Απουσία. Πόσα δακρύβρεχτα και δραματικά έχουν ειπωθεί κι έχουν γραφτεί για αυτή την έρημη τη λέξη. Πόσα απωθημένα, πόσα παράπονα, πόσες ψυχολογίες προβάλλονται πάνω σε επτά γράμματα, σαν να προσπαθούν να βρουν το φταίχτη, στοχεύοντας σε λάθος κατεύθυνση. Εγώ σήμερα θέλησα να ακουμπήσω γλυκά αυτή τη λέξη. Να την προσωποποιήσω και να παίξω μαζί της επί ίσοις όροις. Και πέρα από κάθε ρομαντική πρόβλεψη, δεν τη βρήκα καθόλου απειλητική. Θα κάνω μία προσπάθεια να σας πείσω γι’ αυτό, γιατί μέχρι χθες ίσως κι εγώ να γελούσα με μία τέτοια εκδοχή.
Είμαι στο δωμάτιό μου λίγες ώρες τώρα. Οι ώρες κυλούν γρήγορα τη νύχτα, γιατί είναι ίσως το αγαπημένο μου διάστημα. Ηρεμία, χαλάρωση, τα απαραίτητα τηλέφωνα, ηρεμία πάλι, μουσική, γράψιμο, ύπνος. Πολύ στιγμιαία συνειδητοποιώ πόσο απολαμβάνω να είμαι μόνος. Πόσο όμορφη παρέα μου κάνει αυτή η αναγκαία και κακή για άλλους συγκυρία της απουσίας. Δε μιλώ μόνο για τη φυσική κατάσταση της μοναξιάς, αλλά κυρίως για την πνευματική πολυτέλεια της μοναξιάς, που λίγοι συνειδητοποιούν και προσφέρουν στον εαυτό τους. Να βγάζεις δηλαδή τους πάντες και τα πάντα από το μυαλό σου για κάποιες ώρες, και να στρέφεις την ενέργειά σου εκεί που έχεις ανάγκη, ή και σε τίποτα, αν αυτό έχεις ανάγκη να κάνεις. Αυτή την ώρα η απουσία είναι μάλλον μία ευτυχής συγκυρία, αν όχι μία επιλογή. Και σίγουρα η αποφόρτιση από κάθε τι μικρό, και η ταξινόμηση των σκέψεων γίνεται πολύ ευκολότερη υπόθεση. Αρκεί να υπερβείς τον αφελή σου φόβο. Στην πραγματικότητα αυτό δεν απαιτεί μεγάλη προσπάθεια. Αυτά τα πράγματα όπως μου αρέσει να λέω, θέλουν απλά ένα κλικ.
Ασφαλώς και γνωρίζω τον αντίλογο σε αυτό. Το ερώτημα τίθεται από μόνο του. Τι γίνεται όταν η απουσία του καθενός γίνεται απουσία κάποιου. Κάποιου που αγαπάς, κάποιου που ερωτεύτηκες, κάποιου που δεν είναι εδώ αλλά θα έδινες τα πάντα για να είναι. Δε θα υπεκφύγω, αλλά ξέρω εκ των προτέρων ότι δε θα ικανοποιήσω αυτούς που τρέμουν την ιδέα της απουσίας έχοντας στο μυαλό τους σαν μοναδικό ελιξίριο τη φυσική ανατροπή της. Γιατί η απουσία δε γίνεται φίλη σου όταν θες να την αλλάξεις σε επιτηδευμένη παρουσία. Δε σου κάνει τη χάρη να αλλάξει, κάτι που ισχύει άλλωστε και για κάθε μορφή πραγματικότητας. Και μαθαίνεις κάποια στιγμή ότι ο σοφός άνθρωπος δέχεται τη πραγματικότητα. Όχι δεν πρόκειται για δειλό συμβιβασμό. Είναι απλά ώριμη αποδοχή των βασικών δεδομένων της ύπαρξής μας. Η απουσία είναι ένα από αυτά, και σίγουρα όχι πάντα το πιο τρομερό. Τουλάχιστον όχι όταν κάποιος δεν είναι εδώ γιατί το διάλεξε. Ο σοφός άνθρωπος δε θα βυθιστεί στην απόγνωση για κάτι τέτοιο. Ο σοφός άνθρωπος βλέπει τα πράγματα από την άλλη όψη. Δεν είναι εύκολο. Ακόμα κι εγώ που τα λέω θα τα αμφισβητήσω την κρίσιμη ώρα, είναι βέβαιο. Αλλά ένα είναι σίγουρο. Ότι αυτή η άλλη όψη δεν είναι παραμύθι. Είναι αλήθεια.
Το πρώτο βήμα λοιπόν είναι να δεχτείς την απουσία, όταν έρχεται δίπλα σου να σου κρατήσει συντροφιά. Το δεύτερο και εξίσου βασικό είναι να την αξιοποιήσεις. Να μην κάθεσαι δίπλα της παγωμένος περιμένοντας να φύγει, αλλά να γυρίσεις, να την κοιτάξεις στα μάτια και να δεις ότι μπορεί να πονάει, αλλά είναι όμορφη. Είναι όμορφη γιατί σου μοιάζει. Γιατί ακόμα κι όταν δεν την ήθελες, σε έτρεφε και σε ωρίμαζε με όσα σου έδινε την ευκαιρία να κάνεις. Γιατί έχει τη συνήθεια να δίνει κίνητρα. Κίνητρα και χρόνο για καθαρή σκέψη, για εκτόνωση, για διάλογο μπροστά στον καθρέφτη, για δημιουργία. Δημιουργία και αφιέρωση ενέργειας σε πράγματα που υπό άλλες συνθήκες θα παραμελούσες επιδεικτικά ξεχνώντας τα για χάρη αυτού που τώρα απουσιάζει. Και τέλος, είναι όμορφη γιατί καθρεφτίζει τη δύναμή σου να ξεπερνάς το φόβο της μοναξιάς σου.
Κανείς δε λέει ότι δε χρειάζεται υπομονή. Η απουσία είναι σαν την αφηρημένη τέχνη. Μπορεί να σου φαίνεται ακατανόητη στην αρχή, αλλά πίστεψέ με, αν επιμείνεις λίγο, έχει πολλά να σου πει. Όσοι είχαν την τύχη να κοιτάξουν την απουσία κατάματα έμαθαν πολλά από αυτή. Κάπως έτσι η απουσία γίνεται επιλογή και αναπόφευκτα φίλη, γιατί τελικά αυτή θα σου δείξει πιο σοφά απ’ τον καθένα τι αξίζει και τι όχι. Θα προσδιορίσει την ταυτότητα και τις ανάγκες σου, μακριά από τις προσδοκίες και τις εντυπώσεις των άλλων για σένα. Μακριά από αυτούς που επηρεάζουν την κρίση σου. Μακριά από τους άλλους.
Μπορείς λοιπόν να την αγνοείς ή και να τη μισείς αν θες. Το ξέρω, το δοκίμασα. Θα καταλάβεις κάποτε ότι όσο έχεις την απουσία εχθρό, τόσο θα παίζεις κρυφτό με τον εαυτό σου. Και ότι μόνο αν την κάνεις φίλη θα γνωρίσεις πραγματικά ποιος είσαι και θα απολαύσεις όσα θα σου χαρίσει με το χάδι της. Έτσι φαντάστηκα σήμερα την απουσία. Σα μία φιγούρα που κάθεται κοντά σου όταν δεν είναι κανείς άλλος εκεί και σε προκαλεί να ανταποκριθείς στο χάδι της. Και εγώ τουλάχιστον πιστεύω ότι έρχεται για καλό.
