμενα από το 4500 π.Χ. έως το 10.000 μ.Χ., αναφέρει ακόμα το ρεπορτάζ.
«Από το 1300 π.Χ. ώς το 1130, που είναι τα χρόνια στα οποία τοποθετούνται τα δύο έπη, έγιναν 14 εκλείψεις ηλίου. Ορατές στο Ιόνιο ήταν μόνο πέντε και δύο από αυτές είχαν ποσοστό απόκρυψης του ηλίου 2%, επομένως δεν έγιναν αντιληπτές. Αλλη μία έγινε με τη Δύση του ηλίου, επομένως μας αφορούν μόνο δύο» εξηγεί η κ. Παπαδήμα.
Μια ολική έκλειψη ηλίου έγινε το 1143, δηλαδή πολύ κοντά στην παρακμή των Μυκηναϊκών κέντρων και γι' αυτό αποκλείσθηκε από τους επιστήμονες. Η δεύτερη όμως έγινε στις 30 Οκτωβρίου του 1207, από τις δυόμισι το μεσημέρι ώς τις πέντε και μισή το απόγευμα και αυτή θεωρούν ότι αποτυπώνεται στην Οδύσσεια.
Στη ραψωδία Υ, λίγο πριν από το φονικό, ο Ομηρος βάζει τον Θεοκλύμενο τον «θεοδιωματάρη», όπως τον αποκαλεί ο Καζαντζάκης στη μετάφραση, να λέει στους μνηστήρες: «Σαν τι κακό σας δέρνει, δύστυχοι, κι έχουν ζωστεί με νύχτα και οι κεφαλές σας και τα πρόσωπα και χαμηλά τα γόνα; Κι άναψε σύθρηνο, και γέμισαν τα μάγουλά σας δάκρυα, και ραντισμένοι οι τοίχοι μ' αίματα και τα ώρια μεσοδόκια· ίσκιους πλημμύρισε κι η αυλόπορτα, κι η αυλή πλημμύρισε ίσκιους, που ξεκινούν στα μαύρα Τρίσκοτα να κατεβούν, κι ο γήλιος από τα ουράνια εχάθη, κι άπλωσε βαριά καταχνιά ολούθε!».
«Πρόκειται για μια περιγραφή της έκλειψης η οποία έκρυβε τα 3/4 του ηλιακού δίσκου» λέει η κ. Παπαδήμα. «Η ημερομηνία της έκλειψης, 30 Οκτωβρίου 1207 π.Χ., είναι σε απόλυτη συμφωνία με τις ομηρικές περιγραφές για τις καιρικές συνθήκες, τη φθινοπωρινή αγροτική ζωή και τη μεσημεριανή ώρα δολοφονίας των μνηστήρων», σύμφωνα με την κ. Παπαδήμα.
Η διεπιστημονική ομάδα που ερευνά τα έπη αποτελείται από τους καθηγητές Σ. Παπαμαρινόπουλο, Π. Πρέκα-Παπαδήμα, επίκουρη καθηγήτρια Αστροφυσικής στο ΕΚΠΑ και τους ερευνητές Π. Αντωνόπουλο, Φυσικό και ερασιτέχνη αστρονόμο, Π. Μητροπέτρο, φιλόλογο και εκπαιδευτικό, Ε. Μητροπέτρου, φιλόλογο και αρχαιολόγο, Α. Τσιρώνη, επίσης φιλόλογο-αρχαιολόγο και Γ. Σαραντίτη, συγγραφέα, ηλεκτρ. μηχανικό.
«Υπάρχει ιστορικός πυρήνας στον μύθο»
Όσον αφορά στο ερώτημα σχετικά με το αν όλα όσα περιγράφονται στα έπη είναι μεταφορικά ή κυριολεκτικά, η κ. Πρέκα-Παπαδήμα, τονίζει πως την απάντηση, τη δίνει ο Πλούταρχος, ο οποίος εξηγεί ότι Φυσική Επιστήμη, Θεολογία και Μυθολογία ταυτίζονται στην Αρχαία Ελλάδα.
«Το φαινόμενο στην Οδύσσεια το δημιουργεί η Αθηνά και στην Ιλιάδα ο Απόλλωνας. Πιστεύουμε ότι υπάρχει ιστορικός πυρήνας στον μύθο», λέει η ίδια.
Προς επίρρωσιν, αναφέρει την εμφάνιση μιας βροχής πεφταστεριών που περιγράφεται ως εξής: «Ως άρα οι ειπόντι επέπτατο δεξιός όρνις, κίρκος, Απόλλωνος ταχύς άγγελος· εν δε πόδεσσι τίλλε πέλειαν έχων, κατά δε πτερά χεύεν έραζε μεσσηγύς νηός τε και αυτού Τηλεμάχοιο».
«Το γεράκι που περιγράφει ο Όμηρος, το οποίο είναι αδύνατον να είδε με λεπτομέρεια μέσα στο σκοτάδι, και μάλιστα από μακριά, τοποθετείται στη θέση που βρίσκεται ο αστερισμός Κόρακας. Βρίσκεται ανατολικά (δεξιά το βλέπει) και είναι αγγελιοφόρος του Απόλλωνα, σύμφωνα με τον Ερατοσθένη. Στα πόδια του –δηλαδή αντιδιαμετρικά από τον Κόρακα– βρίσκεται το σμήνος των πλειάδων (πελειάδες στα αρχαιοελληνικά, που σημαίνει αγριοπεριστέρες), που βρίσκονται στον αστερισμό του Ταύρου. Από εκεί λέει ότι πέφτουν πούπουλα, δηλαδή αστέρια, μια ποιητική περιγραφή του ουρανού και της πορείας του ταξιδιού», εξηγεί η ίδια.
Όπως αναφέρει το δημοσίευμα, οι επιστήμονες, χρησιμοποιώντας τους χάρτες της NASA, διαπίστωσαν ότι πράγματι υπήρξε βροχή διαττόντων αστέρων στις 28 Οκτωβρίου, ημέρα της επιστροφής του Τηλέμαχου από το ταξίδι στην Πύλο και τη Σπάρτη.
Ο Κόρακας, όμως, είναι απεσταλμένος του Απόλλωνα και καλός οιωνός για τον Τηλέμαχο, που αναζητάει τον πατέρα του. Η 30ή Οκτωβρίου ήταν ημέρα της γιορτής του Απόλλωνα, κατά την οποία μάλιστα λάμβανε χώρα εκατόμβη (θυσία εκατό βοδιών), πράγμα που σημαίνει ότι όλο το νησί είχε πάει να την παρακολουθήσει.
Οι μνηστήρες βρέθηκαν στην τέλεια παγίδα και φονεύθηκαν με τη βοήθεια των δύο θεών, της Αθηνάς και του Απόλλωνα.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, δύο τόσο σημαντικές ειδήσεις, όπως η δολοφονία όλων των διαδόχων στην Ιθάκη και η έκλειψη, δεν μπορεί παρά να διαδόθηκαν ταχύτατα σε όλη την Ελλάδα ως ένα εξαιρετικά σημαντικό γεγονός.
Διαβάζοντας το παραπάνω άρθρο μόνο απορίες μου γεννήθηκαν [συνεχίζει το ellinika hoaxes] και όχι η πεποίθηση πως η Nasa επιβεβαίωσε την ιστορία, πρόκειται απλά για μια μελέτη που μπορείτε να τη κάνετε και μόνοι σας και βασίστηκε σε χάρτες της Nasa με τις ηλιακές εκλείψεις της αρχαιότητας, αν κάνετε μια επίσκεψη στην ιστοσελίδα της Nasa θα βρείτε και άλλες πληροφορίες για ηλιακές εκλείψεις που έχουν βασιστεί στην αρχαιότητα όπως για παράδειγμα αναφορές για ηλιακή έκλειψη στο Πελοποννησιακό πόλεμο.
Σε καμία περίπτωση όμως το γεγονός αυτό, η ύπαρξη δηλαδή των χαρτών στη Nasa, δεν αποτελεί επιβεβαίωση κάποιου ιστορικού γεγονότος, άλλωστε το ξεκαθαρίζει και η ίδια η Nasa.
The inclusion of an historical event in the tables below does not imply validation of the historical event nor its connection with an eclipse. Some events may be either apocryphal or fictional, or an eclipse may be incorrectly associated with a particular event. The eclipse maps and calculations are simply presented so that they may be compared with references in the literature. It is left to the reader to evaluate whether the eclipse association is valid or not. (Η συμπερίληψη ενός ιστορικού γεγονότος στους παρακάτω πίνακες δεν συνεπάγεται επικύρωση του ιστορικού γεγονότος ούτε τη σύνδεση του με την έκλειψη. Κάποια γεγονότα μπορεί να είναι απόκρυφα ή φανταστικά ή η έκλειψη να συνδέεται λανθασμένα με το γεγονός. Οι χάρτες με τις εκλείψεις παρουσιάζονται απλά για να μπορούν να συγκριθούν με αναφορές στη βιβλιογραφία. Επαφίεται στον αναγνώστη να αξιολογήσει κατά πόσον η σύνδεση με την έκλειψη είναι έγκυρη ή όχι.)
Δείτε λεπτομέρειες και τους χάρτες με τις ηλιακές εκλέιψεις στο σύνδεσμο στην ιστοσελίδα της Nasa.
Από αυτό λοιπόν συμπεραίνουμε ότι οι χάρτες με τις ηλιακές εκλείψεις δεν αποτελούν απόδειξη κάποιου ιστορικού γεγονότος και ότι θα χρειαστεί κάτι παραπάνω, κάτι πολύ παραπάνω, από τους χάρτες της Nasa για να αποδειχτεί αληθινή η ιστορία του Οδυσσέα η οποία ήταν και παραμένει μύθος...
YΓ. Να σημειώσω εγώ ότι στο προσεκτικό ρεπορτάζ του Ματθαίου Τσιμιτάκη φυσικά και δεν υπάρχει καν η υπόνοια πως η ίδια η NASA ασχολήθηκε με το θέμα, ενώ τονίζεται πως η Ελληνίδα καθηγήτρια της οποίας οι δηλώσεις αναφέρονται στο άρθρο της Καθημερινής διευκρινίζει «ότι η πεποίθηση για την αλήθεια του συμβάντος είναι προσωπική», κάτι που αναφέρεται μεν αλλά ταυτόχρονα παραβλέπεται κιόλας απ' τις αναδημοσιεύσεις.
